1. Ndomo ca pita lovapostolo, ovina vipi tu yongola oku kũlĩha?

 ECI Yesu a kala kupange waye woku kunda palo posi wa kuata ocimãho cimue, kuenda olondonge viaye via yonguile oku kũlĩha ovina via laikele oku pita lavo kovaso yoloneke. Omo liaco, eci kua kambele oloneke vitito osimbu handi ka file, ovapostolo vaye vakuãla vo pula vati: “Eteke lipi ovina evi vi lingiwa? Ondimbukiso yokutukuluka kuove ye? Londimbukiso yesulilo lioluali ye?” (Mat. 24:3; Mar. 13:3) Yesu poku va tambulula wa tukula ovitumasuku vialua vi sangiwa kelivulu lia Mateo kocipama 24 kuenda 25. Vocitumasuku caco Yesu wa tukula ovina vialua vi kuete esilivilo. Olondaka viaye vi kuetevo esilivilo kokuetu, momo tu yongola oku kũlĩha ovina vi ka pita kovaso yoloneke.

2. (a) Ovina vipi tua siata oku sanda oku kuata elomboloko lia suapo vokuenda kuanyamo alua? (b) Apulilo api atatu tu konomuisa vocipama cilo?

² Vokuenda kuanyamo alua, afendeli va Yehova va siata oku lilongisa ovitumasuku via Yesu viatiamẽla koloneke via sulako. Ovo va yonguile oku kuata elomboloko lia suapo liatiamẽla kotembo olondaka via Yesu via laikele oku tẽlisiwa. Oco tu kũlĩhe ndomo elomboloko lietu lia siata oku livokiya, tu konomuisi apulilo atatu. Otembo yipi “ohali ya piãla” yi fetika? Otembo yipi Yesu a ka sombisa “olomeme” kuenda “olohombo”? Otembo yipi Yesu ‘a keya’?—Mat. 24:21; 25:31-33.

3. Ocisimĩlo cipi tua kuatele kosimbu catiamẽla kohali ya piãla?

³ Vokuenda kuanyamo alua, tua simĩle okuti ohali ya piãla ya fetika kunyamo wo 1914 Luyaki Watete wa pita Voluali, kuenda Yehova ‘wa tepulula oloneke viaco’ kunyamo wo 1918 eci uyaki waco wa pitĩla kesulilo. Kuenje, olombuavekua via siala palo posi via kuata epuluvi lioku kundila olondaka viwa kolofeka viosi. (Mat. 24:21, 22) Handi vali, tua simĩlevo okuti, noke yoku tẽlisa upange woku kunda, uviali wa Satana u nyõliwa. Tua kuatavo ocisimĩlo cokuti, ohali ya piãla yi tepiwa volonepa vitatu, momo ya fetika (kunyamo wo 1914 toke wo 1918), kuenje, (ya tatekiwa oku upisa kunyamo wo 1918),  kuenda yi ka sulila vuyaki wo Harmagedo.

4. Ukũlĩhĩso upi wa vokiya elomboloko lietu liocitumasuku ca Yesu catiamẽla koloneke via sulako?

⁴ Vekonomuiso lia lingiwa liocitumasuku ca Yesu, tua limbuka okuti, onepa yimue yocitumasuku caye catiamẽla koloneke via sulako ci tẽlisiwa volonepa vivali. (Mat. 24:4-22) Onepa yatete ya tẽlisiwa ko Yudea kocita catete K.K., kuenda yavali yi tẽlisiwa koloneke vilo. Ekonomuiso liaco lia tu kuatisa oku sanga elomboloko liolonepa vikuavo viocitumasuku ca Yesu. a

5. (a) Nye ca fetika kunyamo wo 1914? (b) Otembo yipi kua pita ‘olongembia’ vi likuata lovitangi via pita kocita catete K.K.?

⁵ Tua limbukavo okuti onepa yatete yohali ya piãla ka ya fetikile kunyamo wo 1914. Momo lie? Momo ocitumasuku Cembimbiliya ci lekisa okuti, ohali ya piãla ka yi ka fetika luyaki pokati kolofeka, pole yi ka fetika loku nyõliwa kuatavo esanda. Ovitangi via fetika kunyamo wo 1914, ka vi lomboloka efetikilo liohali ya piãla, pole, ‘efetikilo liolongembia.’ (Mat. 24:8) ‘Olongembia viaco’ vi sokisiwa lovitangi via pita ko Yerusalãi kuenda ko Yudea oku upisa kunyamo wa 33, K.K., toke wa 66 K.K.

6. Ondimbukiso yipi yi ka lekisa oku fetika kuohali ya piãla?

 ⁶ Ondimbukiso yipi yi ka lekisa oku fetika kuohali ya piãla? Yesu wa popia hati: “Eci vu mola ocina ci linga onyanya haico ci koka usumba ca tukuiwa luprofeto Daniele okuti, ci tãi vocitumãlo ci kola, ukuakutanga a ci limbuke. Kuenje, ava va kasi vo Yudea va tilile kolomunda.” (Mat. 24:15, 16, NW) Voku tẽlisiwa kuatete ‘kuocina ci koka usumba okuti ci talama vocitumãlo ci kola,’ kua pita kunyamo wa 66 K.K., eci olohoka via va Roma (vina vi lomboloka “ocina ci linga onyanya”) via lundula o ­Yerusalãi ­kuenda onembele (ya kala ocitumãlo ci kola ku va Yudea).  Onepa ya sulako ‘yoku talama,’ yi ka tẽlisiwa eci olo Nações Unidas (okuti ovio “ocina ci koka onyanya” koloneke vilo), vi ka nyõla Atavo Esanda (ana afendeli vaco, va tenda ndocina cimue ci kola), kuenda ovina vikuavo vi panga onepa ko Bavulono Yinene. Oku nyõliwa kuaco kua tukuiwa kelivulu Liesituluilo 17:16-18. Ulandu wa tukuiwa ndeti, owo u ka lekisa oku fetika kuohali ya piãla.

7. (a) Kocita catete ‘afendeli vocili va popeliwa’ ndati? (b) Nye tu lavoka oku mola kovaso yoloneke?

 ⁷ Yesu wa popia hati: ‘Oloneke viaco vi ka tepuluiwa.’ Ocitumasuku caco ca fetika oku tẽlisiwa kunyamo wa 66 K.K., eci olohoka via va Roma ‘via tiukila’ okuti, ka via lingile uyaki. Noke, Akristão olombuavekua va kala vo Yerusalãi kuenda vo Yudea, va kuata epuluvi lioku tila oco ‘va puluke’ kenyõleho. (Tanga Mateo 24:22; Mal. 3:17) Ovina vipi tu ka mõla vokuenda kuohali ya piãla? Yehova o ka “tepulula” uyaki olo Nações Unidas vi ka linga katavo esanda oco etavo liocili ka lika nyõliwile kumosi latavo esanda. Kuenje, ci ka kuatisa afendeli va Yehova oku popeliwa.

8. (a) Nye ci ka pita kesulilo lionepa yatete yohali ya piãla? (b) Ombuavekua ya sulako yi panga onepa ketendelo lieci ci soka 144.000 komanu, otembo yipi yi ka tambula onima yaye kilu?

  ⁸ Nye ci ka pita kesulilo lionepa yatete yohali ya piãla? Olondaka via Yesu vi lekisa okuti ku ka pita ovina vimue toke kefetikilo lio Harmagedo. Ovina vipi vi ka pita vokuenda kuotembo yimue? Etambululo li sangiwa kelivulu lia Esekiele 38:14-16, kuenda lia Mateo 24:29-31. (Tanga.) b Noke, tu ka mola ndomo uyaki wo Harmagedo u ka malako ohali ya piãla, ndeci ca pita kunyamo wa 70 K.K., eci o Yerusalãi ya nyõliwa. (Mal. 4:1) O Harmagedo uyaki umue u ka malako ohali ya piãla okuti ‘tunde kefetikilo lioluali ka ya la muiwa.’ (Mat. 24:21) Noke lio Harmagedo, Uviali wa Kristu una u ka kala Ohulukãi Yanyamo, u fetika oku viala.

9. Ocitumasuku ca Yesu catiamẽla kohali ya piãla ci ka kuatisa ndati afendeli va Yehova?

 ⁹ Ocitumasuku ca Yesu catiamẽla kohali ya piãla ci pamisa ekolelo lietu. Momo lie? Momo ci tu sapuila okuti, ndaño tu ka liyaka lovitangi vokuenda kuohali ya piãla, pole, Yehova o ka tu popela. (Esit. 7:9, 14) Ovolandu a tukuiwa ndeti a tu nenela esanju, momo, vuyaki wo Harmagedo Yehova o ka teyuila omoko yaye yoku viala, loku kemãlisa onduko yaye yi kola.—Osa. 83:18; Esek. 38:23.

10. Elomboloko li pi tua kuatele kosimbu liatiamẽla kotembo yoku sombisa olomeme kuenda olohombo?

¹⁰ Tu kũlĩhĩsi onepa yikuavo yocitumasuku ca Yesu catiamẽla kesombiso liolomeme kuenda olohombo. (Mat. 25:31-46) Kosimbu, tua simĩle okuti, esombiso liomanu vana va kasi ndolomeme ale ndolohombo, lia fetika kunyamo wo 1914. Tua simĩlevo okuti, omanu vana ka va tavele kesapulo Liusoma okuti va fa osimbu handi ohali ya piãla ka ya fetikile, va tendiwa ndolohombo, kuenda ka va kuete elavoko liepinduko.

11. Momo lie esombiso liomanu va sokisiwa lolomeme kuenda lolohombo ka lia fetikile kunyamo wo 1914?

¹¹ Oku upisa kunyamo wo 1990 Utala Wondavululi wa fetika oku eca elomboloko lia suapo lielivulu lia Mateo 25:31 NW, li popia ndoco: “Eci Mõlomunu a keya lulamba waye kumue lovangelo vosi, o ka tumala kocalo caye culamba.” Noke, afendeli va Yehova va limbuka okuti, Yesu wa linga Ombiali Yusoma wa Suku kunyamo wo 1914. Pole, ka ‘tumalẽle kocalo caye culamba’ oco a sombise ‘olofeka viosi.’ (Mat. 25:32; ci sokisa lelivulu lia Daniele 7:13.) Ocili okuti, olusapo luatiamẽla kolomeme kuenda kolohombo lu lekisa okuti Yesu eye Onganji. (Tanga Mateo 25:31-34, 41, 46.) Omo okuti Yesu ka fetikile oku sombisa olofeka viosi kunyamo wo 1914, ocikele caye coku sombisa omanu va kasi ndolomeme ale ndolohombo, ka ca fetikile kunyamo waco. Otembo yipi Yesu a ka fetika esombiso liaco?

12. (a) Otembo yipi Yesu a ka Sombisa olofeka viosi onjanja yatete? (b) Ovolandu api a tukuiwa kelivulu lia Mateo 24:30, 31 kuenda lia Mateo 25:31-33, 46?

  ¹² Ocitumasuku ca Yesu catiamẽla koloneke via sulako ci lekisa okuti, o ka linga Onganji yolofeka viosi noke yoku nyõliwa kuatavo esanda. Ndomo ca lekisiwa  kocinimbu 8, ovolandu a ka pita vokuenda kuotembo yaco, a sangiwa kelivulu lia Mateo 24:30, 31. Eci o konomuisa ovinimbu viaco o limbuka okuti, Yesu wa tukula ovina vimuamue viatiamẽla kolusapo luolomeme kuenda olohombo. Mõlomunu o keya lulamba waye kumue lovangelo vosi, kuenje, olofeka viosi vi kongeliwa. Omanu vana va kasi ndolomeme, ‘va ka kapiwa kondio omo ‘liomuenyo ko pui va lavoka.’ c Pole, vana va kasi ndolohombo, eci va ka limbuka okuti ka va tambula onima yomuenyo ko pui, ‘va ka lila calua.’—Mat. 25:31-33, 46.

13. (a) Otembo yipi Yesu a ka sombisa omanu va kasi ndolomeme ale ndolohombo? (b) Elomboloko liaco li tu vetiya oku tenda ndati upange wetu woku kunda?

 ¹³ Elomboloko lipi tu pondola oku kuata? Eci Yesu a keya vokuenda kuohali ya piãla, o ka sombisa omanu vosi va kasi ndolomeme ale ndolohombo. Vuyaki wo Harmagedo una u ka lingiwa vokuenda kuohali ya piãla, omanu vosi va kasi ndolohombo, ‘va ka kunduiwa.’ Elomboloko liaco li tu vetiya oku tenda ndati upange woku kunda? Li tu vetiya oku limbuka okuti, upange woku kunda u kuete esilivilo lia velapo. Osimbu ohali ya piãla ka ya fetikile, omanu va kuete epuluvi lioku pongolola ovisimĩlo viavo oco va fetike oku endela ‘vonjila yi tuala komuenyo ko pui.’ (Mat. 7:13, 14)  Kuli omanu vamue okuti ovituwa va lekisa cilo vi tu vetiya oku sima okuti va kasi ndolomeme, ale ndolohombo. Pole, tu sukila oku ivaluka okuti, esombiso lia sulako lioku tepisa olomeme lolohombo, li ka lingiwa vokuenda kuohali ya piãla. Omo liaco, tu kuete esunga lioku amamako oku kundila omanu oco va kuate epuluvi lioku yeva esapulo Liusoma.

14, 15. Atosi api akuãla Embimbiliya a tiamisiwila koku iya kua Kristu Onganji kovaso yoloneke?

¹⁴ Ekonomuiso lia lingiwa liocitumasuku ca Yesu li lekisa hẽ okuti, elomboloko tua kuata liatiamẽla koku tẽlisiwa kuovitumasuku vikuavo li sukila oku penguluiwa? Ocitumasuku caco ceca etambululo. Tu ci kũlĩhĩsi.

¹⁵ Vonepa yimue yocitumasuku ci sangiwa kelivulu lia Mateo 24:29–25:46, Yesu wa lombolola ovina via laikele oku pita koloneke via sulako, kuenda vokuenda kuohali ya piãla. Yesu wa tukula ovina ecelãla viatiamẽla ‘koku iya kuaye.’ d Catiamẽla koku iya kuohali ya piãla eye wa popia hati: ‘Omanu va ka mola Mõlomunu iyilila valende.’ ‘Ka wa kũlĩhĩli eteke Ñala yene a keya.’ ‘Mõlomunu iya vowola ka wa kũlĩhĩli.’ Yesu volusapo luaye luatiamẽla kolomeme kuenda kolohombo wa popia hati: ‘Mõlomunu o keya lulamba waye.’ (Mat. 24:30, 42, 44; 25:31) Atosi akuãla a tukuiwa ndeti, a tiamisiwila koku iya kua Kristu, Onganji. Vocitumasuku ca Yesu pi tu sanga atosi akuãla a tukula atiamẽla koku iya kuaye?

16. Ovinimbu vipi vikuavo Viembimbiliya via tukula oku iya kua Yesu?

¹⁶ Catiamẽla kukuenje wa kolelua haeye wa lunguka, Yesu wa popia hati: ‘Wa sumũlũha ukuenje una okuti eci cime caye eya, u sanga okuti o kasi oku linga ovina a kundikiwa.’ Volusapo luatiamẽla kafeko Yesu wa popia hati: ‘Osimbu va ka landa ulela, sandombua weya.’ Volusapo lukuavo luatiamẽla kolombongo, Yesu wa popia hati: ‘Kokuiya kuange, ndi tambula ovina viange.’ (Mat. 24:46; 25:10, 19, 27) Ndomo ca lekisiwa vovinimbu evi Viembimbiliya otembo yipi Yesu a keya?

17. Kosimbu elomboloko lipi tua kuatele liatiamẽla koku iya kua Yesu kua tukuiwa kelivulu lia Mateo 24:46?

 ¹⁷ Kosimbu, alivulu etu a lomboluile okuti atosi akuãla a tukuiwa ndeti, a tiamisiwila koku iya kua Yesu kunyamo wo 1918. Tu konomuisi olondaka via Yesu viatiamẽla ‘kukuenje wa kolelua haeye wa lunguka.’ (Tanga Mateo 24:45-47.) Tua kuatelevo elomboloko liokuti, “oku iya” kua Yesu kua tukuiwa kocinimbu 46, ku tiamisiwila kotembo eya kunyamo 1918 oco a kũlĩhĩse ekalo liolombuavekua. Kuenje, kunyamo wo 1919, Yesu wa eca kukuenje wa lunguka ocikele coku tata ovina viosi via Cime caye. (Mal. 3:1) Pole, ekonomuiso likuavo liocitumasuku ca Yesu lia lingiwa lia lekisa okuti, ca sukilile oku linga apongoloko amue kelomboloko tua kuatele liatiamẽla kocitumasuku caco. Momo lie?

18. Ekonomuiso liocitumasuku ca Yesu li tu kuatisa oku kuata elomboloko lipi liatiamẽla koku iya kuaye?

 ¹⁸ Ovinimbu Viembimbiliya tua tanga osimbu ka tua konomuisile elivulu lia Mateo 24:46, ondaka “oku iya” yi tiamisiwila kotembo Yesu a keya oku linga esombiso vokuenda kuohali ya piãla. (Mat. 24:30, 42, 44) Ndomo tua konomuisa  ocinimbu 12 vocipama cilo, oku iya kua Yesu kua tukuiwa kelivulu lia Mateo 25:31, ku tiamisiwila kesombiso limuamue li ka lingiwa kovaso yoloneke. Ca sunguluka oku popia okuti, oku iya kua Yesu oco a ece ovina viaye viosi kukuenje wa kolelua wa tukuiwa kelivulu lia Mateo 24:46, 47, ku tiamisiwilavo koku iya kuaye kovaso yoloneke, vokuenda kuohali ya piãla. e Omo liaco, ulandu wocitumasuku ca Yesu tua konomuisa u lekisa okuti, atosi ecelãla atiamẽla koku iya kuaye, a tiamisiwilavo kesombiso a ka linga kovaso yoloneke vokuenda kuohali ya piãla.

19. Ndomo tua ci konomuisa, apongoloko api a lingiwa kelomboloko tua kuatele? Apulilo api a ka tambuluiwa vovipama vi kuãimo?

¹⁹ Nye tua lilongisa vocipama cilo? Kefetikilo liocipama cilo, kua lingiwa apulilo atatu atiamẽla koku tukuluka kua Yesu. Catete tua lilongisa okuti, ohali ya piãla ka ya fetikile kunyamo wo 1914, pole, yi ka fetika eci ocisoko colo Nações Unidas ci ka kundula o Bavulono Yinene. Tua lilongisavo esunga lieci esombiso lia Yesu lioku tepa olomeme lolohombo ka lia fetikilile kunyamo wo 1914, pole, li ka lingiwa vokuenda kuohali ya piãla. Noke, tua lilongisavo esunga lieci oku nõliwa kukuenje wa kolelua oco a tate ovina viosi via Yesu ka kua lingiwilile kunyamo wo 1919, pole, ku ka lingiwa vokuenda kuohali ya piãla. Omo liaco, oku tukuluka kua Yesu kua tukuiwa olonjanja vitatu, ku tiamisiwila kohali ya piãla yi keya kovaso yoloneke. Epongoloko lia lingiwa ndeti li tu kuatisa ndati oku pengulula elomboloko tua kuatele liatiamẽla kukuenje wa kolelua? Li tu kuatisavo ndati oku kuata elomboloko lialusapo a Yesu a kasi oku tẽlisiwa koloneke vilo via sulako? Apulilo a lingiwa ndeti, a ka tambuluiwa vovipama vi kuãimo.