Tsutsuma Hi Ku Tiyisela Eka Mphikizano

“A hi tsutsumeni hi ku tiyisela eka mphikizano lowu vekiweke emahlweni ka hina.”—HEV. 12:1.

1, 2. Muapostola Pawulo u byi fanise na yini vutomi bya Vakreste?

LEMBE ni lembe, ku va ni mimphikizano ya marathoni etindhawini to tala. Switsutsumi leswi vuriwaka tinghwazi swi nghenela mimphikizano yoleyo swi ri ni xikongomelo xin’we ntsena, ku nga ku hlula. Kambe switsutsumi swo tala leswi yi nghenelaka swa swi tiva leswaku a swi nge hluli. Lexi nga xa nkoka eka swona i ku tsutsuma swi kala swi fika emakumu.

² EBibeleni, vutomi bya Vakreste byi fanisiwa ni mphikizano wo tsutsuma. Muapostola Pawulo u vulavule hi mhaka leyi epapileni rakwe ro sungula leri a ri tsaleleke Vakreste va le Korinto wa khale. U tsale a ku: “Xana a mi swi tivi leswaku lava tsutsumaka emphikizanweni va tsutsuma hinkwavo, kambe i un’we ntsena loyi a amukelaka hakelo? Tsutsumani hi ndlela leyi nga ta endla leswaku mi yi kuma.”—1 Kor. 9:24.

3. Ha yini Pawulo a vule leswaku i xitsutsumi xin’we ntsena lexi nga ta hlula?

³ Xana Pawulo a a vula leswaku eka Vakreste volavo i un’we ntsena loyi a a ta kuma hakelo ya vutomi ivi lavan’wana hinkwavo va tsutsumela swa hava? E-e. Vakreste va le Korinto a va swi tiva leswaku switsutsumi swi tikarhatela ku endla vutiolori ni ku tsutsuma hi matimba ya swona hinkwawo leswaku swi ta hlula. Pawulo a a lava leswaku Vakreste-kulobye va tikarhata hi ndlela leyi fanaka eka mphikizano wa vona wa vutomi lebyi nga heriki. Loko va endla tano, a va ta kuma hakelo ya vutomi. Entiyisweni, eka mphikizano wa Vakreste, hinkwavo lava wu hetaka va kuma hakelo yoleyo.

4. I yini leswi hi faneleke hi swi tiva malunghana ni mphikizano lowu hi wu ngheneleke?

⁴ Marito wolawo ma khutaza kambe ma tlhela ma tlhontlha mianakanyo ya hinkwavo lava nghenelaka mphikizano lowu wa vutomi namuntlha. Ha yini? Hikuva hakelo ya kona a yi nge pimanisiwi na nchumu, ku nga khathariseki leswaku i ku kuma vutomi bya le tilweni kumbe bya le misaveni leyi nga Paradeyisi. I ntiyiso leswaku mphikizano lowu wu lehile naswona wa tika; ku ni swihinga, swikavanyeto ni makhombo yo tala eka wona. (Mat. 7:13, 14) Kambe lexi vavisaka hileswaku van’wana va hungute rivilo leri a va tsutsuma ha rona kumbe va tshike ku tsutsuma va nga si wu heta. Hi swihi swihinga ni makhombo lama nga kona eka mphikizano wa vutomi? Hi nga swi papalata njhani? I yini leswi u nga swi endlaka leswaku u tsutsuma ku fika emakumu kutani u hlula emphikizanweni wolowo?

Hi Fanele Hi Tiyisela Leswaku Hi Ta Hlula

5. I yini leswi Pawulo a vulavuleke ha swona eka Vaheveru 12:1?

⁵ Epapileni leri Pawulo a ri tsaleleke Vakreste va Vaheveru eYerusalema ni le Yudiya, u tlhele a vulavula hi switsutsumi leswi ngheneleke mphikizano. (Hlaya Vaheveru 12:1.) A nga vulavulanga ntsena hi xivangelo lexi endlaka switsutsumi swi nghenela mphikizano kambe u tlhele a vula leswi swi faneleke swi swi endla leswaku swi ta hlula. Hi ta rhanga hi ku vulavula hi xivangelo lexi endleke leswaku Pawulo a tsalela Vakreste va Vaheveru papila leri ni leswi a a lava leswaku va swi endla. Kutani endzhaku ka sweswo hi ta vulavula hi leswi hi nga swi dyondzaka eka marito lawa a va tsaleleke wona.

6. Hi wihi ntshikilelo wa vafundhisi lowu Vakreste a va langutane na wona?

⁶ Vakreste va lembe-xidzana ro sungula, ngopfu-ngopfu lava a va tshama eYerusalema ni le Yudiya, a va langutana ni miringo ni swiphiqo. A va karhatiwa ngopfu hi vafundhisi va vukhongeri  bya Xiyuda, lava a va ha ri ni nkucetelo lowukulu eka vanhu. Enkarhini lowu hundzeke, vafundhisi lava va kote ku hehla Yesu Kreste va vula leswaku u pfukela mfumo kutani va n’wi dlaya tanihi xigevenga. Naswona a va tiyimisele ku hambeta va kaneta Vakreste. Ebukwini ya Mintirho, hi hlaya hi swiviko swa minxungeto ni minhlaselo yo tala yo lwisana ni Vakreste, leyi sunguleke endzhakunyana ka masingita lama humeleleke hi Pentekosta ya 33 C.E. Kutani sweswo swi endle leswaku Vakreste va tikeriwa swinene.—Mint. 4:1-3; 5:17, 18; 6:8-12; 7:59; 8:1, 3.

7. Hi yihi minkarhi yo tika leyi Vakreste lava Pawulo a va tsaleleke papila a va langutane na yona?

⁷ Nakambe Vakreste volavo a va hanya emahlweninyana ka ku lovisiwa ka mafambiselo ya Xiyuda. Yesu u va byele hi ta ndzoviso lowu a wu ta wela Vayuda lava nga tshembekangiki. U tlhele a byela valandzeri vakwe hi ta swiendlakalo leswi a swi ta humelela emahlweninyana ka ndzoviso wolowo ni leswi a va fanele va swi endla leswaku va pona. (Hlaya Luka 21:20-22.) I yini leswi a va fanele va swi endla? Yesu u va lemukise a ku: “Tivoneleni leswaku timbilu ta n’wina ti nga tshuki ti tshikileriwa hi ku dya ngopfu ni ku nwa ngopfu ni ku vilela hi vutomi, kutani hi xitshuketa siku rero ri mi wela hi xihatla.”—Luka 21:34.

8. I yini leswi nga ha vaka swi endle Vakreste van’wana va hunguta rivilo kumbe va tshika ku tsutsuma emphikizanweni?

⁸ Loko Pawulo a tsalela Vakreste va Vaheveru papila rakwe, se a ku hundze malembe lama nga ehansinyana ka 30 Yesu a nyikele xilemukiso xexo. I yini leswi humeleleke Vakreste volavo emalembeni wolowo? Van’wana va tshike ku dyondza hi Yehovha hikwalaho ka swiphiqo ni swikavanyeto swa vutomi, xisweswo va tsandzeka ku tiyisa vuxaka bya vona na xona. (Hev. 5:11-14) Swi tikomba onge van’wana a va ehleketa leswaku a swi ta va fambela kahle loko va hanya ku fana ni Vayuda vo tala. Va nga ha va va tibyele leswaku sweswo a swi nga bihanga hikuva Vayuda volavo a va pfumela eka Xikwembu naswona a va yingisa swileriso swo tala swa Nawu wa Muxe. Kasi Vakreste van’wanyana va chavisiwe hi vanhu van’wana evandlheni lava a va va sindzisa ku namarhela Nawu wa Muxe ni ndhavuko wa Xiyuda. I yini leswi Pawulo a swi vuleke leswaku a khutaza Vakreste-kulobye leswaku va hambeta va tshembeka eka Yehovha ni ku tiyisela emphikizanweni?

9, 10. (a) Hi xihi xikhutazo lexi Pawulo a xi vuleke eku heleni ka ndzima ya vukhume ya Vaheveru? (b) Ha yini Pawulo a tsale hi mintirho yo tshembeka ya timbhoni ta khale?

⁹ Yehovha u huhutele Pawulo leswaku a tsalela Vakreste va Vaheveru papila leri khutazaka. Eka ndzima ya vukhume ya papila rakwe, Pawulo u vule leswaku Nawu a wu ri “ndzhuti wa swilo leswinene leswi nga ta ta” nileswaku swidyoho swa vona a swi ta rivaleriwa ntsena hikwalaho ka gandzelo ra Kreste ra nkutsulo. Loko ndzima yoleyo yi ya eku heleni, Pawulo u tsundzuxe Vakreste volavo a ku: “Ku laveka leswaku mi tiyisela, leswaku, loko mi endle ku rhandza ka Xikwembu, mi ta amukela ku hetiseka ka xitshembiso. Hikuva ku sele ‘nkarhinyana,’ kutani ‘la taka u ta fika naswona a nga ka a nga hlweli.’”—Hev. 10:1, 36, 37.

¹⁰ Eka Vaheveru ndzima 11, Pawulo u swi hlamusele kahle leswi ku va ni ripfumelo ra xiviri eka Xikwembu swi vulaka swona. Nakambe u hlamusele ripfumelo hi ku tirhisa swikombiso swa vavanuna ni vavasati va khale lava kombiseke ripfumelo. Xana a swi boha ku hlavutela swikombiso sweswo? Ina. Muapostola loyi a a swi tiva leswaku Vakreste-kulobye a va fanele va xiya leswaku ripfumelo ri lava leswaku va va ni xivindzi ni ku tiyisela. Xikombiso lexinene xa malandza ya Yehovha ya khale yo tshembeka a xi ta tiyisa Vaheveru leswaku va kota ku tiyiselela maxangu lawa a va langutana na wona. Xisweswo, endzhaku ko hlavutela mintirho leyi malandza wolawo yo tshembeka ya khale ma yi endleke hikwalaho ka leswi a ma ri ni ripfumelo, Pawulo u te: “Leswi hi nga ni papa lerikulu swinene ra timbhoni leri hi rhendzeleke, na hina a hi hluvuleni ntiko wun’wana ni wun’wana ni xidyoho lexi hi phasaka hi ku olova, a hi tsutsumeni hi ku tiyisela eka mphikizano lowu vekiweke emahlweni ka hina.”—Hev. 12:1.

‘Papa Ra Timbhoni’

11. Swi nga hi pfuna njhani ku ehleketisisa hi ‘papa lerikulu ra timbhoni’?

¹¹ Malandza ya Xikwembu lama vumbaka ‘papa lerikulu ra timbhoni’ a ma nga ri vahlaleri  lava teleke ku ta hlalela mphikizano kumbe ku ta vona xitsutsumi kumbe xipano lexi ma xi rhandzaka loko xi hlula. Ematshan’weni ya sweswo, a ma nghenelele mphikizano wolowo ku fana ni switsutsumi. Naswona ma kote ku tsutsuma kukondza ma wu heta. Hambileswi se ma feke, ma nga tekiwa tanihi switsutsumi leswi nga ni ntokoto, leswi khutazaka switsutsumi leswintshwa emphikizanweni. Ehleketa ndlela leyi xitsutsumi a xi ta titwa ha yona loko xo tiva leswaku van’wana va vanhu lava xi hlaleleke i switsutsumi leswi nga tinghwazi. Xana a xi nga ta susumeteleka ku tsutsuma hilaha xi nga kotaka hakona? Timbhoni teto ta khale ti nga vula leswaku hambileswi mphikizano wolowo wo fanekisela wu tikaka swinene, kambe munhu a nga swi kota ku hlula eka wona. Kutani ku ehleketisisa hi ‘papa ra timbhoni’ a swi ta pfuna Vakreste va Vaheveru va lembe-xidzana ro sungula leswaku va va ni xivindzi ni ku ‘tsutsuma hi ku tiyisela eka mphikizano,’ hilaha na hina hi nga endlaka hakona namuntlha.

12. Hi nga dyondza yini eka ripfumelo ra vanhu lava Pawulo a vulavuleke ha vona?

¹² Malandza yo tala yo tshembeka lawa Pawulo a vulavuleke ha wona ma langutane ni swiyimo leswi fanaka ni swa hina. Hi xikombiso, Nowa u hanye emahlweni ko va Yehovha a lovisa misava ya le nkarhini wolowo hi Ndhambi. Na hina hi hanya enkarhini wa makumu ya mafambiselo lawa ya swilo. Abrahama na Sara va byeriwe leswaku va suka etikweni ra rikwavo leswaku va ya kondletela vugandzeri lebyi tengeke ni ku rindzela ku hetiseka ka xitshembiso xa Yehovha. Na hina Yehovha u hi khutaza leswaku hi tshika ku tihanyela leswaku a ta hi amukela ni ku hi nyika mikateko. Muxe u fambe mpfhuka wo leha ekwandzasini leri chavisaka leswaku a ya eTikweni leri Tshembisiweke. Na hina hi hanya emisaveni yo homboloka naswona hi rindzele misava leyintshwa leyi Yehovha a hi tshembiseke yona. I swa nkoka ku ehleketisisa hi malandza lawa yo tshembeka ni ku tekelela swilo leswinene leswi ma swi endleke leswaku ma tsakisa Yehovha ni ku papalata swilo leswi ma swi endleke leswi n’wi hlundzukiseke.—Rhom. 15:4; 1 Kor. 10:11.

I Yini Leswi Va Pfuneke Ku Hlula eMphikizanweni?

13. Hi yihi mintlhontlho leyi Nowa a langutaneke na yona naswona i yini leswi n’wi pfuneke ku yi hlula?

¹³ I yini leswi pfuneke malandza lawa ya Yehovha ku tiyisela ni ku hlula emphikizanweni? Xiya leswi Pawulo a swi tsaleke malunghana na Nowa. (Hlaya Vaheveru 11:7.) ‘Ndhambi ya mati leyi a yi ta lovisa nyama hinkwayo ehenhla ka misava’ a ku ri nchumu lowu Nowa a a ‘nga si wu vona.’ (Gen. 6:17) Entiyisweni, a ku ri nchumu lowu a wu nga si tshama wu humelela emisaveni. Kambe Nowa a nga kanetanga leswaku ndhambi yoleyo a yi ta humelela. Ha yini? Hikuva a a tshemba leswaku xin’wana ni xin’wana lexi Yehovha a xi vulaka u ta xi endla. Nowa a nga vulanga leswaku leswi a lerisiweke ku swi endla swa tika swinene. Kambe “u endle tano.” (Gen. 6:22) Nowa a a fanele a aka ngalava, a hlengeleta swiharhi, a hlayisela swiharhi ni vanhu swakudya engalaveni, a lemukisa vanhu hi khombo leri a ri ta va wela ni ku pfuna ndyangu wakwe leswaku wu va ni ripfumelo leri tiyeke eka Yehovha. Ku ehleketisisa hi mintirho yoleyo hinkwayo swi hi pfuna ku xiya leswaku a ku nga ri matlangwana ku yi endla, kambe Nowa “u endle tano.” Kutani ripfumelo ni ku tiyisela ka Nowa swi endle leswaku yena ni ndyangu wakwe va ponisiwa ni ku kuma mikateko.

14. Hi swihi swiyimo swo tika leswi Abrahama na Sara va swi tiyiseleke naswona sweswo swi hi dyondzisa yini?

¹⁴ Abrahama na Sara i van’wana lava nga eka nxaxamelo wa Pawulo wa ‘papa ra timbhoni leri hi rhendzeleke.’ Va lerisiwe ku suka eUra, laha a va hanya vutomi bya vulovolovo, naswona a va nga swi tivi leswaku ku ta humelela yini eka vona. Va tikombise va ri swikombiso leswinene swa ripfumelo leri nga tsekatsekiki ni ku yingisa Yehovha eminkarhini yo tika. Swa fanela leswi Abrahama a vitaniwaka “tata wa hinkwavo lava va nga ni ripfumelo” hikuva u titsone swilo swo tala hikwalaho ka vugandzeri lebyi tengeke. (Rhom. 4:11) Pawulo u vulavule ntsena hi swiendlo swin’wana swa ripfumelo ra Abrahama hikuva Vakreste va Vaheveru a va ti tiva kahle timhaka ta vutomi byakwe. Hambiswiritano, Pawulo u kandziyise dyondzo ya nkoka a ku: “Hinkwavo lava [ku katsa na  Abrahama ni ndyangu wakwe] va fele eripfumelweni, hambileswi va nga ku kumangiki ku hetiseka ka switshembiso, kambe va swi vone swi ri ekule swinene hiloko va swi amukela kutani va vula erivaleni leswaku a va ri vafambi ni vatshami va nkarhinyana etikweni.” (Hev. 11:13) Entiyisweni, ripfumelo ra vona ni vuxaka bya vona ni Xikwembu swi va pfune leswaku va tsutsuma hi ku tiyisela emphikizanweni.

15. I yini leswi susumeteleke Muxe ku hanya hi ndlela leyi a hanyeke ha yona?

¹⁵ Eka ‘papa ra timbhoni,’ Muxe i un’wana wa malandza ya Yehovha loyi a nga xikombiso lexinene. U tshike vutomi bya vulovolovo kutani “a hlawula ku xaniseka ni vanhu va Xikwembu.” I yini leswi n’wi susumeteleke ku endla tano? Pawulo u te: ‘U langute swinene-nene eku nyikiweni ka hakelo. U hambete a tserhama onge hiloko a vona Loyi a nga vonakiki.’ (Hlaya Vaheveru 11:24-27.) Muxe a nga ku pfumelelanga ku “tiphina hi xidyoho swa nkarhinyana” ku n’wi pfala mahlo. Xikwembu ni switshembiso swa xona a swi ri swa xiviri eka yena lerova u kombise xivindzi ni ku tiyisela loku nga tolovelekangiki. Naswona u tirhe hi matimba leswaku a rhangela Vaisrayele va huma aEgipta va ya eTikweni leri Tshembisiweke.

16. Ha yini Muxe a nga helanga matimba loko a byeriwe leswaku a nge ngheni eTikweni leri Tshembisiweke?

¹⁶ Ku fana na Abrahama, Muxe u fe a nga si ku vona ku hetiseka ka xitshembiso xa Xikwembu. Loko Vaisrayele va ri ekusuhi ni ku nghena eTikweni leri Tshembisiweke, Xikwembu xi byele Muxe xi ku: “U ta vona tiko u ri ekule, kambe [a wu] nge ngheni etikweni leri ndzi ri nyikaka vana va Israyele.” Leswi swi vangiwe hileswi yena na Aroni va hlundzukeke hikwalaho ka ku xandzuka ka Vaisrayele kutani va “[endla] hi ku pfumala vutshembeki eka [Xikwembu] exikarhi ka vana va Israyele, ematini ya Meriba.” (Det. 32:51, 52) Xana sweswo swi n’wi hlundzukisile Muxe kumbe swi n’wi heta matimba? Doo! U katekise Vaisrayele naswona u gimete hi marito lama nge: “Wa tsaka, Wena Israyele! I mani la fanaka na wena, vanhu lava tsakelaka ku ponisa ka Yehovha, xitlhangu xa mpfuno wa wena, ni Loyi a nga banga ra wena lerikulu?”—Det. 33:29.

 Leswi Hi Swi Dyondzaka

17, 18. (a) I yini leswi hi nga swi dyondzaka eka ‘papa ra timbhoni’ malunghana ni mphikizano wa hina wa vutomi? (b) I yini leswi hi nga ta swi kambisisa exihlokweni lexi landzelaka?

¹⁷ Tanihi leswi hi kambisiseke vutomi bya van’wana va lava vumbaka ‘papa ra timbhoni leri hi rhendzeleke,’ swi le rivaleni leswaku hi fanele hi va ni ripfumelo leri tiyeke eka Xikwembu ni le ka switshembiso swa xona leswaku hi ta kota ku tsutsuma ku fika emakumu ka mphikizano. (Hev. 11:6) Ripfumelo ri fanele ri lawula ndlela leyi hi hanyaka ha yona. Ku hambana ni vanhu lava nga riki na ripfumelo, hina ha swi tiva leswaku Yehovha u hi tshembisa vutomi lebyi nga heriki enkarhini lowu taka. Hi kota ku vona “Loyi a nga vonakiki,” xisweswo hi tsutsuma hi ku tiyisela emphikizanweni.—2 Kor. 5:7.

¹⁸ Mphikizano wa Vakreste a wu olovi. Hambiswiritano, hi nga swi kota ku hlula eka wona. Exihlokweni lexi landzelaka, hi ta kambisisa swilo swin’wana leswi nga hi pfunaka ku hlula eka mphikizano lowu.

Xana U Nga Hlamusela?

• Ha yini Pawulo a tsale hi vuenti malunghana ni timbhoni to tshembeka ta khale?

• Ku anakanyisisa hi ‘papa ra timbhoni leri hi rhendzeleke’ swi nga hi khutaza njhani leswaku hi tsutsuma hi ku tiyisela?

• I yini leswi u swi dyondzeke eka xikombiso xa Nowa, Abrahama, Sara na Muxe?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Abrahama na Sara a va tiyimisele ku siya vutomi bya vulovolovo bya le Ura