Bir orman yangınında çoğu hayvan oradan kaçarken kara yangın böceği (Melanophila acuminata) ormana doğru gider. Çünkü yeni yanmış ağaçlar bu böceklerin yumurtalarını bırakmaları için uygun bir yerdir. Ayrıca bu böcek için tehdit oluşturan hayvanlar yangın sırasında ormandan kaçarlar. Böylece kara yangın böceği ormanda güvenle yiyecek bulabilir, çiftleşebilir ve yumurtalarını bırakabilir. Fakat nasıl oluyor da bu böcekler yanan bir ormanın yerini tespit edebiliyorlar?

Şunu düşünün: Kara yangın böceğinin orta bacaklarının yan tarafında çukurcuk denen organlar bulunur; bu organlar orman yangınından çıkan kızılötesi ışınları algılayabilir. Yayılan ışınlar çukurcuk organlarında ısı meydana getirir, bu da böceğin ateşe doğru gitmesini sağlar.

Fakat bu böceklerin ateşi bulmasına yardım eden başka alıcıları da vardır. Kara yangın böceklerinin en sevdikleri ağaç türleri yandığında, antenleri yangının sonucunda havaya karışan bazı kimyasal partikülleri algılar. Bazı araştırmacılara göre bu böcekler “duman dedektörü” olarak kullandıkları antenleri sayesinde 800 metreden daha uzakta için için yanan tek bir ağacı bile bulabilir. Böcek, tüm bu özellikleri sayesinde bir orman yangınını yaklaşık 50 kilometre uzaktan algılayabilir.

Araştırmacılar kızılötesi ışınları ve ateşi algılayan aletler geliştirmek için kara yangın böceğinin çukurcuk organlarını ve antenlerini inceliyor. Piyasadaki yüksek çözünürlüklü kızılötesi alıcıların çoğu oda sıcaklığında çalışmıyor ve soğutulması gerekiyor; dolayısıyla bu böcekler oda sıcaklığında çalışan alıcılar geliştirmek için bilim insanlarına yardım edebilir. Mühendisler böceğin anteninden ilham alarak, orman yangını sırasında oluşan maddeleri ortamdaki diğer kimyasal bileşimlerden ayırabilen, daha hassas yangın dedektörleri geliştirmeye çalışıyor.

Araştırmacılar, kara yangın böceğinin yumurtalarını bırakabileceği uygun yeri bulmak için kullandığı yöntem karşısında hayrete düşüyor. ABD’deki Cornell Üniversitesinde çalışan böcek uzmanı E. Richard Hoebeke, “Bu böcekler yumurtalarını bırakmak için böyle bir beceriyi nasıl geliştirdiler?” diye sorduktan sonra sözlerine şöyle devam etti: “İnanılmaz bir hassasiyete ve karmaşık bir duyu mekanizmasına sahip böcekler hakkında gerçekten çok az şey biliyoruz.”

Ne dersiniz? Kara yangın böceğinin, yanan bir ormanı bulma yeteneği evrimle mi meydana geldi, yoksa bir tasarım ürünü mü?