1, 2. Kumbi Ufumu waku Chiuta wazamufiskanji, ndipu nchifukwa wuli tikhumbika kugomezga kuti Ufumu wenuwu uzengi nadi?

 MU 31 C.E., Yesu Khristu wenga pa phiri pafupi ndi Kapernaumu ndipu wangusambiza akumulondo ŵaki kuti arombengi kuti: “Ufumu winu uzi.” (Mat. 6:10) Mazuŵa nganu, ŵanthu anandi akayika kuti Ufumu uzengi nadi. Kweni te ndi chigomezgu kuti marombu ngidu ngakutuliya pasi pa mtima ngo tipempha kuti Ufumu waku Chiuta uzi ngazamumukika.

² Yehova wazamugwiriskiya nchitu Ufumu waki kuti banja laki la kuchanya lizichitiyengi limoza vinthu ndi la pacharu chapasi. Khumbu laku Chiuta lenili lazamufiskika. (Yes. 55:10, 11) Yehova ndi Karonga mu nyengu yidu. Vinthu vakukondwesa vo vaja vichichitika vyaka 100 vajumpha, vilongo kuti fundu yeniyi njauneneska. Chiuta watiŵachitiya vinthu vikulu ndipuso vakuziziswa ŵanthu akugomezgeka mamiliyoni. (Zek. 14:9; Chiv. 15:3) Chinanga kuti ve viyo, fundu yakuti Yehova ndi Karonga yiyanana cha ndi kuza kwa Ufumu waki wo Yesu wangutisambiza kuti tiwurombiyengi. Kumbi vinthu venivi vipambana wuli, nanga vititikwaska wuli?

3. (a) Kumbi Yesu wanguŵikika kuja Fumu zukwanji, nanga nunkhu? (b) Kumbi mungalongo wuli kuti Ufumu ukujalikiskika mu 1914? (Wonani mazu ngam’mphata.)

³ Kukumaliya vyaka va m’ma 1800, uchimi wo ukulembeka ndi Danyele wo unguja kwa vyaka 2,500, ungwamba kuziŵika. Uchimi wenuwu  ukamba kuti: “M’mazuŵa nga akaronga wo, Chiuta wakuchanya wakamikanga ufumu wo kuti ubwangandulikengi cha.” (Dan. 2:44) Akusambira Bayibolo angumaliya nyengu yinandi achikamba kuti chaka cha 1914 chazamuja chapade. Ŵanthu anandi pa nyengu yo angukoliyanaku ndi fundu yo munthu munyaki wangulemba yakuti: “M’chaka cha 1914 ŵanthu anandi alindizganga kufiskika kwa malayizgu.” Nkhondu Yakwamba ya Pacharu Chosi yati yachitika m’chaka chenichi, uchimi wa m’Bayibolo ungufiskika. Kwenga vinthu nge nja, vidiririsi, miliri ndipuso mauchimi nganyaki nga m’Bayibolo ngo ngangufiskika ndipu venivi vingulongo kuti Yesu Khristu wayamba kuwusa kuchanya nge Fumu ya Ufumu waku Chiuta mu 1914. a Yehova wangulongo kuti wenga Fumu mu nthowa yinyaki mwakuŵika Mwana waki Yesu kuja Fumu ya Ufumu waki.

4. Nchinthu wuli cho Fumu yifya yinguchita dankha yati yaŵikika pa mpandu, ndipu pavuli paki yinguchitanji?

⁴ Fumu yifya yeniyi yo yinguŵikika ndi Chiuta, yakhumbikanga dankha kuchita nkhondu ndi Satana, Murwani mura wa Awiski. Mwaviyo, Yesu ndi angelu ŵaki anguponya pacharu chapasi Diabolo ndi mademoni ngaki. Venivi vinguzisa likondwa likulu kuchanya kweni vinguchitiska kuti pacharu chapasi paje masuzgu ngakuti ngechendachitikepu. (Ŵerengani Chivumbuzi 12:7-9, 12.) Pavuli paki, Fumu yeniyi yingwamba kuyengetuwa, kusambiza ndi kunozgekereska akumulondo ŵaki kuti achitengi khumbu laku Chiuta. Tiyeni tikambiskani mo isi tingayanduliya mazuŵa nganu chifukwa cha vo yiwu anguchita pa vinthu vitatu venivi.

5. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitika mu 1914 ndi kukwambiriya kwa 1919?

⁵ Fumu yeniyi yati yatuzgaku Satana ndi angelu ŵaki aheni kuchanya, Yehova wanguyituma kuchiyendere akumulondo ŵaki pacharu chapasi kuti yikawoni asani ŵe pa ubwezi wakukho ndi Chiuta ndipu pavuli paki yikaŵayengetuwi. Mchimi Malaki wangukamba kuti kuchita venivi kwenga kuŵatoweska. (Mal. 3:1-3) Mbiri yilongo kuti venivi vinguchitika mu 1914 ndi kukwambiriya kwa 1919. b Kuti tije m’banja laku Yehova tikhumbika kuja achanda ndipuso akutowa paurongo paku Chiuta. (1 Pet. 1:15, 16) Titenere cha kuchitanga vinthu vo visopa vaboza vichita ndipuso vinthu va ndali.

6. Kumbi chakurya cho tilonde chiperekeka wuli, ndipu nchifukwa wuli nchakukhumbika?

⁶ Chifukwa chakuti Yesu wenga ndi mazaza, iyu wangusankha “muŵanda wakugomezgeka . . . ndi wakuwamu.” Muŵanda mwenuyu, wakhumbikanga kupereka chakurya chamampha pafupipafupi ku ŵanthu wosi wo apanga “mskambu umoza,” mwakulongozgeka ndi Yesu. (Mat. 24:45-47; Yoh. 10:16) Kwambiya mu 1919, kagulu ka abali akusankhika kaja kachigwira nchitu yikulu yeniyi yakuliska “a munyumba yaki” mwakugomezgeka. Chakurya chinandi cho kagulu kenaka kapereka, chititiwovya kuja ndi chivwanu chakukho. Ndipu chititiwovya so kuti tijengi akutowa paurongo paku Chiuta ndipuso achanda, tijengi so ndi mijalidu kweniso maŵanaŵanu ngamampha. Chakurya chenichi, chititisambiza ndi kutiwovya kuti tigwirengi ndi mtima wosi nchitu yakukhumbika ukongwa yo yichitika pacharu chapasi mazuŵa nganu. Kumbi imwi muturya mwakukwana chakurya chenichi?

7. Kumbi ndi nchitu niyi yakukhumbika yo Yesu wangwambisa po wenga pacharu chapasi, nanga nchitu yeniyi yatingi yilutiriyengi mpaka zukwanji?

⁷ Yesu wati wayamba uteŵeti waki pacharu chapasi wangukamba kuti: “Kutindenere kutawula makani ngakunozga nga ufumu waku  Chiuta mu mizi yamwenga so, pakuti ndatumikiya chenichi.” (Luka 4:43) Iyu wangugwira nchitu yeniyi ndi mtima wosi kwa vyaka vitatu ndi hafu. Yesu wangulunguchizga akusambira ŵaki kuti: ‘Muchiluta memezani, kuti, “Waŵandika ufumu wakuchanya.”’ (Mat. 10:7) Iyu wati wayuskika, wangukambiya limu kuti akusambira ŵaki azamupharazga uthenga wenuwu “ku vigoti va panupasi.” (Mac. 1:8) Yesu, wanguŵalayizga kuti nayu wazamugwiraku nchitu yakukhumbika yeniyi kuzifika mu nyengu yidu yinu.​—Mat. 28:19, 20.

8. Kumbi Fumu yinguchitanji kuti ŵanthu wo yitiŵawusa apharazgi?

⁸ Kuzifika mu 1919, “evangeli . . . wa Ufumu” ungupharazgika ukongwa. (Mat. 24:14) Pa nyengu iyi ndipu Yesu kuwusa kuchanya kweniso kuwunganiska kagulu ka akumulondo ŵaki a pacharu chapasi, ko wangukatowesa. Yiwu anguvwiya ulongozgi wakuchiska wo Yesu wangukamba, kuti apharazgi uthenga wamampha pacharu chosi chapasi, wa Ufumu wo Chiuta wangujalikiska. (Mac. 10:42) Mwakuyeruzgiyapu, ŵanthu pafupifupi 20,000 akupharazga ufumu anguza ku unganu wa vyaru wo unguchitikiya ku Cedar Point, Ohio, U.S.A., mu September 1922. Yiwu angukondwa ukongwa po Mubali Rutherford wangukamba nkhani ya mutu wakuti: “Ufumu.” Iyu wangukamba kuti: “Awonani, Fumu yiwusa! Imwi ndimwi mutenere kupharazga zaku iyu. Mwaviyo, pharazgani, pharazgani, pharazgani za Fumu ndi ufumu waki.” Ŵanthu 2,000, wo angutuliya ku vyaru vinyaki angupharazga nawu nyumba ndi nyumba pa “Zuŵa la Uteŵeti” wapade lenili ndipu angwenda ulendu wa makilomita 72, kutuliya pa malu nga unganu. Chifukwa cha kukondwa ndi vo vinguchitika, mubali yumoza wangukamba kuti: “Ndazamuluwa cha vo tingupempheka kuti tipharazgi Ufumu ndipuso phamphu la ŵanthu wo anguwungana!” Iyu wenga yija cha.

9, 10. (a) Kumbi ndi sukulu wuli zo zanozgeka kuti apharazgi a Ufumu asambiziki? (b) Kumbi imwi mwayanduwa wuli ndi masambiru ngenanga?

⁹ Kufika mu 1922, penga ŵanthu kujumpha 17,000, wo apharazganga Ufumu mwaphamphu muvyaru 58 pacharu chosi chapasi. Chinanga kuti venga viyo, yiwu akhumbikanga kusambizika. Mu nyengu ya akutumika, Fumu Yakusankhika yeniyi yingupereka ulongozgi wakuvwika umampha ku akusambira ŵaki pa vo angachikamba pakupharazga, ko angachipharazga ndipuso mo angachipharazgiya. (Mat. 10:5-7; Luka 9:1-6; 10:1-11) Yesu wawonesesa kuti wosi wo agwira nchitu yakupharazga Ufumu mazuŵa nganu alonde ulongozgi ndipuso ŵe ndi vidya vakupharazgiya. (2 Tim. 3:17) Iyu wasambiza akumulondo ŵaki mo angapharazgiya kuziya mu mpingu wachikhristu. Nthowa yimoza yo wagwiriskiya nchitu ndi Sukulu ya Uteŵeti Waku Chiuta, yo yichitika mu mipingu yakujumpha 111,000, pacharu chosi chapasi. Mwakugwiriskiya nchitu ulongozgi wenuwu, apharazgi akujumpha 7 miliyoni, sonu aziŵa kupharazga  ndi kusambiza mu nthowa yakuti ŵanthu “wosi” akondwengi.​—Ŵerengani 1 Ŵakorinte 9:20-23.

¹⁰ Kusazgiyapu pa sukulu yeniyi, pe so sukulu zinyaki zo zajalikiskika kuti ŵanthu asambizikengi Bayibolo. Pe sukulu ya ŵara, apayiniya, abali ambula kuto, Akhristu akutolana, abali a mu Komiti ya Nthambi ndi awolu ŵawu, akuwonere dera ndi chigaŵa limoza ndi awolu ŵawu kweniso amishonale. c Anyaki wo angusele Sukulu ya Akhristu Akutorana Yakusambiza Bayibolo anguwonga chifukwa cha sukulu yeniyi mwakukamba kuti: “Masambiru ngapade ngo talonde ngatiwovya kuti tiyanjengi ukongwa Yehova ndipuso kuziŵa mo tingachiwovye umampha ŵanthu anyaki.”

11. Kumbi apharazgi a Ufumu afiska wuli kukunthiyapu chinanga kuti asuskika?

¹¹ Satana wawona mo nchitu yikulu yeniyi yakupharazga Ufumu ndi kusambiza, yalutiya panthazi. Iyu walimbana ndi uthenga wa Ufumu ndipuso wo atiwupharazga mwakugwiriskiya nchitu nthowa zakuwoneka ndi zambula kuwoneka kuti wamiki nchitu yeniyi. Kweni nthowa zosi zo wayesa kugwiriskiya nchitu zatondeka. Yehova wakuŵika Mwana waki “pachanya limu pa ufumu wosi, ndi mtufu, ndi nthazi, ndi umbuya.” (Ŵaef. 1:20-22) Nge Fumu, Yesu wagwiriskiya nchitu mazaza ngaki kuvikiliya ndi kulongozga akusambira ŵaki kuti afiski kuchita khumbu la Awiski. d Uthenga wamampha upharazgika ndipu ŵanthu mamiliyoni nganandi a mtima wamampha asambizika nthowa zaku Yehova. Te ndi mwaŵi kugwiraku nchitu yikulu yeniyi!

12. Konkhoskani vinthu vinyaki vo vasintha mu gulu laku Yehova kutuliya po Ufumu ukujalikiskikiya.

¹² Kutuliya po Ufumu ukujalikiskikiya mu 1914, Yesu wasintha nthowa zo ateŵeti aku Chiuta achitiya vinthu kuti afiski khumbu la Awiski. (Ŵerengani Yesaya 60:17.) Mu 1919, mu mpingu we wosi angusankha mubali yumoza kuti walongozgengi nchitu yakupharazga. Mu 1927 angunozga kuti pa Sabata pe posi apharazgengi nyumba ndi nyumba. Apharazgi a Ufumu anguchiskika kuti agwiri nchitu yikulu mu 1931 ŵati ayamba kugwiriskiya nchitu zina la m’Malemba lakuti Akaboni aku Yehova. (Yes. 43:10-12) Kali, ŵanthu mu mpingu ndiwu asankhanga ŵara kweni mu 1938 angwamba kusankha mwakulondo ulongozgi waku Chiuta. Mu 1972, wupu wa ŵara ndiwu ungwamba kuwonere mpingu m’malu mwa mura yumoza. Ŵara ndi ateŵeti akovya achiskikanga kuti ajiperekengi kuphwere mpingu. (1 Pet. 5:2) Mu 1976, Wupu Wakulongozga ungugaŵika mu makomiti 6 kuti ngawoneriyengi nchitu ya Ufumu pacharu chosi  chapasi. Mphakwenere kukamba kuti Fumu yo yikusankhika ndi Yehova, yilutirizga kunozgekereska akumulondo ŵaki mwakulongozgeka ndi Chiuta pamwenga nthowa zaki.

13. Kumbi vo Ufumu wachita pa vyaka 100, vakwaska wuli umoyu winu?

¹³ Ŵanaŵaniyani vo Fumu yakusankhika yachita mu vyaka 100 pe vo yawusa. Iyu yatowesa ŵanthu kuti amiyi Yehova ndipu yalongozga nchitu yakupharazga uthenga wamampha wa Ufumu muvyaru 239 kweniso yasambiza ŵanthu mamiliyoni nthowa zaku Yehova. Yesu wachitiska kuti ŵanthu kujumpha 7 miliyoni akugomezgeka, achitengi vinthu mwakukoliyana ndipu weyosi watijipereka kuchita khumbu laku Chiuta. (Sumu 110:3) Kukamba uneneska, nchitu zaku Yehova kuziya mu Ufumu waki wo uwusika ndi Mesiya, zikulu kweniso zakukondwesa. Ndipu tiwonengi vinthu vinandi vakukondwesa kunthazi uku!

14. (a) Kumbi ting’anamuwanji asani tipempha Chiuta kuti, “Ufumu winu uzi”? (b) Kumbi lemba lidu la chaka cha 2014 ndakuti wuli, ndipu nchifukwa wuli ndakwenere?

¹⁴ Chinanga kuti Yehova wakuvwalika ufumu Mwana waki, Yesu Khristu nge Fumu Yakusankhika ya Ufumu waki mu 1914, venivi vikumukiya limu cha pemphu lidu lakuti: “Ufumu winu uzi.” (Mat. 6:10) Bayibolo likukambiya limu kuti Yesu ‘wazamuwusa pachanya pa arwani ŵaki.’ (Sumu 110:2) Mwakulongozgeka ndi Satana, maboma nga ŵanthu ngalutirizga mbwenu kususka Ufumu waku Chiuta. Asani tiromba kuti Ufumu waku Chiuta uzi, ndikuti tipempha Chiuta kuti Fumu Mesiya limoza ndi wo yiwusengi nawu, atuzgepu muwusu wa ŵanthu kweniso wo asuska Ufumu waku Chiuta. Venivi vazamufiska mazu nga pa Danyele 2:44, ngakuti Ufumu waku Chiuta “ubwanganduwengi maufumu ngosi yanga.” Ufumu wenuwu, wazamutuzgapu ŵanthu wosi andali wo atiwususka. (Chiv. 6:1, 2; 13:1-18; 19:11-21) Venivi vichitikengi pambula kuswera yapa. Mwaviyo, mphakwenere kuti lemba la chaka cha 2014, cho ndi chaka cha 100 kutuliya po Ufumu waku Chiuta ukujalikiskikiya kuchanya, latuliya pa Mateyu 6:10, po patiti: “Ufumu winu uzi”!

15, 16. (a) Kumbi ndi vinthu wuli vakukondwesa vo vazamuchitika mu Muwusu wa Vyaka 1,000? (b) Nge Fumu Mesiya, kumbi Yesu wazamuchitanji pakumaliya, ndipu venivi vazamung’anamuwanji mwakukoliyana ndi khumbu laku Yehova pa vinthu vaki vosi vo wakulenga?

¹⁵ Pavuli pakuti Fumu Mesiya yazinanga arwani aku Chiuta, yazamuponya Satana ndi angelu ŵaki aheni muchizenji kwa vyaka 1,000. (Chiv. 20:1-3) Ndipu asani wazituzgapu vinthu viheni venivi, Ufumu waki wazamulutirizga kuzisa vinthu vamampha chifukwa cha sembi yaku Yesu kweniso kuzituzgapu masuzgu ngosi ngo ngalipu chifukwa cha ubudi waku Adamu. Fumu yeniyi, yazamuyuska ŵanthu mamiliyoni wo akufwa ndipu yazamunozga nchitu yakuŵasambiza kuti aziŵi Yehova. (Chiv. 20:12, 13) Charu chosi chazamuja Paradayisu nge mo wenge munda wa Edene. Ŵanthu wosi akugomezgeka azamuja akufikapu.

¹⁶ Pakumaliya pa Muwusu Waku Khristu wa Vyaka 1,000, Ufumu waku Chiuta wo uwusika ndi Fumu yakusankhika, wazamufiska khumbu laki. Pavuli paki, Yesu wazamupereka Ufumu kwa Awiski. (Ŵerengani 1 Ŵakorinte 15:24-28.) Pazamukhumbika so mwendapakati cha pakati paku Yehova ndi ŵana ŵaki a pacharu chapasi. Ŵana wosi aku Chiuta akuchanya ndipuso apacharu chapasi, azamujanga mwakukoliyana ndi Awiskewu akuchanya nge chigaŵa cha banja laki.

17. Kumbi imwi muyesesengi kuchitanji pa nkhani ya Ufumu?

¹⁷ Vinthu vakukondwesa vo Ufumu wachita kwa vyaka 100, vititisimikizgiya kuti Yehova wawusa ndipuso wazamufiska khumbu laki la pacharu chapasi. Mwaviyo, tiyeni tilutirizgi kuja akugomezgeka kweniso kupharazga za Fumu ndi Ufumu waki. Tichichita venivi, tijengi ndi chigomezgu chakuti pambula kuswera yapa, Yehova wamukengi pemphu lidu lakuti: “Ufumu winu uzi”!