MA-BAKA—a boetseng a tsejoa e le Mapygmy—mohlomong ke bona batho ba pele ba ho lula Cameroon, eaba lilemong tsa bo-1500, ho fihla Mapotoketsi. Lilemo tse makholo a seng makae ka mor’a moo, Mafulani—e leng Maislamo—a ile a hlōla karolo e ka leboea ea Cameroon. Mehleng ena, baahi ba Cameroon ba etsang karolo ea 40 lekholong ba ipolela hore ke Bakreste, ba etsang karolo ea 20 lekholong ke Mamosleme, ’me ba etsang karolo ea 40 lekholong ke ba litumelo tsa setso tsa Afrika.

Batho ba lulang libakeng tsa mahaeng Cameroon ba amohela baeti ka mofuthu haholo. Ba lumelisa baeti, ebe ba ba kōpa hore ba kene ka tlung e le hore ba fuoe lijo le metsi. Haeba motho a hana kamohelo eo e mofuthu, ho nkoa hore o nyelisa mong’a ntlo, empa ha a e amohela o bontša kananelo.

Puisano e qala ka hore moeti a lumelise ba lelapa la moo, le ho ba botsa hore na ba ntse ba phela joang. Ke tloaelo ea teng hore a botse le hore na liphoofolo li  ea joang! Joseph, eo e leng letsoalloa la Cameroon o re: “Ha hoa lekana hore ha motho a se a tsamaea a re feela, ‘Salang hantle.’ Hangata mong’a ntlo o tla felehetsa moeti ho se hokae, e le hore ba ’ne ba qoqe. Etlare ha a fihla sebakeng se itseng, a lakaletse moeti leeto le monate ebe o khutlela hae. Moeti ea sa tšoaroang ka tsela ena, a ka ikutloa a sa amoheleha.”

Ka linako tse ling, sehlopha sa metsoalle se ja hammoho poleiting e le ’ngoe—’me hangata se sebelisa matsoho. Naheng ea Cameroon, ho etsa joalo ke letšoao le matla la bonngoe. Ha e le hantle, maemong a mang mokhoa ona o ’nile oa sebelisoa ho boelanya batho bao setsoalle sa bona se seng se fokola. Ka tsela e itseng, ho ja hammoho ke tsela ea ho re, “Rea utloana joale.”