Yani kulokufunako

Isayensi Iyavumelana Yini NeliBhayibheli?

Isayensi Iyavumelana Yini NeliBhayibheli?

Lokushiwo liBhayibheli

 Yebo, ngisho nobe liBhayibheli lingasiyo incwadzi yesayensi, kodvwa linembile nalikhuluma ngayo. Cabanga nganati tibonelo letikhombisa kutsi liBhayibheli liyavumelana nesayensi, nekutsi linemininingwane lemayelana nesayensi leyehlukile kuloko bekukholelwa bantfu ngesikhatsi sekubhalwa kwalo.

  •   Tonkhe tintfo tadalwa. (Genesisi 1:1) Ngalokuphambene naloko, tinganekwane letinyenti tasendvulo tichaza indalo yonkhe ngekutsi ayizange idalwe kodvwa yaba khona ngengoti. Bantfu baseBhabhulona bebakholelwa kutsi bonkulunkulu labenta kutsi kube nendalo yonkhe bachamuka elwandle lolubili. Letinye tinganekwane titsi indalo yonkhe yachamuka ecandzeni lelikhulu.

  •   Indalo yonkhe ibuswa yimitsetfo yemvelo, hhayi bonkulunkulu. (Jobe 38:33; Jeremiya 33:25) Tinganekwane letikhona emhlabeni wonkhe tifundzisa kutsi bantfu abakhoni kutisita etintfweni letenteka ungakagadzi futsi letimbi letivela kubonkulunkulu.

  •   Umhlaba ulenga eteni. (Jobe 26:7) Bantfu labanyenti basendvulo bebakholelwa kutsi umhlaba usicebedvu lesisekelwe silwane lesikhulu lesinjengenyatsi nobe lufudvu.

  •   Emanti lacwamuke elwandle nakuletinye tindzawo, abuya sewayimvula, sitfwatfwa nobe sangcotfo bese aya emifuleni nasemitfonjeni. (Jobe 36:27, 28; Umshumayeli 1:7; Isaya 55:10; Amose 9:6) EmaGriki asendvulo bewacabanga kutsi imifula itfola emanti elwandle lolungaphansi kwemhlaba futsi lenkholelo yachubeka kwaze kwaba likhulu lesi-18.

  •   Tintsaba tiyakhuphuka tiphindze tehle, futsi tintsaba letikhona lamuhla, take taba ngephansi kwelwandle. (Tihlabelelo 104:6, 8) Ngalokuphambene naloko, tinganekwane letimbalwa titsi tintsaba letikhona tadalwa bonkulunkulu njengobe tinjalo.

  •   Imikhuba lemihle yekuhlanteka ivikela imphilo. UMtsetfo lebewuniketwe sive sema-Israyeli bewufaka ekhatsi imiyalo yekugeza tandla ngemuva kwekutsintsa sidvumbu, kwehlukanisa labo labanetifo letitsatselwanako, kanye nekulahla emangcoliso endzaweni lefanele. (Levithikhusi 11:28; 13:1-5; Dutheronomi 23:13) Ngalokwehlukile, lomunye umitsi waseGibhithe lebewusetjentiswa ngesikhatsi kukhishwa lomtsetfo, bewuhlanganiswa nemangcoliso emuntfu futsi bewugcotjisa esilondzeni.

LiBhayibheli linawo yini emaphutsa nalikhuluma ngesayensi?

 Kuhlolisisa loko lokushiwo liBhayibheli kuveta kutsi lite. Nati letinye tintfo letivamile letingasilo liciniso letishiwo bantfu mayelana nekunemba kweliBhayibheli nalikhuluma ngetindzaba tesayensi:

 Lokungasilo liciniso: LiBhayibheli litsi kudala kwatsatsa emalanga lasitfupha lanema-awa langu-24.

 Liciniso: LiBhayibheli alisisho sikhatsi nelilanga lelicondzile Nkulunkulu lacala ngalo kudala. (Genesisi 1:1) Emalanga ekudala lokukhulunywa ngawo kuGenesisi sehluko 1, bekusikhatsi lesingachazwa kutsi besisidze kanganani. Ecinisweni, lesikhatsi lokwadalwa ngaso emhlaba nelizulu sibitwa ngekutsi ‘lilanga.’​—Genesisi 2:4.

 Lokungasilo liciniso: LiBhayibheli litsi titjalo tadalwa kucala ngaphambi kwekutsi kudalwe lilanga kuze lisekele i-photosynthesis.​—Genesisi 1:11, 16.

 Liciniso: LiBhayibheli likhombisa kutsi lilanga, lelingulenye yetinkhanyeti ‘letisemazulwini,’ ladalwa kucala ngaphambi kwekutsi kudalwe titjalo. (Genesisi 1:1) Kukhanya lokuncane kwelilanga kwafika emhlabeni ‘ngelilanga’ lekucala lekudala. ‘Ngelilanga’ lesitsatfu lekudala, inkhungu lebeyivimbe kukhanya kwelilanga yakhwesha, kwase kuba nekukhanya lokwenele kuze kwenteke i-photosynthesis. (Genesisi 1:3-5, 12, 13) Ngekuhamba kwesikhatsi, lilanga lase libonakala kahle emhlabeni.​—Genesisi 1:16.

 Lokungasilo liciniso: LiBhayibheli litsi lilanga litungeleta umhlaba.

 Liciniso: Umshumayeli 1:5 utsi: “Lilanga liyaphuma futsi lishone; ngekushesha libuyele lapho litawuphindze liphume khona.” Nobe kunjalo, lamavi amane achaza indlela lesibona ngayo kuphuma nekushona kwelilanga emhlabeni. Ngisho nalamuhla, bantfu bangasebentisa emagama latsi “kuphuma kwelilanga” nalelitsi “kushona kwelilanga,” kepha babe bati kahle kutsi ngumhlaba lotungeleta lilanga.

 Lokungasilo liciniso: LiBhayibheli litsi umhlaba usicebedvu.

 Liciniso: LiBhayibheli lisebentisa emavi latsi “emkhawulweni wemhlaba,” lasho kutsi ‘kuto tonkhe tincenye temhlaba,’ kodvwa loku akusho kutsi umhlaba usicebedvu nobe kutsi uyagcina. (Imisebenti 1:8; umbhalo longentansi) Ngendlela lefanako, umusho lotsi “emagumbini lamane emhlaba” usakhi senkhulumo lesisho umhlaba wonkhe.​—Isaya 11:12; Lukha 13:29.