Yani kulokufunako

Yani kulokucuketfwe

Kungetsembeki Yini Loko?

Kungetsembeki Yini Loko?

Kungetsembeki Yini Loko?

“Tsani nje imbijana yemanga kulombiko wengoti yemoto, futsi tonkhe tintfo titawucondza”

“Tisebenti tahulumende temtselo akudzingeki kutsi utitjele konkhe”

“Intfo lokufanele uyigadze kutsi ungabanjwa”

“Udlaleleni ngemali kube kunendlela yekuyitfola leyontfo mahhala?”

INKULUMO lefanana nalena iyinsakavukela nawucela lusito lwetimali. Labanye bantfu babonakala “banelikhambi” lebucili ngaso sonkhe sikhatsi. Nangu umbuto lokufanele siwuphendvule: Emakhambi etinkinga lanebucili singawetsemba yini?

Kungetsembeki sekutse bhememe lamuhla kangangekutsi bantfu batsatsa kucamba emanga, kushaya lotsite ngemfe lephindziwe kanye nekweba njengendlela yekubalekela kugwetjwa. Baphindze bente loko kute banjinge futsi babe nenchubekela phambili. Bantfu labahlonishwako emimangweni bavame kungetsembeki. Kulelinye live, evekatini laseYurophu emkhatsini wa-2005 kuya ku-2006, lizinga lekukhwabanisa nemacala ekweba imali lakhula ngemaphesenti langu-85. Loku kumane kutsintsa emacala lamakhulu hhayi lalamanye ekukhwabanisa bantfu labawabita ngekutsi “tono letincane.” Umkhonyovu ugcwele kulelo live kangangekutsi bosomabhizinisi labahlonishwako kanye nabosopolitiki banetitifiketi mbhumbhulu.

Kulomhlaba logcwele bantfu labangaketsembeki, bakhona labanye labanyenti labatimisele kwenta lokuhle. Kungenteka kutsi nawe unjalo ngenca yelutsandvo lonalo ngaNkulunkulu futsi ufisa kwenta lokuhle kuNkulunkulu. (1 Johane 5:3) Makhulu ematfuba ekutsi utive njengemphostoli Pawula, lowabhala: “Ngobe sineliciniso kutsi nembeza wetfu umsulwa, sifisa kwenta lokulungile kuko konkhe ngaso sonkhe sikhatsi.” (Hebheru 13:18) Sikucela kutsi uhlatiye timo letehlukahlukene lesitawutiveta lokungadzingeka wetame ‘kwenta lokulungile kuto.’ Sitawuphindze sihlatiye timiso teliBhayibheli letingakusita etimeni letinjalo.

Ngubani Lokufanele Abhadale Umonakalo Lowentiwe Yingoti Yemoto?

Ngalelinye lilanga lomunye lomsikati losemusha libito lakhe lokunguNokuthula, a abeshayela imoto. Watsi asashayela wenta liphutsa futsi imoto labeyishayela yashayisana nalenye. Kute lowalimala kulengoti, kodvwa totimbili letimoto talimala kakhulu. Eveni lahlala kulo, bashayeli labasebancane ngeminyaka babhadala imali lenyenti yemshuwalensi wemoto. Ngaso sonkhe sikhatsi nawuvelelwa yingoti, lemali lokufanele uyibhadale iyakhula. Njengobe umzala waNokuthula longuThemba abenaye, umngani wabo waveta umbono wekutsi kutsiwe nguThemba lona bekashayela. Nabacamba lawo manga, loko bekutawenta kutsi Nokuthula angabhadali imali lemba ecolo yemshuwalensi. Lelisu lemngani wabo labonakala lihlakaniphile. Yini Nokuthula labekatayenta?

Tinkapane temshuwalensi tisebentisa imali lebhadalwa ngulabo labanemshuwalensi kuleyo nkapane kute tibhadale tincephetelo. Ngekulalela lombono wemngani wakhe, Nokuthula utawube wenta kutsi lamanye emalunga alomshuwalensi abhadale imali lenyenti ngengoti leyentiwe nguye. Utawube angasho umbiko longemanga nje kuphela kodvwa utawube futsi eba nemali yalabanye. Nawe utawube wenta lokufananako nangabe ukhuluma emanga kute wengete imali umshuwalensi lokufanele uyikhiphe ngesizatfu sengoti letsite.

Kwesaba sigwebo semtsetfo kungakuvimbela kutsi wente kungetsembeki. Kodvwa sizatfu lesibalulekile lesenta sikubalekele kungetsembeki, sitfolakala eVini laNkulunkulu. Lomunye weMiyalo kulena leLishumi utsi: “Ungebi.” (Eksodusi 20:15) Umphostoli Pawula wawuphindza lomyalo nakatjela emaKhristu, watsi: “Lisela alingabe liseba.” (Efesu 4:28) Ngekulalela liVi laNkulunkulu etindzabeni letifana naletitemshuwalensi, usuke ubalekela kwenta intfo langayifuni Nkulunkulu. Kwenta njalo kuphindze kubonise kutsi unelutsandvo nenhlonipho ngemtsetfo waNkulunkulu nangabomakhelwane bakho.—Tihlabelelo 119:97.

“Nikani Khesari LokukwaKhesari”

Mkhulisi ngusomabhizinisi. Umgcini wemabhuku akhe etimali utsi akacele kwehliselwa imali yemtselo ngobe “utsenge” tintfo te-computer letibitako. Kutsenga lokufana naloku kutayelekile ebhizinisini lelifanana nelaMkhulisi. Nanobe nje Mkhulisi angazange atitsenge letintfo, akusiyo intfo levamile ngahulumende kutsi ente luphenyo ngaleyomali. Lesaphulelo sasitakwenta kutsi Mkhulisi onge imali lenyenti emalini yekubhadala umtselo. Kufanele ente njani? Yini letamcondzisa ekwenteni kwakhe sincumo?

Ngesikhatsi sakhe, umphostoli Pawula watjela emaKhristu: “Wonkhe umuntfu kufanele atitfobele ngenhlonipho tiphatsimandla tembuso . . . Bonkhe banikeni lokubafanele: umtselo kulofanelwe ngumtselo, inkhokhelo kulofanele kukhokhelwa.” (Roma 13:1, 7) Labo labafuna kwemukelwa nguNkulunkulu babhadala yonkhe imitselo tiphatsimandla letitsi ayibhadalwe. Ngakulolunye luhlangotsi, nangabe umtsetfo ukuvumela kutsi kwehliswe umtselo kulabatsite nobe emabhizinisini latsite, kute lokubi ngekutsi ucele bente njalo nangabe loko kusemtsetfweni.

Nayi lenye indzaba lefaka ekhatsi kubhadalwa kwemtselo. Mduduzi ucashwe njengembati enkapaneni letsite. Bangani bakhe kanye nabomakhelwane bayamcela kutsi ababatele emakhabethe nalokunye lokubatwako nasekashayisile emsebentini. Bambhadala imali lenyenti kwendlula ngisho naleyo layiholako lapho asebenta khona, kodvwa akayitseleli kuhulumende leyo mali labambhadala yona. Ngako-ke, kute logcina emarekhodi emsebenti wakhe futsi kute nalobhadala umtselo. Bantfu labanyenti bacabanga kutsi loku kulungile, ngobe labanyenti bayazuza kuloko. Njengobe Mduduzi afuna kujabulisa Nkulunkulu, utawutsatsanjani umsebenti lowentiwa tingekho timphepha letifanele?

Nobe umuntfu lowenta njalo angeke abanjwe, kodvwa usuke angakawubhadali umtselo wahulumende. Jesu wayala: “Nikani Khesari lokukwaKhesari; ninike Nkulunkulu lokukwaNkulunkulu.” (Matewu 22:17-21) Jesu wakusho loku kute alungise indlela balandzeli bakhe labebacabanga ngayo mayelana nemtselo. Tiphatsimandla tahulumende Jesu latibita ngekutsi nguKhesari, titsatsa kubhadalwa kwemtselo njengentfo lokufanele yentiwe. Balandzeli baKhristu bona batsatsa kubhadalwa kwemtselo njengetfo lesibopho leshiwo emiBhalweni.

Kukopa Ngesikhatsi Sekuhlolwa

Nokulunga, umfundzi welibanga leliphakeme ulungela kuyobhala luhlolo lwakhe lwekugcina. Kute akwati kutfola umsebenti loneliholo lelihle kufanele atfole emamaki lamahle kakhulu. Ngako-ke, utadisha tincwadzi tesikolwa ema-awa lamanyenti. Labanye bantfwana lafundza nabo bayatilungiselela, kodvwa ngendlela leyehlukile. Batawube basebentisa ema-pager, ema-calculator kanye nabomakhalekhikhini kute bakope, ekugcineni batfole emamaki lamahle kakhulu. Kufanele yini Nokulunga ente loko lokwentiwa “ngulabanye” kute atfole emamaki lamahle?

Ngesizatfu sekutsi kukopa kuyintfo leyetayelekile lamuhla, bantfu labanyenti abaliboni liphutsa nabenta njalo. Batsi “intfo lokufanele uyigadze kutsi ungabanjwa.” Lesizatfu sabo asisebenti kumaKhristu eliciniso. Nanobe thishela angahle angababoni labo labakopako, kodvwa kukhona lotsite lobabonako. Nkulunkulu Jehova uyakwati lesikwentako, futsi sitawulandzisa kuye ngaloko lesikwentile. Pawula wabhala: “Kute sidalwa lesifihlakele kuNkulunkulu, kodvwa konkhe kusebaleni kwembuliwe emehlweni alowo lekufanele sitilandze kuye.” (Hebheru 4:13) Kwati kutsi Nkulunkulu uyasibona ngobe unendzaba ngaloko lokulungile lesikwentako, kusikhutsata kutsi setsembeke nangabe sibhala sivivinyo.

Yini Wena Lotayenta?

Nokuthula, Themba, Mkhulisi kanye naNokulunga bakubona kubaluleka kwesimo lebebabhekane naso. Bakhetsa kwetsembeka futsi batigcina bananembeza lohlobile kanye nekutiphatsa ngendlela lefanele. Yini wena lotawuyenta nawubhekeni nesimo lesifanana nalesi?

Bantfu losebenta nabo, lofundza nabo esikolweni kanye nabomakhelwane kungenteka kutsi abaliboni liphutsa lekucala emanga, kungetsembeki nobe kweba. Ecinisweni bangase bakuhleke bulima kute bakwente kutsi wente loko labakwentako nabo. Yini lengakusita kutsi wente sincumo lesihle nanobe bakucindzetela kutsi utiphatse ngekungetsembeki?

Khumbula kutsi kutiphatsa ngekuvumelana nentsandvo yaNkulunkulu, kuphumela ekubeni nanembeza lohlobile kanye nekwemukelwa nguNkulunkulu futsi akusekele. INkhosi Davide yabhala: “Simakadze [Jehova]! ngubani longaba nemvume yekungenisa ahlale ethempelini lakho, acabe umuti wakhe entsabeni yakho lengcwele? Ngulomuntfu lonetindlela letimsulwa, abe ngumuntfu lowenta lokulungile, akhulume liciniso lelisuka ekujuleni kwenhlitiyo yakhe. . . . Umuntfu lowenta letintfo uyawuhlala atinte kuze kube phakadze.” (Tihlabelelo 15:1-5) Nembeza lohlobile kanye nebuhlobo naNkulunkulu, tintfo letiligugu kakhulu kwendlula nobe ngabe yini lebita kakhulu longayitfola ngekungetsembeki.

[Umbhalo longentasi]

a Lamanye emabito ashintjiwe.

[Emavi lacashuniwe lasekhasini 12]

“Lisela alingabe liseba.”

Kuhlonipha umtsetfo waNkulunkulu kanye nabomakhelwane kusenta kutsi setsembeke nasetindzabeni temshuwalensi

[Emavi lacashuniwe lasekhasini 12]

“Bonkhe banikeni lokubafanele: umtselo kulofanelwe ngumtselo.”

Kute semukelwe nguNkulunkulu, kufanele sibhadala wonkhe umtselo lofunwa ngumtsetfo

[Emavi lacashuniwe lasekhasini 13]

“Konkhe kusebaleni . . . emehlweni alowo lekufanele sitilandze kuye.”

Nanobe bothishela bangahle bangasiboni nasikopa, sifuna kwetsembeka embikwaNkulunkulu

[Libhokisi/Titfombe ekhasini 14]

Kweba “Lokubhacile”

Umngani wakho utsenge luhlelo lakamuva lwe-computer (software) futsi nawe uyafuna kuba nalo. Ukwetsembisa kutsi utakongela imali ngekutsi akwentele ikhophi yalo. Kungetsembeki yini loko?

Ngalesikhatsi bantfu labanema-computer batsenga luhlelo lolutsite lwayo, basuke bavuma kutsi batawenta loko sivumelwane selayinsensi salelo hlelo lesikushoko. Lelayinsensi ingavumela umtsengi wale-computer kutsi kube nguye kuphela lofaka lolohlelo kuyakhe i-computer. Ngaleso sizatfu, kwenta ikhophi yaloluhlelo uyentele lomunye, kwephula sivumelwane salelayinsensi futsi akukho emtsetfweni. (Roma 13:4) Kwenta lelo khophi kuphindze kube kweba ngobe kufana nekutsi wemuka loyo loshicilele lolo hlelo inzuzo lokunguye lokufanele kutsi ayitfole.—Efesu 4:28.

Labanye bangase batsi, ‘kute mosi lotangibona.’ Loko kungase kube liciniso, kodvwa kumelwe sikhumbule emavi aJesu latsi: “Ngako-ke konkhe lenifisa kutsi bantfu bakwente kini, kwenteni nani kubo.” (Matewu 7:12) Sonkhe siyakujabulela kubhadalwa ngemsebenti wetfu futsi siyafisa shengatsi labanye bangatiphatsa kahle tintfo tetfu. Ngako-ke, natsi kumelwe sente lokufananako nakubo. Siyakubalekela kweba “lokubhacile,” njengekutsatsa loko lokukhicitwe ngulabanye bantfu b basebentisa kuhlakanipha kwabo futsi lokungasiko kwetfu.—Eksodusi 22:7-9.

[Umbhalo longentasi]

b Tintfo letikhicintwe ngulabanye bantfu tifaka ekhatsi umculo, tincwadzi nobe luhlelo lolutsite lwe-computer (software), lungaba setincwadzini nobe ku-computer. Ema-Trademark, bantfu labatsite kuphela labaniketwe ligunya lekutsi bawasebentise. Timfihlo mayelana netekutsengiselana kanye nemalungelo ekushicilela, konkhe kuseluhlwini lunye kulendzaba lesicoca ngayo.