Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Ua Lē Mautonu le To‘atele pe mafai e Lotu Ona Autasia Tagata Uma

Ua Lē Mautonu le To‘atele pe mafai e Lotu Ona Autasia Tagata Uma

Ua Lē Mautonu le Toʻatele pe mafai e Lotu Ona Autasia Tagata Uma

“E TE alofa atu i lē lua te tuaoi.” (Mataio 22:39) Ua viiviia e le tele o lotu lenei tulafono tau amio. Pe afai e aʻoaʻoina e na lotu o latou tagata lotu ina ia alolofa i o latou tuaoi, e mafai ona mafuta faatasi ma autasi ia ʻaulotu. Ae peitaʻi, po o le mea lenā o e vaaia i lotu? Po o avea lotu o le malosi lea e autasia ai? I se suʻesuʻega na faia talu ai nei i Siamani, na lāgā ai lenei fesili: “Po o autasia e lotu tagata, po o silimusa iā i latou le faapogaia o fevaevaeaʻiga?” Mai iā i latou na suʻesuʻeina, e na o le 22 pasene na lagona e mafai e lotu ona autasia tagata, a o le isi 52 pasene, na tali mai, ua silimusa i lotu ona fevaevaeaʻi ai tagata. Atonu o le lagona foʻi lenā o tagata i lou atunuu.

Aiseā ua lē mautonu ai le toʻatele pe mafai e lotu ona autasia tagata uma? Atonu ona o mea ua latou iloa mai i le talafaasolopito o lotu. Ua masani ona vavamamao ai tagata ona o lotu, na i lo o le mafuta faatasi ai. I nisi o tulaga, ua avea le lotu ma ufiufi o faiga sauā mataʻutia ma faiga leaga ua faia. Seʻi manatu i nisi o faaaʻoaʻoga mai i le 100 tausaga ua mavae.

Fetauaʻi Ona o Lotu

I le taua lona lua a le lalolagi, na fevātauaʻi ai Katoliko Roma i Croatia ma tagata lotu Orthodox i Serbia, i Europa. O na vaega uma na faapea mai, o i latou e mulimuli iā Iesu, o lē na aʻoaʻoina ona soo ina ia alolofa i o latou tuaoi. Ae o a latou fetauaʻiga na iʻu ai i se “fasiotiga tagata sili ona mataʻutia i le talafaasolopito,” e pei ona taʻua e se tasi tagata suʻesuʻe. Na segia mauli o tagata i le lalolagi i le fasiotiga o le 500,000 o tane, fafine ma tamaiti.

I le 1947, na avea ai se vaega tele o Initia ma nofoaga o le 400 miliona tagata; e tusa o le 20 pasene o le faitau aofaʻi o le lalolagi, e tele lava i tagata Hinitū, Mosalemi, ma tagata Sikhs. Ina ua vaevaeina Initia, na tulaʻi mai ai le atunuu o tagata Isalama, o Pakisitana. I lenā taimi, e faitau selau afe tagata sulufaʻi mai na atunuu uma e lua na susunuina, sasaina, ma tafanaina i fasiotiga mataʻutia a tagata lotu.

E lē gata i na faaaʻoaʻoga mataʻutia, ae ua lauiloa foʻi le amataga o lona 21 o senituri i faamataʻuga a tagata faatupu faalavelave. I aso nei, ua matataʻu ai le lalolagi atoa i faiga faatupu faalavelave, ma o le tele o vaega faatupu faalavelave ua faapea mai, o i latou e auai i se lotu. E lē o vaavaai atu i lotu o ni ē e mafai ona autasia tagata, ae e masani lava ona mātaulia i faiga sauā ma le lē autasi. E lētioa ona faatusaina e le mekasini a Siamani o le FOCUS ia lotu autū; le lotu Puta, o lotu ua faapea mai o Kerisiano, Confucius, Hinitū, Isalama, Judaism, ma le lotu Tao, i se mea oona.

Fefinauaʻiga a Lotu

A o fetauaʻi nisi o lotu, ae o loo fefinauaʻi foʻi isi lotu e uiga i a latou lava talitonuga. O se faataʻitaʻiga, i nai tausaga na seʻi mavae atu, na fevaevaeaʻi ai lotu ua faapea mai o Kerisiano, i a latou fefinauaʻiga faifai pea e uiga i aʻoaʻoga faalotu. Ua fesili atu taʻitaʻi lotu ma le ʻaulotu: Pe e taga le faia o aiga fuafuaina? Ae faapefea le faapaʻū tama? Pe tatau ona faauu fafine e avea o ni patele? O le ā le manatu o le lotu i le tauatane? Pe tatau ona lagolagoina e se lotu ia taua? Ona o lenei fefinauaʻiga, ua tau manatu ai le toʻatele e faapea, ‘Pe faapefea ona autasia e se lotu tagata uma pe afai e lē o mafai ona autasia ona lava tagata lotu?’

E mautinoa lava, ua lē mafai ona avea lotu o se malosi mo le autasi. Ae po o lotu uma o fevaevaeaʻi? Pe e iai se lotu e ese mai; se lotu e mafai ona autasia ai tagata uma?

[Ata i le itulau 3]

O leoleo na manunuʻa i fetauaʻiga i le va o vaega faalotu i Initia i le 1947

[Faamatalaga i Ata]

Ata na puʻe e Keystone/Getty Images