Ir al contenido

Ir al índice

¿La xatesax pa ri achak? Ri Biblia kuya jujun taq chomanik che kkun che atoʼik

¿La xatesax pa ri achak? Ri Biblia kuya jujun taq chomanik che kkun che atoʼik

 Are chiʼ kʼo ta chi achak weneʼ kubʼano che kʼo ta arajil, kuriq kʼax ri afamilia xuqujeʼ kubʼano che katyawajik. Rech kachʼij wariʼ chawilaʼ jujun taq chomanik che kʼo pa ri Biblia y che amaqʼel kojkitoʼo.

  •   Chabʼij chke nikʼaj chik ri kanaʼo.

     Ri kubʼij ri Biblia: «Jun achiʼl amaqʼel kel ukʼuʼx» (Proverbios 17:17).

     We kʼo ta chi achak weneʼ katbʼisonik, xaq kpe awoyowal, awetaʼm ta chik jas kabʼano y weneʼ kanaʼo che kʼo ta chi katkun che ubʼanik. Are kʼu we kabʼij chke ri afamilia y ri awachiʼl ri kanaʼo, ri e areʼ katkitoʼo rech katbʼison ta chi más. Xuqujeʼ weneʼ kkibʼij chawe ri kabʼan che uriqik jun chi achak.

  •   Katbʼison ta más.

     Ri kubʼij ri Biblia: «Mixok il che ri qʼij re chweʼq; ri qʼij kʼut re chweʼq kukʼam na uloq ri rokem il» (Mateo 6:34).

     Ri Biblia kubʼij chqe che rajawaxik qas kqachomaj na ri kqabʼano (Proverbios 21:5). Are kʼu xuqujeʼ kubʼij che kojbʼison ta más chrij ri majaʼ kkʼulmatajik. Más utz na che xaq xiw kqachomaj ri kkʼulmataj qʼij chi qʼij, rumal che kʼi taq mul kqabʼisoj jastaq che weneʼ kkʼulmataj taj.

     Ri Biblia xuqujeʼ kuya chi nikʼaj pixabʼ chrij ri kqabʼan chuwach ri estrés. We kawaj kawetaʼmaj más, chasikʼij ri kʼutunem «Cómo controlar el estrés».

  •   Qas chawilaʼ ri kabʼan che ukojik ri pwaq.

     Ri kubʼij ri Biblia: «Wetaʼmam ronojel uwach kʼaslemal, […] we kʼi ri jastaq wech o we man kʼo taj» (Filipenses 4:12).

     Rajawaxik kkʼaman chawe rukʼ ri akʼaslemal che kʼo kimik. Weneʼ rajawaxik kaloqʼ ta más jastaq che rajawaxik ta chawe. Xuqujeʼ kanim ta awibʼ pa kʼasaj we kajwataj taj (Proverbios 22:7).

     We kawaj kawetaʼmaj nikʼaj chi pixabʼ che katutoʼo rech kkʼaman chawe ri ubʼanik ri akʼaslemal kimik, chawilaʼ ri kʼutunem «Cómo vivir con menos».

  •   Utz chabʼanaʼ che ukojik ri atiempo.

     Ri kubʼij ri Biblia: «Chkʼol utzalaj inoʼj […] utz ukojik ri qʼijol chibʼanaʼ» (Colosenses 4:5).

     Paneʼ kʼo ta jun hora katokik y katel pa ri achak, are kʼu qas utz chabʼanaʼ che ukojik ri atiempo. We je kabʼano, kanaʼ riʼ che kʼo tajin kabʼano y kanaʼ jamaril pa awanimaʼ.

  •   Chabʼanaʼ ronojel ri kajwatajik.

     Ri kubʼij ri Biblia: «Ronojel tijoj chuqʼabʼ kʼo kechbʼex che» (Proverbios 14:23).

     Chabʼanaʼ ronojel uwach chak paneʼ junam ta rukʼ ri chak che xabʼan nabʼe kanoq. Chabʼanaʼ chak paneʼ utz ta kawilo o nim ta kattojik.

  •   Kaya ta kan ukojik achuqʼabʼ.

     Ri kubʼij ri Biblia: «Chajopij ri awijaʼ aqʼabʼil, xuqujeʼ chajopij bʼenaq qʼij, mawi kʼu jubʼiqʼ etaʼmatalik jas ri utz kel na» (Eclesiastés 11:6).

     Kaya ta kan utzukuxik achak. Chabʼij chke ri afamiliares, ri awachiʼl y ri akʼulja che tajin katzukuj achak. Chawilaʼ ri anuncios che kubʼij che tajin ketzukux ajchakibʼ xuqujeʼ katkunik katbʼe pa ri empresas che kkitzukuj uchak jun winaq. Xuqujeʼ katkunik katzukuj achak pa internet. Chnaʼtaj chawe che chi majaʼ kariq jun achak weneʼ rajawaxik kʼi mul katbʼan na entrevistar pa jalajoj taq chak o kʼi mul ktaʼ wuj (currículum) chawe che chilaʼ kubʼij wi jampaʼ junabʼ xatok pa ri escuela, jas chak abʼanom y nikʼaj chik.