Lehu ke lenaba leo le boifišago. Re le lwantšha ka matla a rena ka moka. Re ka leka go se amogele ge le hlasela motho yo re mo ratago. Goba, ka baka la mafolofolo a bofsa, re ka nagana gore lehu le ka se tsoge le re hlasetše, e lego kgopolo ya go iphora yeo re e kgomarelago ka nako e itšego.

Ga go na batho ba bantši bao ba ilego ba nagana ka bophelo bjo bo sa felego go feta Bofarao ba bogologolo. Ba feditše karolo e kgolo ya bophelo bja bona—go akaretša le maphelo a bašomi ba dikete—ba leka go fenya lehu. Diphiramiti tšeo ba di agilego di hlatsela seo ba bego ba se fišegela—gaešita le go palelwa ga bona.

Babušiši ba China ba ile ba latela toro e swanago ya go se hwe, gaešita le ge ba dirile se ka tsela e fapanego—ka go diriša sehlare sa go telefatša bophelo sa boikgopolelo. Mmušiši Qin Shi Huang o ile a laela setsebi sa gagwe sa go telefatša bophelo gore se hwetše motswako wa maleatlana wo o bego o tla thibela lehu. Eupša metswako ya bona e mentši e be e na le mpholo wa mercury, gomme go ka direga gore o bolailwe ke o mongwe wa metswako yeo.

Lekgolong la bo-16 la nywaga C.E., go begilwe gore monyakišiši wa Mosepania e lego Juan Ponce de León o ile a sesa dihlakahlakeng tša Caribbean a nyakana le mothopo wa bofsa. O ile a utolla Florida, U.S.A., gomme a hwa nywaga e mmalwa ka morago ga go lwa le Maamerika a Setlogo. Le gona ga se gwa ka gwa hwetšwa mothopo wa bofsa.

Bofarao, babušiši le banyakišiši ka moka ba be ba nyaka go fenya lehu. Le gona ke mang mo go rena a bego a ka nyatša pakane ya bona, gaešita le ge re sa rate mekgwa yeo ba bego ba e diriša? Ge e le gabotse, ka moka ga rena re nyaka go tšwela pele re phela.

Ke ka baka la’ng re sa nyake go hwa? Beibele e hlalosa lebaka. Ge e bolela ka Mmopi wa rena, Jehofa Modimo, * e re: “Selo se sengwe le se sengwe o se dirile e le se sebotse ka nako ya sona. O tsentše bosafelego dipelong tša batho.” (Mmoledi 3:11) Re ka rata go thabela dilo tše dibotse tša lefase ka mo go sa  felego, e sego ka nywaga e 80 goba go feta moo. (Psalme 90:10) Se ke seo re se kganyogago go tšwa pelong.

Ke ka baka la’ng Modimo a tsentše “bosafelego” dipelong tša rena? Na e be e fo ba gore a re ferekanye? Le gatee. Ka mo go fapanego, Modimo o re holofetša gore lehu le tla fenywa. Beibele e bolela leboelela ka go fedišwa ga lehu le ka kholofetšo ya Modimo ya bophelo bjo bo sa felego.—Bona lepokisi le le sepedišanago le sehlogo se le le rego,  “Go Fenya Lehu.”

Jesu Kriste o boletše ka mo go kwagalago gore: “Se se bolela bophelo bjo bo sa felego, gore ba tsebe wena Modimo a nnoši wa therešo le yo o mo romilego, Jesu Kriste.” (Johane 17:3) Ka gona ntwa kgahlanong le lehu ga se ya lefeela. Lega go le bjalo, Jesu o re kgonthišetša gore ke Modimo feela yo a ka fenyago ntwa ye bakeng sa rena.