Phafogela Metlwae e sa Thabišego Modimo

KA LAPANENG, lepokisi le beilwe le ahlame letšatšing la Afrika le le fišago tšhiri-tšhiri. Ge bao ba nyamilego ba feta go lona ba lokeletšane e le go bontšha manyami a bona, mokgalabje yo mongwe o a ema. Mahlo a gagwe a tletše manyami, o batamela kgaufsi le sefahlego sa monna yo a hwilego gomme o thoma go bolela, o re: “Ke ka baka la’ng o se wa mpotša gore o a sepela? Ke ka baka la’ng o ntlogetše ka mokgwa wo? Ga bjale ka ge o boile, na o tla tšwela pele o nthuša?”

Karolong e nngwe ya Afrika, ngwana o belegwe. Ga go na yo a dumeletšwego go mmona. Ke feela ka morago ga ge go fetile nako e itšego moo ngwana a tlišwago gore a bonwe ke batho bohle gomme o direlwa moletlo wa go mo rea leina.

Go batho ba bangwe, go bolela le motho yo a hwilego goba go uta ngwana yo a sa tšwago go belegwa gore a se bonwe ke ba bangwe go ka bonagala e le mokgwa o sa tlwaelegago. Lega go le bjalo, ditšong le ditšhabeng tše itšego, mokgwa le dipono tša batho ka lehu le ka matswalo di tutuetšwa ke tumelo e matla kudu ya gore ge e le gabotse bahu ga se ba hwa eupša ba a phela e bile ba kgona go kwa.

Tumelo ye ke e matla kudu moo e lego gore ke karolo ya bohlokwa ya metlwae le ditirelo tšeo di akaretšago mo e nyakilego go ba dibopego ka moka tša bophelo. Ka mohlala, batho ba dimilione ba dumela gore megato ya bohlokwa bophelong bja motho—e bjalo ka matswalo, lebaka la  go khukhuša, lenyalo, go belega bana le lehu—ke dikarolo tša phetogo yeo e lebišago motho tikologong ya moya ya badimo. Go dumelwa gore moo motho yo a hwilego o tšwela pele a kgatha tema ka mafolofolo maphelong a bao a ba tlogetšego. Le gona a ka tšwetša pele modikologo wa bophelo ka go belegwa gape.

E le go kgonthišetša gore phetogo ye e direga ka katlego megatong ka moka ya modikologo wo, go dirwa metlwae le ditirelo tše mmalwa. Metlwae ye e tutuetšwa ke tumelo ya gore go na le selo se sengwe ka gare ga rena seo se phologago lehu. Bakriste ba therešo ba phema metlwae le ge e le efe yeo e tswalanago le tumelo ye. Ka baka la’ng?

Boemo bja Bahu ke Bofe?

Beibele e bolela ka mo go kwagalago ge e hlalosa boemo bja bahu. E bolela ka go lebanya gore: “Ba ba phelaxo ba tseba xore ba tlo hwa; ’me xo bahu xa xo se se tsebyaxo, . . . leratô la bôná, lehlôyô la bôná, lehufa la bôná, di fedile kxalê; . . . kwa bo-dula-bahu mo O yaxo xôna, xa xo na modirô, xa xo na kxopolô, xa xo tsebô le bohlale.” (Mmoledi 9:5, 6, 10) Ke kgale barapedi ba Modimo ba therešo ba amogetše therešo ye ya motheo ya Beibele. Ba kwešišitše gore moya o ka hwa wa ba wa fedišwa, go e na le gore e be o sa hwego. (Hesekiele 18:4, PK) Le gona ba tseba gore badimo ga ba gona. (Psalme 146:4) Mehleng ya bogologolo, Jehofa o ile a laela batho ba gagwe ka go tia gore ba ikarole ka mo go feletšego metlwaeng goba ditirelong le ge e le dife tšeo di bego di tswalanywa le tumelo ye ya gore bahu ba kgona go kwa le gore ba kgona go tutuetša bao ba phelago.—Doiteronomio 14:1; 18:9-13; Jesaya 8:19, 20.

Bakriste ba lekgolong la pele la nywaga ka mo go swanago ba ile ba efoga motlwae wa setšo goba tirelo le ge e le efe yeo e bego e tswalanywa le thuto ya bodumedi bja maaka. (2 Ba-Korinthe 6:15-17) Dihlatse tša Jehofa lehono, go sa šetšwe morafo, moloko goba setlogo, di efoga ditšo le metlwae yeo e tswalanago le thuto ya maaka ya gore go na le selo se sengwe ka gare ga motho seo se phologago lehu.

Re le Bakriste, re ka hlahlwa ke’ng tabeng ya go dira phetho ya ge e ba re tla diriša motlwae o itšego goba re ka se o diriše? Re swanetše go nagana ka kelohloko mabapi le tswalano yeo motlwae wo o ka bago le yona le thuto le ge e le efe yeo e sego ya mangwalo, e bjalo ka tumelo ya gore badimo ba tutuetša maphelo a bao ba phelago. Go oketša moo, re swanetše go naganišiša mabapi le ge e ba go tšea ga rena karolo metlwaeng goba meletlong e bjalo go ka kgopiša ba bangwe bao ba tsebago seo Dihlatse tša Jehofa di se dumelago le seo di se rutago. Re sa dutše re nagana ka dintlha tšeo, anke re ahla-ahleng dikarolo tše pedi tšeo go tshwenyegilwego ka tšona—matswalo le lehu.

Menyanya ya go Belegwa ga Ngwana le go mo Rea Leina

Metlwae e mentši yeo e tswalanywago le go belegwa ga ngwana ke e swanetšego. Lega go le bjalo, mafelong ao matswalo a lebelelwago e le go fetoga go tšwa tikologong ya badimo go ya tikologong ya batho, Bakriste ba therešo ba swanetše go ba šedi. Ka mohlala, dikarolong tše dingwe tša Afrika ngwana yo a sa tšwago go belegwa o dudišwa ka ntlong gomme ga a rewe leina go ba go fihla ge go fetile nako e itšego. Le ge nako ya go leta e ka fapana go ya ka mafelo, e feleletša ka moletlo wa go rea ngwana leina woo go ona ngwana a ntšhetšwago ka ntle gomme a tsebišwa semmušo go ba leloko le bagwera. Ka nako yeo, leina la ngwana le tsebatšwa semmušo go bao ba lego gona.

Ge e hlalosa mabapi le go ba bohlokwa ga motlwae wo, puku ya Ghana—Understanding the People and Their Culture e re: “Matšatšing a šupago a mathomo a bophelo bja gagwe, ngwana o lebelelwa a ‘etile’ gomme a fetoga go tloga lefaseng la badimo go ya lefaseng la ba ba phelago. . . . Ngwana gantši o dudišwa ka ntlong gomme batho bao e sego karolo ya lapa ga ba dumelelwe go mmona.”

Ke ka baka la’ng go e-ba le nako ya go leta pele ngwana a ka direlwa moletlo wa go mo rea leina? Puku ya Ghana in Retrospect e hlalosa gore: “Pele ga letšatši la seswai, go dumelwa gore ngwana ga se motho. O tswalana ka tsela e itšego le lefase le lengwe leo a tšwago go lona.” Puku e tšwela pele  ka gore: “Ka ge ka tsela ya seswantšhetšo leina leo e le lona le dirago ngwana yo gore e be motho, ge banyalani ba boifa gore ngwana wa bona o tla hwa gantši ga ba mo ree leina go ba go fihla ge ba kgodišegile gore o tla phela. . . . Ka gona, tirelo ye ya go fetoga ga ngwana yeo ka dinako tše dingwe e bitšwago go ntšhwa ga ngwana ka ntlong, go naganwa gore e tliša mafelelo a kgahlišago go ngwana le batswadi ba gagwe. Ke moletlo wo woo o tlišago ngwana bathong goba lefaseng la batho.”

Yo mogolo wa leloko gantši o etelela pele moletlo o bjalo wa go rea ngwana leina. Dilo tšeo di dirwago tiragalong ye di fapana go ya ka mafelo, eupša moletlo wo gantši o akaretša go tšholla bjala le go phasa badimo bakeng sa go ba leboga ge ngwana a fihlile a šireletšegile gotee le ditirelo tše dingwe.

Tiragalo ya bohlokwa moletlong wo ke ya ge leina la ngwana le tsebatšwa. Gaešita le ge batswadi e le bona ba ikarabelago ka go rea ngwana wa bona leina, ba bangwe ba leloko gantši ba ba le tutuetšo e matla leineng leo le kgethilwego. Maina a mangwe a ka ba a e-na le seo a se bolelago go ya ka leleme la tikologong yeo, bjalo ka “o ile gomme o boile,” “mma o boile gape” goba “tate o boile.” Maina a mangwe a na le ditlhaloso tšeo di dirišetšwago go nyamiša badimo gore ba se ke ba tšea ngwana yo a sa tšwago go belegwa gomme ba mmušetša lefaseng la bahu.

Ke therešo gore ga se phošo go thaba ge ngwana a belegwe. Go reelela ngwana ka motho yo mongwe le go rea ngwana leina leo le hlalosago maemo ao a tswalanago le go belegwa ga gagwe ke metlwae e amogelegago, gomme go dira phetho ya gore ngwana a rewe leina neng ke phetho ya motho ka noši. Lega go le bjalo, Bakriste bao ba nyakago go thabiša Modimo ba ba šedi gore ba efoge metlwae goba meletlo le ge e le efe yeo e dirago gore batho ba nagane gore ba dumelelana le kgopolo ya gore ngwana yo a sa tšwago go belegwa ke “moeng” yo a fetago a e-tšwa lefaseng la moya la badimo a e-ya lefaseng la batho ba ba phelago.

Go oketša moo, le ge batho ba bantši setšhabeng ba lebelela moletlo wa go rea ngwana leina e le tirelo ya bohlokwa tabeng ya go fetoga ga gagwe, Bakriste ba swanetše go naganela matswalo a ba bangwe le go nagana ka kgopolo yeo bao e sego badumedi ba ka bago le yona. Ka mohlala, ba bangwe ba ka phetha ka go re’ng ge lapa la Bakriste le dudiša ngwana wa lona ka ntlong e le gore ba bangwe ba se ke ba mmona go ba go fihla ge go dirwa moletlo wa go mo rea leina? Batho ba tla nagana’ng ge e ba go dirišitšwe maina ao a ganetšanago le boipolelo bja bona bja go ba barutiši ba therešo ya Beibele?

Ka gona, ge Bakriste ba dira phetho ya gore ba ree bana ba bona maina bjang le gore ba ba ree ona neng, ba swanetše go katanela gore ‘tšohle tše ba di dirago ba dire gore Modimo a retwe ka tšona’ e le gore ba se ke ba kgopiša ba bangwe. (1 Ba-Korinthe 10:31-33) Ga ba ‘hlokomologe molao wa Modimo e le gore ba kgomarele metlwae’ yeo ge e le gabotse e diretšwego go hlompha bahu. Ka mo go fapanego, ba iša tlhompho le letago go Modimo yo a phelago, Jehofa.—Mareka 7:9, 13.

Go Tloga Lehung go ya Bophelong

Go etša matswalo, lehu le lebelelwa ke ba bantši e le go fetoga ga motho; motho yo a hwago o tloga lefaseng leo re le bonago go ya tikologong e sa bonagalego ya badimo. Ba bantši ba dumela gore ge feela ba sa direle motho metlwae le ditirelo tša poloko ge a hwile, badimo bao go dumelwago gore ba na le matla a go otla le a go putsa ba ba phelago, ba tla galefa. Tumelo ye e tutuetša kudu tsela yeo dipoloko di rulaganywago le go swarwa ka yona.

Dipoloko tšeo di reretšwego go robatša bahu ka khutšo gantši di akaretša maikwelo a fapa-fapanego—go tloga go lleng ka tsela ya bogafsi le go hlabeng mašata moo setopo se lego gona go ya meletlong e thabišago ya ka morago ga poloko. Go ja ka tsela e feteletšego, botagwa le go binela mmino wa lešata gantši go hlaola menyanya e bjalo ya poloko. Dipoloko di lebelelwa e le tša bohlokwa kudu moo e lego gore le malapa a diilago gantši a dira boiteko bjo bogolo bja go kgoboketša tšhelete e lekanego e le gore go swarwe seo go thwego ke poloko e swanetšego, gaešita le ge go dira bjalo go ka baka mathata le dikoloto.

 Go theoša le nywaga, Dihlatse tša Jehofa di tloga di pepentšhitše metlwae ya dipoloko ye e sego ya Mangwalo. * Metlwae e bjalo e akaretša meletelo, go tšholla bjala, go bolela le bahu le go kgopela dilo go bona, meletlo ya go gopola matšatši a poloko le metlwae e mengwe yeo e theilwego tumelong ya gore go na le selo se sengwe ka gare ga motho seo se phologago lehu. Metlwae e bjalo yeo e hlomphollago Modimo e ‘šilafetše,’ ke ‘bofora bja lefeela’ bjo bo theilwego ‘melawaneng ya batho’ e sego Lentšung la Modimo la therešo.—Jesaya 52:11; Ba-Kolose 2:8.

Go Gapeletšwa Gore o Dumelelane le Boemo

Go efoga metlwae ya setšo go ipontšhitše e le tlhohlo go ba bangwe, kudu-kudu dinageng tšeo go tšona go hlompha bahu go lebelelwago e le gabohlokwa kudu. Ka ge Dihlatse tša Jehofa di sa latele metlwae e bjalo, di a belaelwa goba go latofatšwa ka gore ke marabele le gore ga di hlomphe bahu. Go ntšhwa diphošo le kgateletšo e matla di dirile gore ba bangwe ba boife gore ba bonagale e le ba fapanego, go sa šetšwe go kwešiša ga bona therešo ya Beibele ka mo go nepagetšego. (1 Petro 3:14) Ba bangwe ba nagana gore metlwae ye ke karolo ya setšo sa bona le gore ba ka se kgone go e efoga ka mo go feletšego. Lega go le bjalo, ba bangwe ba neile mabaka ka gore go gana go latela motlwae go ka dira gore setšhaba se bontšhe kgethollo bathong ba Modimo.

Ga re nyake go kgopiša ba bangwe ka mo go sa swanelago. Lega go le bjalo, Beibele e re lemoša gore go emela therešo ka go tia go tla dira gore lefase leo le furaletšego Modimo le se ke la re amogela. (Johane 15:18, 19; 2 Timotheo 3:12; 1 Johane 5:19) Re emela therešo yeo ka go rata, re tseba gore re swanetše go ba ba ba fapanego le batho bao ba lego lefsifsing la moya. (Maleaki 3:18; Ba-Galatia 6:12) Go etša ge Jesu a ile a ganetša teko ya Sathane ya gore a dire selo seo se bego se sa thabiše Modimo, le rena re ka ganetša kgateletšo ya gore re dire dilo ka tsela yeo e sa thabišego Modimo. (Mateo 4:3-7) Go e na le go tutuetšwa ke poifo ya go boifa batho, Bakriste ba therešo ba tshwenyegile kudu ka go thabiša Jehofa Modimo le go mo hlompha e le Modimo wa therešo. Ba dira bjalo ka go se kwanantšhe ditekanyetšo tša Beibele tša borapedi bjo bo sekilego ka baka la kgateletšo e tlišwago ke ba bangwe.—Diema 29:25; Ditiro 5:29.

Go Hlompha Jehofa ka Tsela Yeo re Lebelelago Bahu ka Yona

Ke ga tlhago go kwa bohloko bjo bogolo maikwelong le go nyama ge motho yo re mo ratago a e-hwa. (Johane 11:33, 35) Go ba le dikgopolo tše di rategago ka motho yo re mo ratago le go mmoloka ka mokgwa o hlomphegago ke ditsela tše di swanetšego tša go bontšha lerato la rena. Lega go le bjalo, Dihlatse tša Jehofa di lebeletšana ka katlego le manyami a magolo ao a bakwago ke lehu ka ntle le go diriša mekgwa le ge e le efe ya setšo yeo e sa thabišego Modimo. Se ga se bonolo go bao ba godišeditšwego ditšong tšeo go tšona batho ba boifago bahu kudu. E ka ba tlhohlo gore re dule re leka-lekane ge re kwešitšwe bohloko maikwelong ke lehu la motho yo re tswalanego le yena kudu. Lega go le bjalo, Bakriste ba botegago ba matlafatšwa ke Jehofa, “Modimo wa khomotšô yohle,” gomme ba holwa ke thekgo e lerato ya badumedi-gotee le bona. (2 Ba-Korinthe 1:3, 4) Tumelo ya bona e matla ya gore bahu bao ba sa kwego selo bao ba lego kgopolong ya Modimo ba tla boela ba phela e nea Bakriste ba therešo lebaka le le kwagalago la gore ba ikarole ka mo go feletšego metlwaeng ya poloko yeo e sego ya Bokriste yeo e ganetšago gore tsogo e tla ba gona e le ka kgonthe.

Na ga re thabišwe ke gore Jehofa o re biditše ‘re le lefsifsing a re biletša seetšeng sa gagwe se se tlabago’? (1 Petro 2:9) Ge re dutše re thabišwa ke matswalo gomme re kgotlelela manyami a lehu, eka kganyogo ya rena e matla ya go dira se se swanetšego le lerato la rena le legolo la go rata Jehofa Modimo ka mehla di ka re tutueletša go ‘swara ka tsela bo-ka bana ba seetša.’ Le ka mohla re se ke ra itumelela go šilafatšwa moyeng ke metlwae e sego ya Bokriste ye e sa thabišego Modimo.—Ba-Efeso 5:8.

[Mongwalo wa tlase]