Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

Lenga ni ku Kolokota

Lenga ni ku Kolokota

Lenga ni ku Kolokota

“Tu lengienu ni kukolokota o dikanga dioso dia tu kala ku pholo.”—JIHE. 12:1.

1, 2. Phaulu ua sokesa o muenhu ua Jikidistá ni ihi?

MIVU ioso, ene mu bhanga ji joko ia ku lenga, mu jixi javulu. O athu ene mu ku a sola phala ku lenga, a mesena kima kimoxi kioso kia lenga—ene a mesena o ku nganhala. Sumbala a mukuá a lenga kiambote, kene mu nganhala. Maji a sanguluka kiavulu se a bhixila bhu mbambe.

2 O Bibidia i sokesa o muenhu ua Jikidistá kála o ku lenga. O poxolo Phaulu ua kilondekesa ku Jikidistá ni akuâ, mu mbanza ia Kolindo, kioso kia dianga ku a sonekena. Muéne ua soneka: “Enu’enu mua k’ijiia kuma bhu dikanga bhua di kuata o makuenze mu kulenga, ene oso a lenga muene, maji muthu umoxi ngó u tambula o kijimbuete kia kikoue. Kiene ue, enu uenu lengenu, phala mu tambule o kikoue.”—1 Kol. 9:24.

3. Mukonda diahi Phaulu uambe kuila muthu umoxi ngó u tambula kikoué?

3 O kuila Phaulu ua kexile mu zuela kuila Kidistá kimoxi ngó kieji nganhala o muenhu, akuâ kana? Kana! O athu a lenga, ene mu ku a longa ku di suínisa phala ku nganhala o kikoué. Phaulu ua mesenene kuila o Jikidistá a bhanga ioso phala ku nganhala o muenhu ua kalelaku. Se ene a bhangele kiki, eji tambula o muenhu ua kalelaku. Kiki kilombolola kuila, mu ku lenga, o Jikidistá joso a bhixila bhu mbambe, a tambula o kikoué.

4. Ihi i tua tokala kuijiia ia lungu ni dikanga dioso dia tu kala ku pholo?

4 O izuelu íii, i tu suínisa, maji o athu oso a mu lenga phala ku tambula o muenhu, a tokala ku xinganeka. Mukonda diahi? Mukonda dia kikoué—mukonda ki kale o muenhu ku diulu, mba mu Palaízu mu ixi, ka tena ku u sokesa ni kima. Mu kidi o dikanga dia lebhe, dia bhonzo kiavulu, saí ima i tena ku tu dibhalesa, mu njila. (Mat. 7:13, 14) Saí athu ene mu bhuila, ene mu dibhala mu njila. Mibhetu iahi iene mu moneka mu njila iambata ku muenhu? Kiebhi ki tu tena ku lenga o mibhetu íii? Ihi i tena ku tu kuatekesa ku bhixila bhu mbambe, ni ku tambula o kikoué?

Kua Bhingi ku Kolokota Phala ku Nganhala

5. Kála kia kilondekesa mu divulu dia Jihebeleu 12:1, Phaulu ua kexile mu zuela ukexilu uebhi ua ku lenga?

5 Mu mukanda ué ua sonekena o Jikidistá Jihebeleu mu Jeluzaleme, ni mu Judeia, Phaulu uambe ué ia lungu ni ji joko ja ku lenga. (Tanga Jihebeleu 12:1.) Muéne ka kexile mu zuela ngó o kima ki bhangesa o muthu ku lenga mu ji joko, maji ua kexile mu zuela ihi ia tokala o ku bhanga o muthu phala ku nganhala. Ande dia ku di longa o milongi ia bhana Phaulu ku Jikidistá Jihebeleu, ni kuijiia o phangu i tua tokala ku katula, tu di longe ihi ia bhangesa Phaulu ku soneka o mukanda, ni ihi ia kexile mu suínisa o jingivuidi jê ku bhanga.

6. Kizukutisu kiahi kia bhiti na-kiu o Jikidistá, ku mbandu ia atuameni a jingeleja?

6 O Jikidistá mu hama ia dianga, bhenge-bhenge ió akexile mu Jeluzaleme, ni mu Judeia, akexile ni ibhidi iavulu. Ene akexile mu ku a zukutisa ku atuameni a jingeleja a ji Judé, akexile ni ungana ua ku tumina athu. Mu dimatekenu o atuameni enhá a di tundu kiambote mu ku fundisa Jezú Kristu, ni ku mu jibha kála kifumbe. Ene ka bhuila ni izukutisu iá. Mu divulu dia Ikalakalu, tu tanga-mu misoso ilondekesa kiebhi kia kexile mu zukutisa o Jikidistá, ni kioso kia bhiti o madiuanu mu Pendekoxi mu kizuua kia 33 mu K.K. Kiki kia bheka ibhidi iavulu phala o Jikidistá ja fiiele.—Ika. 4:1-3; 5:17, 18; 6:8-12; 7:59; 8:1, 3.

7. Ihi ia bhangesa o izuua ia Jikidistá ku bhonza, kioso Phaulu kia a sonekena?

7 O Jikidistá jiji, akexile mu izuua ia bhonzo, mukonda o kibuikilu kia Jijudé kia zukamene. Jezú ua tangele kiá kuila, o kifuxi kia Judé kia kambele o kixikanu eji ku ki buika. Muéne ua tangela ué o akaied’ê, ia lungu ni izulukutu ieji bhita mu izuua isukidila-ku, ua tangela ué ihi ia tokalele o ku bhanga phala ku bhuluka. (Tanga Luka 21:20-22.) Ihi ia tokalele o ku bhanga? Jezú ua a tendelesa: “Alukenu-phe, ki mu di jimbe! Mixima ienu ni i biluke ia neme ni kúdia jifesa, ni kunua uhôlua, ni makubhindama ma muenhu iú, kizuua kiókio ni ki mi tukumuise kala mubhetu.”—Luk. 21:34.

8. Ihi ia bhangesa o Jikidistá mu’kulu ku bhuila?

8 Kioso kia soneka Phaulu o mukanda ku Jihebeleu, kua bhitile kiá 30 a mivu tundé kia tendelesa Jezú o akaiedi’ê. Ihi ia bhiti ni Jikidistá mu 30 a mivu a bhitile? Saí iá ka kolokota mukonda dia ibhindamu ia muenhu, mukonda ka kaiela o itendelesu ieji ku a kuatekesa ku kolokota. (Jihe. 5:11-14) A mukuá a monene kuila kieji beta-kota se a kaiele o Jijudé ni akua. O Jijudé jiji, atuameni, o ubhezelu ua kua Nzambi; ene akexile hanji mu belesela o Itumu ia bhanene Nzambi bhu kaxi ka Mozé. O Jikidistá ja mukuá, akexile mu ku a suínisa ku akuâ mu kilunga, ku kaiela o Kitumu kia bhele Nzambi kua Mozé, ni ijila. Ihi iambe Phaulu phala ku kuatekesa o jiphange jiji, ku di langa mu nzumbi, ni ku kolokota mu ku lenga?

9, 10. (a) Kiebhi kia tu suínisa Phaulu mu divulu dia Jihebeleu 10? (b) Mukonda diahi Phaulu ua soneka o ibhangelu ia jimbangi ja Nzambi m’ukulu?

9 Jihova ua tumina Phaulu ku sonekena o Jikidistá Jihebeleu phala ku a suínisa. Mu kibatulu 10 mu mukanda ué, Phaulu ua londekesa kuila: “kizuzumbia ngó kia ima iambote ianda kuiza-ku.” Muéne ua londekesa kuila ua bhanene valolo mu sata ia Kristu. Ku disukilu dia kibatulu, Phaulu ua tendelesa o jingivuidi jê: “Mua bhingi mu kala ni kinhenge, kuma ki mua kà zubha o kubhanga vondadi ia Nzambi, mua kà tambula o polomesa iê. Mukonda, kala kia tange o Mikanda Ikôla: Kuma kua kambe ngó kathangana, ‘kathangana kófele muéne,’ o ‘ió tua mu xikamena, uíza; uanda kuíza muéne, ka kokoloka.’”—Jihe. 10:1, 36, 37.

10 Mu divulu dia Jihebeleu 11, Phaulu ua londekesa o kixikanu kia kidi kua Nzambi. Muéne ua bhana phangu ia ahatu, ni ia mala m’ukulu akexile ni kixikanu kua Nzambi. O kuila kua bhingile muene ku tumbula o kixikanu kia athu enhá? Ua tokalele. Mukonda o poxolo Phaulu uejidile kuila o jiphange jê, a tokalele kuijiia o kixikanu kia athu enhá, phala ku a suínisa. O phangu ia jiselevende ja fiiele ja Nzambi m’ukulu, ieji kuatekesa o Jihebeleu ku dibhana ni ibhidi ia kexile na-iu. Kia zubha kulondekesa o ima ioso ia bhangele o jiselevende ja Nzambi m’ukulu, Phaulu uambe: “Mukonda dia kiki, etu a tu bhake bhu’axaxe kuala kifuxi kionéne kia jimbangi javulu. Tu tudienu ioso i tu lalamesa, ni kituxi kioso kia tu naminina, tu lengienu ni kukolokota o dikanga dioso dia tu kala ku pholo.”—Jihe. 12:1.

“Kifuxi Kionene Kia Jimbangi”

11. Kiebhi ki tu kuatekesa o ku xinganeka mu “kifuxi kionene kia jimbangi?”

11 O “kifuxi kionene kia jimbangi,” ka mu tala ngó akua ku lenga, mba ku tala ngó o athu a uabhela ala mu lenga, mba o kibuka kia uabhela ku nganhala. Mu veji dia kiki, ene a mu lenga uâ. M’ukulu o Jikidistá a tokalele ku lenga katé ku disukilu. Sumbala ene afú kiá, maji o phangu ia bhana ia suínisa ué akuâ mu ku lenga phala ku tambula o muenhu. Se tua mu lenga, tu mona kuila o athu a lenga kiambote, a mu tu mona ni ku tu suínisa, ki tueji bhanga nguzu phala ku suka bhu mbambe? O Jikidistá m’ukulu eji zuela kuila, o ku lenga kua kifika, kua bhonzo, maji tu tena ku nganhala. Kienhiki mu ku xinganeka mu phangu ia “kifuxi kionene kia jimbangi” m’ukulu, o Jikidistá Jihebeleu eji tena ku ‘kolokota mu ku lenga’—etu ué tu tena ku bhanga kiki lelu.

12. Ihi i tu longa o phangu ia athu a kixikanu, a tange Phaulu?

12 O jiselevende jiji ja fiiele a tange Phaulu, akexile ué ni ibhidi kála etu. Mu kifika, Noué ua kexile mu ixi ande dia Nzambi ku buika o mundu ni Dilúvio. Etu ué tuala mu izuua isukidila-ku. Mbalahamu, ni Sala a bhingile ku xisa o ixi iâ, phala ku bhanga o ubhezelu ua kidi, ia a kingila o kikanenu kia Jihova ku di kumbidila. Ene mu tu suínisa ku bhanga ngó o vondadi ia Nzambi, phala muéne ku tu xikina, ni ku tambula o mabesá a tu bhakela Jihova. Mozé ua nhungu mu kikangalakata, phala ku bhixila mu Ixi ia a Kanene. Etu ué tuala ku mundu iú ua iibha, tua kingila o mundu ubhe ua tu kanena Jihova. Sumbala o athu enhá a ditundu kiambote, a luezele ué, tua tokala ku kaiela o ku kolokota kuâ.—Lom. 15:4; 1 Kol. 10:11.

Kiebhi Ene Kia Tena ku di Tunda Kiambote?

13. Kikalakalu kiahi kia bhonzele kia tokalele ku bhanga Noué, ni kiebhi kia tena ku ki bhanga?

13 Ihi ia kuatekesa o jiselevende ja Jihova ku kolokota, ni ku di tunda kiambote mu ku lenga? Xinganeka ia tange Phaulu ia lungu ni Noué. (Tanga Jihebeleu 11:7.) Noué ‘nuka ua monene o dilúvio.’ “O dilúvio dia menha mu ngongo, [ieji buikisa] xitu ioso [ia kexile] ni muenhu.” (Dim. 6:17) O dilúvio, nuka dia bhitile, dia monekene kála kima ki kieji tena ku bhita. Né kiki Noué ua belesela, uejidile kuila kieji bhita muene. Mukonda diahi? Mukonda Noué, ua kexile ni kixikanu kua Jihova, uejidile ué kuila Jihova, u kumbidila o ikanenu ioso ia bhanga. Kienhiki, “kiene muéne kia kumbidila.” (Dim. 6:22) Mu ku xinganeka mu ima ia bhange Noué—kála o ku tunga o Álaka, kuongeka o iama, ku bhaka kudia mu álaka, phala o athu ni iama, ku boka o njimbu iambote, ni ku langa o muiji uê mu nzumbi—ki kiexile kima kiofele ngó, phala ku ‘ki kumbidila.’ Né kiki, o kixikanu kia Noué, ni ku kolokota kuê, kua bhulula o muiji uê, kua a bhekela ué mabesá avulu.

14. Ibhidi iahi ia bhiti na-iu, Mbalahamu ni Sala, ni phangu iahi ia tu longo?

14 Mbalahamu ni Sala, a a tumbula ué kua Phaulu, kuila ala ué bhu axaxi ka ‘kifuxi kionene kia jimbangi.’ Ene a xisa o inzo iâ mu ixi ia Uli, kejidile ihi ieji bhita na-iu ku pholo. Ene a bhana phangu ia kixikanu ni ku belesela mu ithangana ia mukuá. Mukonda dia ima ioso ia bhange, phala ku bhanga o ubhezelu ua kidi, muéne a mu ixana “tata ia oso a xikana Nzambi.” (Lom. 4:11) Phaulu ua londekesa o ima ioso íii ku jingivuidi jê, maji o jingivuidi jê, ejidile ima iavulu ia lungu ni Mbalahamu. Maji kiki, ki kia sokele phala ku londekesa kuila o kixikanu kiâ kia kolele. Phaulu ua ambela: “Athu oso en’iá afua, [kála Mbalahamu ni muiji uê] ezala ni kuxikana. O jipolomesa ja a bhele Nzambi ka ji tambuile luua, maji a ji muena ngó mu kanga, hé a ji tanesa ku makanga kuenioko ku ja monekena. Anga a di fisala kuila asonhi, jingenji mu ngong’umu.” (Jihe. 11:13) Mu kidi, o kixikanu kiâ, kua Nzambi ni ukamba uâ ni muéne, ua a kuatekesa ku lenga ni ku kolokota.

15. Ihi ia kuatekesa Mozé ku sola o ku kala ku mbandu ia mundu ua Nzambi?

15 Mozé phangu ia mukuá, muéne ua sidivile Jihova, uala ué bhu axaxi “ka kifuxi kia jimbangi.” Mozé ua xisa o umvuama, ni kididi kia sobha: “Ua solo-bho o kutala hadi ni mundu ua Nzambi.” Ihi ia mu bhangesa ku bhanga kiki? Phaulu ua soneka: “Kuma muène ua tele mesu ku dilau dià keza-ku. . . . Anga u kolokota ni ufiiele kala uala ku mona Nzambi, ió ka moneka ku mesu.” (Tanga Jihebeleu 11:24-27.) Mozé ka landuka ni “jivondadi ja ituxi ji bhanga ngó kathangana.” Mozé uejidile kuila Nzambi muthu ua kidi, o ikanenu iê ia kidi ué, iu ua kolokota. Muéne uendesa akua Izalaiele tundé ku Ijitu katé mu Ixi ia Kanana.

16. Kiebhi ki tuijiia kuila Mozé ka luualele mu ku kamba ku bokona mu Ixi ia Kanana?

16 Kála Mbalahamu, Mozé ka mono o ki kumbidilu kia kikanenu kia bhange Nzambi. Kioso o akua Izalaiele kia kexile mu bokona mu Ixi ia Kanana, Mozé a mu ambela: “Oxi ia ku kala ku pholo, i nga-nda ku bhana an’a Izalaiele u i mona muene mu kanga iná, maji ku tené kua kà bokona-mu.” Mozé ni Ala, ehela kuila o mundu ua bhukumukine, u a bhangesa ku ta “kituxi [kua Nzambi] mu’axaxi ka an’a Izalaiele mu menha ma nzaia (Mediba).” (Mate. 32:51, 52) O kuila Mozé ua luualele? Kana. Muéne ua bhingi dibesá phala o mundu, iu uambe: “Kuzediua kué Izalaiele, tata! Nanhi ua soko n’eie? Kifuxi kióbhulule kuala Jihova, muene o ngubu ié ienda ni ku ku banda. Muene ue o xibhata ia unène ué.”—Mate. 33:29.

Phangu Phala Etu

17, 18. (a) Phangu iahi i tu katula ku “kifuxi kionene kia jimbangi?” (b) Ihi i tua-nda di longa mu milongi ia-nda kaiela?

17 Tua di longo o muenhu ua athu a bhangele mbandu ku “kifuxi kionene kia jimbangi,” ni kuila, phala ku bhixila bhu mbambe kua bhingile tu kala ni kixikanu kua Nzambi ni mu ikanenu iê. (Jihe. 11:6) Ki tu tokala ngó ku kala ni kixikanu mu ku lenga; maji tua tokala kulondekesa o kixikinu mu ukexilu uoso ua muenhu uetu. O jiselevende ja Jihova, ka sokela ni ió kala ni kixikanu, ene a kingila ima ia-nda bhita ku hádia. Tu tena ku kingila kua “Nzambi, ió ka moneka ku mesu,” ni ku lenga ni ku kolokota kuoso.—2 Kol. 5:7.

18 O ku lenga kua Jikidistá ku bhonza kiavulu. Maji né kiki, tu tena ku di tunda kiambote. O milongi ia-nda kaiela, ia-nda tu kuatekesa kuijiia ihi i tena ku tu bhangesa ku bhixila bhu mbambe ietu.

U Tena ku Jimbulula?

• Mukonda diahi Phaulu ua soneka o ibhangelu ia “jimbangi” ja fiiele j’okulu mu mukanda uê?

• Kiebhi o kisuma kia “kifuxi kionene kia jimbangi” ki tena ku tu suínisa ku lenga ni ku kolokota?

• Ihi i ua di longo mu phangu ia “jimbangi” ja fiiele, kála Noué, Mbalahamu, Sala, ni Mozé?

[Ibhuidisu ia ku dilonga]

[Foto ku bandu 22]

Mbalahamu ni Sala akexile polondo phala ku xisa o jimbote jâ mu mbanza ia Uli