1, 2. Oiko jave peteĩ mbaʼe iñimportánteva, ¿ohechápa la hénte opa mbaʼe oikóva? ¿Mbaʼe tuichávapa oiko vaʼekue yma, yvyporakuéra ndohecháiva?

 HETA hénte imanduʼa jepi umi mbaʼe ymave oiko vaʼekuére, ha oĩ heʼíva: “Ajépa avyʼaite vaʼerãmoʼã aimérire upépe ahecha hag̃ua la oikóva”. Nde avei ikatu ere upéicha. Péro añetehápe, reikóramo jepe upe tiémpope, hasy lénto hína rehechapaite hag̃ua upe oikóva. Por ehémplo okúiramo peteĩ goviérno, saʼi umi ohechapáva mbaʼeichaitépa oiko raʼe. Umi mbaʼe ndojejapói jepi umi hénte renondépe, síno umi mburuvichánte odesidi, ha avave guasu ndohechái. Tiémpo rire ojeskrivi umi lívro de istóriape ha upéichantema ojekuaa. Upéicharamo jepe umi mbaʼe ojedesidíva katuete ohupyty enterovépe.

² Ñanemanduʼami peteĩ mbaʼe ndetuichapa jepévare oiko vaʼekue yma. Yvyporakuéra ndohechái vaʼekue péro upéva okambia hetaiterei hénte situasión. ¿Mbaʼépa rakaʼe? Upéva hína Ñandejára Rréino oñepyrũrõ guare ogoverna yvágape. Ymaite guivéma oñepromete upe goviérno ohunditaha ko múndo aña ha koʼẽrõitéma ojapóta (elee Daniel 2:34, 35, 44, 45). Péro yvyporakuéra ndohechái rupi upe oiko vaʼekue, ¿ikatúpa jaʼe Jehová ndoipotái hague ojekuaa pe Rréino oñepyrũmaha ogoverna? ¿Térãpa haʼe opreparáma raʼe hembiguaikuérape heta tiémpo oiko mboyve upéva? Jahechami.

3-5. a) ¿Mávapa ‘pe mensahéro kompromíso rehegua’? b) ¿Mbaʼépa oiko vaʼerã Jesucristo oñepyrũ mboyve ogoverna?

³ Ymáma Jehová odesidi hague opreparataha ipuévlope. Péicha kyreʼỹme oñemoĩta hikuái pe Rréino poguýpe oñepyrũ vove ogoverna yvágape. Jahechami mbaʼépa heʼi pe profesía oĩva Malaquías 3:1-pe: ‘¡Péina! Amondo hína che mensahéro, ha haʼe opreparáta chéve che raperã. Upeichaháguinte pende Ruvicha teete, peẽ pehekáva, oúta itémplope; ha oúta avei pe mensahéro kompromíso rehegua, upe peẽ peguerohorýva’.

⁴ ¿Arakaʼépa ou raʼe ñande Ruvicha teete Jehová ohecha hag̃ua mbaʼépa ojejapo itémplo korapýpe, térã ko yvy ape ári? Pe profesía heʼi Jehová outaha ‘pe mensahéro kompromíso  rehegua’ ndive. ¿Mávapa hína upéva? Jesucristo, pe Rréi ogovernáva Ñandejára Rréinope (Luc. 1:68-73). Oñepyrũ riremi ogoverna, Jesús ou ohecha mbaʼépa ojapo Ñandejára rembiguaikuéra ko yvy ape ári ha avei omopotĩ chupekuéra (1 Ped. 4:17).

⁵ ¿Mávapa pe primer mensahéro oñeʼẽha Malaquías 3:1? Kóva ningo ou vaʼerã kuri Jesucristo oñepyrũ mboyve ogoverna yvágape. Áño 1914 mboyve, ¿oĩpa raʼe ‘opreparáva pe tape’ ou hag̃ua pe Rréi yvagapegua?

6. ¿Mávapa ojapo pe primer mensahéro rembiapo?

⁶ Ko lívrope ñambohováita koʼã porandu. Upearã ñahesaʼỹijóta heta mbaʼe ohasa vaʼekue Jehová puévlo. Jahecháta mbaʼéichapa áño 1900 mboyvemi oñepyrũ oñembyaty peteĩ grúpo michĩmíva. Koʼãvape oñehenói vaʼekue Estudiánte de la Biblia. Haʼekuéra osegi Crístope hekoitépe, oĩramo jepe heta kristiáno guaʼu ijererekuéra. Chupekuéra omoakã vaʼekue Charles Russell ha iñirũnguéra. Koʼã kuimbaʼe ohechauka haʼeha pe primer mensahéro: oipytyvõ Ñandejára puévlope ontende hag̃ua la Biblia ha oprepara chupekuéra ohaʼarõ hag̃ua umi mbaʼe oikótava. Jahechamína cuatro mbaʼe ojapo vaʼekue ko ‘mensahéro’.

7, 8. a) Áño 1800 rire, ¿mávapa oikuaauka la Biblia heʼíva álmare? b) ¿Mbaʼépa ohechakuaa Russell ha iñirũnguéra, ha mbaʼépa ojapo?

⁷ Umi Estudiánte de la Biblia oñemboʼe, upéi ostudia oñondivepa, oanota la Biblia omboʼéva ha upe rire onohẽ puvlikasión oikuaauka hag̃ua umíva. Hetaiterei áñore umi rrelihión kristiána guaʼu oĩ pytũmbýpe ha omboʼe heta mbaʼe noĩriva la Bíbliape. Por ehémplo omboʼe hikuái ñane álma nomanoiha. Péro áño 1800 rire unos kuánto kuimbaʼe omombaʼéva la Biblia, ohesaʼỹijo porã mbaʼépa heʼi Ñandejára Ñeʼẽ upe témare. Umíva apytépe oĩ vaʼekue Henry Grew, George Stetson ha George Storrs. Haʼekuéra ohechakuaa la Biblia nomboʼeiha ñane álma nomanoiha. Ha upéi pyʼaguasúpe oikuaauka upe enseñánsa japu ouha Satanásgui. Upearã ojapo hikuái diskúrso ha avei oskrivi rrevísta. a Koʼã kuimbaʼe ojapóva opokoiterei Charles Russell ha iñirũnguérare.

⁸ Charles Russell ha iñirũnguéra ohechakuaa oĩha hetave enseñánsa japu oñemboʼéva umi héntepe. Por ehémplo ojeʼe enterove ivuénova ohoha yvágape, ha Ñandejára omondoha umi iñañávape infiérnope ohasa asy hag̃ua tatarendýpe opa árare. Russell ha iñirũnguéra pyʼaguasúpe omyesakã japuha koʼã mbaʼe. Upearã oguenohẽ hikuái rrevísta, lívro, folléto, tratádo ha diskúrso osẽva diáriope.

9. ¿Mbaʼépa heʼi rrevísta La Torre del Vigía pe Trinida rehe?

⁹ Umi Estudiánte de la Biblia ohechauka japuha avei pe Trinida. Áño 1887-pe rrevísta La Torre del Vigía de Sión y Heraldo de la Presencia de Cristo heʼi vaʼekue: “La Biblia ohechauka  porãiterei Jehová ha Jesús idiferenteha ojuehegui, peteĩva hína pe Túva ha pe ótro Itaʼýra”. b Pe artíkulo opondera avei “mbaʼéichapa pyaʼete oĩ heta ogueroviáva Ñandejára haʼeha peteĩ Trinida: mbohapy Ñandejára peteĩnteha, ha peteĩ Ñandejára mbohapyha. Péro upéva ohechaukánte mbaʼeichaitépa umi rrelihión oĩ pytũmbýpe ha Ñandejára enemígo orekoha chupekuéra ipoguýpe”.

10. ¿Mbaʼéichapa rrevísta La Torre del Vigía ohechauka 1914 haʼeha peteĩ áño iñimportánteva?

¹⁰ Pe rrevísta título ohechauka umi unhído opreparáva upe rrevísta omombaʼetereiha umi profesía oñeʼẽva Cristo presénsiare. Haʼekuéra ohechakuaa pe profesía ohai vaʼekue proféta Daniel, oñeʼẽva umi ‘siete tiémpore’, omyesakãha arakaʼépa oñekumplíta Ñandejára rembipota pe Rréino rehegua. Áño 1876-pe upe rrevísta heʼíma 1914-pe opataha umi siete tiémpo (Dan. 4:25; Luc. 21:24). Upérõ ñane ermanokuéra nontendepái mbaʼépa oikóta 1914-pe, upéicharõ jepe omombeʼu hikuái opárupi pe oikuaamíva. Ha upéva ñanepytyvõ koʼag̃aite peve.

11, 12. a) ¿Máva rupivépa ermáno Russell ontende la Biblia? b) ¿Mbaʼépa ojapo rakaʼe ermáno Russell ha iñirũnguéra 1914 mboyve?

 ¹¹ Charles Russell ni iñirũnguéra ndeʼíri haʼekuéra ivale rupi ontende hague koʼã mbaʼe omboʼéva la Biblia. Haʼe heʼi voi upe mboyve oĩma hague ótro oñeʼẽva koʼã témare, ha umíva oipytyvõ hague chupe. Péro la iñimportantevéva, ermáno Russell heʼi Jehová rupivénte ontende hague hikuái la Biblia. Jehová oikuaauka ipuévlope tekotevẽva guive, ha ojapo upéva itiempoitépe. Ermáno Russell ha iñirũnguéra oñehaʼãmbaite oikuaauka mbaʼépa pe añetegua ha omboyke umi japu. Ha ojekuaa porãiterei Jehová ovendesi hague chupekuéra. Ohasávo pe tiémpo haʼekuéra idiferénte ha oñemomombyryve umi rrelihión kristiána guaʼúgui.

¹² Añetehápe jahecharamoiterei mbaʼéichapa 1914 mboyve koʼã kuimbaʼe odefendéma la Biblia omboʼéva. Oñeʼẽvo upe tiémpore Ñemañaha 1 de noviembre de 1917 heʼi: “Hetaiterei hénte koʼág̃a ojesapeʼa ha ndokyhyjevéima pe infiérnogui, ha ambue japu oñemboʼe vaʼekuégui chupekuéra. Pe añetegua ningo ojogua peteĩ rrío osyry hatãvape, ojapóma cuarenta áño rasa oñepyrũ hague osyry. Koʼag̃aite peve osyry hatã ha péicha osegíta ojagarrapa peve ko yvy tuichakue. Ha umi ojokoséva katu haʼete omoĩva peteĩ yvyraʼi pe y raperãme; ni mbaʼevéicharõ ndojokomoʼãi hikuái. La Biblia omboʼéva ojekuaáta katuete opárupi ko yvy ape ári”.

13, 14. a) ¿Mbaʼéichapa pe ‘mensahéro’ oprepara pe tape ou hag̃ua pe Rréi? b) ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende umi ermáno upe tiémpope guarégui?

¹³ Ñapensamíntena, Ñandejára puévlo ndoikuaáirire Jehová ha Jesús idiferenteha ojuehegui, ¿ikatútapa raʼe oñemoĩ hikuái pe Rréino poguýpe oñepyrũ vove ogoverna yvágape? Nahániri. Pe Rréino oñepyrũ mboyve yvágape haʼekuéra tekotevẽ vaʼekue avei ontende ñane álma ikatuha omano, ha saʼiminteha umi ohótava yvágape ha nomanomoʼãiva arakaʼeve. Avei ontende vaʼerã Ñandejára nombohasa asyiha umi iñañávape infiérnope. Jahechakuaa upéicharõ pe ‘mensahéro’ oprepara porã hague pe tape ou hag̃ua Rréi Jesucristo.

¹⁴ Ha ñande, ¿mbaʼépa ikatu ñaaprende umi ermáno upe tiémpope guarégui? Jahechakuaa tekotevẽha avei jalee ha jastudia meme Ñandejára Ñeʼẽ (Juan 17:3). Ko múndo ipiru ikã pláta rapykuéri; péro ñande koʼẽ koʼẽre jaheka Ñandejára Ñeʼẽ jahekaháicha pe tembiʼu (elee 1 Timoteo 4:15).

15. ¿Mbaʼépa ohechakuaa mbeguekatúpe umi Estudiánte de la Biblia? (Ehecha avei pe nóta.)

¹⁵ Umi Estudiánte de la Biblia omboʼe tekotevẽha oñesẽte umi rrelihión japúgui. Áño 1879-pe rrevísta Ñemañaha oñeʼẽ peteĩ iglésia héravare Babilonia. ¿Oñeʼẽpa raʼe pe rrevísta umi pápa katólikore? ¿Térã pe Iglésia Katólika Rrománare? Umi Protestánte heta tiémpore heʼi la Bíbliape oñeñeʼẽ jave Babilóniare oñeñeʼẽha pe Iglésia Katólikare. Péro umi Estudiánte de la Biblia mbeguekatúpe ohechakuaa entéro rrelihión kristiána guaʼu haʼeha “Babilonia”. ¿Mbaʼérepa? Enterove  umi rrelihión omboʼe rupi umi japu jahechámava umi ótro párrafope. c Upéi ñane puvlikasionkuérape ojeʼe jey jey mbaʼépa ojapo vaʼerã umi hénte ipyʼaporãva oĩva gueteri Babilonia poguýpe.

16, 17. a) ¿Mbaʼépa heʼi ojejapo hag̃ua La Aurora del Milenio ha pe rrevísta Ñemañaha? b) ¿Mbaʼérepa umi Estudiánte de la Biblia nosẽpyaʼéi rrelihión japúgui? (Ehecha pe nóta.)

¹⁶ Por ehémplo, 1891-pe pe lívro hérava La Aurora del Milenio, volumen 3 omombeʼu Ñandejára omboykeha pe Babilonia koʼag̃agua ha heʼi: “Oñemboykéma kompletoite umi rrelihión kristiána guaʼúpe. Enterove umi ndogustáivape umi mbaʼe omboʼe ha ojapóva koʼã rrelihión, osẽ vaʼerã chugui”.

¹⁷ Enero áño 1900-pe rrevísta Ñemañaha oñemoñeʼẽ umi orekóvape gueteri héra umi rrelihión kristiána guaʼúpe. Koʼã tapicha opensa vaʼekue: “Che aikuaa la Biblia heʼíva ha chegusta, péro sapyʼapyʼánte aha ótro rrelihiónpe”. Pe rrevísta heʼi: “Oĩ porãpa ñasẽ a la mitánte Babilóniagui? ¿Upévapa la ojeruréva ha oguerohorýva Ñandejára? Nahaniriete. Pe oĩva peteĩ rrelihiónpe ojapo peteĩ kompromíso enterove renondépe ha okumpli vaʼerã la ojejeruréva chupe. Ndojapomoʼãiramo upéicha oikuaauka vaʼerã enterovépe osẽmaha upe rrelihióngui”. Ohasávo pe tiémpo ko mensáhe ipohyive ohóvo. d Jehová siervokuéra osẽte vaʼerã pe rrelihión japúgui.

18. ¿Mbaʼérepa tekotevẽ raʼe Ñandejára puévlo osẽ Babilonia guasúgui?

¹⁸ Ndojeavisaporãirire Ñandejára puévlope osẽ vaʼerãha Babilonia guasúgui, ¿ikatútapa raʼe oñemoĩ hikuái Rréi Jesucristo poguýpe? Nahániri. Umi osẽtéma vaʼekue Babilóniagui añoite ikatu omombaʼeguasu Jehovápe “espíritu sánto poguýpe ha añeteguápe” (Juan 4:24). Ha ñande, ¿jajedesidímapa ñasẽ pe rrelihión japúgui? Jasegíkena jajapo ko oñemandáva ñandéve: “Peẽ che puévlo, pesẽke chugui” (elee Apocalipsis 18:4).

19, 20. ¿Mbaʼéichapa rrevísta Ñemañaha omokyreʼỹ Ñandejára puévlope oñembyaty hag̃ua?

¹⁹ Umi Estudiánte de la Biblia omboʼe Ñandejára siervokuéra oaprovecha vaʼerãha entéro oportunida oñembyaty ha omombaʼeguasu hag̃ua Jehovápe. Umi kristiáno tee ndahaʼéi osẽnte vaʼerã pe rrelihión japúgui. Tekotevẽ avei oadora Ñandejára teépe oñondivepa. Osẽ ypy guive pe rrevísta Ñemañaha omokyreʼỹ la héntepe oñembyaty hag̃ua. Por ehémplo, julio de 1880-pe ermáno Russell omombeʼu oho hague ojapo diskúrso heta hendárupi. Ha heʼi umi rreunión omokyreʼỹeterei hague enterovépe. Upéi heʼi umi héntepe oguerahaka hag̃ua kárta omombeʼuhápe mbaʼéichapa oho hese umi rreunión. Upe rire umi kárta apytégui ojeporavóta algúno osẽ hag̃ua pe rrevístape. ¿Maʼerãpa upéva? Haʼe heʼi umi ermánope: “Opavavénte roikuaase mbaʼeichaitépa ñande Ruvicha penepytyvõ, pesegi aja peñembyaty ermanokuérandi”.

 ²⁰ Áño 1882-pe rrevísta Ñemañaháme osẽ peteĩ artíkulo hérava: “Ñañembyaty oñondivepa”. Upéva omokyreʼỹ kristianokuérape oho meme hag̃ua rreunionhápe ikatu hag̃uáicha “oñomokyreʼỹ ha oñomombarete”. Avei heʼi: “Natekotevẽi oĩ pende apytépe iñarandueterei térã ijestúdio yvatéva. Enterovéva togueraha ibíblia, kuatia, lápis ha umi informasión oñeʼẽva umi téxtore. Upe rire peiporavo peteĩ téma, pejerure Ñandejára espíritu pentende hag̃ua umi téxto, pelee ha pejepyʼamongeta hese, upéi pekompara ótro téxtore. Pejapóramo péicha katuete peikuaáta pe añetegua”.

21. ¿Mbaʼéichapa omoĩ ehémplo porã umi ermáno oĩ vaʼekue ofisína sentrálpe?

²¹ Umi Estudiánte de la Biblia ofisína sentrál oĩ vaʼekue Alleghénype (Pensilvania, Estados Unidos). Haʼekuéra oñembyaty heʼiháicha Hebreos 10:24, 25 (elee). Ohóvo umi rreuniónpe omoĩ hikuái ehémplo iporãva enterovépe g̃uarã. Tiémpo rire peteĩ ermáno ijedáva hérava Charles Capen imanduʼa imitã guive oho hague umi rreunionhápe. Haʼe oskrivi: “Koʼág̃a peve chemanduʼa peteĩ téxto oĩ vaʼekuére Salón de Asambleas pare rehe. Upépe heʼi: ‘Pene Mboʼehára ningo  peteĩnte, ha peẽ enterovéva oñoermáno’. Ko téxto opytaite che akãme ohechaukágui Jehová puévlope opavave peteĩchapa ha ndaipóri omandavéva ótrogui” (Mat. 23:8). Ermáno Capen imanduʼa avei mbaʼeichaitépa umi rreunión omokyreʼỹ ha omombarete enterovépe. Omombeʼu ermáno Russell oñehaʼã hague oipytyvõ peteĩteĩme kongregasiónpe.

22. ¿Mbaʼépa ojapo umi ermáno ojeʼémarõ chupekuéra oñembyaty vaʼerãha, ha mbaʼépa ñaaprende chuguikuéra?

²² Umi hénte ipyʼaporãva osegi umi ermáno ehémplo ha oñembyaty avei hikuái. Péicha oñepyrũ kongregasión Ohio, Michigan ha hetave lugárpe Estados Unídospe, ha upéi oĩma avei ótro tetãme. Ñapensamína: Ñandejára puévlo noñembyatýirire omombaʼeguasu hag̃ua Jehovápe, ¿ikatútapa oñemoĩ hikuái Rréi Jesucristo poguýpe? Nahániri. Ha ñande, ¿mbaʼépa jajapo jaikóvo? Tekotevẽterei ningo avei ñañembyaty meme ñane ermanokuérandi, jaaprovecha opa oportunida ñañomokyreʼỹ ha ñamombaʼeguasu hag̃ua Ñandejárape oñondivepa.

23. ¿Mbaʼéichapa rrevísta Ñemañaha heʼi porã umi unhído opredika vaʼerãha?

²³ Umi Estudiánte de la Biblia omboʼe enterove unhído opredika vaʼerãha Ñandejára Ñeʼẽ. Áño 1885-pe rrevísta Ñemañaha heʼi: “Ani ñanderesarái káda unhídope ojeporavoha opredika hag̃ua (Is. 61:1)”. Ha 1888-pe heʼi porã avei: “Jaikuaa porãiterei jajapo vaʼerãha ko tembiapo. Nañapenáiramo la ojeʼévare ha jaiko ñañembotavy, jahechaukáta ñaneateʼỹha ha nañamereseiha jaha yvágape”.

24, 25. a) ¿Mbaʼépa ojapove ermáno Russell ha iñirũnguéra ojepredika hag̃ua? b) ¿Mbaʼéichapa opredika vaʼekue peteĩ prekursór yma saʼírõ guare áuto?

 ²⁴ Ermáno Russell ha iñirũnguéra ndahaʼéi omokyreʼỹnteva umi héntepe opredika hag̃ua. Haʼekuéra onohẽ avei tratádo hérava Tratados para Estudiantes de la Biblia (upéi oñehenóiva Publicación trimestral de teología antigua). Koʼã tratádo ojeguerahaka umi oleévape Ñemañaha ikatu hag̃uáicha haʼekuéra orreparti la héntepe gratiete.

²⁵ Umi oiporupaitévape itiémpo predikasiónpe oñehenói vaʼekue kolportór (koʼág̃a oñehenói prekursór). Ermáno Charles Capen, ñanemanduʼa hague ajeʼi, haʼe vaʼekue avei prekursór. Haʼe omombeʼu: “Aiporúmi mápa onohẽva pe Servicio Geológico de Estados Unidos apredika hag̃ua Pensilvániape. Umi mápape ahecha mbaʼe tapérupipa ikatu ag̃uahẽ entéro lugárpe yvýrupi. Upe tiémpope saʼi gueteri oĩ vaʼekue áuto umíva. Sapyʼánte aviaha tres díarupi ha aanota ahávo mávapa oipota araha chupe lívro Estudios de las Escrituras. Upéi aalkila karríto ha agueraha chupekuéra ilivrorã. Pyʼỹinte apyta ake umi chokokue rógape”.

26. a) ¿Mbaʼérepa Ñandejára puévlo omotenonde predikasión? b) ¿Mbaʼépa iporã ñañeporandu?

²⁶ Añetehápe umi ermáno ipyʼaguasu ha ikyreʼỹ vaʼerã opredika hag̃ua upe tiémpope. Ñapensamína: Ñandejára puévlope noñemboʼéirire pe predikasión iñimportanteha, ¿ikatútapa raʼe oñemoĩ hikuái Rréi Jesucristo poguýpe? Ni mbaʼevéicharõ, ¿ajépa? Hiʼarive la Biblia heʼi porã pe predikasión rehe ojekuaataha Cristo oñepyrũmaha ogoverna (Mat. 24:14). Ñandejára puévlo ojeprepara vaʼerã omotenonde meme hag̃ua ko tembiapo osalvátava hetápe. Upévare koʼág̃a iporã ñañeporandu: “¿Amotenondépa hína pe predikasión? ¿Amboyképa ótra kósa ikatu hag̃uáicha ambaʼapo porã predikasiónpe?”.

27, 28. ¿Mbaʼe visiónpa ojehechauka apóstol Juánpe? ¿Mbaʼépa ojapo Satanás ha idemoniokuéra oñepyrũvo pe Rréino?

²⁷ Upéi og̃uahẽ pe áño hetaitéma oñehaʼarõva: 1914. Jahecha haguéicha ko kapítulo oñepyrũvo, ni peteĩ yvypóra ndohechái vaʼekue umi mbaʼe guasuete oikóva yvágape. Péro, apóstol Juánpe ojehechauka peteĩ visión rupive upe oikótava. Haʼe ohecha “peteĩ techapyrã tuicháva”, peteĩ “kuña” orrepresentáva umi ánhel oĩva Ñandejára poguýpe yvágape. Upe kuña hyeguasu ha imemby peteĩ mitãkuimbaʼe. Upéi ojeʼe pe mitã ‘ogovernataha opa tetãnguéra peteĩ vastón de iérro reheve’. Onase riremínte “Ñandejára pyaʼe ogueraha chupe itróno gotyo”. Ha oñehendu peteĩ oñeʼẽ hatãva yvágape ha heʼíva: “¡Péina! Ñandejára oguerúma salvasión yvyporakuérape, ipodér ojehechaukáma, Irréino oñemoĩma hendag̃uáme, ha Cristo oñepyrũma oiporu ijautorida” (Apoc. 12:1, 5, 10).

²⁸ Pe visión rupive Juan ohecha Ñandejára Rréino oñepyrũrõ guare ogoverna yvágape. Upéva ningo tuichaiterei mbaʼe  kuri, péro naentéroi ovyʼa upe haguére. Satanás ha idemoniokuéra oñorairõ umi ánhel iñeʼẽrendúva kóntrape. Koʼã ánhel iñeʼẽrendúvape omoakã Miguel, térã Cristo. ¿Mbaʼéichapa osẽ ko gérra? La Biblia heʼi: “Oñemombo yvy gotyo pe dragón guasúpe, haʼéva pe mbói ypykue oñehenóiva Diablo ha Satanás, ombotavýva hína ko múndo kompletoitépe. Chupe oñemombo yvy gotyo ha hiʼanhelkuérape oñemombo hendive” (Apoc. 12:7, 9).

29, 30. a) ¿Mbaʼépa oiko ko yvy ape ári oñepyrũ rire ogoverna pe Rréino? b) ¿Mbaʼépa oiko yvágape oñepyrũ rire ogoverna pe Rréino?

²⁹ Heta tiémpo 1914 mboyve umi Estudiánte de la Biblia heʼíma vaʼekue upe áñope oñepyrũtaha heta provléma. Péro ni haʼekuéra noimoʼãi mbaʼeichaite pevépa oñekumplíta upe heʼíva hikuái. Ha ojehechauka haguéicha Juánpe pe visión rupive, Satanás oñepyrũ ojapo hetave mbaʼe vai ko yvy ape ári. La Biblia heʼi voi: “Aichejáranga pe yvy ha pe mar, oguejy rupi peẽme pe Aña, haʼe orrenegaiterei hína oikuaágui mbykypaitemaha itiémpo” (Apoc. 12:12). Áño 1914-pe oñepyrũ pe primera gérra mundiál, ha oñepyrũ oñekumpli ko yvy tuichakuére pe profesía ohechaukáva Cristo oñepyrũmaha ogoverna yvágape. Upérõ oñepyrũ ko múndo aña ‘ára paha’ (2 Tim. 3:1).

³⁰ Yvágape katu ojevyʼapa Satanás ha idemoniokuéra oñemosẽma rupi upégui opa ára g̃uarã. Juan ohai: “Upévare, ¡tovyʼákena umi yvága ha umi oikóva upépe!” (Apoc. 12:12). Pe yvága ipotĩma ha Jesús oñepyrũma ogoverna. Upéicharõ Ñandejára Rréino ikatúma oipytyvõ Jehová puévlope ko yvy ape ári. ¿Mbaʼe raẽvépa ojapo? Jahecha haguéicha ko kapítulo oñepyrũvo, ‘pe mensahéro kompromíso rehegua’, haʼéva hína Cristo, ou raẽ omopotĩ Ñandejára puévlope ko yvy ape ári. ¿Mbaʼépa heʼise upéva?

31. ¿Mbaʼépa omombeʼu vaʼekue Malaquías oikotaha, ha mbaʼéichapa oñekumpli? (Ehecha avei pe nóta.)

³¹ Malaquías omombeʼu Ñandejára puévlo ohasataha heta mbaʼe ijetuʼúva oñemopotĩ vove chupekuéra. Haʼe ohai: ‘¿Mávapa ikatúne ogueropuʼaka upe ára? ¿Mávapa ikatúne opyta oñemboʼyhápe? Og̃uahẽta tatáicha ñanemopotĩ hag̃ua. Haʼetéta havõ oipeʼáva kyʼa ñandehegui’ (Mal. 3:2). Ojehecha porãiterei añeteha ko téxto heʼíva. Áño 1914 guive Ñandejára puévlo ohasa heta mbaʼe ijetuʼúva. Pe primera gérra mundiál aja ojepersegi vaipaite umi Estudiánte de la Bíbliape ha hetápe ojegueraha kárselpe. e

32. ¿Mbaʼe provlémapa oñepyrũ umi kristiáno apytépe 1916 rire?

³² Umi kristiáno apytépe jepe oĩ provléma. Áño 1916-pe omano ermáno Russell, orekópe 64 áño. Upévo heta ermáno tuichaiterei oñemondýi ha ndoikuaái mbaʼépa ojapóta. Upérõ guare ojehecha oĩha heta ojesarekoitereíva pe ermáno omoakãvarente. Ermáno Russell ndoipotáiramo jepe, oĩ unos  kuánto omombaʼeguasúva chupe. Oĩ voi opensáva haʼe omano rire ndaikatumoʼãveimaha oñemyesakã chupekuéra la Biblia heʼíva. Ha oĩ avei ipochýva ha ndoipotáiva oñekambia mbaʼeve. Upevakuére oĩ ohejáva Jehovápe ha oñemoĩva hese. Koʼã apóstata káusare oĩ ojoavýva Ñandejára puévlope.

33. ¿Mbaʼépa ndoikói raʼe umi Estudiánte de la Biblia ohaʼarõ haguéicha, ha mbaʼépa oiko upévare?

³³ Umi Estudiánte de la Biblia ohaʼarõ kuri oiko heta mbaʼe upe tiémpope. Ha ndoikóimarõ umíva, oĩ ikangýva upe rire. Pe rrevísta Ñemañaha heʼi porã 1914-pe opataha pe tiémpo oñemeʼẽva umi tetãme, péro avave nontendéi mbaʼépa añetehápe oikóta upe áñope (Luc. 21:24). Umi Estudiánte de la Biblia oimoʼã 1914-pe Cristo oguerahataha umi unhídope yvágape ogoverna hag̃ua hendive. Péro upéva ndoikói. Upéi 1917-pe rrevísta Ñemañaha heʼi pe kosécha ipukúva 40 áñore opataha 1918-pe. Péro pe predikasión ndopái, síno ojepredikave katu upe fécha rire. Upe rire pe rrevísta ontendeka pe kosécha añetehápe opatamaha ha upe tiémpope ojesegitanteha oñemopotĩ pe trígo. Upéicharamo jepe, oĩ heta ohejáva Jehovápe ojepichágui ndoikói haguére haʼekuéra ohaʼarõva.

34. ¿Mbaʼépa oiko 1918-pe, ha mbaʼérepa umi omoakãva rrelihión japu opensa Ñandejára puévlo opatamaha?

³⁴ Ermáno Russell rendaguépe opyta Joseph Rutherford omoakã hag̃ua Ñandejára puévlope. Upéi 1918-pe oiko peteĩ mbaʼe ohejáva yvýre umi kristiánope. Ojegueraha kárselpe ermáno Rutherford ha hendive siete ermáno omoakãva Jehová puévlo. Reiete oñekondena chupekuéra opyta hag̃ua kárselpe heta áñore (Atlántape, oĩva Georgia, Estados Unídospe). Upévo haʼete opátamava Ñandejára puévlo. Upéva ombovyʼa umi omoakãvape rrelihión japu. Ermáno Rutherford umíva oĩ préso, oñemboty pe ofisína sentrál oĩva Broóklynpe, ha hiʼarive ojepersegi umi opredikávape Norteamérica ha Európape. Upévare umi rrelihión omoakãva opensa umi Estudiánte de la Biblia opa reitaha (Apoc. 11:3, 7-10). ¡Péro tuichaiterei ojavy hikuái!

35. ¿Mbaʼérepa Jesús oheja oñembohasa asy isegidorkuérape? ¿Mbaʼépa ojapo oipytyvõ hag̃ua chupekuéra?

³⁵ Umi ndaijaʼéiva pe añeteguáre ndoikuaái asy Jesús ohejánte hague ohasa asy umi kristiáno, ha Jehová omopotĩha chupekuéra “ku oñemopotĩháicha pláta ha óro tatápe” (Mal. 3:3, ÑÑB). Jehová ha Jesús oikuaa porã péichamante osẽtaha umi mbaʼe kyʼa ipuévlo apytégui ha upéi oĩ porãvetaha hikuái oservi hag̃ua Rréi Jesucrístope. Áño 1919 oñepyrũmíre ojekuaáma Ñandejára ojapo hague ijespíritu rupive peteĩ mbaʼe iñenemigokuéra oimoʼãʼỹva: omopuʼã jey isiervokuéra iñeʼẽrendúvape (Apoc. 11:11). Upe tiémpope Cristo onombra “pe tembiguái jeroviaha ha iñarandúva”, upéva hína peteĩ grúpo oĩháme mbovymi unhído omoakãva ipuévlope ha  omeʼẽva chupekuéra hiʼupy hiʼoraitépe. Péicha Cristo okumpli peteĩ párte iñimportánteva oĩva pe profesía oñeʼẽvape umi ára paháre (Mat. 24:45-47).

36. ¿Mbaʼéichapa ojekuaa Ñandejára puévlo oñakãrapuʼã jey hague?

³⁶ Ermáno Rutherford ha iñirũnguéra osẽ kárselgui 26 de marzo de 1919. Ensegidami ojeprepara peteĩ asambléa septiémbrepe g̃uarã. Upéi oñepyrũ avei oprepara hikuái ótra rrevísta hérava La Edad de Oro (The Golden Age). Ko rrevísta omoirũta Ñemañaháme ha ojejapo ojeporu hag̃ua predikasiónpe. f Upe áñope avei oñepyrũ osẽ pe Boletín (Bulletin) haʼéva koʼág̃a Mbaʼéichapa Jaiko ha Japredika vaʼerã. Prográma rreunión g̃uarã. Upe áño guive upéva oipytyvõ ha omokyreʼỹ enterovévape osẽ hag̃ua opredika. Jahecha upéicharõ 1919 guive oñemotenondeve hague pe predikasión ogahárupi.

37. ¿Mbaʼépa ojapo heta naiñeʼẽrendúiva áño 1919 rire?

³⁷ Pe predikasión rupive ojekuaa porãve mávapa kristiáno añetegua. Oĩ vaʼekue umi oñemombaʼeguasúva ha ndojaposéi peichagua tembiapo oimoʼãgui ojeapoʼitaha chupekuéra upévare. Ha upépe ojekuaa mbaʼeichaguápa hikuái. Umi ndopredikaséi  vaʼekue oñemomombyry umi kristiáno iñeʼẽrendúvagui. Áño 1919 rire umi opyta vaʼekue ipyʼaro oñepyrũ otaky umi kristiáno teére, ha oĩ voi umi omoirũva Jehová enemigokuérape opersegi hag̃ua ermanokuérape.

38. ¿Mbaʼépa ohechauka ñandéve umi mbaʼe ohupytýva umi kristiáno?

³⁸ Ojepersegíramo jepe chupekuéra, umi kristiáno heta hetave ha oĩ porã Ñandejára renondépe. Haʼekuéra oñakãrapuʼã ha mbaʼeve ndojokói chupekuéra, upéva ohechauka Ñandejára Rréino ogovernamaha. Itaʼýra ha pe Rréino rupive Ñandejára oipytyvõ ha ovendesi chupekuéra. Upévare añoite koʼã yvypóra imperfékto heta vése ipuʼaka Satanás ha imúndo añáre (elee Isaías 54:17).

39, 40. a) ¿Mbaʼe mbaʼépa oreko ko lívro? b) ¿Mbaʼépepa ideprovéchota ndéve ko lívro?

³⁹ Koʼág̃a ojapóma cien áño Ñandejára Rréino oñepyrũ hague ogoverna yvágape. Umi ótro kapítulope jastudiáta mbaʼépa pe Rréino ojapóma ko yvy ape ári. Káda pártepe ñahesaʼỹijóta peteĩ mbaʼe ohupytýmava pe Rréino. Opakuévo káda kapítulo jarekóta peteĩ rrekuádro ñanepytyvõtava jahechakuaa hag̃ua jajeroviápa hína pe Rréino ogovernamaha. Ko lívro opakuévo oĩ umi kapítulo ohechaukátava ñandéve mbaʼépa oikóta ou vove Ñandejára Rréino. Jahecháta koʼẽrõitéma pe Rréino ohunditaha umi iñañávape ha ojapóta ko yvýgui peteĩ hardín neporãva. ¿Mbaʼépepa ideprovéchota ndéve ko lívro?

⁴⁰ Jehová nepytyvõse remombarete hag̃ua nde jerovia ha oñangarekose nderehe. Haʼe oikuaa Satanás ojapoha ikatúva guive ani hag̃ua rejerovia pe Rréinore (Efe. 6:16). Upévare hiʼãite rehesaʼỹijo ko lívro. Iporã avei reñeporandu: “¿Ajeroviápa pe Rréino ogovernamaha?”. Rejeroviáramo nde pyʼaite guive pe Rréinore, katuete rejepytasóta ijykére. Ha ág̃a ou vove rehecháta mbaʼéichapa enterovéva ohechakuaáta pe Rréino ogovernamaha ko yvy ape ári.