Akpana Ndutịm Ubụkowo Christian Enyene Uku, Edi Uke Uke, Ọnọ Abasi Ubọn̄

MME owo ke ẹtuan̄a. Mme enyene esịtmbọm ẹsịne ọfọn̄ikpo, ke ẹseme, ke ẹsiama, ke ẹtuan̄a ẹwere ke isọn̄. Mmọ eken ke ẹnek unek. Kpa ye ofụri se ikade iso emi, ndusụk owo ke ẹdia udia, ke ẹkop idem inem, ke ẹsak imam. Mmịn do barasuene, ndusụk owo ẹn̄wọn̄ ẹkpa ẹna ke isọn̄. Afo ẹkere ke nso usọrọ ke ẹnam mi? Ndusụk owo ẹsinam se isụk inemede emi ke mme itie ubụkowo, ndien ata ediwak owo ẹsika ẹte ikọnọ akpan̄kpa akpatre ukpono.

Ediwak Mme Ntiense Jehovah ẹdụn̄ọ ye mme iman ye mme mbọhọidụn̄ oro ẹsinịmde nsio nsio n̄kpọ oro mîdịghe akpanikọ, ẹsinyụn̄ ẹkopde ndịk ẹban̄a mme akpan̄kpa. Ediwak owo ẹnịm ke owo ama akpa, ke oforo ekpo, ndien ke ekpo ekeme ndifịna m̀mê ndin̄wam mme odu-uwem. Utọ ekikere emi esinam mmọ ẹnam se ẹsinamde ke mme itie ubụkowo. Ke akpanikọ, edi ndammana n̄kpọ ndifụhọ ke ini owo akpade. Ke uwụtn̄kpọ, Jesus ye mme mbet esie ẹma ẹsifụhọ n̄kpa ufan mmọ. (John 11:33-35, 38; Utom 8:2; 9:39) Edi Jesus m̀mê mme apostle esie ikesifụhọke n̄kpa owo mmọ ibe adan̄a nte mbon eyo mmọ ẹkesifụhọde. (Luke 23:27, 28; 1 Thess. 4:13) Ntak emi mmọ mîkanamke ntre-e? Koro mmọ ẹma ẹdiọn̄ọ ke mme akpan̄kpa ifiọkke baba n̄kpọ kiet.

Bible etịn̄ nnennen nnennen ete: “Koro mme odu-uwem ẹfiọkde ẹte ke mmimọ inyene ndikpa: edi ama edi mme akpa-n̄kpa, mmọ ifiọkke baba n̄kpọ kiet . . . Ndien n̄ko ima mmọ, ye usua mmọ, ye ufụp mmọ ẹmetak ẹma . . . Koro baba edinam, baba uduak, baba ifiọk, baba mbufiọk mîdụhe ke [“udi,” NW] emi akade do.” (Eccl. 9:5, 6, 10) Itie N̄wed Abasi emi anam an̄wan̄a nte ke owo ama akpa, ke enye ifiọkke aba n̄kpọ ndomokiet. Enye ikemeke ndikere n̄kpọ, ikopke ubiak m̀mê inemesịt, ikemeke nditịn̄ ikọ, inyụn̄ ifiọkke baba n̄kpọ kiet. Didie ke ndifiọk akpan ukpepn̄kpọ Bible emi okpotụk nte mme Christian ẹbụkde owo mmọ?

“Ẹkûnyụn̄ Ẹtụk N̄kpọ Ndek”

Inamke n̄kpọ mme ewe obio m̀mê ekpụk ke Mme Ntiense Jehovah ẹto, mmọ ẹsifep edinam ido obio ekededi oro owụtde ke mme akpan̄kpa ẹfiọk n̄kpọ ye nte ke mmọ ẹkeme ndinam mme odu-uwem n̄kpọ. Utọ edinam nte: ukpeme okpo, edinịm ufọkikpo—oro edi, editem udia, n̄n̄wọn̄ mmịn, mbre ikwọ ke ẹma ẹkebụk owo ẹma—usọrọ editi n̄kpa, ndiduọk mmịn ye udia nnọ mme akpan̄kpa, ye ndidọhọ ebeakpa okporo idet, esịne ọfọn̄ikpo; mme utọ edinam emi ẹdehe, isinyụn̄ inemke Abasi esịt koro mmọ ẹnamde mme owo ẹkere ke ukpọn̄ isikpaha, ndien emi ẹdi ukpepn̄kpọ mme demon. (Ezek. 18:4) Ata mme Christian “ikemeke ndidia n̄kpọ ke ‘okpokoro Jehovah’ ye ke okpokoro mme demon,” ke ntre mmọ isitieneke inam mme utọ n̄kpọ emi. (1 Cor. 10:21) Mmọ ẹsinam ewụhọ emi: “Ẹwọn̄ọ ke otu mmọ . . . ẹkûnyụn̄ ẹtụk n̄kpọ ndek.” (2 Cor. 6:17) Ke nditịn̄ akpanikọ, isimemke utom ndinam utọ ubiere emi kpukpru ini.

Ke Africa ye ke mme ebiet en̄wen, mme owo ẹnịm ke edieke mmimọ mînamke  ndusụk ido obio, ke mme ete ete mmimọ oro ẹma ẹkekpan̄a ẹyeyat esịt ye mmimọ. Ndien ẹda ke edi akwa idiọkn̄kpọ edieke owo mînamke mme n̄kpọ emi, ke utọ n̄kpọ oro ekeme ndida isụn̄i m̀mê ndiọkiso nsọk obio mmimọ. Mbio obio m̀mê mme iman ẹsitọk, ẹsụn̄i, ẹnyụn̄ ẹbịn ediwak nditọete nnyịn ẹsion̄o ke obio ke ntak emi mmọ mînyịmeke nditiene mbuana ke mme edinam ubụkowo oro atuahade ye se Bible ekpepde. Ẹsidọhọ ke mmọ isimaha ndidian idem ye mme owo, inyụn̄ inyeneke ukpono inọ mme akpan̄kpa. Ediwak ini, mbon emi mînịmke ke akpanikọ ẹsida n̄kanubọk ẹbọ ndutịm n̄kpa nditọete nnyịn ẹnam. Ke ntem, nso ke ikpanam mbak nnyịn idinyene ntuaha ye mbon oro ẹsisọn̄ọde ẹyịre ke mme edinam ubụkowo oro mînọhọ Abasi ubọn̄? Se ikpakam inen̄ede ibehe nnyịn ekpedi ndikere m̀mê nso ke ikpanam mbak nnyịn iditiene ibuana ke mme ndedehe edinam oro ẹkemede ndibiat itie ufan nnyịn ye Jehovah?

Nam Ẹdiọn̄ọ Se Oyomde

Ke ndusụk ebiet, edi ido obio mme iman ye ikpọ owo ke obio nditie nnam ndutịm mban̄a nte ẹdibụkde owo. Akpana ata Christian anam mme owo ẹfiọk ke imọ iyom Mme Ntiense Jehovah ẹse ẹban̄a ndutịm n̄kpa imọ nte Bible etemede. (2 Cor. 6:14-16) Ke itie n̄kpa Christian, ikpanaha ẹnam se ededi oro edifịnade ubieresịt nditọete nnyịn m̀mê ndinam mbon oro ẹfiọkde se nnyịn inịmde ke akpanikọ inyụn̄ ikpepde iban̄a idaha mme akpan̄kpa, ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ.

Edieke ẹdọhọde Ntiense ọnọ utịn̄ikọ n̄kpa, mbiowo ẹkeme ndinọ item ye ndausụn̄ oro ẹkemde ye se Bible ekpepde. Edieke mbon oro mîdịghe Mme Ntiense Jehovah ẹdomode ndida mme edinam oro ẹdehede ndisịn ke ndutịm emi, nnyịn ikpenyene ndisọn̄ọ nda nnam mmọ ẹdiọn̄ọ ekikere nnyịn ke ata edu ukpono. (1 Pet. 3:15) Edi nso ke akpanam edieke mmọ mînyịmeke ekikere fo? Ke utọ idaha oro, nditọete nnyịn ẹkeme ndibiere ndision̄o idem n̄kpọn̄ ndutịm n̄kpa oro nnọ mmọ ẹmen ẹnam. (1 Cor. 10:20) Ke ini emi etịbede, ẹkeme ndidiomi ẹnọ utịn̄ikọ n̄kpa emi ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ m̀mê ke ebiet en̄wen oro ọfọnde man mbon oro ẹkopde mfụhọ ẹkpebọ “ndọn̄esịt eke otode N̄wed Abasi.” (Rome 15:4) Okposụkedi emi owo mîdimenke okpo ika ebiet emi ẹnọde utịn̄ikọ oro, utọ edinam emi osụk enyenyene uku onyụn̄ edi se ẹnyịmede. (Deut. 34:5, 6, 8) Ibak ibak ubiọn̄ọ oro mbon emi mînịmke ke akpanikọ ẹsisịnde, esinam uwem efek mbon emi ẹfụhọde, edi nnyịn ikpenyene ndikop ndọn̄esịt ke ndifiọk nte ke Abasi emi ọnọde “odudu eke ebede ukeme owo” okụt ofụri ukeme oro isịnde ndinam se inende.—2 Cor. 4:7.

Wewet Ubiere Fo

Edieke owo ewetde nte enye oyomde ẹbụk imọ, eyenen̄ede emem utom ndikọk ibuot  ye mme iman oro mîdịghe Mme Ntiense Jehovah, sia mmọ ẹyekpono ubiere akpan̄kpa ẹkan eke owo efen ekededi. Imekeme ndiwet nte iyomde ẹtịm edinam emi, ebiet emi iyomde ẹnam enye, ye owo emi nnyịn inọde odudu ite ese aban̄a edinam emi. (Gen. 50:5) Ekpenen̄ede ọfọn edieke inyenede n̄wetnnịm n̄kpọ emi nnyịn ye ntiense nnyịn isịnde ubọk. Owo emi enyenede ọniọn̄ ye ifiọk Abasi idibetke-bet tutu enye enen̄ede ọsọn̄ m̀mê ọdọn̄ọ n̄kpa n̄kpa mbemiso enye anamde item emi.—N̄ke 22:3; Eccl. 9:12.

Ndusụk owo imaha ekikere ediwewet usụn̄ oro idiyomde ẹbụk mmimọ nnịm. Edi ndinam utọ ndutịm emi owụt ke owo enyene ọniọn̄ onyụn̄ ekere aban̄a mbon en̄wen. (Phil. 2:4) Enen̄ede ọfọn enyene idem anam ndutịm emi ke idemesie utu ke ndiyak nnọ mbonubon emi mfụhọ ekemede ndinam ẹnyịk mmọ ẹnam se afo mûkpamaha edieke okpodude ke uwem.

Kûnam Uwouwo Edinam Ubụkowo

Ke ediwak ebiet ke Africa, ediwak owo ẹnịm ke edieke owo mînamke uwouwo usọrọ ubụkowo, ke mme akpan̄kpa ẹkeme ndiyat esịt. Ediwak owo ẹsida edinam ubụkowo nte ifet ndida ‘n̄wụt idem’ nnyụn̄ n̄wụt idaha mmọ ke n̄kann̄kụk. (1 John 2:16) Uwouwo ubụkowo esikpon ubiatokụk ye ubiatini akaha. Mme owo ẹsisio ndise owo emi akpade ẹsịn ke ikpọ n̄wed ẹdian ke efak man mme owo ẹkụt, ẹnyụn̄ ẹsịn iso owo emi ke itọn̄ ọfọn̄ ẹdeme mme owo. Ẹsidep ikpọ ọsọn̄urua ekebe man enem mme owo esịt. Ke idụt kiet ke Africa, ẹsikọn̄ ekebe oro ẹbietde ubomisọn̄, ubomofụm, ubom m̀mê n̄kpọ efen ekededi oro owụtde ke owo enyene n̄kpọ. Ẹsisio okpo ẹdori ke n̄kpana oro ẹma ẹkediọn̄ ẹma ẹnam eye. Edieke edide n̄wan, ẹsisịne enye afia ọfọn̄ ndọ, ẹkọn̄ọ enye ikpọ ọsọn̄urua n̄kpọ mbanaidem ẹnyụn̄ ẹda mme n̄kpọ mmaidem ẹdiọn̄ enye iso. Ndi akpana Christian etiene anam mme n̄kpọ oro ẹbatde mi?

Mme Christian oro ẹma ẹkekọri ẹsịm ọyọhọ idaha isibuanake ke mme uwouwo edinam oro mbon oro mîfiọkke Abasi mînyụn̄ iyomke-yom ndifiọk, ẹnamde. Nnyịn imọfiọk ke uwouwo usọrọ ye mme ido obio oro mînọhọ Abasi ubọn̄ ‘itọn̄ọke ito Abasi, edi ọtọn̄ọ oto  ererimbot emi edide ibịghike ọmọn̄ ebe efep.’ (1 John 2:15-17) Oyom inen̄ede ikpeme mbak nnyịn idinyene edu umia mbuba m̀mê ndiyom ndinam n̄kpọ n̄kan owo en̄wen. (Gal. 5:26) Nnyịn imọfiọk ke ebiet ekededi oro mme owo ẹkopde ndịk ẹban̄a mme akpan̄kpa, ke emi esinam ndutịm ubụkowo edi uwouwo onyụn̄ ọsọn̄ ndise enyịn. Edikpono mme akpan̄kpa ekeme ndinam mbon oro mînịmke ke akpanikọ ẹnam se Abasi mîmaha. Ke utọ itie ubụkowo emi, oyokụt mme owo ẹfioride n̄kpo ẹtua eyet, ndusụk owo ẹwan̄a akpan̄kpa ke idem, ndusụk ẹtịn̄ ikọ ẹnọ enye nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke enye okop se mmọ ẹtịn̄de, mmọ eken ẹnọ enye okụk ye mme n̄kpọ ndụn̄ufọk. Edieke utọ n̄kpọ emi ekpetịbede ke itie n̄kpa Christian, ekpenen̄ede edi edisuene enyịn̄ Jehovah ye enyịn̄ ikọt esie.—1 Pet. 1:14-16.

Akpana ifiọk oro inyenede iban̄a idaha mme akpan̄kpa ọnọ nnyịn uko ndinam ndutịm ubụkowo oro mîtiehe nte eke ererimbot. (Eph. 4:17-19) Okposụkedi emi Jesus ekedide akakan owo oro akanam odude uwem, owo ikobụkke enye ke uwouwo usụn̄, edi ẹkebụk enye ke usụn̄ emi enyenede ukpono ye uku. (John 19:40-42) Ndibụk owo ke utọ ukeuke usụn̄ emi idịghe n̄kpọ esuene inọ mbon emi ẹnyenede “ekikere Christ.” (1 Cor. 2:16) Ke akpanikọ, ndinam edinam ubụkowo etie ukeuke edi mfọnn̄kan usụn̄ ndifep ndiọi edinam oro mîkemke ye N̄wed Abasi, onyụn̄ anam edinam oro enyene uku, itiehe uyom uyom, onyụn̄ ebiet edinam nditọ Abasi.

Ndi Akpana Ẹsịn Ndia?

Ke ẹma ẹkebụk owo ẹma, esidi ido n̄kann̄kụk mme iman, mbọhọidụn̄, ye mbio en̄wen ndikosobo idem ke ebiet kiet ndia udia, n̄n̄wọn̄ n̄kpọ, mbre uyom uyom ikwọ nnyụn̄ nnek unek. Mme owo ẹsikpa mmịn ẹnyụn̄ ẹdu oburobụt uwem ke utọ itie usọrọ emi. Ndusụk owo ẹkere ke mme usọrọ ntem ẹkeme ndinọ mmimọ esisịt utan̄ifia. Mbon eken ẹsidọhọ ke ido obio mmimọ ke edi. Ke ini mbio eken ẹkerede ke utọ edinam emi ọnọ mme akpan̄kpa ukpono, onyụn̄ anam mmọ ẹkeme ndikosobo ye mme ete ete mmọ oro ẹma ẹkekpan̄a.

Ata mme Christian ẹkụt ọniọn̄ oro odude itie N̄wed Abasi emi: “Mfụhọ ọfọn akan imam: koro mfụhọ iso anamde esịt akabade ọfọn.” (Eccl. 7:3) Ke adianade do, mmọ ẹfiọk ke nditie n̄kere nte isua uwem nnyịn omụhọde nnyụn̄ ntie n̄kere idotenyịn ediset ke n̄kpa ẹnyene ufọn. Ke nditịm ntịn̄, mbon oro ẹdide ufan Jehovah ẹfiọk ke ‘usen n̄kpa ọfọn akan usen emana.’ (Eccl. 7:1) Sia ima ikọfiọk ke mme owo ẹsikpono ndem ẹnyụn̄ ẹnam oburobụt ido ke mme itie usọrọ ubụkowo, ikpọfọnke ata mme Christian ẹnam m̀mê ẹbuana ke utọ usọrọ emi. Ndibuana ke utọ usọrọ emi owụt ke nnyịn inyeneke ukpono inọ Jehovah inyụn̄ ikponoke ubieresịt nditọete nnyịn.

Kûtie nte Mbon Ererimbot

Nnyịn imenen̄ede ikop inemesịt ndiwọrọ ke utọ ufụn oro mbon oro ẹkopde ndịk ẹban̄a mme akpan̄kpa ẹdụkde. (John 8:32) Sia idide “nditọ un̄wana,” nnyịn isifụhọ ke usụn̄ emi owụtde ke imọfiọk akpanikọ, ikpono idem, inyụn̄ ifụhọke ibe adan̄a, sia imọfiọk ke mme akpan̄kpa ẹyeset. (Eph. 5:8; John 5:28, 29) Idotenyịn emi isiyakke nnyịn ifụhọ ‘nte mbon oro mînyeneke idotenyịn.’ (1 Thess. 4:13) Emi ọyọnọ nnyịn uko ndisọn̄ọ nda nnam se Bible etemede, utu ke ndifehe owo enyịn.—1 Pet. 3:13, 14.

Ndisọn̄ọ nda nnam se Bible etemede ayanam mme owo ẹkụt “nte anam n̄kpọ Abasi ye owo eke mînamke n̄kpọ esie ẹsan̄ade isio.” (Mal. 3:18) Enyene ini emi n̄kpa mîdidụhe aba. (Edi. 21:4) Nte isụk ibetde ini emi utịbe utịbe un̄wọn̄ọ emi edisude, nnyịn ikpakam inana ndo ye ntọi ke enyịn Jehovah, inyụn̄ idian̄arede ida ikpọn̄ ererimbot unana uten̄e Abasi emi ye ndiọi edinam esie.—2 Pet. 3:14.

[Ndise ke page 30]

Ndiwet nte iyomde ẹbụk nnyịn owụt ke imenyene ọniọn̄

[Ndise ke page 31]

Akpana ndutịm ubụkowo Christian enyene uku onyụn̄ edi uke uke