Ka fen meefi pwe a kon lulo om kewe osukosuk are angang mi weweitä? Ka fen pekkus le angang weires ren om ataweei om osupwang iteiten rän? Eli en emön lein ekkewe chommong aramas ra osukosuk me niuokkus pokiten ra sü seni wesetään leenier fän osenimu. Iö leich ese pwal riäfföü me fokkun pwositi attongan lupwen a mälo?

EN MI silei pwe Meri, inan Jises a küna meinisin ekkena osukosuk? Nge a fokkun lipwäköch le pwäkiniir! Iwe, met sipwe käeö seni an we leenien äppirü?

Aramas meinisin ra silei Meri, pokiten a mmen aüchea wisan we fän än Kot kokkot. Pwal och, fite million aramas ra pin ngeni i. Ewe lamalamen Katolik ra pin ngeni ussun Iner mi ächengicheng me eü leenien äppirü ngeniir lon napanapen an lükü, äpilükülük me fangafangöch. Chommong ra käeö seni ar lamalam pwe Meri i chon afför lefilen aramas me Kot.

Ifa om ekiek ussun inen Jises we? Nge met mi lamot seni ena, ifa än Kot ekiek ussun?

Eü Wis mi Kkolo Aücheaan

Meri, nöün Eli seni ewe einangen Juta. Äkkäeüin an ewe Paipel kapas ussun Meri mi weneiti fisitään och mettoch mi amwarar. Emön chonläng a chuuri i me apasa: “Kinamwe epwe toruk! Ewe Samol a nom reom, a pwal fokun afeiöchuk.” Akkom, Meri a fokkun rükö me “a ekieki lon lelukan usun wewen an kewe kapas.” Ina minne, ewe chonläng a apasa ngeni pwe i a fen kefilitä pwe epwe eäni och wis mi amwarar me lamot, ina an epwe kolu, nöünöü me tümünü nöün Kot we.​—Luk 1:26-33.

A ifa me watteen ewe wis a ngeni ei föpwül! Nge met meefian? Neman Meri a fen ekieki ika iön epwe luku i? Eli Meri a pwal ekieki: “Ika kofoti we epwe rong pwe ua pwopwo, esap poutielo are ngang upwe fen minen asau mwen aramas?” (Tuteronomi 22:20-24) Nge inaamwo, Meri a chök tipemecheres le etiwa ewe wis mi fokkun lamot.

Än Meri lükü mi fokkun watte a atufichi i an epwe älleasochisi minne Jiowa a akkota fän itan. A lükülük pwe Jiowa epwe tümünü i. Ina popun a mwittir apasa: “Nengeni, ngang nöün ewe Samol chon angang. Epwe fis ngeniei ussun om apasa.” Meri a silei pwe epwe küna chommong mettoch mi aweires nge a chök tipemecheres pun a aücheani ewe wis Jiowa a awisa ngeni.​—Luk 1:38.

Lupwen Meri a ereni Josef pwe i a pwopwo, Josef a ekiekin likitalo kofotun we. Ese mwääl lon ena fansoun iir me rüüemön ra fokkun meefi weires. Nge ewe Paipel ese pwal affata ifa ttaman ar meefi osukosuk. Iwe nge, Meri me Josef ra ngasetä lupwen nöün Jiowa we chonläng a pwä ngeni Josef. Lon ena atun ewe chonläng a aweweei pwe  än Meri pwopwo, ina eü manaman seni Kot me a ereni Josef an epwe pwülüweni Meri.​—Mattu 1:19-24.

Fansoun Weires

Ikenäi, chommong ekkewe fefin mi pwopwo ra ammolnatä lon fite maram fän iten ar repwe aupwätiu nöür. Eli Meri a pwal ina ussun pun ina äkkäemönün nöün. Nge a pwal wor och mettoch mi weweitä a alapalo an osukosuk. Sisar Aukustus a allükü pwe meinisin repwe makketiu iter lon wesetään leenier. Ina popun, Josef a uwei Meri, nge ina an maramen nöünöü. Ra sai 90 som mwail woon emön tonki. Petleem a ur ren aramas me rese künökün eü leeni mi lükülüköch ren än Meri epwe nöünöü ie, nge mi chök wor ewe leenien amöngöön maan. Ese mwääl mi weires fän iten Meri an epwe nöünöü lon ewe leenien maan. Eli a pwal meefi säü me niuokkus.

Lon ekkeei fansoun mi kon weires lon manauan Meri, ese mwääl a siö ngeni Jiowa, me lükülük pwe epwe tümünü i me nöün we mönükol. Ekiselo mwirin, ekkoch chon mäsen siip ra war me mwötöresiti ar repwe küna ewe mönükol. Ra apworausa pwe ekkewe chonläng ra äitä ngeni ei mönükol “eman Chon Amanau . . . i Kraist ewe Samol.” Mwirin sia älleani: “Meri a amwöchü ekei mettoch meinisin o ekieki usur lon letipan.” An ekilonei ekkeei kapas eü minen apöchökkül ngeni.​—Luk 2:11, 16-19.

Nge ifa ussun kich? Eli sipwe pwal küna riäfföü me metek lon manauach. Pwal eü, ewe Paipel a apasa pwe: “feiengaw a tori aramas meinisin.” (Än Salomon Afalafal 9:11, EWE KAPASEN GOD.) Weween pwe lon änein manauach a tongeni fis osukosuk me weires. Nge ika a fis ngenikich ekkeei mettoch, epwe maras letipach me tipi ngeni Kot? Esap pwe epwe fen öch ika sipwe äppirü Meri me arap ngeni Jiowa ren ach käkkäeö ewe Paipel, me ekilonei met sia fen käeö? Ren ach föri ena epwe älisikich le likiitü fän ekkewe sossot.

Chon Osupwang me Chon Siamü

Meri emön mi osupwang, pwal eü an mwöküt seni wesetään fönüan lon osenimu, ikkeei ekkewe pwal ekkoch mettoch a aweiresi manauan Meri. Ka fen küna ena sokkun osukosuk lon manauom? Me ren eü repot, “esopwun fönüfan, arapakkan ülüngät billion aramas ra manau ren kis seni ruu chala chök lon eü ran,” me fite million ra angang weires le ataweei ar osupwang pwal mwo lon ekkewe fönü mi wöüöch. Nge en ifa ussum? Ka fokkun pekkus le angang weires iteitan rän le atufichi osupwangen om famili ren möngö, üf, me imw, nge fän ekkoch ka meefi pwe ussun itä epwele fen much om pöchökkül?

Paipel ese affata pwe Josef me Meri ra wöüngaü nge sia chök weweiti pun ekkoch pworaus lon ekkewe puken Kapas Allim ra äitikich pwe 40 rän mwirin än Meri nöünöü, iir me rüüemön ra feilo lon ewe imwen fel ra uweato ar asor ussun a mak lon ewe Allük: “ruoman lisom are ruoman apansüsün lisom.” a (Luk 2:22-24) Ei sokkun asor fän iten chök ekkewe mi wöüngaü, ir kewe rese tufichin asoresini emön appanen niemwänin siip. Ina minne, sia silei pwe a fokkun weires ngeni Josef me Meri ar repwe kütta tufichin manauer iteiten rän nge ra chök chüen sopwöch lon ar föratä eü famili mi tongfengen. A ffat pwe ra akkomwa ar ririöch ngeni Jiowa.​—Tuteronomi 6:6, 7.

Ekiselo mwirin än Jises uputiu, a pwal tori Meri watte siwil lon manauan. Emön chonläng a allük ngeni Josef pwe epwe uwealo an famili me sülo ngeni Isip. (Mattu 2:13-15) Iei ewe oruuan fansoun Meri a likitalo leenian a fen eöreni, nge lon ei atun a sülo ngeni eü fönüen ekis. Inaamwo ika a chommong chon Jus ikena ie me iir mi tongeni nonnom leir, nge pokiten esap ina wesetään fönüer repwe chüen tongeni meefi osukosuk me weires. Nge ifa ussun ämi me om famili, oua fen ussun ekkewe chommong aramas ra likitalo wesetään fönüer pwe repwe kütta tufichin nöür kewe are sü seni feiengaü? Ika a ina ussumi oua tongeni wewefichiti ekkoch osukosuk ra tori Meri lon Isip.

 Emön Fin Pwüpwülü mi Tinikken

Ese pwal chommong pworausen Meri lon ekkewe puken Kapas Allim me lükün pworausen uputiuen me le mönükolun Jises. Nge sia silei pwe Meri me Josef a wor wonomön nöür kewe ika lap seni. Neman kopwe mäirü ren ei pworaus. Iwe nge, kopwe nengeni met ekkewe puken Kapas Allim ra apasa.

A watte än Josef süföl fän itan wisen Meri le koluesini Nöün Kot we. Ina popun ese kon ren Meri tori än Jises uputiu. Mattu 1:25 a apasa pwe Josef ‘ese kon ren Meri tori a nöünatiu nöün we ät.’ Ewe kapas “tori” a pwäratä pwe mwirin än Jises uputiu ina ewe fansoun Josef me Meri ra konfengen ussun emön mwän me fefin mi pwüpwülü. Ina popun ekkewe puken Kapas Allim ra apasa pwe Meri a wor nöün kewe ät me nengngin me woon Josef. Iter Jemes, Josef, Simon me Jutas, ikkeei ir pwiin Jises kewe woon iner. Meri a pwal wor rüüemön nöün nengngin ika lap seni. (Mattu 13:55, 56) Iwe nge, än Meri koluesini ekkeei semirit esap pwal sokko seni met a fis ngeni ekkewe fefin mi kolu.

Meri a kon aücheani an ririöch ngeni Kot. Inaamwo ika esor allük pwe ekkewe fefin repwe fiti ewe fetellapen Pasofer, Meri a eörenalo an fiti Josef le säi ngeni Jerusalem iteiten ier. (Luk 2:41) Ra säi ükükün 190 mwail, feilo me liwin iteitan, inaamwo ika a wattelo ar famili! Enlet ei säi a mmen apwapwa fän iten ewe famili.

Chommong fefin ikenäi ra äppirü än Meri we leenien äppirü. Ra angang weires me ra pennükü pwisin mocheniir ren ar repwe apwönüetä wiser me ren Paipel. Fän chommong ekkeei fefin pwüpwülü mi tinikken ra pwäratä watteen mosonottam, likiitü me tipetekison! Ar ekilonei napanapen Meri kewe a älisiir ar resap ekieki pwisin mocheniir me ar kinamwe nge repwe akkomwa ar fel ngeni Jiowa. Ra silei pwe lupwen repwe fel ngeni Jiowa fengen me pwülüwer me nöür kewe ussun chök Meri, iwe epwe apöchökküla me atipeeüfengeni ar famili.

Lon eü fansoun, Meri me Josef fengen me pwiin me fefinan kewe ra kerän liwinsefäl seni ewe fetellap lon Jerusalem, ra küna pwe Jises ese nom rer. Lon na atun Jises a 12 ierin. En mi tongeni anchangei riäfföün Meri lon ekkena ülüngät rän a resin kütta nöün we? Lupwen Meri me Josef ra küna i lon ewe imwan fel, Jises a erä: “Ousap silei pwe ngang üpwe fokun nonom lon imwen Semei?” Iwe, ewe pworaus a sopwelo pwe Meri, “a iseis ekei mettoch meinisin lon lelukan.” Ei mettoch a pwal äiti ngenikich alolloolun än Meri aücheani än Kot ekiek. A kon ekkekieki lon letipan minne a fiffis lon manauen Jises. Mwirin fitu ier, ese mwääl Meri a chüen chechchemeni pworausen manauen Jises seni le kükkünün me a apworausa ngeni chon makkeei ekkewe puken Kapas Allim.​—Luk 2:41-52.

Likiitü Fän Ewe Riäfföü me Mäloon Attongan We

Met pworausen Josef, ewe a nöünlapei Jises? Lon ekkewe puken Kapas Allim, a chök wor pworausen Josef atun le alüwölün Jises, mwirin esap chüen wor pworaus ussun i. Ekkoch ra ekieki pwe Josef a fen mälo me mwen än Jises poputääni an we angangen afalafal. b Ese kon lien ffat met a fis ngeni Josef, nge sia tongeni weweiti pwe Josef a fen mälo le sopwoloon än Jises angang pun lupwen epwele mälo, Jises a awisa aposel Jon an epwe tümünü inan we. (Jon 19:26, 27) Itä ürürün Jises esap pwal föri ena ika Josef mi chüen manau.

Meri me Josef ra küna chommong mettoch lon änein manauer! Ekkewe chonläng ra chuuriir, ra sü seni emön mi kirikiringaü, ra  mwöküt seni leenier fan chommong, me tümünü ar famili mi watte. Anchangei, fan fite, Josef me Meri ra mommotfengen me pwoppworaus ussun Jises, ra ekieki woon met epwe küna lon manauan, ra pwal lolilen ika iir mi lipwäköch lon ar asukula Jises me ammolnatä i fän iten mwachkkan. Iwe, mwittir chök, Meri a chök äläemön.

A fen mä sonuk pwülüwom? Inaamwo ika a fite ier a fen mä, ka chüen kechiueiti me pwositi? Ese mwääl a aururu letipen Meri an lükü me sile ussun ewe manausefäl. c (Jon 5:28, 29) Iwe nge, ekkeei minen aurur ese awesalo än Meri kewe osukosuk. Meri a küna weiresin an epwe chök äläemön le tümünü nöün kewe, ussun chommong ekkewe in ikenäi esor pwülüwer.

Eli Jises a wisen angang pwe epwe atufichi unusen ewe famili lupwen Josef a mälo. Nge lupwen ra wattetä pwin Jises kewe, ra pwal tongeni awora älillis lon ewe famili. Eli Jises “a arap ngeni ier ilik” lupwen a lo seni an we famili me poputä lon an angangen afalafal. (Luk 3:23) Chommong sam me in ra meefi pwapwa nge pwal letipechou lupwen nöür kewe watte ra lo seniir. Ra awora ngeni nöür kewe watte fansoun, angang weires fän iter me tonger, ina popun ra fokkun pwositiir lupwen ra lo. A fen wor noum a lo seni om famili pwe epwe achocho ngeni och mettoch? Ka fokkun sikäsini sopwöchür nge ka pwal äneän pwe amwo ra chök kkan ngonuk? Iwe ika ina, ka pwal tongeni weweiti meefien Meri lupwen Jises a lo seni.

Ekkewe Sossot mi Weweitä

A pwal wor eü sossot Meri a küna nge neman ese fen ekieki pwe epwe fis ngeni. Lupwen Jises a afalafal, chommong ra lükü i nge pwisin pwiin kewe rese tapwelo mwirin. Paipel a era: “Pun püsin pwiin kewe mwo nge resap lükü i.” (Jon 7:5) Eli Meri a fen apworausa ngeniir met ewe chonläng a ereni pwe Jises “Nöün Kot.” (Luk 1:35) Nge me ren Jemes, Josef, Simon me Jutas ra ekieki pwe Jises pwiir chök mwänichi. Ina popun än Meri famili a kinikinfesen lon ar lükü.

Nge Meri a letipechou me fangetä le pesei nöün kewe? Aapwi! Lon eü fansoun Jises a afalafal lon Kalilea, a tolong lon eü imw pwe epwe möngö me eü pwin aramas a kiito ren me aüseling ngeni. Iwe, iö kewe ra kükkütta i me lükün? Meri me pwin Jises kewe. Pokiten Jises a kkan ngeni leenier, ese mwääl Meri a tapwelo mwirin Jises fengen me nöün kewe nge eli a äneän pwe amwo nöün kewe repwe siwili ar ekiek ussun Jises.​—Mattu 12:46, 47.

Neman ka pwal küna ena sokkun weires ren om akkachocho le tapwelo mwirin Jises nge chon om famili ra oput. Kosap kon letipengaü me kosap pwal fangetä! Chommong ra ussun Meri, ra achocho le apöchökküla ar famili ren fitu ier me mwen repwe akkasiwili ar ekiek. Kot a aücheani ar likiitü ese lifilifil ika ekkoch aramas repwe etiwa are resap.​—1 Piter 3:1, 2.

Ewe Sossot mi Lap Seni Meinisin

Ewe säingoon sossot Meri a küna a mak lon ewe Paipel, ina ewe sossot a kon ameteki letipan lap seni meinisin ren an küna an aramas pöütalo, eriäfföü me nielo nöün we ächengicheng. Ekkoch ra aweweei pwe mäloon emön nau a kon lululo metekin me weiresin letipach lap seni meinisin, ese lifilifil ika emön kükkün are watte. Ussun met a fen oesini me loom, Meri a meefi pwe ussun itä efoch ketilas a tu me ekinasa!​—Luk 2:34, 35.

Meri a mut ngeni ena säingoon sossot an epwe ataielo letipan me apwangapwangaalo an lükü ngeni Jiowa? Aapw. Ewe Paipel a apworausa mwirin, pwe Meri a “ikiotek” fengen me nöün Jises kewe chon käeö. Nge Meri ese chüen äläemön pun lon ena atun a nom ren nöün kewe watte, ra fen poputä le anganga ar lükü ngeni pwiir we mwänichi. A ifa me watteen aururun letipen Meri lon ena atun!

Meri a eäni eü manau mi pwapwa me menemenöch ussun emön inelap me fin pwüpwülü mi tuppwöl. Meri a küna chommong feiöch lon änein manauan lon an angang ngeni Jiowa. Nge a pwal pworacho ngeni chommong sossot. Ina popun, lupwen sia chuuri ekkoch weires mi weiweitä are sia aüreki osukosukan ach famili, sipwe tongeni käeö seni än Meri leenien äppirü lon an tuppwöl me likiitü.​—Ipru 10:36.

[Footnote]

[Pwoor/​Sasing lon pekin taropwe 5]

Ra sü ngeni Isip ussun chon siamü