Mwet ngeni masouan

Mwet ngeni tettelin menlapen masouan

En mi Silei?

En mi Silei?

Me lúkún met a fen mak lón ewe Paipel, ikkefa pwal ekkóch pisekin ánnet mi affata pwe ekkewe chón Israel iir slave lón Isip?

Ewe Paipel a affata pwe mwirin án ekkewe chón Mitian uwealó Josef ngeni Isip, ewe semelap Jakop me chón an we famili ra mwékút seni Kanaan ngeni Isip. Ra mwékút ngeni eú kinikinin Isip itan Kosen kanengeni ewe ia ewe chénúpupu Nil a pupuló ie ngeni ewe setin Mediterranean. (Ken. 47:1, 6) Ekkewe chón Israel ra “chochoola o fokun pöchökülela.” Iwe ekkewe chón Isip ra niweiti ekkewe chón Israel iwe ra echchimwer ar repwe wiliti slave.​—Eks. 1:7-14.

Ekkóch iir mi ú ngeni ewe Paipel lón ach ei fansoun ra esiita minne ewe Paipel a erá, me ra erá pwe tutulap chék. Iwe nge a wor pisekin ánnet pwe ekkewe chón Semite * iir ra slave lón Isip me lóóm.

Áwewe chék, emén soukáéén pisekin chón lóóm a kúna lerásin me lóóm lóóm leenien ekkewe chón Semite me efengin Isip. Dr. John Bimson a erá pwe a wor 20 are fen lap seni lerásin leenien ekkewe chón Semite efengin Isip. Pwal och, James K. Hoffmeier, emén sousile usun Isip a erá: “Lefilen ekkewe ier 1800 ngeni 1540 mwen Kraist, chókkewe mi eáni fósun Semite seni notoun Asia ra sani ar repwe mwékút ngeni Isip.” A pwal erá: “Ena fansoun a pwal chék taitap ngeni fansoun Apraham, Isaak, me Jakop me a pwal chék taitap ngeni ewe fansoun sia álleani usun seni ewe puken Keneses.”

A pwal wor och pisekin ánnet seni éérún Isip. A wor eú kinikinin eché taropwe mi nnum seni ewe fansoun lefilen 2000 ngeni 1600 mwen Kraist, nge a mak wóón iten ekkewe slave mi angang lón imwen emén mi nóm éérún Isip. Lap seni 40 ekkena it, iten chón Semite. Ekkena slave, ra wisen kuk, ffér úf, me chón angang. Hoffmeier a erá: “Pokiten a wor lap seni 40 chón Semite ra angang lón ei imw lón Thebaid [éérún Isip], ese mwáál a chómmóng chóchóón ekkewe chón Semite lón Isip nge ákkáeúin ekkewe ra nóm kanengeni ewe ia ewe chénúpupu Nil a pupuló ie lón ewe setin Mediterranean.”

Emén soukáéén pisekin chón lóóm itan David Rohl a makkeei pwe ekkóch ekkena it, iten ekkena slave mi mak wóón ena taropwe mi nnum ra usun ekkewe it sia álleaniir seni ewe Paipel. Áwewe chék, a mak wóón kinikinin ena taropwe mi nnum ekkeei esin it, Isakar, Aser, me Sifra. (Eks. 1:3, 4, 15) Rohl a pwal erá: “Iei ewe pisekin ánnet mi enlet pwe iei ewe fansoun ekkewe chón Israel ra slave lón Isip.”

Dr. Bimson a erá: Ewe fansoun slave lón Isip me án ekkewe chón Israel towu seni Isip mi mak lón ewe Paipel a fókkun tipeeú ngeni met a wesewesen fis lón uruwoon aramas.

^ par. 4 Ewe it Semite a feito seni Säm, emén me lein néún Noa kewe úlúmén át. Ikkeei iir mwirimwirin Säm kewe, chón Elam, chón Asiria, chón Kaltea, chón Ipru, chón Siria, me ekkóch einangen Arap.