1 Reyes 1:1-53
1 David reyisti wali awkëjjänwa,+ walja maranëjjarakïnwa, juparojj ikiñanakampis janjjatapkchïnjja thayjaskakïnwa.
2 Ukatwa servirinakapajj reyir akham sapjjäna: “Jachʼa rey, mä virgen tawaqo jumatak thaqanirapipjjäma, jupaw servïtam, uñjarakïtam. Juntʼukïñamatakejj jakʼamanwa ikirakini” sasa.
3 Ukatsti jupanakajj Israel markpachanwa suma uñnaqtʼani mä tawaqo thaqapjjäna. Ukhamatwa Abisag+ sat sunamita+ tawaqor jikipjjäna, ukatjja reyin ukaruw irpanipjjarakïna.
4 Uka tawaqosti wali suma uñnaqtʼanipunïnwa, jupaw reyirojj servïna, uñjarakïna. Ukampis reyejj janiw jupampejj chacha warmjam ikthapkänti.
5 Ukañkamasti Haguit warmin Adonías+ sat yoqapajj jupa pachpa jachʼañchasisaw akham säna: “¡Nayaruw reyit uttʼayapjjetani!” sasa. Jupasti mä carro lurayasïna, caballot sarir chachanakasa jupan nayraqatap tʼijuri 50 chachanakas jupan utjarakïnwa.+
6 Ukampis tatapajj janiw juparojj “¿kunatsa jumajj ukham lurta?” sasin cheqañchkänti.* Jupasti wali suma uñnaqtʼanirakïnwa. Absalonajj naskäna uka qhepatwa jupajj nasïna.
7 Adonías chachajj Zeruyá warmin Joab yoqapampiru Abiatar+ sacerdotempiruw parläna. Jupanakasti Adoniasarojj apoyapjjänwa,+ yanaptʼañ amtapjjarakïna.
8 Ukampirus Sadoc+ sacerdotesa, Jehoiadá chachan Benaya+ yoqapasa, Natán+ profetasa, Simeí+ chachasa, Reí chachasa, David reyin guerran nuwasiñatak chʼamani jaqenakapasa,+ janiw Adoniasar apoyapkänti.
9 Tiempompejja Adoniasajj Zohélet sat qala jakʼanwa ovejanaksa, vacanaksa, likʼintayat animalanaksa sacrificiot loqtäna,+ uka qalajj En-Roguel jakʼankiwa. Jupajj reyin yoqanakapäki taqe uka jilanakaparuw invitäna, khitinakatejj Judá tribunkirinakat reyir servipkäna taqe uka chachanakarus invitarakïnwa.
10 Ukampis jupajj janiw Natán profetarusa, Benaya chacharusa, David reyin guerran nuwasiñatak chʼamani jaqenakaparusa, ni Salomón jilaparus invitkänti.
11 Ukatjja Natán+ profetajj akham sasaw Salomonan Bat-Seba+ mamaparojj+ säna: “¿Janit jumajj Haguit warmin Adonías+ yoqapajj reyit uttʼayasjjatap yatkta? Uka toqet janirakiw David jachʼa reyisajj kuns yatkiti.
12 Ukhamasti mirä amp suma, jichhajj jutam, nayaw jumarojj amuytʼayäma, ukhamatwa pachpa jakañamsa Salomón+ yoqaman jakañapsa salväta.
13 Jichhasti David reyin ukar saram, ukatjja akham sarakim: ‘Jachʼa rey, ¿janit jumajj naya servirimarojj “Salomón yoqamaw nayjjarojj reyïni, juparakiw tronojan qontʼasini”+ sasin mä juramentomp arskayätajja? Ukhamajj ¿kunatarak Adoniasajj reyëjjesti?’ sasa.
14 Jumajj reyimp parlkäta ukhaw nayajj purinëjja, ukatjja jumjjar mantanisaw arunakaman cheqätap qhanañchäjja” sasa.
15 Ukatwa Bat-Seba warmejj reyin ikiñ cuartopar mantäna. Reyisti wali awkëjjänwa. Abisag+ sat sunamita tawaqow reyir uñjaskarakïna.
16 Ukatjja Bat-Sebajj oraqer puriñkamaw altʼasïna, reyisti akham sasaw jupar jisktʼäna: “¿Kuns jumajj mayiñ munista?” sasa.
17 Jupasti akham sarakïnwa: “Jachʼa rey, Jehová Diosan sutipjjaruw naya servirimatakejj mä juramento akham sasin lurayätajja: ‘Salomón yoqamaw nayjjarojj reyïni, juparakiw tronojan qontʼasini’+ sasa.
18 Ukampis jichhajj ¡Adoniasaw reyit uttʼayatäjje! Jachʼa rey, janirakiw jumajj uka toqet kuns yatktati.+
19 Jupasti walja toronaka, walja likʼintayat animalanaka, walja ovejanakwa sacrificiot loqti. Ukatjja juma jachʼa reyin taqe yoqanakamarusa, Abiatar sacerdoterusa, ejército pʼeqtʼiri Joab+ chacharus invitarakiwa, ukampis Salomón+ yoqamarojj* janiw invitkiti.
20 Jachʼa rey, jichhajj khitis juma lantejj tronoman qontʼasini uk yatiyañamatakiw Israel markpachajj jumar suyasktam.
21 Jachʼa rey, janitï ukham lurkätajja, nayra awkinakamamp chik imtʼatäjjät ukspachaw nayasa Salomón yoqajas enemigonakjam uñjatäjjapjjäjja” sasa.
22 Bat-Seba warmejj reyimp parlaskäna ukhaw Natán profetajj mantarakïna.+
23 Ukspachaw reyirojj akham sasin yatiyapjjäna: “¡Natán profetaw purini!” sasa. Jupasti reyin nayraqatapar mantasajj qonqortʼasisaw oraqer puriñkam altʼasïna.
24 Ukatjja Natán profetajj akham sänwa: “Jachʼa rey, ¿‘Adoniasaw nayjjarojj reyïni, juparakiw tronojan qontʼasini’+ sasat sista?
25 Jichhüruw jupajj walja toronaka, walja likʼintayat animalanaka ukhamarak walja ovejanak sacrificiot loqtañatak saraqe.+ Ukatjja juma reyin taqe yoqanakamarusa, ejército pʼeqtʼirinakarusa, Abiatar+ sacerdoterusa invitarakiwa. Jupanakasti Adoniasamp chikaw manqʼasipki umasipkaraki, akham sasaw sasipkaraki: ‘¡Adonías reyejj walja maranak jakpan!’ sasa.
26 Ukampis jupajj janiw naya servirimarojj invitkituti, janirakiw Sadoc sacerdoterusa, Jehoiadá chachan Benaya+ yoqaparusa, ni Salomón yoqamarus* invitkiti.
27 Jachʼa rey, ¿naya servirimar jan yatiyasati khitis tronoman juma lanti reyit qontʼasini uk ordenta?” sasa.
28 Uk satasti David reyejj akham sänwa: “Bat-Sebar jawsanirapipjjeta” sasa. Ukatwa jupajj jankʼak mantanisin reyin nayraqatapan saytʼasïna.
29 Reyisti akham sasaw mä juramento luräna: “Kunjamtï Jehová Diosajj cheqpachapun jakkir Diosäki, taqe llakinakajatsa nayar salvkitojja,+
30 nayajj Israelan Jehová Diosapan sutipjjaruw mä juramento akham sasin jumatak lurayäta: ‘Salomón yoqamaw nayjjarojj reyïni, juparakiw tronojan qontʼasini’ sasa, ukhamasti jichhüruw nayajj uka arunakaj phoqäjja” sasa.
31 Ukatjja Bat-Sebajj qonqortʼasisaw reyin nayraqatapan oraqer puriñkam altʼasïna, akham sarakïnwa: “¡David reyejj walja maranak jakpan!” sasa.
32 Ukaratpachaw David reyejj akham säna: “Sadoc sacerdoter jawsanirapipjjeta, Natán profetarusa, Jehoiadá+ chachan Benaya+ yoqaparus jawsanipjjarakim” sasa. Ukatwa jupanakajj reyin nayraqatapar mantapjjäna.
33 Reyisti jupanakarojj sarakïnwa: “Nayan servirinakajamp chik sarapjjam, Salomón yoqajarojj mulajar qonjjatayasaw+ Guihon+ cheqar irpapjjarakïta.
34 Sadoc sacerdotempi Natán profetampiw uka cheqan Israel markan reyipjam Salomonar uttʼayapjjani.*+ Ukatsti pututu phustʼasajj akham sapjjarakïtawa: ‘¡Salomón reyejj walja maranak jakpan!ʼ+ sasa.
35 Ukatjja jupan qhepap jutasaw kuttʼanjjapjjäta, jupasti jutasaw nayan tronojan qontʼasini. Jupaw naya lantejj reyëjjani, juparurakiw Israelampiru Judá tribumpir pʼeqtʼañapatakejj uttʼayäjja” sasa.
36 Ukspachaw Jehoiadá chachan Benaya yoqapajj akham säna: “¡Amén! Juma jachʼa reyijan Jehová Diosamas ukham munarakpan.
37 Kunjamtï Jehová Diosajj jachʼa reyijampïkäna uka pachparak Salomonampïpan.+ Diosajj juma David reyin reinomat* sipansa Salomonan reinop jukʼamp jachʼar tukuypan”+ sasa.
38 Ukhamatwa Sadoc sacerdotesa, Natán profetasa, Jehoiadá chachan Benaya+ yoqapasa, keretitanakasa, peletitanakasa+ saraqapjjäna, Salomonarojj David reyin mulap patjjaruw qontʼayapjjäna,+ ukatjja Guihon+ cheqaruw irpapjjarakïna.
39 Ukatsti Sadoc sacerdotejj carpankkäna*+ uka aceiteni wajjra katusaw+ Salomonar uka aceitemp warjjattʼäna,+ ukhamatwa juparojj reyit uttʼayäna,* ukatjja pututu phustʼapjjäna, markpacharakiw akham sasa arnaqasiñ qalltäna: “¡Salomón reyejj walja maranak jakpan!” sasa.
40 Uka qhepatsti markpachaw Salomonan qhepap sarapjjäna, flautanak tuktʼasisa wali kusisita ukhamaw jupanakajj qhepap makatapjjäna, jupanakan wal ojjopjjatap* laykojj oraqes khatatirakïnwa.*+
41 Kunapachatï Adonías chachasa jupan invitat jaqenakas manqʼañ tukuyjjapjjäna+ ukhajja, jaqenakan wal ojjopjjatap* istʼapjjäna. Joab chachajj pututu phustʼir istʼasajj akham sarakïnwa: “¿Kunatsa markan ukhataq ojjopjje?”* sasa.
42 Jupajj parlaskäna ukhajja, Abiatar sacerdoten Jonatán+ yoqapaw purinïna. Ukatwa Adoniasajj jupar akham säna: “Mantasinkakim, jumajj suma jaqëtawa, suma yatiyäwinakwa apanpachätajja” sasa.
43 Ukampis Jonatanajj akham sasaw Adoniasar säna: “¡Janiw suma yatiyäwinak apankti! David jachʼa reyisajj Salomonaruw reyit uttʼayi.
44 Reyisti Salomonamp chikajj Sadoc sacerdoteru, Natán profetaru, Jehoiadá chachan Benaya yoqaparu, keretitanakaru, peletitanakaruw khitaraki, jupanakasti reyin mulapar qonjjatayasaw Salomonar irpapjje.+
45 Ukatjja Sadoc sacerdotempi Natán profetampejj Guihon cheqanwa juparojj reyit uttʼayapjje.* Ukatsti taqeniw uka cheqat wali kusisit makatanipjje, markankirinakas walpun kusisipjjaraki. Uka jaqenakar ojjoskirwa* jumanakajj istʼapjjtajja.
46 Yamas Salomonajj reyin tronoparuw qontʼasjje.
47 Janiw ukakïkiti, reyin servirinakapajj David jachʼa reyisar felicitañatakiw akham sas mantapjje: ‘¡Diosamajj juman sutimat sipansa Salomonan sutipay jukʼamp jachʼañchpan! ¡Diosajj juma reyin reinomat* sipansa Salomonan reinopay jukʼamp jachʼar tukuypan!’ sasa. Uk istʼasasti ikiñapanwa reyejj Diosatak pʼeqep altʼi.
48 Reyisti akham sarakïnwa: ‘¡Israelan Jehová Diosapajj jachʼañchatäpan, jupaw jichhürun yoqajarojj tronojan qontʼayi, juparakiw nayarojj pachpa nayranakajamp uk uñjayitu!’ sasa”.
49 Ukanak istʼasasti Adonías chachan taqe invitatanakapajj walpun sustjasipjjäna, sapa maynirakiw sartasin thakip sarjjapjjäna.
50 Adoniasasti Salomón kawsajj ajjsarayasirakïnwa, ukatwa jupajj tabernaculor sarjjäna, ukanwa altaran wajjranakapat katuntasïna.+
51 Salomonarojj akham sasaw yatiyapjjäna: “Adoniasajj juma Salomón reyi kawsaw ajjsarayasi, ukatwa jupajj tabernaculor sarasin altaran wajjranakapat katuntasi, akham sarakiwa: ‘Salomón reyejj naya serviripar espadamp jan jiwayañapatakejj mä juramento nayraqat lurarapitpan’ sasa”.
52 Uk satasti Salomonajj akham sarakïnwa: “Jupatï sum sarnaqanejja, janiw jupan ni mä ñikʼutapas oraqer jalaqtkaniti, ukampis jupatï kuna jan walsa luranejja,+ jupajj jiwayatäniwa” sasa.
53 Ukatwa Salomón reyejj altarat irpaqanipjjañapatak khitäna. Adonías chachasti purinisaw reyin nayraqatapan altʼasïna, ukatsti Salomón reyejj akham sasaw jupar säna: “Utamar sarjjam” sasa.
Notanaka
^ Jan ukajja, “chuymap ustʼaykänti; toqenoqkänti”.
^ Hebreo arunjja, “servirimarojj”.
^ Hebreo arunjja, “servirimarus”.
^ Jan ukajja, “gobiernomat”.
^ Amuyatajja, kawkjankkäntejj Diosan arcapajj uka carpatwa parlaski.
^ Variante: “wal chʼajjwapjjatap”.
^ Hebreo arunjja, “jaljtarakïnwa”.
^ Variante: “wal chʼajjwapjjatap”.
^ Variante: “chʼajjwapjje”.
^ Variante: “chʼajjwaskirwa”.
^ Jan ukajja, “gobiernomat”.