Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Kʼáatchiʼob ku beetaʼal

Kʼáatchiʼob ku beetaʼal

Kʼáatchiʼob ku beetaʼal

Wa utúul chaambal ku kíimil tu jobnel u maamaeʼ, ¿yaan wa u kaʼa kuxkíintaʼal?

Le maamatsiloʼob maʼ u máansoʼob upʼéel talamil beyaʼ, maʼ xaaneʼ maʼ tu naʼatkoʼob bukaʼaj u muʼyaj le máaxoʼob tsʼoʼok u yúuchultiʼob beyoʼ. Yaan tiʼ letiʼobeʼ ku jach yaatal u yóoloʼob. Jeʼex utúul kiikeʼ, cinco utéenel abortarnaji. Kex páajchaj u yantal kaʼatúul u paalaleʼ, maʼ tu tuʼubsaj mix upʼéel tiʼ le abortoʼob tu muʼyajtoʼ. Tak teʼ kʼiin ka kíimoʼ u yojel jaypʼéel jaʼab yantiʼ cada utúul kaʼach wa ka kuxlakoʼob. Le máaxoʼob tsʼoʼok u yúuchultiʼob beyaʼ, ¿jeʼel wa túun u páajtal u páaʼtikoʼob u kaʼa kuxkíintaʼal u chaambaloʼobeʼ?

Lelaʼ maʼ k-ojel u núukiliʼ, tumen le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik wa yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le mejen chaambaloʼob ku kíimloʼob tu jobnel u maamaʼoboʼ. Baʼaleʼ le baʼax ku yaʼalik le Biblia tiʼ baʼaloʼob yaan yil yéetel lelaʼ, jeʼel u líiʼsik u yóol le máaxoʼob tsʼoʼok u máanskoʼob upʼéel talamil beyaʼ.

Baʼaleʼ koʼoneʼex xakʼaltik kaʼapʼéel kʼáatchiʼ yaan yil yéetel lelaʼ. Yáaxeʼ, tu táan Jéeobaeʼ, ¿baʼax kʼiin ku káajal le kuxtaloʼ: letiʼe wa ken káajak u yantal le chaambal tu jobnel u maamaoʼ wa letiʼe ken síijkoʼ? U kaʼapʼéeleʼ, ¿ku yilik wa Dios bey utúul chan wíinik le chaambal maʼ síijkoʼoʼ wa chéen bey u múuchʼ celulaʼobeʼ? Le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ku yáantkoʼon k-núuk le kʼáatchiʼobaʼ.

Le Ley tsʼaʼab tiʼ Moisesoʼ, ku yaʼalikeʼ le kuxtaloʼ ku káajal táanil tiʼ u síijil máak. Le oʼolaleʼ, wa utúul máak ku beetik u kíimil utúul chaambal maʼ síijkeʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel tak u kíimsaʼal tu yoʼolaleʼ. Le Leyoʼ ku yaʼalik: «Bíin tsʼaʼabak kuxtal tu yoʼolal kuxtal» (Éxo. 21:22, 23). * Lelaʼ ku yáantkoʼon ileʼ, le chaambal maʼ síijkoʼ utúul chan wíinik. Le baʼax ku yaʼalik le Bibliaaʼ tsʼoʼok u yáantik yaʼab tiʼ le máaxoʼob meyajtik Dios utiaʼal maʼ u abortaroʼoboʼ, tumen leloʼ upʼéel nojoch kʼeban tu táan Dios.

Jeʼex túun k-ilkoʼ, le kuxtaloʼ ku káajal desde ken yanak le chaambal tu jobnel u maamaoʼ. Baʼaleʼ, ¿bukaʼaj túun u tojol tu táan Jéeoba u kuxtal le chaambal maʼ síijkoʼ? Le Leyoʼ ku yeʼesikeʼ le máax kun beetik u kíimil utúul chaambaleʼ unaj xan u kíimsaʼal. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ utiaʼal Jéeobaeʼ nojoch baʼal u kuxtal utúul chaambal maʼ síijkiʼ. Tsʼoʼoleʼ yaan yaʼab tekstoʼob eʼesikeʼ Jéeobaeʼ ku yilik u kuxtal utúul chaambal jeʼex u kuxtal utúul máak nojcheʼ. Jeʼex rey Davideʼ tu yaʼalaj tiʼ Jéeoba: «Teech máax beeten tu jobnel in maama. [...] A wichoʼobeʼ tu yilajoʼob in wíinklil le táan u chʼaʼik wíinklileʼ; tuláakal lelaʼ tsʼíibtaʼan yanil tiʼ a tsʼíibil juʼun» (Sal. 139:13-16; Job 31:14, 15).

Jéeobaeʼ u yojel baʼax modosi kun yantal tiʼ le chaambal maʼ síijkoʼoʼ yéetel u yojel tak baʼax ken u beete. Tuukulnakoʼon tiʼ baʼax úuch tiʼ Jacob yéetel Esaú, u paalal Isaac yéetel Rebeca. Utéenjeakileʼ Jacob yéetel Esaueʼ joʼopʼ u baʼateloʼob tuʼ jobnel Rebeca. Jéeoba túuneʼ tu yaʼalaj upʼéel profecía tiʼ baʼax ken u beet le paalaloʼob ken nuukchajkoʼoboʼ; leloʼ ku yeʼesikeʼ Jéeobaeʼ tu yilaj le modos yantiʼ cada utúul jeʼel u beetik u bin utsil tiʼ wa kʼaasil ken nojochchajkeʼ (Gén. 25:22, 23; Rom. 9:10-13).

Tuukulnakoʼon xan tiʼ Juan Bautista. Upʼéel tiʼ le Evangelioʼoboʼ ku yaʼalik: «Le ka tu yuʼubaj Elizabet u tsiʼikileʼ, le chan paaloʼ péeknaj ichil letiʼ, ka chuʼup xan tumen kiliʼich [muukʼ]» (Luc. 1:41). Le tʼaan griego meyajnaj tiʼ Lucas teʼ versiculoaʼ, ku meyaj utiaʼal u chʼaʼachiʼitaʼal utúul chaambal maʼ síijkiʼ bey xan utiaʼal le tsʼoʼok u síijloʼ. Lelaʼ letiʼe tʼaan xan meyajnaj tiʼ utiaʼal u yaʼalik tiʼ chikúuntaʼan Jesús tuʼux ku tséentaʼal le baʼalcheʼoboʼ (Luc. 2:12, 16; 18:15).

Jeʼex túun k-ilkoʼ, le Bibliaoʼ maʼatech u yeʼesik u jelaʼanil utúul chaambal tsʼoʼok u síijil tiʼ utúul maʼ síijkiʼ. Lelaʼ maʼatech u bin tu contra le baʼax ku yaʼalik le cientificoʼoboʼ. Letiʼobeʼ tsʼoʼok u yilkoʼobeʼ, utúul chaambal maʼ síijkeʼ ku yuʼubik u tʼaʼanal yéetel ku péek utiaʼal u yeʼesik táan u yuʼubik. Lelaʼ ku yáantkoʼon k-naʼat baʼaxten utúul maamatsileʼ jach ku yaabiltik u chaambal kex maʼ síijkiʼ.

Tsʼoʼoleʼ, le kʼiinoʼob ku bisik utiaʼal u síijil utúul chaambaleʼ yaan kʼiineʼ maʼ jeʼex u yúuchul yéetel uláakʼiʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ utúul chaambal ku síijil táanil tiʼ u chukik u kʼiinil, baʼaleʼ ku kíimil chéen wa jaypʼéel kʼiinoʼob tiʼ. Beoraaʼ tuukulnakoʼon tiʼ utúul chaambal ku kíimil chéen wa jaypʼéel kʼiin u bin u síijil. ¿Maʼalob wa túun ka tuklaʼak chéen yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le chaambal kuxaʼan ka síijoʼ?

Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le kuxtaloʼ ku káajal le ken joʼopʼok u yantal le chaambal tu jobnel u maamaoʼ. Yoʼolal tuláakal le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-aʼalikaʼ, yaan sukuʼunoʼobeʼ ku creerkoʼob yaan u kaʼa kuxtal le chaambaloʼob ku síijloʼob kimenoʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ jeʼel tak u tuklikoʼobeʼ, wa maʼ kun kaʼa kuxkíintbiloʼobeʼ maʼ kʼeban le abortooʼ.

Teʼ jaʼaboʼob tsʼoʼok u máanoʼ, le revista U Pʼíich Tulumil Kananoʼ tsʼoʼok u taasik kʼáatchiʼob yaan yil yéetel wa yaan u kaʼa kuxtal le chaambaloʼob ku síijloʼob kimenoʼoboʼ. Upʼéeleʼ tu kʼáataj wa yaan u tsʼáaik Dios teʼ Paraíso utúul chaambal tsʼoʼok u káajal u nojochtal tu jobnel u maama utiaʼal ka síijik. Baʼaleʼ, ka tsʼoʼok u xakʼalxoktaʼal le Biblia tumen le Cuerpo Gobernanteoʼ, ka tsʼoʼok u tuukul tiʼ baʼax ku yaʼalik yéetel ka tsʼoʼok u payalchiʼ tu yoʼolal le kʼáatchiʼobaʼ, tu yileʼ lelaʼ maʼ tu beetik u kʼexpajal le baʼax ku creertaʼal yoʼolal u kaʼa kuxkíintaʼal le kimenoʼoboʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Minaʼan mix baʼal talam utiaʼal Jajal Dios» (Mar. 10:27). Le baʼax úuch tiʼ Jesusoʼ bey u yeʼesik; Jéeobaeʼ tu chʼaʼaj le kuxtal yantiʼ kaʼach teʼ kaʼanoʼ ka tu máansaj tu jobnel María, lelaʼ upʼéel baʼal maʼ tu páajtal u beetaʼal tumen wíinik.

¿U kʼáat wa túun u yaʼaleʼ yaan u kaʼa kuxkíintaʼal le chaambaloʼob kimenoʼob ken síijkoʼoboʼ? U jaajileʼ, le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik wa yaan, le oʼolal maʼ tu páajtal k-jach aʼalik baʼax ken u beet Jéeoba tu yoʼolaloʼob. Lelaʼ upʼéel baʼax jeʼel u beetik u sen yantal kʼáatchiʼob tiʼ máakeʼ, le oʼolaleʼ maas maʼalob maʼ u jach chʼíikil máak tuukul tu yoʼolaloʼob. Baʼax k-ojleʼ, Jéeobaeʼ u tukulmaj baʼax ken u beete, tumen letiʼeʼ utúul Dios jach nojoch u yaabilaj yéetel u chʼaʼa óotsilal (Sal. 86:15). Letiʼeʼ jach u kʼáat u luʼs tuláakal le muʼyajil tsʼoʼok u yantal yoʼolal le kíimiloʼ (Job 14:14, 15). K-ojel xaneʼ Jéeobaeʼ mantatsʼ ken u beet baʼax toj. Letiʼeʼ yaan u luʼsik tuláakal le muʼyajiloʼob tsʼoʼok u beetik u yantal le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ, tumen letiʼeʼ u tsʼaamaj Jesucristo, u Hijo «utiaʼal u mixbaʼalkúunt le baʼax u beetmaj Kʼaasibaʼaloʼ» (1 Juan 3:8).

[Tsolajiloʼob]

^ xóot’ol 6 Jujumpʼéel Bibliaʼobeʼ ku tsʼáaikoʼob naʼatbileʼ chéen wa ku kíimil le maamatsiloʼ jeʼel u kíimsaʼal xan le máax beet loob tiʼoʼ. Baʼaleʼ le tʼaan ich hebreooʼ ku yeʼesikeʼ jeʼel u kíimsaʼal utúul máax ku beetik u kíimil utúul chaambal maʼ síijkeʼ.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 13]

Jéeobaeʼ yaan u luʼsik tuláakal le muʼyajiloʼob tsʼoʼok u beetik u yantaltoʼon le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ