Ku yaʼalaʼaleʼ jejeláas baʼaxoʼob jeʼel u yáantik máakeʼ, baʼaleʼ maʼ tuláakal jeʼel u meyajeʼ. Por ejemploeʼ yaan máax aʼalikeʼ maʼ unaj k-okʼoliʼ mix unaj k-eʼesik bix k-uʼuyikbaiʼ. Pero yaan xan uláakʼ máakoʼob aʼalikeʼ kʼaʼabéet k-láaj jóoʼsik le baʼaxoʼob beetik u yaatal k-óoloʼ. Le baʼax ku yaʼalik le Biblia ka k-beetoʼ maas jeʼel u yáantkoʼoneʼ, tsʼoʼoleʼ maʼ tu bin tu contra le baʼaxoʼob túumbentak tsʼoʼok u descubrirtaʼaloʼ.

Yaan tuʼuxeʼ ku tuklaʼaleʼ maʼ maʼalob u yilaʼal ka okʼolnak juntúul xiibiʼ. Baʼaleʼ ¿unaj wa k-suʼlaktal okʼol tu táan u maasil? Le especialistaʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ natural u yokʼol máak ken yaachajak u yóol. Ku yáantaj utiaʼal u kaʼa líikʼil u yóol máak. Wa ka chaʼik u kuup ta puksiʼikʼal le baʼax ka wuʼuyikoʼ maas jeʼel a kʼojaʼantaleʼ. Teʼ Bibliaoʼ mix tuʼux ku yaʼalik wa kʼaas ka okʼolnak juntúul xiib. Tuukulnen tiʼ baʼax tu beetaj Jesús ka kíim Lázaro, u amigo. Kex yaan poder tiʼ utiaʼal u kaʼa kuxkíintikeʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ okʼolnaj tu táan le máakoʼoboʼ (Juan 11:33-35).

Yaan máakeʼ ken kíimik wa máax tiʼeʼ ku jach pʼuʼujul, maases wa chéen ka téek kíimi. Jejeláas baʼax jeʼel u beetik u pʼuʼujul máakeʼ: yaan horaeʼ tak chéen u yaʼalaʼal wa baʼax tiʼ máak tumen juntúul máax jach u kʼaj óoleʼ. Mike, kajaʼan Sudáfricaeʼ, ku yaʼalik: «Chéen 14 años yaanten ka kíim in papá. Kʼajaʼanteneʼ le pastoroʼ tu yaʼalaj kʼaʼabéet utsul máakoʼob tiʼ Dios teʼ kaʼanoʼ le oʼolal ku bisik máak. * Le baʼax tu yaʼaloʼ tu beetaj in pʼuʼujul tumen jach kʼaʼabéettoʼon kaʼach u yáantaj in papá. Kex tsʼoʼok maas tiʼ sesenta añoseʼ láayliʼ kin pʼuʼujul ken kʼaʼajakteneʼ».

¿Kux túun wa ka wuʼuyik tiʼ teech yaan u culpail? Wa chéen ken jáan kíimik juntúul máax a yaabiltmeʼ, maʼ xaaneʼ jeʼel a tuklikeʼ yaan baʼax jeʼel a beetik kaʼach utiaʼal maʼ u kíimileʼ. Wa maʼ xaaneʼ tumen baʼateltʼaanajeʼexeʼ ka wuʼuyik maas yaan a culpa úuchik u kíimil.

Wa ka tuklik tiʼ teech anchaj u culpail yéetel jach pʼujaʼanecheʼ, maʼ a chaʼik u kuup ta puksiʼikʼal. Tsikbalt tiʼ juntúul a amigo jeʼel u yuʼubikech yéetel jeʼel u yáantkech a naʼat natural u yuʼubikuba máak beyoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Juntúul [amigo] uts u bisikuba mantatsʼeʼ, tu kʼiiniloʼob yaj óoleʼ bey juntúul [...] sukuʼuneʼ» (Proverbios 17:17).

Le maas maʼalob amigo jeʼel u yáantkoʼon ken kíimik máax k-yaabiltmoʼ Jéeoba Dios. Unaj k-aʼaliktiʼ ich oración jach bix k-uʼuyikba tumen ‹u tsʼaamaj u yóol u yáantoʼon› (1 Pedro 5:7). Wa k-beetik beyoʼ «u jeetsʼelil Dios ku táatsʼmáansik tuláakal tuukuloʼobeʼ» yaan u yáantkoʼon utiaʼal ka líikʼik k-óol (Filiposiloʼob 4:6, 7). Maʼalob xan ka a chaʼa u líiʼsik a wóol u Tʼaan Dios, le Bibliaoʼ. Tsʼíibt tekstoʼob tiʼ le Biblia jeʼel u líiʼsik a wóoloʼ (ilawil le  cuadrooʼ). Maʼ xaaneʼ maʼalob ka a kan de memorial jujunpʼéel tiʼ le tekstoʼoboʼ, beyoʼ ken  pʼáatkech ta juunal de áakʼabeʼ wa maʼ tu yokol a weenleʼ jeʼel u páajtal a tuukul tu yoʼolaloʼobeʼ (Isaías 57:15).

Maʼ sen úucheʼ juntúul máak de 40 añoseʼ kíim u yatan yoʼolal cáncer. Le máakaʼ ku yaʼalikeʼ ka joʼopʼ u yuʼubikuba jach tu juunaleʼ áantaʼab tumen le oracionoʼ. Ku yaʼalik: «Ken orarnaken tiʼ Jéeobaeʼ ku xuʼulul in wuʼuyikinba tin juunal. Yaan horaeʼ ken aajken de áakʼabeʼ ku bin in wenel. Chéen baʼaleʼ ken in xok u jaats tiʼ le Biblia, ken tuukulnaken tiʼ le jatsʼuts baʼaloʼob ku yaʼalik yéetel ken tsʼoʼokok in tsikbaltik tiʼ Dios bix in wuʼuyikinbaeʼ, ku xuʼulul in sen tuukul yéetel ku yokol in wenel».

Vanessa, juntúul x-chʼúupal kíim u maama yoʼolal junpʼéel kʼojaʼanileʼ, jach áantaʼab xan tumen le oracionoʼ. Ku yaʼalik: «Teʼ súutukil jach lubaʼan in wóoloʼ, chéen kin waʼalik u kʼaabaʼ Dios yéetel ku joʼopʼol in sen okʼol. Jéeobaeʼ tu yuʼubaj in oración yéetel tu yáanten utiaʼal u kaʼa líikʼil in wóol».

Yaan especialistaʼob aʼalikeʼ le máaxoʼob yaachajaʼan u yóoloʼob tumen kíim wa máax tiʼoboʼ maʼalob ka u yiloʼob bix jeʼel u yáantkoʼob u yéet máakiloʼobeʼ. Wa ka u beetoʼob beyoʼ jeʼel u líikʼil u yóoloʼobeʼ (Baʼaxoʼob [Hechos] 20:35). Yaʼab máaxoʼob meyajtik Dios kíim wa máax tiʼobeʼ kaʼa líikʼ u yóoloʼob úuchik u yáantkoʼob u maasil (2 Corintoiloʼob 1:3, 4).