Hidootaa Awuppe Demmana Danddayay?

DAANEELI tammu laytta naˈa, shin I issi laytta kumettaa kansseriyaa harggiyan waayettiiddi takkiis. A akkamiya dottoretuugaadan mata laggetikka I paxennaagaa eridi hidootaa qanxxidosona. SHin Daaneeli hidootaa qanxxibeenna. I diccidi, pilggiyaagaa gididi issi wode kansseriyaa harggiyawu xaliyaa demmanaagaa qoppees. I ba kanssere harggiyaa malaa akkamiyoogan dumma eray deˈiyo gooba dottoree A akkamanawu yaanaagaa siyidi he gallassaa hidootan naagiis. SHin carkkuwaa hanotaappe denddidaagan dottoree he gallassi yaana danddayibeenna. Daaneeli hidootaa qanxxiis. He saatiyaappe simmin azzaniyoogaa doommiis. Yaatidi, naaˈˈu gallassa giddon hayqqiis.

Daaneela hanotay, hidootaynne hidootaa xayihoogee payyatettaa bolli gattiyoobaa xannaˈida issi aakimiyaa qofaara maayees. Neenikka hegaa mala taariketa siyennan aggakka. Leemisuwawu, hayqqanawu matida issi cimay, issibaa, hegeekka siiqiyo uraara gayttiyo gallassaa woy aqo oyqqido gallassaa baala bonchchiyo gallassaa yeemotti naagees. He gallassay gakkidi aadhdhin, ikka hayqqees. Hegaadan oottiyaabay aybee? Issoti issoti qoppiyoogaadan tumuppe hidootawu gita wolqqay deˈii?

Akkamuwaabaa xannaˈiya daro asati issibaa ufayssan naagiyoogee, hidootaynne loˈˈo qofay deˈuwunne payyatettawu keehi maaddiyoogaa yootoosona. SHin ha qofaa maayyiyay ubba asaa gidenna. Pilggiya issoti issoti hegee saynissee kaafenna hayse giidi toochchoosona. Eti bollaa harggiyawu gaasoy bolli deˈiyooba giidi qoppana koyoosona.

Hidootay koshshiyaaba gidiyoogaa siriyoogee haˈˈi doommidaba gidenna. SHaˈan qoodettiya layttappe kase, Giriike biittaa eranchchay Aristtootili, hidootay aybakko oyshettido wode, “Hidootay gallassa aymo” yaagidi zaariis. Mata wode qassi, Amarkkaa biittaa polotika asa gidida Benjjamin Franklini, “Hidootan deˈanawu qoppiya asi namisan hayqqana” yaagidi yootiis.

Yaatin, hidootay tumuppe aybee? Hidootay asi bana minttettanawu mela amottiyoobee, qassi baynnabaa coo aymottiyoobee? Woy hidootay aymo gidennan, nu ubbaa payyatettawunne ufayssawu keehi koshshiyaanne maaddiya eeshshee, qassi hegaadan qoppanaadan oottiya gaasoy deˈii?