1. Malandza yo tala yo tshembeka ya Xikwembu ma titwa njhani loko ma endle xidyoho?

“MINA munhu wa maxangu!” (Rhom. 7:24) Malandza yo tala yo tshembeka ya Xikwembu ma vule marito wolawo lama vuriweke hi muapostola Pawulo. Hinkwerhu hi karhatiwa hi xidyoho lexi hi xi kumeke eka Adamu naswona mikarhi yin’wana loko swiendlo swa hina swi nga fambisani na ku navela ka hina ka ku tsakisa Yehovha swi nga ha hi tsanisa. Vakreste van’wana lava endleke xidyoho lexikulu va sungule ku titwa onge Xikwembu a xi nge he pfuki xi va rivalerile.

2. (a) Pisalema 34:22 yi swi kombisa njhani leswaku malandza ya Xikwembu a ma fanelanga ma tivona nandzu ku tlula mpimo? (b) Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi? (Vona bokisi leri nge “ Xana Ku Ni Leswi Hi Swi Dyondzaka Kumbe I Xifanekiselo Xa Nchumu Wo Karhi”)

² Hambiswiritano, Matsalwa ma hi tiyisekisa leswaku lava tumbelaka eka Yehovha a va fanelanga va ti vona nandzu ku tlula mpimo. (Hlaya Pisalema 34:22.) Ku tumbela eka Yehovha swikatsa yini? I ma goza wahi lama hi faneleke hi ma teka, leswaku Yehovha a hi komba tintswalo a tlhela a hi rivalela? Hi nga kuma tinhlamulo ta swivutiso sweswo loko hi kambisisa lunghiselelo ra miti ya vutumbelo leri a  ri ri kona eIsrayele. I ntiyiso leswaku lunghiselelo leri, a ri endliwe ehansi ka ntwanano wa Nawu, lowu siviweke hi ntwanano lowuntshwa hi pentekosta ya 33 C.E. Hambiswiritano, tsundzuka leswaku Nawu wolowo a wu huma eka Yehovha. Hikwalaho, eka lunghiselelo ra miti ya vutumbelo, hi vona langutelo ra Yehovha hi xidyoho, vadyohi ni hi ku hundzuka. A hi sunguleni hi ku kambisisa xikongomelo lexi a xi hetisisiwa hi miti leyi.

3. Xana vaisrayele a va endla yini loko munhu a dlaye hi vomu?

³ Yehovha a twa ku vava loko ku dlayiwa munhu eIsrayele. Vanhu lava dlayaka hi vomu a va dlayiwa hi xaka ra le kusuhi ra loyi a dlayiweke naswona a vitaniwa “murihiseri wa ngati.” (Tinhl. 35:19) Hi ndlela yoleyo, munhu loyi a dlayaka hi vomu a a riha vutomi bya loyi a n’wi dlayeke hi vutomi byakwe. Ku teka goza hi xihatla a swi endla leswaku tiko hinkwaro ri tshama ri kwetsima, hikuva Yehovha u lerise a ku: “Mi nga tshuki mi nyamisa tiko leri mi nga eka rona; hikuva i ngati [ya vanhu lava dlayiweke] leyi thyakisaka tiko.”—Tinhl. 35:33, 34.

4. A ku endliwa yini hi Muisrayele loyi a dlayeke munhu un’wana hi xihoxo?

⁴ Kambe A ku endliwa yini hi Muisrayele loyi a dlayeke munhu un’wana hi xihoxo? Hambileswi munhu yoloye a nga dlayangiki hi vomu, kambe a ri na nandzu wo halata ngati leyi nga riki na nandzu. (Gen. 9:5) Kambe a a pfumeleriwa ku balekela eka wun’wana wa miti ya tsevu ya vutumbelo leswaku a kombisiwa tintswalo. Eka miti yoleyo a a ta kuma nsirhelelo. Munhu la dlayeke munhu un’wana hi xihoxo a a fanele a tshama eka muti wa vutumbelo ku fikela loko muprista lonkulu a fa.—Tinhl. 35:15, 28.

5. Lunghiselelo ra miti ya vutumbelo ri hi pfuna njhani leswaku hi n’wi twisisa kahle Yehovha?

⁵ Yehovha hi yena a sunguleke lunghiselelo ro endla miti ya vutumbelo. Yehovha u lerise Yoxuwa a ku: “Byela vana va Israyele, u ku: ‘Tinyikeni miti ya vutumbelo.’” Miti leyi a yi nyikiwe “xiyimo xo hlawuleka.” (Yox. 20:1, 2, 7, 8) Leswi miti leyi, yi simekiweke hi Yehovha hi ku kongoma, hi nga ha tivutisa leswi: Xana lunghiselelo leri ri hi pfuna njhani leswaku hi ti twisisa kahle tintswalo ta Yehovha? Naswona swi hi dyondzisa yini hi ndlela leyi hi nga tumbelaka eka Yehovha namuntlha?

6, 7. (a) Hlamusela ntirho wa vakulukumba loko va avanyisa munhu loyi a nga dlayangiki hi vomu. (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.) (b) Ha yini a ku ri vutlhari ku va mudyohi a ya eka vakulukumba?

⁶ Munhu loyi a dlayeke munhu un’wana hi xihoxo a a fanele a rhanga a ya ‘hlamusela nandzu wakwe eka vakulukumba’ lava nga enyangweni ya muti lowu a balekeleke eka wona. A a fanele a amukeriwa hi malwandla. (Yox. 20:4) Endzhaku ka nkarhi, a va ta n’wi tlherisela eka rikwavo leswaku vakulukumba va kona va tenga nandzu wakwe. (Hlaya Tinhlayo 35:24, 25.) Endzhaku ka loko va kume leswaku a nga dlayanga hi vomu, munhu yoloye a tlheriseriwa emutini wa vutumbelo.

⁷ Ha yini mhaka leyi a yi fanele yi tengiwa hi vakulukumba? Leswaku va hlayisa muti wa Israyele wu tshama wu tengile ni ku pfuna munhu loyi a nga dlayangiki hi vomu leswaku a vuyeriwa eka tintswalo ta Yehovha. Mukambisisi un’wana wa Bibele u vule leswaku loko mudlayi a nga yi eka vakulukumba a ta dlayiwa. U tlhele a ku: “A ku nga ta va na loyi a a ta voniwa nandzu, hikuva a ta va a honise ku vuyeriwa hi tintswalo ta Xikwembu.” Munhu la nga dlayangiki hi vomu a a ta sirheleriwa kambe yena n’wini a a fanele a teka goza leswaku a nga fi. Loko a nga lavi vutumbelo eka wun’wana wa miti leyi Yehovha a yi vekile, xaka ra le kusuhi ra munhu loyi a n’wi dlayeke a ri nga ta voniwa nandzu loko ro n’wi dlaya.

8, 9. Ha yini munhu loyi a endleke xidyoho lexikulu a fanele a kombela mpfuno eka vakulu?

 ⁸ Ninamuntlha, Mukreste loyi a endleke xidyoho lexikulu, u fanele a ya eka vakulu leswaku va n’wi pfuna. Ha yini leswi swi ri swa nkoka? Xo sungula, lunghiselelo ra leswaku vakulu va pfuna munhu loyi a endleke xidyoho lexikulu ri huma eka Yehovha hilaha Bibele yi vulaka ha kona. (Yak. 5:14-16) Xa vumbirhi, lunghiselelo leri ri endla leswaku mudyohi la hundzukeke a kuma nkhathalelo wa Xikwembu ni ku papalata ku tshamela ku endla xidyoho lexi fanaka. (Gal. 6:1; Hev. 12:11) Xa vunharhu, ntirho lowu vakulu va leteriweke ku wu endla i ku pfuna mudyohi la hundzukeke leswaku a nga twi ku vava ngopfu ni leswaku a nga tivoni nandzu ku tlula mpimo. Yehovha u vula leswaku vakulu i “vutumbelo exidzedzeni.” (Esa. 32:1, 2) Hakunene lunghiselelo leri i xikombiso xa rirhandzu ra Xikwembu!

⁹ Malandza yo tala ya Xikwembu ma vone swi pfuna ku kombela mpfuno eka vakulu. Hi xikombiso, makwerhu un’wana loyi a vuriwaka Daniel u endle xidyoho lexikulu kambe ku hundze tin’hweti to hlayanyana a ri karhi a kanakana ku ya eka vakulu. U ri: “Endzhaku ka nkarhi wo leha, a ndzi ehleketa leswaku vakulu a va nga ha ta ndzi pfuna ha nchumu. A ndzi swi tiva leswaku siku rin’wana mhaka leyi yi ta humela erivaleni naswona ndzi ta kuma vuyelo bya kona. A ndzi twa onge loko ndzi khongela eka Yehovha, ndzi fanele ndzi rhanga hi ku kombela ku rivaleriwa xidyoho xa mina.” Daniel u hetelele a kombele mpfuno eka vakulu. Loko a hlamusela leswi humeleleke, u ri: “A ndzi chava ku ya eka vakulu. Kambe loko va ndzi pfunile, a swi fana ni loko munhu a suse ndzhwalo wo tika emakatleni ya mina. Sweswi ndzi khongela eka Yehovha ndzi nga chavi nchumu.” Sweswi Daniel u ni ripfalo leri baseke naswona a hi khale a hlawuriwe ku va nandza wa vutirheli.

10. Leswaku munhu loyi a nga dlayangiki hi vomu a kombiwa tintswalo, i yini lexi a a fanele a xi endla?

¹⁰ Munhu loyi a dlayeke munhu un’wana hi xihoxo a fanele a teka goza leswaku a kombiwa tintswalo.  A a fanele a balekela eka muti wa vutumbelo lowu nga ekusuhi. (Hlaya Yoxuwa 20:4.) Mudyohi a nga fanelanga a ba mariri, leswaku a ponisa vutomi byakwe a a fanele a balekela emutini wolowo hi ku hatlisa a tshama eka wona! A a fanele a tshika swilo hinkwaswo, ntirho wakwe, a sukela kaya rakwe naswona a nga fanelanga a huma emutini wa vutumbelo kukondza ku fa muprista lonkulu. * (Tinhl. 35:25) Kambe sweswo a swi nga ri nchumu loko swi ringanisiwa ni ku dlayiwa. Loko o tshuka a hume emutini wolowo, a swi ta vula leswaku a nga ri na mhaka ni ngati leyi a yi halateke, hi hala tlhelo a ta veka vutomi byakwe ekhombyeni.

11. I yini leswi Mukreste la hundzukeke a nga swi endlaka ku kombisa leswaku a nga ti tekeli ehansi tintswalo ta Xikwembu?

¹¹ Vadyohi lava hundzukeke na vona va fanele va teka goza leswaku Xikwembu xi va komba tintswalo. Hi fanele hi papalata ku endla swidyoho leswikulu, hi tlhela hi papalata ni swidyoho leswitsongo leswi nga hi endlaka hi endla swidyoho leswikulu. Muapostola Pawulo u hlamusele leswi Vakreste lava hundzukeke va le Korinto va swi endleke. U te: “Ku hlunamisiwa ka n’wina hi ndlela ya vukwembu, ku tswale ku gingiriteka lokukulu ngopfu eka n’wina, ina, ku tibasisa ka n’wina, ina, ku hlundzuka, ina, ku chava, ina, ku navela, ina, ku hiseka, ina, ku lulamisa leswi hoxeke!” (2 Kor. 7:10, 11) Loko hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi fularhela xidyoho, hi komba Yehovha leswaku a hi titekeli ehansi tintswalo leti a hi kombisaka tona.

12. Mukreste a nga ha fanela a tshika yini leswaku a ya emahlweni a kombiwa tintswalo hi Xikwembu?

¹² I yini leswi Mukreste a faneleke a swi tshika leswaku a kuma tintswalo ta Xikwembu? U fanele a tiyimisela ku tshika nchumu lowu nga ha n’wi hoxaka exidyohweni hambiloko a wu rhandza. (Mat. 18:8, 9) Xana u tiyimisele ku tshika ku va munghana ni vanhu lava ku kucetelaka ku endla swilo leswi nga n’wi tsakisiki Yehovha? Loko u tsandzeka ku ringanisela loko u nwa byala, xana u tiyimisele ku papalata swiyimo leswi nga ku endlaka leswaku u nwa ku tlula mpimo? Loko u karhatiwa hi ku navela ko biha ka timhaka ta masangu, xana u papalata tifilimi, tiwebsite kumbe swilo leswi nga ku endlaka u va ni ku navela koloko? U nga rivali leswaku matshalatshala lawa hi ma endlaka leswaku hi tshama hi tshembekile eka Yehovha a hi ya hava. A ku na xo vava ku fana ni ku titwa u lahliwe hi Yehovha. Kasi swi tsakisa ngopfu ku tiva leswaku u ta kuma “musa wa rirhandzu hilaha ku nga riki na makumu.”—Esa. 54:7, 8.

13. Hlamusela leswi a swi endla leswaku mudyohi a hanya vutomi lebyi tsakisaka naswona a sirhelelekile emutini wa vutumbelo.

¹³ Loko mudyohi a ri emutini wa vutumbelo a ta va a sirhelelekile. Malunghana ni miti yoleyo Yehovha u te: “Byi fanele byi va vutumbelo bya n’wina.” (Yox. 20:2, 3) Yehovha a nga lavi leswaku mudyohi a tlhela a avanyisiwa hi nandzu wolowo, hambi ku ri murihiseri a nga pfumeleriwi leswaku a n’wi landza emutini wa vutumbelo. Hikwalaho mudyohi a nga ta hanya hi ku chava. Loko a ri emutini wolowo Yehovha a ta n’wi sirhelela. Emutini wa vutumbelo a ku nga fani ni le khotsweni. Emutini wolowo a swi ta koteka leswaku mudyohi a tirha, a pfuna van’wana ni ku tirhela Yehovha hi ku rhula. Hakunene a swi ta koteka leswaku munhu a hanya vutomi lebyi tsakisaka lebyi nga ni xikongomelo!

14. I yini leswi Mukreste loyi a hundzukeke a nga tiyisekaka ha swona?

¹⁴ Malandza man’wana ya Yehovha lama endleke swidyoho leswikulu kambe ma hundzukeke ma tshamela ku tivona nandzu naswona ma ehleketa leswaku Yehovha u ta tshama a ri karhi a ma languta hi tihlo ro tshwuka. Loko na wena u titwa  tano, tiyiseka leswaku loko Yehovha a ku rivalerile u va a tirhise tintswalo takwe, xisweswo u nga vileli! Daniel loyi hi vulavuleke hi yena eku sunguleni u swi xiyile sweswo. Endzhaku ka loko vakulu va n’wi pfunile leswaku a va ni ripfalo leri baseke, u te: “Ndzi titwe ndzi rhuliwe ndzhwalo. Loko vakulu va ndzi pfunile, a ndzi nga ha tshameli ku kingindziwa hi ripfalo. Loko Xikwembu xi ku rivalerile a wa ha fanelanga u karhateka. Hilaha Yehovha a vulaka hakona, u lahlela swidyoho swa wena ekule na wena. A wu fanelanga u tshamela ku ehleketa hi swona.” Loko mudyohi a ri emutini wa vutumbelo, a nga ha tshami a chuhe ku dlayiwa hi murihiseri. Hilaha ku fanaka loko Yehovha a hi rivalele swidyoho swa hina, a hi fanelanga hi chava leswaku siku rin’wana u ta hi avanyisa hikwalaho ka swona.—Hlaya Pisalema 103:8-12.

15, 16. Leswi Yesu a nga mukutsuri tlhelo Muprista Lonkulu, swi ri tiyisa njhani ripfumelo ra wena eka tintswalo ta Xikwembu?

¹⁵ Hi ni swivangelo swo tala swo tiyiseka leswaku Yehovha u ta hi komba tintswalo ku tlula leswi Vaisrayele a va ri na swona. Loko Pawulo a tsandzeke ku yingisa nawu wa Yehovha kahle, u te: “Ndzi nkhensa Xikwembu ha Yesu Kreste Hosi ya hina!” (Rhom. 7:25) Hambileswi Pawulo a hundzukile eka swidyoho leswi a swi endleke khale ni leswi a ha lwisana ni xidyoho, a tiyiseka leswaku Xikwembu xi n’wi rivalerile ha Yesu Kreste. Yesu mukutsuri wa hina, u hi pfuna leswaku hi va ni ripfalo leri baseke ni ku va ni ku rhula ka mianakanyo. (Hev. 9:13, 14) Leswi a nga Muprista wa hina Lonkulu “wa swi kota ku va ponisa hi ku helela lava tshinelelaka Xikwembu ha yena, hikuva nkarhi hinkwawo wa hanya leswaku a va kombelela.” (Hev. 7:24, 25) Leswi ntirho wa muprista lonkulu a ku ri ku tiyisekisa Vaisrayele leswaku va ta rivaleriwa swidyoho swa vona, ninamuntlha Yesu, Muprista Lonkulu wa hi tiyisekisa leswaku “hi ta kuma tintswalo ni musa lowu nga faneriwiki hi ta pfuneka enkarhini wa kona.”—Hev. 4:15, 16.

¹⁶ Ku va ni ripfumelo eka nkutsulo wa Yesu swi ta endla leswaku u kuma vutumbelo eka Yehovha. U nga ehleketi leswaku gandzelo ra nkutsulo ri tirha ntsena loko hi ri ntlawa kambe tiyiseka leswaku ra tirha ni le ka wena u ri wexe. (Gal. 2:20, 21) Vana ni ripfumelo ra leswaku nkutsulo hi wona lowu endlaka leswaku u rivaleriwa swidyoho swa wena. Vana ni ripfumelo ra leswaku nkutsulo wu ku nyika ntshembo wo kuma vutomi lebyi nga heriki. Yehovha u ku nyike nyiko ya gandzelo ra nkutsulo.

17. Ha yini u fanele u tumbela eka Yehovha?

¹⁷ Miti ya vutumbelo yi kombisa tintswalo ta Yehovha. Hi ku tirhisa lunghiselelo leri, Yehovha u kombise ndlela leyi vutomi byi kwetsimaka ha yona ni ndlela leyi vakulu vahi pfunaka ha yona, swin’we ni leswi ku hundzuka swi katsaka swona ni leswaku ha yini hi fanele hi tshemba leswaku Yehovha u ta hi rivalela. Xana u tumbela eka Yehovha? Tumbela eka yena, hikuva a ku na ndhawu yin’wana leyi hlayisekeke. (Ps. 91:1, 2) Exihlokweni lexi landzelaka, hi ta dyondza ndlela miti ya vutumbelo yi nga hi pfunaka ha yona leswaku hi tekelela timfanelo ta Yehovha letinene ku nga vululami ni tintswalo.