MHAKA YA VUTOMI
Jairo U Tirhisa Mahlo Leswaku A Tirhela Xikwembu
Xana u tshame u ehleketa leswaku swi njhani ku va eka miri wa wena u kota ku lawula mahlo ntsena? Makwerhu Jairo u le ka xiyimo xexo xo tika. Kambe, u hanya vutomi lebyi nga ni xikongomelo. Ndzi nga si hlamusela lexi endleke leswaku a hanya vutomi lebyi nga ni xikongomelo, ndzi ta rhanga ndzi ku hlamusela hi vutomi bya yena.
Jairo u velekiwe a ri ni vuvabyi bya cerebral palsy lebyi vuriwaka spastic quadriplegia. * Vuvabyi lebyi byi endla leswaku a nga swi koti ku lawula swirho swa yena. Byongo bya yena a byi swi koti ku tirhisana ni minsiha, kutani swirho swa yena swa soholoteka swi nga lawuleki. Minkarhi yin’wana ku va a nga swi koti ku tilawula swa n’wi vavisa. Vanhu lava nga ekusuhi na yena na vona va vaviseka loko va nga swi xiyi. Lexi vavaka hi leswaku, mavoko ni milenge ya yena swi tshama swi bohiwile eka xitulu xa lava lamaleke leswaku a nga tivavisi kumbe ku vavisa van’wana.
KU KULA HI NDLELA YO VAVA
Loko Jairo a ri karhi a kula a a twa ku vava swinene. Loko a ri ni tin’hweti tinharhu, u ve ni switshetshela leswi a swi n’wi siya a titivarile. Minkarhi hinkwayo loko a titivarile, mama a a n’wi tlakula a n’wi yisa exibedlhele, a ehleketa leswaku u file.
Hi ku famba ka nkarhi Jairo u lamarile hikwalaho ko tshama a bohiwile. Loko a ri ni malembe ya 16, marhambu ya yena ya xisuti ma vavisekile naswona sweswo swi endle leswaku a endliwa vuhandzuri endzhumbyini, enyongeni ni le switshan’wini. Ndza ha swi tsundzuka loko Jairo a rila hi ku twa ku vava madyambu man’wana ni man’wana loko a ha ku endliwa vuhandzuri.
Ku va Jairo a nga koti ku endla nchumu swi endle leswaku a tshembela eka van’wana leswaku va n’wi khathalela, va n’wi dyisa, va n’wi ambexa swiambalo ni ku n’wi etlerisa. Papa na mama hi vona a va endla mintirho leyi. Hambileswi Jairo a a lava mpfuno nkarhi na nkarhi, vatswari va hina a va hambeta va n’wi tsundzuxa leswaku vutomi bya yena a byi titsheganga hi vanhu ntsena kambe byi titshege ni hi Xikwembu.
KU VA NI NDLELA YO VULAVULA NA YENA
Vatswari va hina i Timbhoni ta Yehovha, naswona a va hlayela Jairo rungula ra le Bibeleni ku sukela loko a ha ri ricece. Minkarhi hinkwayo a va swi tiva leswaku vutomi byi va ni xikongomelo loko munhu a va ni vuxaka ni Xikwembu. Jairo u lamarile, kambe a nga va ni ntshembo lowu tiyeke hi vumundzuku. Kambe, a va tshamela ku tivutisa loko Jairo a swi twisisa leswi a va n’wi hlayela swona eBibeleni.
Siku rin’wana, loko Jairo a ha ri ntsongo, papa u te: “Jairo, ndzi kombela u vulavula na mina.” U tlhele a ku: “Loko u ndzi rhandza, u ta vulavula na mina!” Tanihi leswi papa a a n’wi kombela leswaku a vula swo karhi, Jairo u tengatengise mihloti. Hambileswi a a ringeta ku humesa rito, a ko twala mpfumawulo wa ku n’unun’uta ntsena. Papa u twe mbilu ku vava leswi a endleke leswaku Jairo a rila. Kambe leswi Jairo a swi endleke a swi kombisa leswaku a a swi twisisa leswi papa a nga swi vula. Ntsena a nga swi koti ku vulavula.
Swi nga siya kule, vatswari va hina va swi xiyile leswaku minkarhi yin’wana Jairo u fambisa mahlo ya yena hi ku hatlisa ku kombisa leswi a swi anakanya ni ndlela leyi a titwaka ha yona. Jairo a a karhateka hikuva a hi minkarhi hinkwayo laha a kota ku endla leswaku va n’wi twisisa. Kambe loko vatswari va mina va kote ku tiva leswi a a swi vula hi ku fambafambisa mahlo ya yena ivi va n’wi nyika leswi a a swi lava, xikandza xa Jairo a xi kombisa ku tsaka. A ku ri ndlela ya yena yo khensa.
Muongori wa vanhu lava nga vulavuriki u ringanyete leswaku loko hi lava leswaku a hlamula a ku ina kumbe e-e, hi fanele hi tlakusela mavoko ehenhla. Voko ra xinene ri vula ina kasi ra ximatsi vula e-e. Hikokwalaho, a a ta vula leswi a swi lavaka hi ku languta voko leri nga rona ku komba nhlamulo ya yena.
MHAKA LEYI NGA RIVALEKIKI EVUTON’WINI BYA JAIRO
Timbhoni ta Yehovha ti khoma tinhlengeletano kanharhu hi lembe, laha ku nyikeriwaka tinkulumo leti sekeriweke eBibeleni eka vanhu vo tala. Minkarhi hinkwayo Jairo u tsakisiwa hi nkulumo leyi nyikeriwaka ya lava nga ta khuvuriwa. Siku rin’wana loko Jairo a ri ni malembe ya 16, papa u n’wi vutise a ku: “Jairo, xana wa swi lava ku khuvuriwa?” Hi ku hlatlisa, u langute voko ra papa ra xinene ku kombisa leswaku wa swi lava ku khuvuriwa. Kutani papa a tlhela a n’wi vutisa a ku: “Xana u xi byerile Xikwembu leswaku u lava ku xi tirhela hilaha ku nga heriki?” Jairo u tlhele a languta voko ra papa ra xinene. A swi ri erivaleni leswaku Jairo se a a nyiketele vutomi bya yena eka Yehovha.
Endzhaku ko va a dyondzeriwa Bibele ko hlayanyana, a swi ri erivaleni leswaku Jairo a a swi twisisa leswi nkhuvulo wa Vukreste a wu vula swona. Kutani, hi 2004, u hlamule xivutiso xa nkoka swinene lexi a nga vutisiwa xona lexi a xi ku: “Xana u tinyiketele eka Xikwembu leswaku u endla ku rhandza ka xona?” Jairo u hlamule xivutiso xexo hi ku languta ehenhla. A ku ri ndlela ya yena yo hlamula leyi a yi hleriwe ka ha ri emahlweni ku kombisa leswaku wa pfumela. Hikwalaho, loko a ri ni malembe ya 17, u khuvuriwile a va Mbhoni ya Yehovha.
A DZIKISA MAHLO YA YENA EKA SWILO SWA XIKWEMBU
Hi 2011, Jairo u kume ndlela leyintshwa yo vulavula, ku nga khompyuta leyi a yi kongomisiwa hi mahlo. Khompyuta ya kona a yi kota ku xiya ku fambafamba ka ndzololo ivi yi pfulapfula tifayili leti nga eka yona. Ku tsopeta kumbe ku languta eka fayili a swi fana ni loko u yi tlika. Khompyuta ya kona a yi endliwe yi va ni bodo leyi nga ni mimfungho ya swifaniso leswi yimelaka marito kumbe swivulwa leswaku swi pfuna Jairo a kota ku vulavula. Loko a tsopeta eka yin’wana ya yona, khompyuta a yi kota ku ma hlayela ehenhla marito lawa a nga tsopeta a langute wona.
Loko ndlela leyi Jairo a twisisaka Bibele ha yona yi ya yi kula, ni ku navela ka yena ko pfuna vanhu leswaku va tiva ntiyiso ku ye ku kula. Siku ni siku loko hi dyondza Bibele ekaya, a a languta endzhaku ni le mahlweni exikarhi ka mina ni khompyuta ya yena. Leyi a ku ri ndlela ya yena yo ndzi tsundzuxa leswaku ndzi fanele ndzi tsala nhlamulo leyi a nga ta yi hlamula hi nkarhi wa dyondzo ya swivutiso ni tinhlamulo eminhlanganweni evandlheni ra hina ra Vukreste.
Eminhlanganweni, a a lava kahle laha nhlamulo yi nga tsariwa kona ivi a tsopeta kona, kutani khompyuta yi hlayela ehenhla marito lama tsariweke leswaku un’wana ni un’wana a ma twa. A a n’wayitela swinene minkarhi hinkwayo loko a khutaza lava nga kona evandlheni hi ndlela leyi. Alex, makwenu lontsongo wa Jairo, u ri: “Minkarhi hinkwayo swa ndzi tsakisa loko ndzi twa nhlamulo ya buti Jairo.”
Jairo u tirhisa mahlo ya yena ku tirhisa khompyuta, ku hlamula eminhlanganweni ni ku bula ni van’wana hi ntshembo lowu a nga na wona
Jairo u tlhela a tirhisa mahlo ya yena ku byela vanhu hi ntshembo lowu a nga na wona. Ndlela yin’wana leyi a endlaka leswi ha yona i ku tsopeta eka fayili leyi nga ni ntanga lowu nga ni swiharhi ni vanhu va tinxaka hinkwato lava hanyaka hi ku rhula. Loko a tlhela a tsopeta, khompyuta ya yena yi hlayela marito lawa ehenhla: “Ntshembo wa le Bibeleni hi leswaku misava yi ta va paradeyisi laha ku nga ta va ku nga ha ri na vuvabyi ni rifu, Nhlavutelo 21:4.” Loko loyi a yingiseleke a kombisa ku tsakela, u tsopeta kun’wana la khompyuta yi nga ta hlayela marito lawa ehenhla: “Xana wa swi lava ku dyondza Bibele na mina?” Lexi hlamarisaka hileswaku kokwana wa hina wa xinuna u pfumele ku dyondza na yena Bibele. Swa tsakisa loko u vona Jairo a ri karhi a pfuniwa hi Mbhonikulobye leswaku a dyondza na kokwana Bibele. Lexi tsakisaka hileswaku, kokwana u khuvuriwile enhlengeletanweni leyi veke kona eMadrid hi August 2014.
Ndlela leyi Jairo a tinyiketeleke ha yona eka Xikwembu ya xiyiwa hi vadyondzisi va yena exikolweni. Rosario, un’wana wa vaongori loyi a pfunaka vanhu lava nga vulavuriki u te: “Loko ndzi lava ku nghena kereke, ndzi ta ya eka Timbhoni ta Yehovha. Ndzi yi xiyile ndlela leyi ripfumelo ra Jairo ri n’wi pfuneke ha yona leswaku a va ni xikongomelo evuton’wini, ku nga khathariseki xiyimo xa yena xo tika.”
Minkarhi hinkwayo mahlo ya Jairo ma kombisa ku tsaka loko ndzi n’wi hlayela xitshembiso xa Bibele lexi nge: “La khutaka u ta tlula kukota mhunti, ni ririmi ra la nga vulavuriki ri ta huwelela hi ku tsaka.” (Esaya 35:6) Hambileswi minkarhi yin’wana a pfaka a hela matimba, kambe u tshama a tsakile. Leswi swi vangiwa hi leswi a titshegaka hi Xikwembu ni hi ku pfuniwa hi vanghana va yena lava nga Vakreste. Ku languteka ka yena a tsakile ni ripfumelo ra yena leri tiyeke i vumbhoni lebyi kombisaka leswaku ku tirhela Yehovha swi endla leswaku vutomi lebyi tikaka byi va ni xikongomelo.
^ ndzim. 5 Cerebral palsy (CP) i rito leri toloveleke ku tirhisiwa loko ku hlamuseriwa ku vaviseka ka byongo loku kavanyetaka matirhelo ya swirho swa miri. Naswona byi nga ha tlhela byi vanga switshetshela, xiphiqo xa ku dya ni ku tsandzeka ku vulavula. Spastic quadriplegia i muxaka wa vuvabyi bya PC lebyi nga ni khombo swinene; byi nga ha endla leswaku mavoko ni milenge swi oma ni ku endla leswaku nhamu yi nga tiyi.
