Ana Babalar, Çocuklarınızı Sevgiyle Eğitin

“Her şeyiniz sevgiyle olsun” (1. KORİNTOSLULAR 16:14).

1. Bir çocuk dünyaya geldiğinde ana babası ne hisseder?

ÇOĞU ana babaya göre, bir çocuğun dünyaya gelişi yaşamdaki en mutlu olaylardan biridir. Aleah isimli bir anne şunları söylüyor: “Küçük kızımı ilk kucağıma aldığımda büyük bir mutluluk ve heyecan duydum. Onun, hayatımda gördüğüm en güzel bebek olduğunu düşündüm.” Öte yandan böyle sevinçli bir olay ana babalar için kaygı verici de olabilir. Aleah’ın kocası, “Kızımızı yaşamdaki sorunlarla başa çıkabileceği şekilde yetiştirip yetiştiremeyeceğimiz konusunda kaygılıydım” diyor. Birçok ana baba benzer kaygılar duyar ve çocuklarını sevgiyle eğitmeleri gerektiğini bilir. Ancak çocuklarını böyle sevgi dolu şekilde eğitmek isteyen İsa’nın takipçisi ana babalar bazı zorluklarla karşılaşır. Ne gibi?

2. Ana babalar hangi zorluklarla karşılaşıyor?

² Bu ortamın son günlerinin sonunda yaşıyoruz. Önceden bildirildiği gibi, dünya sevgisiz insanlarla dolu. Aile içinde bile “insan sevgisi” yok ve insanlar “nankör, vefasız, . . . . özdenetimden yoksun, azgın” oldular (2. Timoteos 3:1-5). Her gün böyle davranışlar sergileyen kişilerle birlikte olmak, İsa’nın takipçilerinin aile bireylerine karşı davranışlarını etkileyebilir. Ayrıca ana babalar, miras aldıkları eğilimlerle de mücadele ediyor. Bunlar arasında özdenetimi kaybetmek, istemeden kırıcı şeyler söylemek ve yanlış yargılarda bulunmak sayılabilir (Romalılar 3:23; Yakub 3:2, 8, 9).

3. Ana babalar nasıl mutlu çocuklar yetiştirebilir?

³ Bu zorluklara rağmen ana babalar, Tanrı’yla iyi bir ilişkisi olan mutlu çocuklar yetiştirebilir. Nasıl? Mukaddes Kitabın şu öğüdünü uygulayarak: “Her şeyiniz sevgiyle olsun” (1. Korintoslular 16:14). Çünkü “sevgi, birliğin kusursuz bağıdır” (Koloseliler 3:14). Şimdi sevginin, elçi Pavlus’un Korintoslulara yazdığı birinci mektupta anlattığı özelliklerinden üçünü ele alalım ve ana babaların, çocuklarını eğitirken bu niteliği nasıl hayata geçirebileceklerini inceleyelim (1. Korintoslular 13:4-8).

Tahammül Neden Gerekli?

4. Ana babaların neden tahammül etmesi gerekir?

⁴ Pavlus, “Sevgi tahammül eder”  diye yazdı (1. Korintoslular 13:4). “Tahammül” olarak tercüme edilen Yunanca sözcük, sabretmek ve çabuk öfkelenmemek anlamına gelir. Ana babaların neden tahammül etmesi gerekir? Kuşkusuz çoğu ana babanın aklına bunun için bir sürü neden gelecektir. Bunlardan sadece birkaçına bakalım. Çocuklar istedikleri şeyler konusunda genellikle ısrarcıdır. Ana babası kararlı şekilde hayır dese bile, çocuk istediği cevabı alma umuduyla isteğini defalarca tekrarlayabilir. Gençler, ana babalarının akılsızca bulduğu bir şeyi yapmak için izin alana kadar haklı olduklarını savunabilirler (Süleyman’ın Meselleri 22:15). Ayrıca hepimiz gibi çocuklar da bazı hatalarını tekrarlamaya eğilimlidir (Mezmur 130:3).

5. Ana babaların tahammül etmesine ne yardım edebilir?

⁵ Ana babaların tahammül etmesine ve çocuklarına karşı sabırlı olmasına ne yardım eder? Kral Süleyman “İnsanın basireti [sağgörüsü] öfkesini geciktirir” diye yazdı (Süleyman’ın Meselleri 19:11). Ana babalar bir zamanlar kendilerinin de ‘çocukça konuştuğunu, çocukça düşündüğünü, çocukça akıl yürüttüğünü’ hatırlayıp çocuklarının davranışlarını sağgörülü şekilde değerlendirebilirler (1. Korintoslular 13:11). Ana babalar, çocukça bir istekle annenizi ya da babanızı çileden çıkardığınız bir olayı hatırlamıyor musunuz? Gençliğinizde duygularınızı veya sorunlarınızı ana babanızın anlamadığını hiç düşünmediniz mi? O halde çocuklarınızın neden bu şekilde davrandığını ve neden kararlarınızı onlara sabırla sürekli hatırlatmanız gerektiğini anlayabilirsiniz (Koloseliler 4:6). Yehova’nın eski İsrail’deki ana babalara, kanunu çocuklarının ‘zihnine iyice koymalarını’ söylemesi dikkate değer (Tesniye 6:6, 7). ‘Zihnine iyice koymak’ olarak çevrilen İbranice sözcük, “tekrarlamak”, “tekrar tekrar söylemek”, “aşılamak” anlamına gelir. Bu sözcük, çocuk Tanrı’nın kanunlarını uygulamayı öğrenene kadar ana babaların aynı şeyleri defalarca söylemek zorunda kalabileceklerini gösterir. Yaşamla ilgili başka şeyleri öğretmek için de benzer bir tekrarlama yapılması gerekebilir.

6. Tahammüllü bir ana baba olmak neden her şeyi hoş görmek anlamına gelmez?

⁶ Ancak tahammüllü bir ana baba olmak, her şeyi hoş gören bir ana baba olmak anlamına gelmez. Tanrı’nın Sözü şöyle uyarıyor: “Kendi haline bırakılan çocuk anasını utandırır.” Böyle bir sonucun önlenmesi için aynı ayet şunu söylüyor: “Değnek ve tedip hikmet verir” (Süleyman’ın Meselleri 29:15). Bazen çocuklar ana babalarının, onların hatalarını düzeltmeye hakkı olmadığını düşünür. Ancak İsa’yı takip eden aileler “demokratik” yolla yönetilmemeli; ana babaların kural koyma hakkı çocukların onayına bağlı değildir. Tersine ailenin asıl Başı olan Yehova, çocuklarını sevgi dolu şekilde eğitmeleri ve terbiye etmeleri için ana babalara yetki vermiştir (1. Korintoslular 11:3; Efesoslular 3:14; 6:1-4). Terbiye, Pavlus’un sevgi konusunda değindiği sonraki özellikle de yakından bağlantılıdır.

Sevgiyle Nasıl Terbiye Edilir?

7. İyilikle davranan ana babalar neden çocuklarını terbiye eder? Bu terbiyenin kapsamına neler girer?

⁷ Pavlus “Sevgi . . . . iyilikle davranır” diye yazdı (1. Korintoslular 13:4). Gerçekten iyilikle davranan ana babalar çocuklarını tutarlı şekilde terbiye ederler. Bu şekilde Yehova’yı örnek almış olurlar. Pavlus “Yehova sevdiğini terbiye eder” demişti. Mukaddes Kitapta değinilen terbiyenin her zaman cezalandırma anlamına gelmediğine lütfen dikkat edin. Bu ifade eğitim anlamı taşır. Bu tür bir terbiyeyle amaçlanan nedir? Pavlus şöyle diyor: “Bu yolla eğitilen kişiler için doğruluğu oluşturur ki, bu barış getiren bir meyvedir” (İbraniler 12:6, 11). Ana babalar  çocuklarını Tanrı’nın isteğine göre iyilikle eğitirlerse onlara barış içinde, doğruluk yolunda yürüyen yetişkinler olma fırsatı verirler. Çocuklar Yehova’nın terbiyesini kabul ederlerse altın veya gümüşten daha değerli olan hikmet, bilgi ve anlayışı bulacaklar (Süleyman’ın Meselleri 3:11-18).

8. Ana babalar çocuklarını terbiye etmezse genellikle hangi sonuçlar doğar?

⁸ Öte yandan ana babalar çocuklarını terbiye etmezlerse onlara iyilikle davranmış olmazlar. Yehova Süleyman’a şu sözleri yazmasını ilham etti: “Değneğini esirgiyen oğlundan nefret eder; fakat onu seven vaktinde tedip eder” (Süleyman’ın Meselleri 13:24). Tutarlı bir şekilde terbiye edilmeyen çocuklar muhtemelen bencil ve mutsuz olurlar. Tersine şefkatli fakat kesin sınırlar koyan ana babaların yetiştirdiği çocukların okulda daha başarılı oldukları, başkalarıyla daha iyi geçindikleri ve genellikle mutlu oldukları görüldü. Öyleyse çocuklarını terbiye eden ana babalar onlara iyilikle davranmış olur.

9. Gerçek Hıristiyanlar çocuklarına ne öğretir? Bu taleplere ne gözle bakılmalıdır?

⁹ Çocukları iyilikle ve sevgiyle terbiye etmenin kapsamına neler girer? Ana babalar çocuklarıyla onlardan neler bekledikleri hakkında açıkça konuşmalılar. Örneğin İsa’yı takip eden bir ailede yetişen çocuklar, bebekliklerinden itibaren hem temel Mukaddes Kitap ilkelerini hem de hakiki tapınmanın çeşitli yönlerine katılmaları gerektiğini öğrenirler (Çıkış 20:12-17; Matta 22:37-40; 28:19; İbraniler 10:24, 25). Çocuklar bu beklentilerden taviz verilmeyeceğini bilmeliler.

10, 11. Ana babaların kuralları belirlerken çocuklarının düşüncelerini hesaba katması neden makuldür?

¹⁰ Ancak bazı durumlarda ana babalar kuralları belirlerken çocuklarıyla konuşabilirler. Eğer bu kurallar hakkında onlarla konuşulursa gençler itaat etmeye daha istekli olabilir. Örneğin, eve geliş saatinin belirlenmesi gerekiyorsa bunu ana baba kendisi belirleyebilir ya da çocukların bir saat önermesine ve bunun için nedenler göstermesine izin verebilirler. Sonra ana baba kendi uygun gördükleri saati belirtip bunun nedenini açıklayabilir. Peki farklı görüşler ortaya çıkarsa, ki muhtemelen çıkacaktır, o zaman ana baba ne yapmalı? Mukaddes Kitap ilkelerinin çiğnenmediği bazı durumlarda çocukların istekleri kabul edilebilir. Bu ana babaların yetkilerinden vazgeçtikleri anlamına mı gelir?

¹¹ Bu soruyu yanıtlamak için,  Yehova’nın Lût ve ailesiyle ilgili bir olayda yetkisini nasıl kullandığına bakalım. Melekler Lût’u, eşini ve kızlarını Sodom’dan çıkardıktan sonra şöyle dediler: “Dağa kaç; yoksa telef olursun.” Ancak Lût, buna karşılık olarak Yehova’ya “Aman efendim!” dedi. Ardından da başka bir öneride bulundu: “Şimdi bu şehir, oraya kaçmak için yakındır, ve o küçüktür. Şimdi oraya kaçayım.” Yehova nasıl karşılık verdi? “Bu şey için de ricanı kabul ettim” dedi (Tekvin 19:17-22). Yehova yetkisinden vazgeçmiş miydi? Kesinlikle hayır! Yine de Lût’un ricasını dikkate aldı ve bu konuda ona daha fazla iyilik yapmayı tercih etti. Bir anne ya da babaysanız, şöyle düşünebilir misiniz: Ailede uyulması gereken kuralları belirlerken çocuklarımızın düşüncelerini hesaba katabileceğimiz durumlar olabilir mi?

12. Bir çocuğun kendini güvende hissetmesine ne yardım eder?

¹² Elbette çocuklar sadece kuralları değil bu kuralları çiğnedikleri takdirde alacakları cezaları da bilmelidir. Eğer cezalar konuşulup belirlendiyse alınan kararların uygulanması gerekir. Ana babalar çocuklarını bir davranışları nedeniyle cezalandıracakları konusunda sürekli uyarır, fakat bunu yapmazlarsa onlara iyilikle davranmış olmazlar. Mukaddes Kitap şöyle der: “Mademki kötü işe karşı hüküm çabuk yapılmıyor, âdem oğullarının yüreği bundan ötürü kötülük etmek için kendi içlerinde cesaret buluyor” (Vaiz 8:11). Belki ana baba çocuklarını herkesin içinde ya da arkadaşlarının önünde cezalandırmayarak onu utandırmaktan kaçınabilir. Fakat çocuklar, ana babaları “Evet” dediyse evet, “Hayır” dediyse hayır olduğunu bilirse, bunun sonucunda ceza alsalar bile, kendilerini daha güvende hisseder ve ana babalarına saygı ve sevgileri artar (Matta 5:37).

13, 14. Ana babalar çocuklarını eğitirken Yehova’yı nasıl örnek alabilirler?

¹³ Ceza ve cezalandırma tarzı çocuğun kişiliğine uygun olmalıdır, ancak bu şekilde ana baba ona iyilik yapmış olur. Pam, “İki çocuğumuzun birbirinden farklı şekilde terbiye edilmesi gerekiyordu” dedi. “Bir çocuğumuzda etkili olan bir yöntem diğerinde etkili olmuyordu.” Kocası Larry şöyle açıklıyor: “Büyük kızımız dik başlıydı ve sadece katı bir terbiyeden anlardı. Fakat küçük kızımız sert bir söz, hatta bir bakıştan bile anlardı.” İyilikle davranan ana babalar her bir çocukları için nasıl bir terbiyenin yararlı olacağını anlamaya gayret ederler.

¹⁴ Kendisine hizmet edenlerin güçlü ve zayıf yönlerini dikkate alan Yehova, bu konuda ana babalar için bir örnektir (İbraniler 4:13). Ayrıca ceza verirken aşırı sert ya da aşırı  hoşgörülü davranmaz. Bunun yerine toplumunu her zaman ‘ölçü ile tedip eder’ (Yeremya 30:11). Ana babalar, çocuklarınızın güçlü ve zayıf yönlerini biliyor musunuz? Bu bilgiyi etkin bir şekilde, onları iyilikle terbiye etmek için kullanıyor musunuz? Bunu yaparak çocuklarınızı sevdiğinizi göstermiş olursunuz.

Dürüst Bir İletişim Sağlayın

15, 16. Ana babalar çocuklarının dürüst bir şekilde konuşabilmesi için ne yapabilirler? Mesih’i takip eden aileler bu konuda hangi yaklaşımları etkili buldu?

¹⁵ Sevginin başka bir özelliği de şudur: “Haksızlığa sevinmez, onun sevinci hakikatle birliktedir” (1. Korintoslular 13:6). Ana babalar çocuklarına doğru olanı sevmeyi nasıl öğretebilir? Önemli bir adım çocuklarına duygularını dürüstçe ifade etmeyi öğretmektir. Çocukların söyleyeceklerini kabul etmek onlar için rahatsız edici bile olsa ana babalar bunu yapmalı. Elbette, çocuklar doğru standartlarla uyumlu düşünce ve duygularını ifade ettiğinde ana babalar sevinir. Ancak bazen çocuğun samimi sözleri onun doğru olmayan bir eğilimini ortaya çıkarabilir (Tekvin 8:21). Bu durumda ana babalar nasıl karşılık vermeli? İlk tepkileri, yanlış düşüncelerini ifade ettiği için hemen çocuğu cezalandırmak olabilir. Fakat ana babalar böyle tepki verirse çocuklar çok geçmeden ana babalarının duymak istediklerini söylemeyi öğrenecektir. Tabii saygısız bir konuşma tarzını hemen düzeltmek gerekir, fakat çocuklara nasıl nazik şekilde konuşulacağını öğretmekle ne söyleyeceklerini belirlemek farklı şeylerdir.

¹⁶ Ana babalar dürüst bir iletişim kurulmasını nasıl sağlayabilir? Daha önce sözlerine değinilen Aleah şunları anlatıyor: “Çocuklarımız bizi hayal kırıklığına uğratan şeyler söylediğinde aşırı tepki göstermemeye çalışıyoruz. Böylece dürüst bir iletişim için uygun ortamı sağlayabildik.” Bir baba olan Tom şöyle diyor: “Kızımızı, bizden farklı düşündüğünde bile kendini ifade etmeye teşvik ettik. Eğer konuşurken sözünü keser ve onun düşüncelerine aldırış etmeden isteklerimizi yaptırmaya çalışırsak hayal kırıklığına uğrayacak ve yüreğindekileri bize açmayacaktı. Öte yandan kızımızı dinlememiz, onu da bizi dinlemeye teşvik etti.” Çocuklar şüphesiz ana babalarına itaat etmelidir (Süleyman’ın Meselleri 6:20). Fakat dürüst bir iletişimi sağlamak, ana babaların çocuklarına doğru düşünmeyi öğretmesine yardım edebilir. Dört çocuk babası olan Vincent şöyle diyor: “Genellikle bir durumun yararları ve zararları hakkında konuşurduk. Böylece çocuklarımız kendileri için neyin en iyisi olduğunu görebilirlerdi. Bu onlara düşünmeyi öğretti” (Süleyman’ın Meselleri 1:1-4).

17. Ana babalar neden emin olabilirler?

¹⁷ Elbette hiçbir ana baba Mukaddes Kitabın çocuk yetiştirmekle ilgili öğüdünü kusursuz şekilde uygulayamaz. Yine de çocuklarınızın, onları tahammül, iyilik ve sevgiyle yetiştirmek için gösterdiğiniz çabaları çok takdir edeceğinden emin olabilirsiniz. Yehova bu konudaki çabalarınızı kesinlikle ödüllendirecektir (Süleyman’ın Meselleri 3:33). Gerçek Hıristiyanların asıl amacı, çocuklarının Yehova’yı onların sevdiği kadar sevmeyi öğrenmesini sağlamaktır. Ana babalar bu değerli amaca nasıl ulaşabilirler? Sonraki makalede bazı yöntemler ele alınacak.

Hatırlıyor musunuz?

• Sağgörülü olmak ana babanın tahammül etmesine nasıl yardım edebilir?

• İyilikle davranmak ve terbiye arasında nasıl bir bağlantı vardır?

• Ana babalarla çocuklar arasında dürüst bir iletişim olması neden yaşamsaldır?

[Sorular]

[Sayfa 23’teki resimler]

Ana babalar, çocuk olmanın nasıl bir şey olduğunu hatırlıyor musunuz?

[Sayfa 24’teki resim]

Çocuklarınızın sizinle dürüst ve açık bir iletişim kurmasını sağlayabiliyor musunuz?