U Dondon Ikyav I Aôndo U Mimi La
U Dondon Ikyav I Aôndo U Mimi La
“Lu nen mbakaven Aôndo er ônov mba doon ishima nahan.”—MBAEFESE 5:1.
1. Ka jighjigh u nyi ior mbagen ve lu a mi sha kwagh u mimi, man er nan ve mhen ve la a lu shami ga?
“KA NYI i lu mimi?” (Yohane 18:38) Mpin u tan abusan sha kwagh u Pontiu Pilatu yange pine í zulum hegen anyom 2000 ne, lu u tesen ér mimi ka kwagh u a taver a gande u or a tôv sha mi yô. Ior kpishi nyian vea lumun a kwagh ne nahan. Ior mbagen nenge ér mimi ngu ga kareghaa je. Alaghga ú vande ungwan ior kaa ér, hanmaor tsough mimi ú nan iyol i nan, shin kwagh lu mimi cii ga, shin mimi gem hanma shighe cii. Mbamhen mban nahan ka mba shami ga cii. Awashima u ior ve lu a mi ve, ve keren iwanger sha kwagh shi ve henen kwagh yô, ka u nôngon ér vea fa akaa, shin vea fa mimi sha kwagh u tar wase u se lu shin ú ne. Mayange je mimi ka ma mnenge u or lu a mi sha kwagh ga. Ikyav i tesen yô, ior mbagen nenge ér uma u or kpen, kpa mbagen nenge ér uma u or kpen ga. Mbagen hen ér Satan ngu, kpa mbagen hen ér Satan ngu ga. Mbagen kaa ér uma ngu a awashima, kpa mbagen kaa ér uma ngu a awashima ga. Ken hanma ikyav i i tese heen ne cii, ka kwagh môm tseegh a lu shami ye. U môm ka mimi, ugen la ka aie; ve cii vea fatyô u lun mimi ga.
2. Ka sha nyi igbenda nahan Yehova a lu Aôndo u mimini, man ka mbampin mba nyi se nenge sha mini?
2 Se hen ken kwaghngeren u a kar la ser Yehova ka Aôndo u mimi. A fa mimi u hanma kwagh cii. Yehova kaha kposo a Satan Diabolo u a lu orihyom na la yem zende zende je, un er kwagh sha mimi sha hanma shighe cii. Heela tseegh ga, Yehova ngu á pase ior kwagh u mimi doo doo kpaa. Apostoli Paulu wa mba ve lu Mbakristu a na imôngo la kwagh, wener: “Lu nen mbakaven Aôndo er ônov mba doon ishima nahan.” (Mbaefese 5:1) Er se lu Mbashiada mba Yehova yô, se fatyô u kaven un sha u ôron kwagh sha mimi shi eren kwagh sha mimi nena? Er nan ve i lu hange hange u se er kwagh nee? Man ka ibumun i nyi se lu a mi i tesen ér Yehova lumun a mba ve zenden sha gbenda u mimi laa? De se nenge nen sha akaa ne.
3, 4. Apostoli Paulu man Peteru pase akaa a i gbe u aa va er ken “ayange a masejime” la nena?
3 Se mba ken shighe u atesen a aiegh a kwaghaôndo a dumbur yô. Er Aôndo mgbegha apostoli Paulu ve tsengaôron nahan, sha ashe yô, ior kpishi ken “ayange a masejime” ne mba a mlu u civir Aôndo la kpa mba gem mba nyiman agee la. Ior mbagen “mba mhen ve a vihi” yô, hendan a mimi kuaa je. Heela tseegh ga, “udangmbaiorov man mbatsughunior . . . yem hemen hemen. . .hemba vihin a vihi kwagh. Mba tsughun ior man ve di kpaa mba gem mba tsughun ve.” Shin er ambaaior ne a henen ityesen gbem nahan kpa, mba fantyô u aren sha “mfe u . . . mimi” la ga.—2 Timoteu 3:1, 5, 7, 8, 13.
4 Apostoli Peteru kpaa Aôndo mgbegha un u ngeren kwagh u ayange a masejime ne. Er a tsengaôron nahan, ka mimi tseegh ior ve vende ga, kpa mba lahan Mkaanem ma Aôndo kua mba ve yôôn mimi u i nger ken ma la kpaa. Hungur mbanahantar mban “sha apera” je er yange i tim tar u sha ayange a Noa la sha mnger nahan, shi hungur ve er kwagh ne a lu ikyav i iyange i jirigh i i̱ lu van ken hemen la yô. Mhungur u i kpen hungur ve sha apera ne una va a ve ken mtim sha shighe u Aôndo a ver wener una tim ior mba ve vende un la.—2 Peteru 3:3-7.
Mbatomov mba Yehova Fa Mimi
5. Sha kwagh u profeti Daniel a er yô, kanyi kwagh ia er sha “shighe u mkur,” man kwaghôron na u profeti ne iv sha mi nena?
5 Zum u profeti Daniel lu pasen kwagh u “shighe u mkur” yô, á tsengaôron kwagh ugen kposo u una va er hen atô u ior mba Aôndo yô—ka mhidi u mimi u kwaghaôndo una hide a mgbogh la. Á nger wener: “Ior kpishi vea zende wue wue man mfe kpaa una seer.” (Daniel 12:4) Orcugh u hemban la kan shio u tumbur a ior mba Yehova shin pirin ve ashe. Ve hen Bibilo vighe vighe, nahan ve zua a mfe u mimi la. Ken derianyom u hiihii la, Yesu ta mbahenen nav iwanger. Á “bugh ve ishima sha u kaven icighanruamabera.” (Luka 24:45) Ken ayange a ase ne kpaa, Yehova er a vese nahan vough. Á wase ior umiliôn imôngo sha ikyev i Mkaanem nam man jijingi na man nongo na, sha avegher a tar cii, nahan ve kpaa ve fa kwagh u un kpa a fe kera cii la—ka mimi je la.
6. Ka akaa a mimi a ken Bibilo a nyi ior mba Aôndo ve fe nyiana?
6 Er se lu ior mba Aôndo yô, se zua a mkav sha akaa kpishi a mayange je se á lu ior nav ga yô, ma se zough a mi ga yô. Se fa mbamlumun sha mbampin mba ior mbafankwagh mba tar ne ve nénge anyom udubu imôngo hegen ér vea fa, kpa ve kan shio yô. Ikyav i tesen yô, se fa er i hii ve ican i yan i lu yô, man er i hii ve ior ve kpen yô, shi se fa er i hii ve i lu kwagh u uumace vea fatyô u van a bem man mzough shin tar sha won ga yô. Shi i̱ na se mfe u fan kwagh u ken hemen—er kwagh u Tartor u Aôndo man paradiso u shin tar kua uma u vough u been mayange ga la nahan. Se fa Yehova, un u a lu Uhemban sha won cii la. Se hen kwagh u anza a na a a lu a mi a doon yum la, shi se fa akaa a i gbe u se er keng sha er se zua a averen a na yô. Mfe u fan mimi la una wase se u kaven kwagh u a lu u mimi ga yô. U yaren tom a mimi u se fe la una wase se se zenda agbilinakaa tyô ga, shi se zua a kwagh u hemban doon ken uma, shi se lu a ishimaverenkeghen i kpilighyol sha kwagh u mlu wase u ken hemen la kpaa.
7. Ka unô vea fatyô u zuan a mimi u ken Bibilo laa, man ka unô vea fatyô ga?
7 Ú fa mimi u ken Bibilo la kpa? Aluer ú fa yô, ú ngu a iveren i vesen je zua ga. Shighe u or ka nana nger takerada yô, ka nan nger kwagh sha gbenda u kwagh shon una bende a ior mba nan lu a ve ken ishima la cii yô. Ka i nger ityakerada igen i lu sha ci u mba fan takerada kpishi, igen ka i nger sha ci u mbayev, igen di i nger sha ci u ior er mbatwerev shin atica nahan. Shin er hanma or nana fatyô u zuan a Bibilo zange ôron nahan kpa, i nger i̱ sha ci u nongo ior u ua ôr i̱ a kav shi a doo ve ôron i̱ la. Yehova yange nger i̱ sha ci u mba ve hidi a ayol a ve ijime la kua mbaasemaleghlegh mba shin tar cii. Aluer ambaaior ne a hen takerada shin a hen ga, shin er aeren a ityô ve a lu cii, shin nyityô ian i ve lu sha mi cii, shin aluer ka nyityô tar ve dugh her kpaa, vea fatyô u kaven kwagh u Bibilo i er yô. (1 Timoteu 2:3, 4) Kpa gema mba mimi a gbe ve ishima ga yô, aluer vea lu a mfe kpishi shin vea hen makeranta kpishi je kpaa, i na ve mimi u ken Bibilo ne ga. Mbagengeseyol man mba tan ihyagh cii vea fatyô u kaven mimi u injaa u a lu ken Mkaanem ma Aôndo ne ga. (Mateu 13:11-15; Luka 10:21; Aerenakaa 13:48) Ka Aôndo tseegh a lu a tahav mbu eren imba takerada ngin nahan ye.
Mbatomov mba Yehova mba Er Kwagh sha Mimi
8. Hii nan ve Yesu lu mimi jighilii?
8 Er Yehova kpa a er kwagh sha mimi nahan, Mbashiada nav mba jighjigh mbara kpaa mba er kwagh sha mimi. Yesu Kristu u a lu Orshiada u Yehova u vesen la, pase mimi sha akaa a yange tese la man sha akaa a yange er shighe u lu uma zan zan kar kpen la. Á kende a mimi u mkaanem ma Yehova man uityendezwa nav sha. Sha nahan yô, Yesu lu mimi jighilii je, er un iyol na a er nahan.—Yohane 14:6; Mpase 3:14; 19:10.
9. Kanyi Ruamabera a er se sha gbar u ôron kwagh sha mimi laa?
9 Yange Yesu “mgbough a mrumun u sha mhôôn man mimi kpaa” shi “icugh kpaa lu Un ken zwa ga.” (Yohane 1:14; Yesaia 53:9) Mbakristu mba mimi dondo ikyav i Yesu ver i ôron mbagen kwagh sha mimi la. Paulu wa mbananjighjigh a na imôngo kwagh wener: “Hanma or nana̱ ôron kwagh sha mimi a or u nan we ndor a nan yô gadia se mba alegh ayol a ase.” (Mbaefese 4:25) Profeti Sekaria yange vande ngeren kwagh kaa ér: “Ôron nen kwagh sha mimi, hanma or a orgen.” (Sekaria 8:16) Mbakristu mba er kwagh sha mimi sha ci u gba ve ishima u eren ishima i Aôndo. Yehova er kwagh sha mimi, shi á fa kwaghbo u aie a ve a mi yô. Sha nahan yô, á ver ishima wener mbatomov nav cii ve ôron kwagh sha mimi, man ishimaveren na ne ngi vough kpaa.
10. Er nan ve ior ve eren aie, man ka akaa a vihin a nyi nahan nga a due ken aie ve u eren nee?
10 Ior kpishi nenge aie u eren ér ka gbenda u dedoo u vea zua a ma kwagh sha ci u iwasen ve yô. Ior ka ve er aie sha ci u vea war tsaha, mbagen yô ka ve er aie sha ci u vea zua a mtsera sha kwagh shin sha u ior ve wuese ve yô. Nahan kpa, aluer aie u eren ya tor ken or yô, kwagh ne ka kwagh bo je zua ga. Bee kera yô, mayange je Aôndo una lumun a or u eren aie ga. (Mpase 21:8, 27; 22:15) Zum u ior ve fe se ér se mba er kwagh sha mimi yô, ka ve lumun a kwagh u se er ve la shi ka ve na se jighjigh kpaa. Nahan kpa, aluer i kôr se eren aie, aluer ka kwa môm tseegh je kpa, hii sha shighe la je ior vea kera gba nan se jighjigh sha nyi kwagh i se er ve ga. Injakwagh igen kaa ér: “Ka mondo môm a vihin ruam ye.” Shi igen kaa ér: “Aluer oraie nana ôr kwagh u mimi je kpaa, a na jighjigh ga.”
11. Ka sha nyi gbenda nahan ieren i mimi i saa sha u gban di ôron kwagh u mimi tseegh tsô ga?
11 Ieren i mimi saa sha u gban di ôron mbagenev kwagh u mimi tseegh tsô ga. Kwagh ne ka gbenda u uma jighilii. Ieren ne ngi i tese inja or i se lu yô. Se mba pasen ior mbagenev mimi ka lu sha kwagh u se er ve la tseegh ga, kpa ka se pase ve mimi sha ieren yase kpaa. Apostoli Paulu pine wener: “We u u tesen mbagenev ne u kera tese iyol you gaa? We u u yee wer, i̱ de iin ga ne, u gema u ngu iini? We u u kaan wer, i̱ de eren idya ga ne, u gema u ngu eren idya?” (Mbaromanu 2:21, 22) Aluer se soo ser se pase mbagenev mimi yô, a gba u se eren kwagh sha mimi sha igbenda yase cii. Aluer i fa ér se mba ior mba eren kwagh sha mimi yô, kwagh ne una bende a ieren i ior sha kwagh u se lu tesen ve la sha gbenda u vesen je.
12, 13. Kanyi kwagh wankwase ugen yange nger sha kwagh u ieren i mimi, man kanyi yange i na ve lu dondon atindi a tseng a sha kwagh u ieren i dedoo laa?
12 Agumaior ken mbatomov mba Yehova kpa kav er i lu hange hange u lun ior mba mimi yô. Wankwase ugen u i yer un ér Jenny yô, yange nger kwagh ken makeranta sha shighe u lu anyom 13 yô, a kaa wener: “Ieren i mimi ka kwagh u injaa u a doom ishima kpishi yô. Kpa kwagh ngu a er i vihi yô, ka ior kpuaa tseegh ve lu a ieren i mimi nyian ye. M tôndozwa a iyol yam mer me za hemen u lun a ieren i mimi ken uma wam sha hanma shighe cii. Aluer ka u me ôr kwagh sha mimi kpa kwagh la una vam a mtsera ave ave ga shin azende am kpaa ga je kpa, me lu a mimi wam her. Me ver ishima sha er a lu ior mba ve er kwagh sha mimi shi ve lu a ieren i mimi tseegh vea lu azende a am yô.”
13 Tica u Jenny ngur ôron kwagh sha kwaghngeren na ne yô, á kaa ér: “Ú ngu wanyekwase kpuaa man ú kôr cio u lun a ieren i mimi ken we. M fa tsô mer ú var a kwagh u ú tsough wer ú er ne sha ci u ú ngu a ishima i eren kwagh u mimi.” Kanyi yange i wase wanyemakeranta u kwase ne ú lun a ieren i mimi nahana? Ken mhii u kwaghngeren u Jenny la, á kaa wener, kwaghaôndo na “ver atindi aa una dondo ken uma [na] yô.” Jenny yange nger kwagh ne anyom kar kuma ataankarahar hegen. Tica na la kaa wener un hen ér, er Jenny a lu môm ken Mbashiada mba Yehova yô, una za hemen u dondon sha atindi a tseng a ieren i dedoo la ken uma na.
Mbatomov mba Yehova mba Pasen Mimi
14. Er nan ve mbatomov mba Aôndo ve hembe lun a tom u vesen, ú kenden a kwagh u mimi sha laa?
14 Sha mimi yô, ior mbagenev mba ve lu Mbashiada mba Yehova ga kpaa, alaghga vea ôron kwagh sha mimi shi vea lu a ieren i mimi kpaa. Nahan kpa, er se lu mbatomov mba Aôndo yô, se mba a tom u vesen hemba cii, ú kenden a mimi sha. I wa se mimi u a lu ken Bibilo la sha ikyev—mimi u una fatyô u van se a uma u tsôron la. Sha nahan yô, se mba a tom u samber a mfe ne hen ior mbagen, u̱ i gbe u se er keng yô. Yesu kaa ér: “Hanma or u i ne nan kpishi, á ker di her a nan kpishi.” (Luka 12:48) Sha kpôô yô, i̱ ‘ker kwagh kpishi’ hen ior mba i ne ve mfe u injaa u Aôndo la.
15. Shighe u ka wea tesen ior mbagenev mimi u ken Bibilo la nahan ka msaanyol u nyi ka ú zua mini?
15 Msaanyol ngu ken mtese u tesen mbagenev mimi u ken Bibilo la. Se mba yôôn loho u dedoo—loho u ishimaverenkeghen u kundun ken ishima la—hen ior mba “i tumbul a ve, ve sambe wuee er iyôngo i i lu a orkuran i ga nahan” la man hen mba “ityesen i ujijingi mba bov” i pir ve ashe shi i nzughur a ve la; se mba eren kwagh ne er mbahenen mba Yesu mba sha derianyom u hiihii la kpa yange ve er nahan. (Mateu 9:36; 1 Timoteu 4:1) Apostoli Yohane nger wener: “Aluer m ungwa mer, mbayev av mba zenden sha mimi yô, kam iember je hemba akaa agen cii.” (3 Yohane 4) Jighjigh u nan u “mbayev” mba Yohane la—alaghga lu mba yange tese ve mimi la—lu kwagh u van un a iember kpen kpen. Ka se ember shighe u se nenge ior ve ngohol Mkaanem ma Aôndo a iwuese yô.
16, 17. (a) Er nan ve i lu ior cii ve lumun mimi ga? (b) Ka iember i nyi ú fatyô ú zuan a mi er ú lu yôôn mimi u ken Bibilo nee?
16 Sha mimi yô, ka ior cii vea lumun mimi ga. Yesu pase mbagenev mimi u Aôndo, shin er shighe u lu ôron mimi ne ne lu shighe u ior fa soon kwagh u mimi ga nahan. Á kaa a Mbayuda mba ve lu mbaahendanev la ér: “Ka nyi ne nem jighjigh ga? U nan dugh sha Aôndo yô, nan ongo mkaanem ma Aôndo; kape i lu man ne ongo ma ga la, sha ci u ne dugh her Aôndo ga yô.”—Yohane 8:46, 47.
17 Se kpa se mba eren er Yesu nahan, se mba hidi ijime sha u pasen mbagenev mimi u injaa u Yehova la ga. Se mbá veren ishima ser hanma or nana ungwa kwaghôron wase ga, gadia lu ior cii ungwa kwaghôron u Yesu ga. Nahan kpa, er se fe ser se mba eren kwagh u dedoo ne tseegh kpa, ka kwagh u nan se iember kpishi je. Erdoo u Yehova a lu a mi la na yô, á soo wener i pase mimi hen uumace cii. Er Mbakristu ve lu a mimi yô, ve hingir mba tan iwanger ken tar u ú we ime ne. Aluer se de ser iwanger i mimi i mondo sha kwaghôron wase man ieren yase yô, se wase mbagenev u nan Ter wase u sha la icivir. (Mateu 5:14, 16) Ka se pase ken igbar ser se venda atesen a aiegh a Satan a dugh a mi a lu tsughun ior ér ka kwagh u mimi la, se gema se mba kenden a̱ Mkaanem ma Aôndo ma ma lu wang i̱ nungu kwagh môm ugen sha ma ga la sha. Mimi u se fe shi se samber a mi la una fatyô u nan mba ve ngohol un la mpase tuhwa u mimi.—Yohane 8:32.
Zenden sha Gbenda u Mimi
18. Hii nan ve Yesu yange lumun a Natanael, man á lumun a na nena?
18 Mimi lu kwagh u doon Yesu ishima shi ôron kwagh sha mimi kpaa. Shighe u Yesu lu pasen kwagh shin tar ne la, lumun a mba ve ôron kwagh sha mimi la. Yesu ôr kwagh u Natanael kaa wener: “Nenge, mimi je, ka or u Iserael u ma icugh i lu ken a na je ga yô.” (Yohane 1:47) Ayange nga kar yô, á tsua Natanael, un shon u ikyav i tese ér yange lu a iti igen ér Bartolomeu la, lu môm ken mbaapostoli nav mba 12 la. (Mateu 10:2-4) Nenge imba icivir i numben a mi ga ne sha wono!
19-21. Orgen u ngise lu orapirashe la yange zua a iveren sha ci u m-er u a ôr mimi vangertiôr la nena?
19 Ityough ki Bibilo ki gen ken takerada u Yohane jimin cii ki ôr kwagh u or u mimi ugen u Yesu ver un doo doo yô. Se fa iti i or ne jighilii ga. Kpa se fa ser, or ne lu orsônonkwagh u yange i mar un a ashe a pirin yô. Er Yesu bugh or ne ashe yô, kpiligh ior iyol kpishi je. Ibaver i kwagh u angev mbu i bee or ne sha ivande ne ar a Mbafarishi mbagenev mba kwagh u mimi doo ve ishima ga mba ve vande wan kwagh ayol a ve ér or u nan ne Yesu jighjigh yô vea dugh nan ken shinagoge kera la. Er mbamaren mba cian kwagh mba or u ngise lu orapirashe ne, fa awashima u Mbafarishi ne yô, ve er ve aie ér ve fa e̱r i hii ve wan ve a lu nengen hegen ga, shi ve fa or u nan bugh un ashe kpaa ga.—Yohane 9:1-23.
20 Tsô i yila or u i bee un angev ne va va tile sha ishigh ki Mbafarishi. Or ne wa ikyo sha kwagh môm môm u alaghga a er a na la ga, nahan á ôr ve mimi vangertiôr je. Á pase ve er i bee un angev yô, man er i lu Yesu a bee un angev nahan. Yange kpiligh or ne iyol kpishi er ashagbaaior a a fe takerada ne a ne jighjigh ér ka hen Aôndo Yesu a dugh ga yô, nahan or u angev bee un ne wa ve kwagh a mciem shio ér ve lumun ikyav i i lu ken igbar je i lu ashe tugh ga ne, á kaa ér: “Or ne Una dugh sha Aôndo ga yô, ma A fetyô u eren ma kwagh ga.” Er gande Mbafarishi tunan kwagh u or ne ôr ve ne yô, ve kaa ér ngu lamen a ve sha cihi, nahan ve dugh un kera.—Yohane 9:24-34.
21 Yesu ongo kwagh ne nahan yô, á tôô shighe á ker or ne doo doo. Zough a na yô, á seer taver jighjigh u nan u or u ngise pir ashe ne tese la. Yesu pase or ne wang wener un ngu Mesiya. Nenge er mimi u or ne yange ôr ne va un a iveren sha wono! Sha kpôô yô, mlumun u Aôndo ngu a mba ve er kwagh sha mimi la.—Yohane 9:35-37.
22. Er nan ve i doo u se zenden sha gbenda u mimi?
22 Ieren i eren kwagh sha mimi la i̱ lu se kwagh u se zenda i ityô sha gbashima yô. Ka hange hange u se maa mlu u dedoo vea ior man Aôndo shi se vihi mlu shon kera ga. M-er u ôron kwagh sha mimi la inja na yô, ka u se ôron kwagh wang, sha inja shi se lu or u ior cii, or u ior mbagen vea fatyô u nan se jighjigh yô, man ieren ne i ve a mlumun u Yehova. (Pasalmi 15:1, 2) Or u nan er kwagh sha mimi ga yô, nan ngu orcugh, ú eren aie, ú mayange je á fatyô u nan nan jighjigh ga yô, man mba ve eren kwagh nahan ne cii, Yehova saan ishigh sha a ve ga. (Anzaakaa 6:16-19) Sha nahan yô, kange ishima dông zenden sha gbenda u mimi. Sha mimi yô, u dondon ikyav i Aôndo u mimi la, tese ér ka hange hange u se kpa se fa mimi, se ôron kwagh sha mimi shi se eren kwagh sha mimi kpaa.
Ú Na Mlumun Wer Nyi?
• Er nan ve i doo u se lu a iwuese sha mfe u se fe mimi nee?
• Se dondo ikyav i Yehova sha u ôron kwagh sha mimi nena?
• Ka mbamtsera mba nyi se zua a mi sha u nan ior mbagenev mimi u ken Bibilo laa?
• Er nan ve i lu hange hange u se zenden sha gbenda u mimini?
[Study Questions]
[Pictures on page 27]
I na Mbakristu mimi u ken Bibilo la, nahan mba samber a mi hen ior mbagenev sha gbashima je
[Pictures on page 28]
Orapirashe u Yesu bee un angev la zua a iveren kpishi je sha m-er u yange ôr kwagh sha mimi la