Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Siohwa Iei Atail Wasahn Kousoan

Siohwa Iei Atail Wasahn Kousoan

“Maing Siohwa, pein komwi ketin kadehdedahr me komwi wia wasahn kousoan mehlel ehu ong kiht erein dih kan koaros.”​—MEL. 90:1, NW.

1, 2. Ia pepehm en sapwellimen Koht ladu kan duwen sampah wet? Wasahn kousoan dahieu me re ahneki?

  KE KIN ahneki pepehm en nsenamwahu oh sohte perki mehkot nan sampah suwed wet, duwehte omw mi nan imwomwo? Ma soh, ke kin ahneki soangen pepehmohte me sapwellimen Siohwa ladu kan ahneki. Sangete mahs, koaros me kin uhdahn poakohng Siohwa pehm me re wia mehn liki kei nan sampah wet. Karasepe, sapwellimen Koht tohn kaudok lelepek kan me kin kesekeseuseli nan wasa kan nan sapwen Kenan ahneki pepehm wet. Paipel mahsanih me re kin “kadehdehda ni sansal duwen ar mehn liki oh mehn keiru kei nin sampah.”​—Ipru 11:13.

2 Sapwellimen Krais tohnpadahk keidi kan wia “tohn nanleng mehlel” kei. Re pil kin pehm me re duwehte “mehn liki kei oh mehn keiru kei” nin sampah wet. (Pil. 3:20; 1 Pit. 2:11) Sapwellimen Krais “sihpw teikan” pil “kaidehn kisehn sampah,” duwehte Sises me kaidehn kisehn sampah. (Sohn 10:16, NW; 17:16) Ahpw, sapwellimen Koht aramas akan mie arail wasahn kousoan. Kitail sohte kak kilangki masatail wasahn kousoan wet, ahpw e wia wasa ehu me ke keieu sohte pahn perki mehkot oh wasa me limpoak kin keieu mi ie me ke kak diar. Wasahn kousoan dahieu met? Moses ntingihedi: “Maing Siohwa, pein komwi ketin kadehdedahr me komwi wia wasahn kousoan mehlel ehu ong kiht erein dih kan koaros.” * (Mel. 90:1NW) Siohwa iei “wasahn kousoan mehlel ehu,” de ihmw ehu, ong sapwellime ladu loalopwoat kan. Ke ese ia duwen Siohwa eh ketin wia ihmw ehu ong sapwellime ladu kan mahs? Ia duwen eh ketin wia ihmw ehu ong sapwellime kan rahnwet? Oh ia duwen eh pahn ketin wia ihte wasahn kousoan me kihda perepe mwahu ong sapwellime ladu kan ni ahnsou kohkohdo?

SIOHWA IEI “WASAHN KOUSOAN MEHLEL EHU” ONG SAPWELLIME LADU KAN MAHS

3. Dahme Melkahka 90:1 (NW) kin kapahrekihong Siohwa? Dahme kahrehda?

3 Ekei pak Paipel kin kapahrekihong Siohwa soahng kan me kitail kak kilang pwe kitail en kak wehwehki mwahu sapwellime irair kan. Karasepe, Melkahka 90:1 (NW) kin kapahrekihong Siohwa “wasahn kousoan” ehu, de ihmw ehu. Ni atail kin medewehla duwen ihmw ehu, kitail kin medewe duwen wasa ehu me mie limpoak, popohl, oh mie perepatail. Dahme kahrehda ire wet kapahrekihong Siohwa ihmw ehu? Paipel mahsanih me Siohwa iei limpoak. (1 Sohn 4:8) E pil mahsanih me ih iei Koht en popohl oh me e kin ketin pere sapwellime ladu kan. (Mel. 4:8) Nin duwen karasaras ehu, kitail en koasoiapene ia duwen Siohwa eh ketin duwehte ihmw ehu ong sapwellime ladu lelepek Eipraam, Aisek oh Seikop.

4, 5. Ia duwen Koht eh ketin kapaia oh pere Eipraam?

4 Ele Eipraam medemedewe dahme kahrehda Siohwa ketin mahsanihong ih: “Kohkohla sang nan sapwomwen, rehn kisehmw kan, sang ni imwen semomwen, kowe eri kohla nan sahpw ehu me I pahn kasalehiong uhk.” Ahpw dahme Siohwa ketin mahsanihong ih mwuri ele kamweitala ih. E mahsanih: “I pahn kihong uhk kadaudok ngedehrie, me pahn wiahla wehi lapalap ehu. I pahn kapaiaiukada oh kalinganahla edomw.” Siohwa pil ketin kapatahiong: “I pahn kapaiahda irail kan me kin kapaiukada. Ahpw I pahn keriahla irail kan me kin keriaiukala.”​—Sen. 12:1-3.

5 Siohwa ketin inoukihda me e pahn ketin kapaia oh pere Eipraam oh kadaudoke kan, oh iei met me e ketin wia. (Sen. 26:1-6) Karasepe, e ketin kauhdihsang Parao en Isip oh Nanmwarki Apimelek en Kerar ara pahn kemehla Eipraam oh kihsang eh pwoudo, Sara. E ketin perehla Aisek oh Repeka ni soangen ahlohte. (Sen. 12:14-20; 20:1-14; 26:6-11) Paipel mahsanih me Siohwa “sohte ketin mweidohng emen en wiakauwe irail; oh e ketin kaloke nanmwarki kan pwehki irail. E ketin mahsanih, ‘Kumwail dehr sair ei ladu pilipil pwukat; kumwail dehr wia mehkot suwed ong nei soukohp akan.’”​—Mel. 105:14, 15.

6. Dahme Aisek padahkihong Seikop en wia? Dahme Seikop kakete medemedewe?

6 Siohwa pil ketin apwalih mwahu Seikop, me eh pahpa kahlap iei Eipraam. Ni ahnsou me e lelehr Seikop en pwopwoudida, semeo Aisek padahkihong: “Ke dehpa pwoudikihda emen lihen Kenan. Onopada pwe ke en kohwei Mesopodamia, ni imwen Petuel, semen omw nohno. Ke ahpw pwoudikihda emen lihen wasao, emen nein Lapan, rien omw nohno, nah serepein ko.” (Sen. 28:1, 2) Seikop kapwaiada dahme eh pahpao padahkihong. E kohkohsang eh peneineio nan Kenan oh seiloakla Aran mwail epwiki kei oh mwein e kelehpw. (Sen. 28:10) Ele e medewe: ‘Ia uwen werei ei pahn kohkohla? Rien ei nohno ohlo pahn perenki kasamwo ie? I pahn kak diar ei pwoud men me poakohng Siohwa?’ Ahpw mehkot wiawi nan Lus, mwail 60 sang Peersepa, me sewese Seikop en sohla pwunod. Dahme wiawi?

7. Ia duwen Koht eh ketin kamweitala Seikop?

7 Nan Lus, Siohwa ketin pwarohng Seikop nan ouraman ehu oh ketin mahsanih: “I pahn ieiang uhk oh sinsileiuk wasa koaros me ke pahn kohla ie, oh I pahn kapwuredohng uhk nan sahpw wet. I sohte pahn keseiukala I lao kapwaiada mehkoaros me I inoukihong uhk.” (Sen. 28:15) Mahsen kadek pwukat ele uhdahn kamweitala Seikop. Mwurin mwo, Seikop ele uhdahn men kilangadahr ia duwen sapwellimen Siohwa inou kan ar pahn pweida. Ma ke kohkohlahsang imwomwo, ele pwehn papah nan ehu sahpw tohrohr, mwein ke pwunodada duwehte Seikop. Ahpw ke uhdahn pehm duwen Siohwa eh ketin apwalih iuk ni ahl tohto.

8, 9. Ia duwen Siohwa eh ketin wia “wasahn kousoan mehlel ehu” ong Seikop? Dahme karasaras en Seikop padahkihong kitail duwen Siohwa?

8 Ni Seikop eh lella Aran, rien eh nohno Lapan kasamwo ih oh mwuhr kihong en pwoudiki Lia oh Resel. Ahpw mwurin ahnsou ehu, Lapan tepida mwersuwedih Seikop oh wekidala pweinen eh doadoahko pak eisek! (Sen. 31:41, 42) Ahpw Seikop dadaurete soahng pwukat koaros pwehki e likih me Siohwa pahn ketin apwalih. Imwilahn met, Siohwa ketin kapaiada Seikop. Ni ahnsou me Koht ketin padahkihong en pwurala Kenan, Seikop naineki “pelinmen tohto, iangahki lidu, kamel oh ahs tohto.” (Sen. 30:43) Seikop uhdahn kalahngankihong Siohwa oh kapakapki: “I sohte warohng kalahngan koaros oh loalopwoat poatopoat me komw ketin kupwurehki sapwellimomwi ladu menet. I kotelahr Pillap Sordan sohte wa mehkot ihte sokon pwoat, a met I pwurodohr kahre pwihn riau wet.”​—Sen. 32:10.

9 Karasaras pwukat kasalehda ia uwen mehlel en dahme Moses koasoia: “Maing Siohwa, pein komwi ketin kadehdedahr me komwi wia wasahn kousoan mehlel ehu ong kiht erein dih kan koaros.” (Mel. 90:1NW) Siohwa sohte ketin wekila. E ketin poakohngete, pereperehte, oh apwahpwalihte sapwellime ladu loalopwoat kan. (Seims 1:17) Kitail kilang ia duwe.

SIOHWA IEI ATAIL “WASAHN KOUSOAN MEHLEL” RAHNWET

10. Dahme kahrehda kitail kak kamehlele me Siohwa kin ketin pousehlahte wia “wasahn kousoan mehlel ehu” ong sapwellime ladu kan?

10 Medewehla met: Ke mi nan mwoalen kopwung nin duwen sounkadehde men pwehn kadehdehda suwed en ohl emen me uhdahn loalokong oh kehlail. Ih sounlikamw oh kamaramas lemei men, oh mie aramas akan me kin doadoahk ong ih sang wasa koaros. Ia omw pepehm ahnsou me ke pedoisang nan mwoalen kopwungo mwurin rahno eh nekier? Ke pahn pehm me ke sohte perki mehkot? Uhdahn soh! Ke pahn ahneki kahrepe mwahu en peki perepomw. Ni ahlohte, nin duwen sapwellimen Siohwa ladu kan, kitail wia sounkadehde kei me kin kadehdehda suwed en sapwellime imwintihti suwed, Sehdan. (Wadek Kaudiahl 12:17.) Sehdan songehr en kauhdi sapwellimen Koht aramas akan. Ahpw ia duwe, e pweida ni eh wia met? Soh! Ni mehlel, aramas akan me kitail kin pousehlahte kalohk ong kin wie tohtohla nan sampah pwon. Ia duwen met eh kak wiawi? Pwehki kahrepe ehute: Siohwa iei “wasahn kousoan mehlel ehu” ong kitail. Laudsang mahs, e ketin pere oh kapaiada sapwellime aramas akan erein imwin rahn pwukat. (Wadek Aiseia 54:14, 17.) Ahpw Siohwa kak ketin pousehlahte wia “wasahn kousoan mehlel ehu” ong kitail ihte ma kitail sohte mweidohng Sehdan en pitihkitaildi.

11. Ia pil ehu mehn kasukuhl me kitail kak sukuhlki sang Eipraam, Aisek, oh Seikop?

11 Kitail en sukuhlki pil ehu mehn kasukuhl sang Eipraam, Aisek, oh Seikop. Mendahki re kin kousoan nan Kenan, re katohreirailsang aramas akan en sahpwo oh re kin kailongki soahng suwed kan me aramas ako kin wia. (Sen. 27:46) Re sohte anahne kosonned tohto pwe ren ese dahme pwung de dahme sapwung. Re ese dahme Siohwa ketin poakohng oh dahme e ketin kalahdeki. Eri re kin wia soahng koaros me re kak pwe ren dehr wia kisehn sampah. Re uhdahn wia mehn kahlemeng mwahu ong kitail! Ke kin nantihong laud ken alasang sapwellimen Siohwa ladu lelepek pwukat? Ke kin kasalehda me ke sohte men wia kisehn sampah wet sang ni omw kin kanahieng omw pilada kompoakepahmw kan de mehn kamweit kan? E kansensuwed me ekei nan mwomwohdiso en Kristian, ni soangen ahl kei, kin pehm nsenamwahu nan ahn Sehdan sampah. Ma ke ahneki soangen pepehm wet, mehnda ma tikitik, ken kapakapki sapwellimen Siohwa sawas. Tamataman met, sampah wet ahn Sehdan oh e kin roporop oh sohte katapanki kitail.​—2 Kor. 4:4; Ep. 2:1, 2.

12. (a) Ia duwen Siohwa eh kin ketin sewese sapwellime ladu kan? (b) Ia omw pepehm duwen sawas kan me Siohwa ketikihda ong kitail?

12 Ma kitail sohte men Sehdan en pitihkitaildi, kitail anahne isaneki sawas koaros me Siohwa ketikihda ong sapwellime ladu kan. Karasepe, sawas kan me e kin ketikihda iei mihting en Kristian kan, kaudok en peneinei, oh elder kan me kin kangoange oh sewese kitail pwe kitail en kak dadaur atail kahpwal kan. (Ep. 4:8-12) Brother George Gangas, me iang Pwihn me Kin Apwalih Mwomwohdiso nan Sampah Pwon erein sounpar tohto, ntingihedi ia eh pepehm nanpwungen sapwellimen Koht aramas akan: “I pehm me I mi rehn ei peneinei ni ei kin mi nanpwungarail.” Ke pil kin ahneki pepehm wet?

13. Mehn kasukuhl kesempwal dahieu me kitail kak sukuhlki sang Ipru 11:13?

13 Pil ehu mehn kasukuhl kesempwal me kitail sukuhlki sang Eipraam, Aisek oh Seikop iei kitail en dehr masak me kitail weksang aramas teikan. Ni atail wadek nan  parakrap 1, irail ohl lelepek ko kin “kadehdehda ni sansal duwen ar mehn liki oh mehn keiru kei nin sampah.” (Ipru 11:13) Ke kin kasalehda me ke weksang aramas akan en sampah? Met kak apwal ekei pak. Ahpw ke kak wia met pwehki sawas sang rehn Koht oh pil riomw Kristian kan. Tamataman, ke sohte kelehpw. Koaros me men papah Siohwa kin mahmahweniong Sehdan oh sampah wet! (Ep. 6:12) Ahpw kitail kak kana ma kitail kin likih Siohwa oh wiahki ih atail wasahn kousoan me kitail sohte anahne perki mehkot.

14. Mehnia “kahnimw” me Eipraam awiawih?

14 Kitail anahne alasang Eipraam oh tamataman kapai kan. (2 Kor. 4:18) Wahnpoaron Pohl ntingihedi me Eipraam “awiawih kahnimw ehu me Koht ketin kupwurehla oh kauwada, kahnimw me poahsoan poatopoat.” (Ipru 11:10) “Kahnimw” wet iei sapwellimen Koht Wehi. Eipraam anahne awih “kahnimw” wet en leledo. Ahpw kitail sohte anahne awih. Ahnsouwet, Wehi wet wie kakaun nanleng. Oh kokohp kan nan Paipel kasalehda ni sansal me e pahn kereniong kaunda sampah pwon. Ia duwe, mwomwen omw mour kin kasalehda me ke uhdahn kamehlele Wehi wet? Ke kin mwohneki mahs Wehio nan omw mour oh tohrohreweisang sampah wet?​—Wadek 2 Piter 3:11, 12.

SIOHWA PAHN KETIN POUSEHLAHTE WIA ATAIL “WASAHN KOUSOAN MEHLEL”

15. Ia pahn mwomwen ahnsou kohkohdo ong irail kan me kin likih sampah wet?

15 Kahpwal kan nan sampah wet pahn pousehlahte wie susuwedla mwohn imwio. (Mad. 24:7, 8) Oh nan kahn kamakam kowahlap, atail mour pahn uhdahn apwalla mehlel. Nan sampah pwon, e pahn mie ohlahn wasa kan oh pingiping, oh aramas akan pahn masepwehkada. (Apak. 3:16, 17) Paipel mahsanih me re pahn inenen pwunodada oh rapahki pereparail “nan pwoaren paip oh pahn paip akan pohn nahna kan.” (Kaud. 6:15-17) Ahpw sohte pwoaren paip ehu pahn pereirailla, de palien pesines de pwihn en palien politik laud kan.

16. Ia duwen atail pahn kilangwohng mwomwohdiso? Dahme kahrehda?

16 Siohwa pahn ketin pere kitail erein kahn kamakam kowahlapo. Duwehte soukohp Apakuk, kitail pahn pereperen pwehki Koht iei atail sounkomour. (Apak. 3:18) Ni ahl dah kan me Siohwa pahn ketin pere kitail erein ahnsou apwalo? Kitail anahne awih oh kilang. Ahpw kitail kak kamehlele me sapwellimen Siohwa aramas akan pahn soandi mwahu nin duwen pwihn ehu oh ale kaweid sang reh, duwehte mehn Israel ko ni arail kohkohsang Isip. (Kaud. 7:9; wadek Eksodus 13:18. *) Ia duwen Siohwa eh pahn ketikihong kitail kaweid pwukat? Ele Siohwa pahn ketin doadoahngki mwomwohdiso pwehn padahkihong kitail dahme kitail en wia. Aiseia 26:20 mahsanih duwen ‘pere kan mas loalen ihmw kan’ me pahn kihda wasahn ruk ong sapwellimen Koht aramas kan. Ele met kin dokedoke mwomwohdiso kan nan sampah pwon. (Wadek Aiseia 26:20. *) Ke kin kesempwalki mihting en mwomwohdiso kan? Ke kin ahnsou koaros kapwaiada dahme Siohwa ketin padahkihong uhk sang ni eh ketin doadoahngki mwomwohdiso?​—Ipru 13:17.

17. Ia duwen Siohwa eh pil ketin wia “wasahn kousoan mehlel ehu” ong sapwellime ladu lelepek kan me melahr?

17 Siohwa iei “wasahn kousoan mehlel ehu” ong irail me lelepek kan me kakete mehla mwohn kahn kamakam kowahlapo. Ia duwen? E pahn ketin kaiasada irail. Ahnsou werei mwurin Eipraam, Aisek, oh Seikop mehla, Siohwa ketin mahsanihong Moses me e ketin wiewiahte arail Koht. (Eks. 3:6) Sises ketin pwurehng mahsanih mahsen pwukat oh ketin kapatahiong me Koht “wia Koht en me momour kan, a kaidehk Koht en me melahr akan​—pwe aramas koaros kin momouriong ih.” (Luk 20:38) Kaiasadahn sapwellimen Siohwa ladu lelepek kan uhdahn pahn wiawi, kahrehda ong Siohwa, e kin mwomwen me irail momour.​—Ekl. 7:1.

18. Ia duwen Siohwa eh pahn ketin wiahla “wasahn kousoan mehlel ehu” ong sapwellime aramas akan nan sampah kapwo?

18 Nan sampah kapwo, Siohwa pahn ketin wiahla “wasahn kousoan mehlel ehu” ong sapwellime aramas akan ni ahl tohrohr ehu. Kaudiahl 21:3 mahsanih: “Iet tehnpas en Koht rehn aramas akan! E pahn ketiket rehrail.” Siohwa pahn ketin doadoahngki Sises Krais pwehn kaunda sampah erein tepin sounpar kido. Ni imwin sounpar kido, Sises pahn ketin kapwaiada dahme Semeo kupwurki ong sampah, oh e pahn ketin kapwurehiong Wehio Siohwa. (1 Kor. 15:28) Mwuhr, aramas unseklahr kan solahr pahn anahne Sises en ketin kadokepene irail oh Siohwa. Siohwa pahn ketiket rehrail. Ia uwen kaselel en ahnsou kohkohdo ong kitail! Kitail en alasang ladu lelepek kan mahs sang ni atail wiahki Siohwa atail “wasahn kousoan mehlel” ahnsouwet.

^ Nan kawehwehn Paipel ehu me adaneki Contemporary English Version (lokaiahn wai) kawehwehdi Melkahka 90:1 koasoia: “Maing at Kaun, erein dih koaros komw ketin wia imwat.”

^ Eksodus 13:18 (NW): “Eri Koht ketin kahrehda aramas ako re en pidepidekseli nan sapwtehn en Sehd Weitahta. Ahpw nin duwen koasoandi en pwihn en mahwen me mehn Israel kan mweselsang sapwen Isip.”

^ Aiseia 26:20 (NW): “Nei aramas akan, kumwail kohla pedolong nan pere kan mas loalen imwamwail kan, oh ritingedi wenihmw kan. Kumwail rukula mahs ahnsou kis lao ahnsoun kedipo imwisekla.”