Сӕйраг ӕрмӕгмӕ рахиз

Сӕргӕндтӕм рахиз

Практикон разамынд абоны цардӕн

Практикон разамынд абоны цардӕн

Практикон разамынд абоны цардӕн

Уынаффӕтӕ дӕттӕг чингуытӕ тынг популярон сты абоны дунейы. Фӕлӕ рӕстӕг куыд цӕуы, афтӕ уыдон зӕронд кӕнынц, ивддзинӕдтӕ сӕм хаст ӕрцӕуы кӕнӕ та сӕ ӕндӕртӕй баивынц. Цы зӕгъӕн ис Библийы тыххӕй та? Уый 2 000 азы размӕ фӕцис фыст. Фӕлӕ йӕ сӕрысӕйраг хъусинагмӕ никуы ӕрцыд хаст, нӕдӕр фӕхуыздӕрдзинӕдтӕ, нӕдӕр бирӕ ногдӕр хъусинӕгтӕ. Гӕнӕн ис уыцы чиныг уа практикон разамынд абоны цардӕн?

ИУӔЙ-ИУТӔ зӕгъынц, нӕ. «Ничи сразы уыдаид, абоны химийы уроктыл 1924 азы уагъд химийы ахуыргӕнӕн чиныгӕй пайда кӕнын кӕй хъӕуы»,— фыста д-р Илай Чесен, Библи зӕрондыл цӕмӕн нымайы, уый ӕмбарынгӕнгӕйӕ1. Иу бакастӕй уыцы аргумент нысаниуӕгджын у. Библи фыст куы ӕрцыд, уӕдӕй нырмӕ адӕймаг бирӕ базыдта адӕймаджы ӕнӕниздзинады ӕмӕ уагахасты тыххӕй. Уымӕ гӕсгӕ: куыд у йӕ бон ахӕм рагон чиныгӕн абоны царды пайдаджын уын?

Ӕнӕивгӕ принциптӕ

Кӕй зӕгъын ӕй хъӕуы, раст у, рӕстӕг кӕй аивта, фӕлӕ адӕймаджы сӕйраг домӕнтӕ абон дӕр ахӕмтӕ сты. Ӕгас историйы дӕргъы адӕм ӕнкъардтой уарзондзинады ӕмӕ ӕнувыддзинады домӕнтӕ. Уыдон фӕндыд, цӕмӕй амондджын уыдаиккой ӕмӕ сӕ цардӕн нысан уыдаид. Хъуыдис сӕ уынаффӕ, куыд сарӕхстаиккой экономикон проблемӕтӕн, куыд бафтыдаид сӕ къухы ӕнтыстджын ӕмкъайад, ӕмӕ куыд хъуамӕ схъомыл кодтаиккой сӕ сывӕллӕтты хорз моралон ӕмӕ этикон домӕнтимӕ. Библийы лӕвӕрд сты уыцы сӕйрагдӕр домӕнтимӕ баст уынаффӕтӕ (Екклесиаст 3:12, 13; Ромӕгтӕм 12:10; Колоссӕгтӕм 3:18—21; 1 Тимофеймӕ 6:6—10).

Библийы уынаффӕйы ӕвдыст цӕуы адӕймаджы удыхъӕды арф ӕмбарынад. Ӕркӕс ын йӕ спецификон, ӕнӕивгӕ принципты цалдӕр цӕвиттонмӕ, кӕцытӕ практикон сты абоны цардӕн.

Практикон разамынд ӕмкъайадӕн

«ИНО хроникӕйы» дзырдӕуы, бинонтӕ кӕй «сты адӕймагон организацийы рагондӕр ӕмӕ ӕппӕты сӕйрагдӕр иуӕг; фӕлтӕрты ’хсӕн иуыл ахсджиагдӕр бастдзинад». Фӕлӕ уыцы «ахсджиагдӕр бастдзинад» тӕссаг темптӕй хӕлы. «ИНО хроникӕ» нысан кӕны: «Абоны дунейы бирӕ бинонтӕ сӕмбӕлынц серьезон проблемӕтимӕ, кӕцытӕ тӕссаг сты сӕ функцитӕ ӕххӕст кӕныны амалӕн ӕмӕ ма бахъахъхъӕнынӕн дӕр»2. Цы уынаффӕ дӕтты Библи, бинонты иуӕг бахъахъхъӕныны тыххӕй?

Фыццаджыдӕр, Библийы бирӕ цӕуылдӕртыл дзырдӕуы, лӕг ӕмӕ ус цавӕр ахаст хъуамӕ дарой кӕрӕдзимӕ. Зӕгъӕм, лӕджы тыххӕй уым дзырдӕуы: «Афтӕ хъуамӕ уарзой лӕгтӕ сӕ устыты, куыд сӕхи буӕртты: йӕ усы уарзӕг, йӕхӕдӕг йӕхи уарзы. Уымӕн ӕмӕ йӕ буар никӕд никӕмӕн уыдис ӕнӕуынон, фӕлӕ йӕ тавы ӕмӕ ӕфсады» (Ефесӕгтӕм 5:28, 29). Усӕн Библи уынаффӕ кӕны, цӕмӕй «йӕ мойы цытджын-иу дара» (Ефесӕгтӕм 5:33, «Ног Фӕдзӕхсты фыццаг рауагъд»).

Хъус ӕрдарын хъӕуы, цы нысан кӕнынц ахӕм библион уынаффӕтӕ. Йӕ усы ‘йӕхи буарау’ цы лӕг уарзы, уый йӕм ӕнӕуынон цӕстӕй нӕ кӕсдзӕн ӕмӕ йӕм ӕнӕхатыр ахаст дӕр нӕ дардзӕн. Уый йӕ нӕ нӕмдзӕн, нӕ йӕ ’фхӕрдзӕн нӕдӕр ныхӕстӕй, нӕдӕр эмоционалон ӕгъдауӕй. Уымӕй уӕлдай йӕм йӕ хъус дардзӕн ӕмӕ йын аргъ кӕндзӕн йӕхийау (1 Петры 3:7). Уымӕ гӕсгӕ йӕ ус йе ’мкъайады йӕхи ӕнкъардзӕн ӕдас ӕмӕ уарзон кӕй у. Афтӕмӕй уый йӕ сывӕллӕттӕн хорз цӕвиттон ӕвдисдзӕн, сылгоймагмӕ цавӕр ахаст ӕмбӕлы дарын. Иннӕрдыгӕй ус, кӕцы ‘аргъ кӕны’ йӕ лӕгӕн, уый йын нӕ къаддӕр кӕндзӕн йӕ хорз миниуджытӕ, ӕфхӕргӕйӕ кӕнӕ ӕгадгӕнгӕйӕ, куы рӕдийа, уӕд. Ус лӕгӕн кӕй аргъ кӕны, уымӕ гӕсгӕ лӕг ӕнкъары кӕй ыл ӕууӕндынц, кӕй йӕ нымайынц ӕмӕ йын кӕй кад кӕнынц.

Ахӕм уынаффӕ абоны дунейы практикон у ӕви нӕ? Цымыдисаг у, йӕ дӕсныйад бинонты цард иртасын кӕмӕн у, уыдон дӕр ахӕм хатдзӕгтӕм кӕй ӕрцыдысты. Бинонтӕн консультациты программӕйы администратор банысан кодта: «Ӕппӕты амондджын бинонтӕ, кӕцыты ӕз зонын, сты ахӕмтӕ, кӕцыты мад ӕмӕ фыдӕн ис тыхджын, уарзӕгой ахастытӕ кӕрӕдзийы ’хсӕн. [....] Уыцы сӕйраг, тыхджын ахастытӕ сывӕллӕтӕм ӕвзӕрын кӕнынц ӕдасдзинады ӕнкъарӕн».3

Бирӕ азты дӕргъы бинонтӕн ӕмкъайады тыххӕй иуыл хуыздӕр фӕндонӕй архайӕг консультантты уынаффӕтӕй библион уынаффӕ разынд бирӕ ныфсджындӕр. Ӕрӕджыдӕр ма бирӕ эксперттӕ тох кодтой хицӕн кӕныныл, куыд тагъд ӕмӕ ӕнцон амал мӕстаг ӕмкъайадӕй фервӕзынӕн. Абон уыдонӕй бирӕтӕ адӕмы разӕнгард кӕнынц, цӕмӕй цыфӕнды амӕлттӕй дӕр ӕмкъайад бахъахъхъӕной. Фӕлӕ уыцы ивддзинад сарӕзтой, стыр зиан куы ӕрцыд, уый фӕстӕ.

Уый ныхмӕ, Библи ӕмкъайады тыххӕй дӕтты ӕууӕнчы аккаг, ӕмуӕз уынаффӕ. Уый разы кӕны, иуӕй-иу карз уавӕрты, ахицӕн кӕныныл (Матфейы 19:9). Афтӕмӕй Библи тӕрхон кӕны хицӕн кӕныныл, кӕцыйӕн серьезон аххоссӕгтӕ нӕй (Малахи 2:14—16, АМТ). Уый ма тӕрхон кӕны ӕмкъайадон мӕнгарддзинадыл дӕр (Дзуттытӕм 13:4). Уый дзуры ӕмкъайады кӕй ис хӕстӕ: «Уымӕ гӕсгӕ ныууадздзӕн адӕймаг йӕ фыд ӕмӕ йӕ мады ӕмӕ баныхӕсдзӕн йӕ усыл, ӕмӕ уыдзысты дыууӕ иу буар» a (Царды Райдиан 2:24; Матфейы 19:5, 6).

Библион уынаффӕ ӕмкъайады тыххӕй, Библи цы рӕстӕджы фыстой, уӕд куыд пайдаджын уыд, афтӕ абон дӕр. Лӕг ӕмӕ ус кӕрӕдзи куы уарзой ӕмӕ кӕрӕдзийӕн куы аргъ кӕной, ӕмӕ ма куы нымайой, ӕмкъайады кӕй ис ӕнахуыр ӕмахастытӕ, уӕд, ӕвӕццӕгӕн, хъахъхъӕд ӕрцӕудзӕн ӕмкъайад — ӕмӕ ма уыимӕ бинонтӕ дӕр.

Практикон разамынд ныййарджытӕн

Цалдӕр дӕсазы размӕ дӕр ма бирӕ ныййарджытӕ, кӕцытӕ разӕнгард уыдысты сывӕллӕтты «раззагон идейӕтӕй» хъомыл кӕнынмӕ, нымадтой, кӕй «нӕй бар бар нӕ дӕттынӕн»8. Уыдон тарстысты, сывӕллӕттӕн арӕнтӕ куы сӕвӕрой, уӕд сӕ уый, гӕнӕн ис, фӕриссын кӕна ӕмӕ сӕхицӕй фыдӕнхъӕл фӕуой. Сывӕллӕттӕ хъомыл кӕныны уынаффӕгӕнджытӕ фидарӕй лӕууыдысты, цӕмӕй ныййарджытӕ хиуыл хӕцой бирӕ цӕмӕйдӕрты, ӕмӕ сӕ сывӕллӕтты фӕлмасӕй раст кӕной. Фӕлӕ бирӕ ахӕм эксперттӕ абон сӕ ахаст ӕфхӕрдмӕ ногӕй ивынц, ӕмӕ мӕтыбафтӕг ныййарджытӕ та лӕмбынӕгӕй агурынц ӕргомдзинад уыцы хъуыддаджы.

Фӕлӕ Библи сӕрысуангӕй лӕвӕрдта ӕргом, зондджын уынаффӕ сывӕллӕттӕ хъомыл кӕнынӕн. Уый 2 000 азы размӕ дзырдта: «Ӕмӕ, фыдӕлтӕ, сымах дӕр ма мӕсты кӕнут уӕ цӕуӕты, фӕлӕ ахуыр кӕнут уыдоны Хицауы ахуырады ӕмӕ зондамынды» (Ефесӕгтӕм 6:4). Грекъаг номдар, кӕцы тӕлмац у дзырд «ахуырад»-ӕй, нысан кӕны «хъомылад, ахуырад, зондамынд».9 Библи дзуры, ахӕм ахуырад, кӕнӕ зондамынд кӕй у ныййарджыты уарзондзинады бӕлвырдгӕнӕн (Притчӕтӕ 13:24). Сывӕллӕттӕн куы раттынц бӕрӕг хӕрзӕгъдаудзинады разамынд ӕмӕ куы бамбарынц цы у хорздзинад ӕмӕ фыддзинад, уӕд сывӕллӕттӕ схъомыл вӕййынц дзӕбӕх. Ӕфхӕрд баййафгӕйӕ, уыдон ӕмбарынц, сӕ ныййарджытӕ кӕй мӕт кӕнынц, цавӕр адӕймӕгтӕ суӕвдзысты, ууыл.

Фӕлӕ ныййарджытӕн никуы ’мбӕлы фыдархайд кӕнын сӕ барӕй — «рӕстмӕгӕнӕн лӕдзӕгӕй» b (Притчӕтӕ 22:15). Библи фӕдзӕхсы ныййарджыты: «Ма мӕсты кӕнут [ӕгӕр сын ма амонут сӕ рӕдыдтытӕм, «Филипсы» тӕлмац] уӕ сывӕллӕтты, цӕмӕй уыдон ӕнкъард ма кӕной» (Колоссӕгтӕм 3:21). Уый ма разы кӕны, физикъон ӕфхӕрд кӕй нӕу ахуыры ахадгӕ амал. Притчӕты 17:10 дзырдӕуы: «Ӕдылымӕ сӕдӕ цӕфӕй, зӕнджынмӕ дзырдӕфхӕрд тынгдӕр хъары». Уымӕй уӕлдай ма нын Библи дӕтты фӕдзӕхстытӕ хъомыладӕн. Дыккаг Амынды 11:19 ныййарджыты разӕнгард кӕны, цӕмӕй пайда кӕной ӕмбӕлон моменттӕй, сӕ сывӕллӕттӕн хӕрзӕгъдауон хӕзнатӕ ныффидар кӕнынӕн (Кӕс ма Дыккаг Амынд 6:6, 7).

Библион ӕнӕивгӕ уынаффӕ ныййарджытӕн бӕрӕг у. Сывӕллӕтты хъӕуы ӕппынӕдзух ӕмӕ уарзондзинадимӕ хъомыл кӕнын. Царды фӕлтӕрддзинад ӕвдисы, ахӕм зондджын уынаффӕ ӕцӕгдӕр ахъазджын кӕй у c.

Адӕмы дихгӕнӕг цӕлхдуртыл фӕуӕлахиз уын

Абон адӕмы дих кӕнынц расон, националон ӕмӕ этникон цӕлхдуртӕ. Ахӕм аразгӕ къултӕ ахъаз сты ӕппӕт дунейыл хӕстыты ӕнӕаххос адӕмы массон мардӕн. Историйыл нӕ цӕст ахӕсгӕйӕ уынӕм, ӕцӕгдӕр цъус ныфс кӕй ис, цӕмӕй хицӕн расӕтӕ ӕмӕ нациты нӕлгоймӕгтӕ ӕмӕ сылгоймӕгтӕ кӕрӕдзи ӕмсӕрыл банымайой, ӕмӕ цӕмӕй сӕ ахаст дӕр фӕивой. Иу африкӕйаг паддзахадон архайӕг дзуры: «Райхӕлд ис нӕ зӕрдӕты»11. Фӕлӕ адӕмы зӕрдӕтӕ аивын ӕнцон нӕу. Уымӕ нӕкӕсгӕйӕ нӕ хъус ӕрдарӕм, Библийы хъусинаг куыд сиды зӕрдӕмӕ ӕмӕ куыд разӕнгард кӕны иннӕтӕм дӕр ӕмсӕр ахаст дарынмӕ.

Библийы ахуырад, ома Хуыцау «иу тугӕй... равзӕрын кодта ӕппӕт адӕмы мыггаг», иуварс кӕны расон уӕлидзинады хъуыды (Куыстытӕ 17:26). Уый амоны, кӕй ис ӕрмӕстдӕр иу расӕ — адӕймагон расӕ. Дарддӕр нӕ Библи разӕнгард кӕны, цӕмӕй ‘Хуыцауы фӕзмынӕм’, кӕцы уый тыххӕй дзуры: «[Уый] нӕ кӕсы цӕсгоммӕ, фӕлӕ алы адӕмы ’хсӕн, Уымӕй чи тӕрсы ӕмӕ рӕстдзинад чи кӕны, ӕхсызгон у Уымӕн» (Ефесӕгтӕм 5:1; Апостолты Куыстытӕ 10:34, 35). Библи серьезон чиныгыл чи нымайы ӕмӕ йӕ амындтӕм гӕсгӕ цӕрынмӕ ӕцӕг зӕрдӕбынӕй чи тырны, уыдоны уыцы зонындзинад иудзинадмӕ кӕны. Уый ноджы арфдӕр хъары адӕймаджы зӕрдӕмӕ ӕмӕ иуварс кӕны адӕймаджы къухӕй арӕзт цӕлхдуртӕ, кӕцытӕ адӕмы дих кӕнынц. Ӕркӕсӕм иу цӕвиттонмӕ.

Гитлер куы хӕцыд ӕппӕт Европӕимӕ, уӕд чырыстӕтты иу къорд — Иегъовӕйы Ӕвдисӕнтӕ — ӕнӕфӕцудгӕйӕ «нӕ» загътой ӕнӕаххосджын адӕмы массон ныццагъды хайад исынӕй. Иегъовӕйы Ӕвдисӕнтӕ ‘нӕ систой кард’ иннӕ адӕмтыл. Уыдон фӕндыд Хуыцауӕн зӕрдӕмӕдзӕугӕ уын ӕмӕ ахӕм позици дӕр уымӕн ӕрцахстой (Исай 2:3, 4; Михей 4:3, 5). Ӕцӕгдӕр, уыдон ӕууӕндыдысты Библийы амындтыл — иу наци кӕнӕ расӕ дӕр кӕй нӕу хуыздӕр иннӕмӕй (Галатӕгтӕм 3:28). Иегъовӕйы Ӕвдисӕнтӕ сӕ сабыруарзаг позицийы тыххӕй уыдысты концентрацион лагерты иуыл фыццаг ахӕстӕттӕ (Ромӕгтӕм 12:18).

Фӕлӕ Библийы фарс хӕцӕм, зӕгъгӕ, чи дзырдта, уыдон иуылдӕр нӕ лӕууыдысты ахӕм позицийыл. Фӕстӕдӕр, дыккаг дунеон хӕсты фӕстӕ, немыцаг протестантон сауджын Мартин Нимёллер фыста: «Хӕстытӕ кӕй цӕуынц, уый тыххӕй Хуыцауы фӕазымджын кӕнын кӕй фӕнды, уый нӕ зоны, кӕнӕ йӕ нӕ фӕнды зонын Хуыцауы Ныхас. [...] чырыстон аргъуантӕ ӕнусты дӕргъы иу ӕмӕ дыууӕ хатты нӕ арфӕ кодтой хӕстытӕн, ӕфсӕдтӕн, хӕцӕнгарзӕн, ӕмӕ... тынг ӕнӕчырыстон ӕгъдауӕй куывтой се ’знӕгты сӕфтыл. Уыдон иуылдӕр нӕхи ӕмӕ нӕ фыдӕлты аххос сты, Хуыцау нӕу аххосджын. Ӕмӕ мах, нырыккон чырыстӕттӕ, къӕмдзӕстыгӕй лӕууӕм Библийы серьезон Иртасджыты [Иегъовӕйы Ӕвдисӕнты] сектӕ кӕй хонынц, уыдон раз, кӕцытӕ сӕдӕгӕйттӕй ӕмӕ мингӕйттӕй цыдысты концентрацион лагертӕм ӕмӕ ма [ӕгӕристӕмӕй] мӕлӕтмӕ дӕр, уымӕн ӕмӕ иуварс кодтой хӕстон службӕ ӕмӕ адӕмы ӕхсыныл нӕ разы кодтой»12.

Абоны онг Иегъовӕйы Ӕвдисӕнтӕ хорз зындгонд сты се ’фсымӕрадӕй, кӕцы иу кӕны арабӕгты ӕмӕ дзуттӕгты, хорватӕгты ӕмӕ сербӕгты, хуту ӕмӕ тутсийы. Фӕлӕ Ӕвдисӕнтӕ разыдзинадимӕ зӕгъынц, ахӕм иудзинадӕн гӕнӕн кӕй ис, иннӕтӕй хуыздӕр кӕй сты, уый руаджы нӕ, фӕлӕ сӕ Библийы хъусинаджы тых кӕй разӕнгард кӕны (1 Фессалоникӕгтӕм 2:13).

Практикон разамынд, кӕцы ахъаз у хорз психикон ӕнӕниздзинадӕн

Адӕймаджы физикон ӕнӕниздзинадыл арӕх бандавы йӕ психикон ӕмӕ эмоционалон ӕнӕниздзинады уавӕр. Зӕгъӕм, зонадон иртасӕнтӕ сбӕлвырд кодтой, маст зианхӕссӕг кӕй у. «Нӕ къухы цы ӕвдисӕндзырдтӕ ис, уыдонӕн сӕ фылдӕр фидар кӕнынц, фыдзӕрдӕ адӕймӕгтӕн зӕрдӕ-тугдадзинон низтӕ (афтӕ ма ӕндӕр низтӕ дӕр) райсыны тас фылдӕр кӕй у алыхуызон аххосӕгтӕм гӕсгӕ, уыимӕ ныллӕг социалон ӕххуыс, мӕстыйӕ бӕрзонд биологон реактивность ӕмӕ ӕнӕниздзинадӕн зианхӕссӕг ахуыртӕ»,— дзурынц Дьюккы университеты Медицинон центры уагахастон реакцитӕ иртасӕнтӕ разамонӕг д-р Редфорд Уильямз ӕмӕ йӕ бинойнаг, Вирджиния Уильямз, сӕ чиныджы «Маст мары»13.

Ахӕм зонадон иртасӕнтӕй мин азтӕ раздӕр, Библи хуымӕтӕгӕй, фӕлӕ ӕргомӕй равдыста бастдзинад нӕ эмоционалон уавӕр ӕмӕ нӕ физикон ӕнӕниздзинады ’хсӕн: «Фӕлмас зӕрдӕ — буары цардӕн, хӕлӕгдзинад та — стджыты ӕмбыдӕн» (Притчӕтӕ 14:30; 17:22). Библи зондджынӕй уынаффӕ кодта: «Банцай мӕсты кӕнын, ӕмӕ ныууадз карздзинад» ӕмӕ «Ма у тагъд дӕ удыхъӕдӕй мастмӕ» (Псалом 36:8; Екклесиаст 7:9).

Библи ма дӕтты зондджын уынаффӕ, маст уромын куыд хъӕуы, уый тыххӕй. Зӕгъӕм, Притчӕты 19:11 дзырдӕуы: «Зонд — адӕймаджы маст сабыр кӕны, ӕмӕ йын кад у рӕдыд хатыр кӕнын». Дзуттаг дзырд «зонд» арӕзт у мивдисӕгӕй, кӕцы амоны истӕй «аххосаджы зондмӕ»14. Зондджын уынаффӕ дзуры: «Цалынмӕ архайын райдайай, уӕдмӕ уал ахъуыды кӕн». Иннӕты ныхӕсты ӕмӕ архайдтыты бындуры цы аххосӕгтӕ ис, уый бамбарыны тырнындзинад адӕймагӕн баххуыс кӕндзӕн фылдӕр фӕразондзинад ӕвдисынӕн ӕмӕ къаддӕр маст кӕнынӕн (Притчӕтӕ 14:29).

Ӕндӕр практикон уынаффӕ ис Колоссӕгтӕм 3:13, уым дзырдӕуы: «Кӕрӕдзийӕн баргӕйӕ ӕмӕ иу иннӕмӕн хатыр кӕнгӕйӕ». Царды ӕппынӕдзух исты мӕстаг вӕййы. Разагъд «кӕрӕдзийӕн баргӕйӕ» нысан кӕны, иннӕты нӕ зӕрдӕмӕ цы нӕ цӕуы, уый фӕразын. ‘Хатыр кӕнын’ нысан кӕны, цӕмӕй масты ӕнкъарӕнӕн рауӕрӕх кӕныны бар ма раттӕм. Маст хӕссыны бӕсты зондджындӕр у, уымӕй фервӕзын; фыдзӕрдӕ куы хӕссӕм, уӕд нын уый нӕ уаргъ ӕрмӕст уӕззаудӕр фӕкӕндзӕн. (Кӕс фӕлгӕты «Практикон разамынд адӕмимӕ ӕмахастыты».)

Абон бирӕ равзӕрӕнтӕ дӕттынц уынаффӕтӕ ӕмӕ разамынд. Фӕлӕ Библи ӕцӕгдӕр диссаг у. Йӕ уынаффӕ ӕрмӕст теори нӕу, зиан дӕр нын никуы ӕрхӕсдзӕн. Уымӕй уӕлдай, йӕ зондджындзинад у «ӕнӕмӕнгдӕр раст» (Псалом 92:5). Уыимӕ ма Библийы уынаффӕ у ӕнӕивгӕ. Кӕд Библи 2 000 азы размӕ ӕрцыд фыст, уӕддӕр йӕ ныхӕстӕй абон дӕр ис спайдагӕнӕн. Ӕмӕ сӕ нӕ бон у спайда кӕнын ӕнтыстджынӕй нӕ буары хуызмӕ, кӕнӕ цы бӕстӕйы цӕрӕм, уымӕ ӕнӕкӕсгӕйӕ. Библийы ныхӕстӕн ма ис тых — тых, кӕцы адӕмы хуыздӕрырдӕм ивы (Дзуттытӕм 4:12). Уыцы чиныг кӕсынӕй ӕмӕ йын йӕ принциптӕй пайда кӕнынӕй, гӕнӕн ис, дӕ цард хуыздӕрырдӕм аива.

[Фиппаинӕгтӕ]

a Дзуттаг дзырд дава́к, тӕлмац у дзырд «баныхӕсдзӕн»-ӕй, нысан кӕны «ӕнувыддзинад ӕмӕ ӕнӕсайддзинад искӕмӕ»6. Грекъаг ӕвзаджы дзырд, кӕцы Матфейы 19:5 тӕлмац у дзырд «баныхӕсдзӕн»-ӕй, ӕввахс у йӕ нысаниуӕгӕй дзырдтӕм «бандӕдзын», «ныцемент уын», «иумӕ ӕнгом баиу уын»7.

b Библион рӕстӕджы дзырд «лӕдзӕг» (дзуттагау ши́вет) нысан кодта ахӕм «лӕдзӕг», кӕцыйӕ-иу пайда кодта фыййау10. Уыцы контексты лӕдзӕг, кӕнӕ ныййарджыты бар, ӕнӕхатырдзинадмӕ нӕ амоны, фӕлӕ уарзӕгой разамындмӕ (Абар Псалом 22:4).

c Кӕс чиныг «Бинонты амонды сусӕгдзинад»-ы (уырыс.) сӕртӕм «Хъомыл кӕн дӕ сывӕллоны гыццылӕй фӕстӕмӕ», «Ахъаз у де ’нахъомы амондӕн», «Бунтгӕнӕг хӕдзары» «Бахъахъхъӕн дӕ бинонты ӕвзӕр ӕндӕвдадӕй», Хъахъхъӕнӕг Мӕсыджы, Библиты ӕмӕ трактатты Ӕхсӕнады уагъд, Нью-Йорк.

[Хицӕнгонд текст 24 фарсыл]

Библи дӕтты ӕргом, зондджын уынаффӕ бинонты царды тыххӕй.

[Рамкӕ 23 фарсыл]

Амондджын бинонты характерон миниуджытӕ

Цалдӕр азы размӕ иу педагог ӕмӕ специалист бинонтимӕ баст фарстыты фадыджы уагъта уӕрӕх иртасӕн куыст, цы ран иу-500 профессионалы, кӕцытӕ бинонтимӕ кусынц, загътой сӕ фиппаинӕгтӕ амондджын бинонты характерондӕр миниуджыты тыххӕй. Диссаг уый у, ӕмӕ иумӕйагӕй ранымад миниуджыты ’хсӕн кӕй уыд, Библи раджы кӕй лӕвӕрдта, уыцы миниуджытӕ.

Уыцы номхыгъды сӕр лӕууы — хорз ӕмхицдзинад, уыимӕ хыл басабыр кӕнынӕн эффективон методтӕ. Амондджын бинонты иумӕйаг девиз: «Ничи цӕуы фынӕй кӕнынмӕ иннӕмӕ мӕстыйӕ», банысан кодта иртасӕны автор4. Фӕлӕ иу-1 900 азы размӕ Библи загъта: «Мӕсты кӕнгӕйӕ тӕригъӕд ма кӕнут: хур уадз ма аныгуылӕд уӕ мастыл» (Ефесӕгтӕм 4:26). Библион рӕстӕджы бонтӕ нымадтой хурныгуылдӕй-хурныгуылдмӕ. Уымӕ гӕсгӕ нырыккон эксперттӕ бинонты цард цалынмӕ иртасын райдыдтой, уӕдмӕ Библи зондджынӕй уынаффӕ кодта: цалынмӕ иу бон нӕ фӕуа ӕмӕ иннӕ нӕ райдайа, уӕдмӕ уӕ дайуаг хъуыддӕгтӕ тагъд скъуыддзаг кӕнут.

Автор сбӕрӕг кодта, амондджын бинонтӕ «„хылӕй тӕссаг“ хъуыддӕгтыл кӕй нӕ фӕныхас кӕнынц, хӕдзарӕй куы фӕцӕйцӕуынц, кӕнӕ фынӕй кӕнынмӕ куы фӕцӕуынц». «Ногӕй ногмӕ ӕз хъуыстон разагъд „йӕ афоныл“»5. Ахӕм бинонтӕ ӕвӕндонӕй фӕлхат кодтой библион ӕмбисонд, кӕцы иу-2 700 азы размӕ ӕрцыд фыст: «Сыгъзӕрин фӕткъуытӕ ӕвзист къалатиты — йӕ афоныл загъд ныхас» (Притчӕтӕ 15:23; 25:11, АМТ). Ацы абарсты кой цӕуы нывӕфтыд ӕвзист тӕбӕгъты фӕткъуыты формӕйы арӕзт сыгъзӕрин орнаменттыл, кӕцы уыд зынаргъ ӕмӕ рӕсугъд мигӕнӕн библион рӕстӕджы. Уый дӕтты ныхӕсты рӕсугъддзинад ӕмӕ аргъ, кӕцытӕ загъд ӕрцыдысты ӕмбӕлон рӕстӕджы. Тӕссаг уавӕры, сӕ афоныл загъд, раст ныхӕстӕ, зынаргъ сты (Притчӕтӕ 10:19).

[Рамкӕ 26 фарсыл]

Практикон разамынд адӕмимӕ ӕмахастыты

«Мӕсты кӕнгӕйӕ тӕригъӕд ма кӕнут; ахъуыды кӕнут уӕ зӕрдӕты, уӕ хуыссӕнты, ӕмӕ рӕвдыд уыдзыстут» (Псалом 4:5). Арӕх, цъус мӕстджын куы уай, уӕд хорз уаид ахъуыды кӕнын дӕ ныхӕстыл, цӕмӕй эмоциты райтынгӕй хызт уай.

«Иуӕй-иу дзӕнгӕдацӕгъдӕг — карды цӕфау риссын кӕны, ӕмӕ зондджыны ӕвзаг та — хос кӕны» (Притчӕтӕ 12:18). Цалынмӕ исты зӕгъай, уӕдмӕ йыл ахъуыды кӕн. Ӕнӕахъуыды ныхӕстӕн сӕ бон у иннӕты фӕриссын кӕнын ӕмӕ ӕмгарад фехалын.

«Фӕлмас дзуапп — иуварс кӕны маст, ӕфхӕрӕн ныхас та — тынг кӕны хъыхъхъагдзинад» (Притчӕтӕ 15:1). Фӕлмас дзуапп раттынӕн хъӕуы хиуылхӕцындзинад, ахӕм уагахаст арӕх проблемӕтӕ алӕгъз кӕны ӕмӕ сабыр ахастытӕн вӕййы ахъаз.

«Хылы райдиан — ивылд доны хуызӕн; ныууадз ӕй, цалынмӕ хыл нӕ райтынг» (Притчӕтӕ 17:14). Цалынмӕ хиуылхӕцынад нӕ фесӕфтай, уӕдмӕ зондджын у хылкъахӕн уавӕрӕй хи хизын.

«Ма у тагъд дӕ удыхъӕдӕй мастмӕ; уымӕн ӕмӕ маст ӕдылыты зӕрдӕты кӕны ахстон» (Екклесиаст 7:9). Эмоцитӕ арӕх развӕд скӕнынц архайдтытӕн. Тагъд цы адӕймаг фӕхъыг вӕййы, уый ӕнӕзонд у, уымӕн ӕмӕ йӕ йӕ уагахаст, гӕнӕн ис, ӕркӕна рӕузонд ныхӕстӕм кӕнӕ рӕузонд архайдмӕ.

[Ныв 25 фарсыл]

Иегъовӕйы Ӕвдисӕнтӕ уыдысты концентрацион лагерты фыццаг ахӕстӕттӕ.