Guruka oze aha biriho

Omwoyo Gurikwera Niki?

Omwoyo Gurikwera Niki?

Eki Baibuli erikugarukamu

 Omwoyo gurikwera n’amaani ga Ruhanga agu arikukoresa kuhikiiriza emirimo ye. (Miika 3:8; Luka 1:​35) Ruhanga naakoresa omwoyo gurikwera nk’oku arikwenda kubaasa kuhikiiriza ebigyendererwa bye.​—Zaaburi 104:30; 139:7.

 Omu Baibuli, ekigambo “omwoyo” nikikoomoka omu kigambo ky’Oruheburaayo ruʹach na pneuʹma eky’Orugriika. Emirundi mingi ebigambo ebi nibimanyisa amaani ga Ruhanga, nari omwoyo gurikwera. (Okutandika 1:2) Kwonka omu Baibuli ebigambo ebyo nibibaasa kumanyisa:

 Ebi byona nibyoreka ngu haine ekintu ekitarikubaasa kureebwa abantu kwonka ekiine amaani. Omu muringo nigwo gumwe omwoyo gwa Ruhanga, kushushana “n’omuyaga tigurikureebwa, kwonka gwine amaani.”​—An Expository Dictionary of New Testament Words, by W. E. Vine.

 Baibuli neegamba aha mwoyo gurikwera ‘nk’emikono’ nari ‘nk’engaro.’ (Zaaburi 8:3; 19:1; Luka 11:20; gyeragyeranisa Matayo 12:28.) Nk’oku omuntu arikukoresa engaro ze n’emikono kukora omurimo gwe, Ruhanga akoreise omwoyo gurikwera kukora ebiri ahaifo:

Omwoyo gurikwera ti muntu

 Baibuli okugira ngu omwoyo gwa Ruhanga ‘n’omukono,’ “engaro,” nari “omwitsyo,” nikyoreka ngu ti muntu. (Okuruga 15:​8, 10) Nk’eky’okureeberaho emikono y’omubaizi terikubaasa kukora yonka okwihaho yaaba eri aha mubiri, kandi erikukorera hamwe n’obwongo. Nikyo kimwe, Ruhanga naakoresa omwoyo gurikwera kuhikiiriza ebi arikwenda. (Luka 11:13) Kandi Baibuli neegyeragyeranisa omwoyo gwa Ruhanga n’amaizi, kandi neegukwatanisa n’okwikiriza n’okumanya. Eby’okureeberaho ebi byona nibihamya ngu omwoyo gurikwera ti muntu.​—Isaaya 44:3; Ebyakozirwe 6:5; 2 Abakorinso 6:6.

 Baibuli neetworeka eiziina rya Yehova Ruhanga n’erya Yesu Kristo Omwana we, kwonka tihaine ahu erikugamba eiziina ry’omwoyo gurikwera. (Isaaya 42:8; Luka 1:​31) Stefano owaitsirwe akatunga okworekwa omu muringo gw’eky’okutangaaza, akareeba Yesu na Yehova bonka. Baibuli neegira eti: ‘Kwonka we aijwire omwoyo gurikwera, yaagumya amaisho ge ahaiguru, yaareeba ekitiinisa kya Ruhanga na Yesu ayemereire aha rubaju rwa buryo rwa Ruhanga.’ (Ebyakozirwe 7:​55) Omwoyo gurikwera nigwo gwabaasiise Stefano kureeba okworekwa okwo.

Emiteekateekyere etahikire aha mwoyo gurikwera

 Okuhabisibwa: Omwoyo Gurikwera, n’omuntu kandi n’ekicweka ky’obushatu, nk’oku kiri omu 1 Yohaana 5:​7, 8 omu Baibuli eya King James version.

 Ekihikire: Omu Baibuli eya King James version omu 1 Yohaana 5:​7, 8 nibigira ngu “omu iguru, Taata, Kigambo n’Omwoyo Gurikwera: kandi aba bashatu n’omwe. Kandi hariho bishatu ebirikuha obuhame omu nsi.” Kwonka abacondooza bareebire ngu ebigambo ebyo tibirahandiikirwe entumwa Yohaana, kandi tibishemereire kuba omu Baibuli. Omuhangu Bruce M. Metzger akahandiika ati: “Ebigambo ebi tibishemereire kuba biri omu endagaano ensya ahabw’okuba obukomooko bwabyo nigubanganisibwa.”​—A Textual Commentary on the Greek New Testament.

 Okuhabisibwa: Baibuli neegamba aha mwoyo nk’omuntu, ekirikworeka ngu n’omuntu.

 Ekihikire: Obumwe Ebyahandiikirwe nibishoboorora omwoyo gurikwera omu muringo ogurikworeka ngu n’omuntu, kwonka ekyo tikirikumanyisa ngu n’omuntu. Baibuli neeshoboorora aha bwengye, okufa n’ekibi nk’omuntu. (Enfumu 1:​20; Abarooma 5:​17, 21) Nk’eky’okureeberaho, obwengye nibugambwaho kugira “emirimo yaabwo” hamwe “n’abaana,” n’ekibi nikigambwaho kuba nikyaimutsya ekyetengo, nikiita kandi nikigobeza.​—Matayo 11:19; Luka 7:​35; Abarooma 7:​8, 11.

 Nikyo kimwe, obu entumwa Yohaana yaajuriza ebigambo bya Yesu, akagamba aha mwoyo gurikwera nk’omuntu yaakoresa ekigambo “omuhwezi” (omujwekyerwa) owaabaire naija kuha obuhame, kuhwera, kugamba, kuhurira, kumanyisa, kuhimbisa, kandi akaakiira. Akakoresa ebigambo ebirikworeka omwoyo gurikwera nk’omuntu obu yaakoresa ekigambo “omuhwezi.” (Yohaana 16:​7-​15) Eki akakikora ahabw’okugira ngu ekigambo ky’Orugriika ekirikumanyisa “omuhwezi” (pa·raʹkle·tos) oine kukigamba nk’orikugamba aha buhangwa bw’omushaija kurugiirira aha ngamba y’Orugriika. Yohaana ku yaabaire agamba aha mwoyo gurikwera atarikwenda kworeka obuhangwa akaba akoresa pneuʹma, kworeka ngu n’ekintu beitu ti muntu.​—Yohaana 14:16, 17.

 Okuhabisibwa: Okubatizibwa omu iziina ry’omwoyo gurikwera nikyoreka ngu omwoyo n’omuntu.

 Ekihikire: Baibuli obumwe neekoresa ekigambo “eiziina” okujwekyera amaani nari obushoboorozi. (Eky’Ebiragiro 18:​5, 19-​22; Esiteeri 8:​10) Eki nikishushana n’ebigambo “nk’oku ebiragiro birikugamba,” ekyo tikirikumanyisa ngu ebiragiro byahinduka omuntu orikugamba. Omuntu orikubatizibwa omu ‘iziina ry’omwoyo gurikwera’ naaba naikiriza eki omwoyo gurikwera gurikubaasa kukora omu kuhikiiriza ebi Ruhanga arikukunda.​—Matayo 28:19.

 Okuhabisibwa: Entumwa n’abakuratsi ba Yesu aba ira bakaba nibaikiriza ngu omwoyo gurikwera n’omuntu.

 Ekihikire: Baibuli nari ebyafaayo tibirikuhamya enshonga egi. Ekitabo Encyclopædia Britannica nikigira kiti: “Okugira ngu omwoyo gurikwera n’omuntu . . . kikabaho omu Rukiiko rwa Constantinople omu 381 Y.A.” Egyo n’emyaka nka 250 bwanyima y’entumwa kufa.