Guruka oze aha biriho

Guruka oze aha birimu

Yangira Emiteekateekyere y’Ensi

Yangira Emiteekateekyere y’Ensi

“Mwerinde hatagira omuntu owaabanyagisa obwengye, bw’abantu n’oburyarya obutaine mugasho . . . eby’omu nsi egi.”​—ABAKOLOSAI 2:8.

EKYESHONGORO: 23, 26

1. Ni butumwa ki obu entumwa Paulo yaahandiikiire Abakristaayo b’omuri Kolosai? (Reeba ekishushani aha kutandika.)

OBU entumwa Paulo yaabaire ari omu kihome omuri Rooma nk’omu mwaka gwa 60-61, akahandiikira Abakristaayo ba Kolosai. Akabashoboororera ahabw’enki baabaire baine ‘kwetegyereza eby’omwoyo,’ ekirikumanyisa okureeba enshonga nk’oku Yehova arikuzireeba. (Abakolosai 1:9) Paulo akagira ati: “Eki ninkigamba hatagira omuntu owaabahabya n’ebigambo by’okubabeihabeiha. Mwerinde hatagira omuntu owaabanyagisa obwengye bw’abantu n’oburyarya obutaine mugasho, omu kukuratira emigyenzo y’abantu n’okukuratira eby’okubanza eby’omu nsi egi, okutakuratira Kristo.” (Abakolosai 2:4, 8) Bwanyima Paulo akashoboorora ahabw’enki emiteekateekyere emwe egwire, n’enshonga ahabw’enki abantu baingi nibagikunda. Nk’eky’okureeberaho, emiteekateekyere emwe neebaasa kureetera abantu kwetwara ngu n’ab’obwengye nari ngu nibakira abandi. N’ahabw’ekyo Paulo akahandiika ebaruha kuhwera ab’eishe-emwe kwetantara emiteekateekyere y’ensi, bakareka ebikorwa bigwire.​—Abakolosai 2:16, 17, 23.

2. Ahabw’enki turikuza kushwijuma eby’okureeberaho by’emiteekateekyere y’ensi?

2 Abantu abaine emiteekateekyere y’ensi nibeehuzya emisingye ya Yehova, kandi twaba tutegyendesereize, emiteekateekyere yaabo mporampora neebaasa kutureetera kuteesiga obwengye bwa Ruhanga. Twena twetooroirwe emiteekateekyere y’ensi kurabira aha TV, Intaneeti, aha murimo, nari aha ishomero. Nitubaasa kukora ki kwetantara emiteekateekyere mibi egi? Omu kicweka eki, nituza kugamba aha by’okureeberaho bitaano eby’emiteekateekyere y’ensi, kandi tureebe oku turikubaasa kugyetantara.

TWINE KWIKIRIRIZA OMURI RUHANGA?

3. Abantu baingi baine miteekateekyere ki, kandi ahabw’enki?

3 “Nimbaasa kuba omuntu murungi n’obu naakuba ntarikwikiririza omuri Ruhanga.” Emiteekateekyere egi ekanyire omu mahanga maingi. Abantu abarikugamba bati nibabaasa kuba batarikufayo kucondooza kumanya yaaba Ruhanga ariho, kwonka barikukunda kugira obugabe bw’okukora eki barikwenda. (Shoma Zaaburi 10:4.) Abamwe nibateekateeka ngu nikibareetera kureebeka nk’abanyabwengye baagira ngu, “nimbaasa kugira emisingye mirungi n’obu naakuba ntarikwikiririza omuri Ruhanga.”

4. Nitubaasa kushoboororera tuta omuntu orikugira ngu tihariho Muhangi?

4 Mbwenu shi n’eky’obwengye kuteekateeka ngu tihariho Muhangi? Abamwe nibaburabuzibwa ku barikuteeraho kusherura eky’okugarukamu omu banyasaayansi. Kwonka amazima goorobi. Mbwenu shi ensi neebaasa kubaho hataine ogiteireho? Ngaaha buzima! Buri nju nihaba haine owaagyombekire. Kwonka, ebiine amagara bigumire munonga kukira enju yoona erabaireho. Nangwa n’obutafaari bw’amagara nibubaasa kwebaganisamu obundi, kandi eki enju terikubaasa kukikora. Eki nikimanyisa ngu obutafaari bw’amagara nibuba bwine buri kimwe ekirikububaasisa kwebaganisamu obundi oburi nkabwo. N’oha owaahangire obutafaari bw’amagara bwine okubaasa kw’okukora ebintu ebi? Baibuli neegarukamu eti: “Enju yoona eyombekwa omuntu nanka, kwonka Omwombeki w’ebintu byona ni Ruhanga.”​—Abaheburaayo 3:4.

5. Nitubaasa kushoboororera tuta omuntu orikugira ngu, nitubaasa kumanya ekirungi n’obu twakuba tutarikwikiririza omuri Ruhanga?

5 Nitubaasa kushoboororera tuta omuntu orikugira ngu, nitubaasa kumanya ekirungi n’obu twakuba tutarikwikiririza omuri Ruhanga? N’amazima ngu Ekigambo kya Ruhanga nikigira ngu n’abantu abatarikwikiririza omuri Ruhanga nibabaasa kugira emitwarize mirungi. (Abarooma 2:14, 15) Nk’eky’okureeberaho, omuntu naabaasa kukunda abazaire be, kandi abahe ekitiinisa. Kwonka yaaba atarikukuratira emisingye ya Yehova, naabaasa kucwamu kubi. (Isaaya 33:22) Abantu abanyabwengye ebiro ebi nibahamiza kimwe ngu obuhabuzi bwa Ruhanga nibwetengyesa kubaasa kutereeza oburemeezi bwingi oburi omu nsi. (Shoma Yeremia 10:23.) N’ahabw’ekyo titushemereire kuteekateeka ngu nitubaasa kumanya ekirungi n’obu twakuba tutarikwikiririza omuri Ruhanga nari tutarikukuratira emitindo ye.​—Zaaburi 146:3.

MBWENU SHI TWINE KUBA OMU DIINI?

6. Abantu baingi baine miteekateekyere ki aha diini?

6 “Noobaasa kushemererwa otari mu diini.” Abantu baingi nibateekateeka ngu ediini terimu birikushemeza, kandi ngu teine mugasho. Kandi, ediini nyingi nizeegyesa ngu hariho omuriro ogutaraara, reero zigyema abantu kuhayo sente, nari kushagika abategyeki. Tikirikutangaaza kureeba ngu abantu baingi nibagira ngu nibabaasa kushemererwa batari mu diini! Nibabaasa kugira ngu, “ninkunda Ruhanga, kwonka tindikwenda kugira ediini ei naazamu.”

7. Ediini ehikire neebaasa kukureetera eta okushemererwa?

7 Mbwenu shi buzima nitubaasa kushemererwa tutari mu diini? N’amazima omuntu naabaasa kushemererwa atari mu diini y’ebishuba. Kwonka tihaine orikubaasa kutunga okushemererwa okwabuzima yaaba atari munywani wa Yehova, “Ruhanga” ow’okushemererwa. (1 Timoseo 1:11) Buri kimwe eki Yehova arikukora nikihwera abandi. Naitwe abaheereza be, nitushemererwa ahabw’okugira ngu nitwejumba omu murimo gw’okuhwera abandi. (Ebyakozirwe 20:35) Nk’eky’okureeberaho, teekateeka oku okuramya okw’amazima kurikubaasa kuhwera eka kugira okushemererwa. Nitwega kuha ekitiinisa abu turi nabo omu bushwere n’okuba abeesigwa aharibo, okworora abaana b’omugasho, n’okugirira ab’omu ka yaitu rukundo eyaabuzima. Okuramya okw’amazima nikuhwera abaheereza ba Yehova kukunda ab’eishe-emwe bagyenzi baabo n’okugira obumwe omu kibiina.​—Shoma Isaaya 65:13, 14.

8. Ebiri omuri Matayo 5:3 nibibaasa kutuhwera bita kwetegyereza eki kirikumanyisa kugira okushemererwa okwabuzima?

8 Mbwenu shi omuntu buzima naabaasa kushemererwa yaaba atarikuheereza Ruhanga? Niki ekirikureetera abantu kugira okushemererwa? Abantu abamwe nibashemezibwa emirimo yaabo, emizaano, nari ebindi ebi barikukunda. Abandi nibahurira gye baaba nibareebera eka yaabo na banywani baabo. N’obu ebintu ebi biraabe nibireeta okushemererwa, kwonka hariho ekirikukira ahari ebyo. Nitutaana aha nyamaishwa, n’ahabw’ekyo nitubaasa kumanya Omuhangi kandi tumuramye. Akatuhanga turikubaasa kushemererwa twakora eki. (Shoma Matayo 5:3.) Nk’eky’okureeberaho, nitushemererwa kandi tugarukwamu amaani twateeranira hamwe n’ab’eishe-emwe kuramya Yehova. (Zaaburi 133:1) Kandi nitubaasa kushemererwa ahabw’okugira obumwe n’ab’eishe-emwe bagyenzi baitu omu nsi yoona, okugira emitwarize mirungi, n’okugira amatsiko g’ebiro birungi by’omumaisho.

MBWENU SHI EMITINDO ERIKUKWATA AHA MICWE NEEYETENGYESA?

9. (a) Abantu baingi baine miteekateekyere ki aha kuteerana? (b) Ahabw’enki Ekigambo kya Ruhanga nikigira ngu okuteerana otari mu bushwere kigwire?

9 “Mbwenu shi ni kibi kuteerana otari omu bushwere?” Abantu nibabaasa kubuuza: “Ahabw’enki mwine amaremesa? Omuntu aine kweshemeza.” Kwonka Ekigambo kya Ruhanga nikizibira okuteerana okugwire. * (Reeba obugambo obw’ahansi.) (Shoma 1 Abatesalonika 4:3-8.) Yehova aine obugabe bw’okututeeraho ebiragiro ahakuba niwe yaatuhangire. Naagira ngu omushaija n’omukazi abari hamwe omu bushwere nibo bonka abarikwikirizibwa kuteerana. Yehova naatuha ebiragiro ahabw’okuba naatukunda. Naamanya ngu twabikuratira, nitwija kugira amagara marungi. Eka erikworobera Ebiragiro bya Ruhanga neeba erimu okukundana, okuhaana ekitiinisa, kandi eine oburinzi. Kwonka Ruhanga naija kufubira abo abarikumanya ebiragiro bye bakanga kubyorobera.​—Abaheburaayo 13:4.

10. Omukristaayo naabaasa kwetantara ata okuteerana okugwire?

10 Baibuli neetwegyesa oku turikubaasa kwetantara okuteerana okugwire. Twine kwerinda ebi turikureeba. Yesu akagira ati: “Orikureeba omukazi akamwetenga, biri aherize kumushambanaho omu mutima gwe. N’eriisho ryawe rya buryo ku riraabe nirikureetera kukora ekibi, oriihemu, orinagye.” (Matayo 5:28, 29) N’ahabw’ekyo twine kwetantara kureeba ebirikwitsa enshoni n’okuhurira ebyeshongoro ebirikukwata aha kuteerana. Paulo akahandiika ati: ‘Mwite eby’ensi ebiri omu ngingo zaanyu, nk’obushambani.’ (Abakolosai 3:5) Kandi twine kwerinda ebi turikuteekateekaho n’ebi turikugambaho.​—Abaefeso 5:3-5.

MBWENU SHI TWINE KWEMARIRA AHA MURIMO GW’ENSI?

11. Niki ekirikubaasa kureetera omurimo gw’ensi kureebeka nka murungi?

11 “Omurimo murungi nigureeta okushemererwa.” Abantu nibabaasa kutugambira kumarira obwire bwaitu n’amaani aha murimo gw’ensi, na munonga ogurikutureetera kurangaanwa, kuba ab’amaani, nari abagaiga. Obu baingi barikuteekateeka ngu omurimo murungi nigwo gurikureeta okushemererwa, naitwe nitubaasa kutandika kuteekateeka tutyo.

12. Mbwenu shi omurimo murungi nigwo gurikureeta okushemererwa?

12 Mbwenu shi n’amazima ngu omurimo ogurikukureetera kurangaanwa nari kuba ow’amaani nigukureetera n’okushemererwa? Ngaaha. Teekateeka ahari eki. Sitaane akaba naayenda kurangaanwa n’okuba ow’amaani. Nitubaasa kugira ngu ebintu ebyo akabitunga. Kwonka hati aine ekiniga, tashemereirwe. (Matayo 4:8, 9; Okushuuruurwa 12:12) Okutaana n’ekyo, nitushemererwa munonga twahwera abandi kwega ebirikukwata ahari Ruhanga n’ebiro birungi by’omumaisho ebi arikuraganisa. Tihariho murimo omu nsi ogurikubaasa kukuha okushemererwa nk’oku. Kandi abantu kubaasa kutunga omurimo murungi, nibakira kugira omuze gw’okuhayahayana, ekiniga, nari eihari. Kwonka nabwo nibahendera batamazirwe. Baibuli neegira ngu “n’okwitanira omuyaga.”​—Omubuurizi 4:4.

13. (a) Tushemereire kureeba tuta emirimo yaitu? (b) Niki ekyareeteire Paulo okushemererwa okwabuzima?

13 N’amazima nituba twine kwebaisaho, kandi ti kigwire kutoorana omurimo ogu turikwenda. Kwonka omurimo tigwo gushemereire kuba mukuru ahariitwe. Yesu akagira ati: “Tihariho omuntu orikubaasa kuheereza abakama babiri; ahakuba aryayangaho omwe akunde ondi; nari aryagumira kyarimwe ahari omwe, agaye ondi. Timurikubaasa kuheereza Ruhanga na Mamona” nari eby’obugaiga. (Matayo 6:24) Okuheereza Yehova n’okwegyesa abandi nikiija kutureetera okushemererwa okurikukirayo. Eki kikahika aha ntumwa Paulo. Obu yaabaire akiri muto, akata omutima aha kutunga omurimo ogurikureeta obusinguzi. Kwonka bwanyima akatunga okushemererwa okwabuzima ku yaareebire oku obutumwa bwa Ruhanga burikuhindura emitwarize y’abantu abu yaabaire naabuurira. (Shoma 1 Abatesalonika 2:13, 19, 20.) Omu nsi tiharimu omurimo ogurikubaasa kutureetera kushemerera okukira okuheereza Yehova n’okwegyesa abandi ebirikumukwataho!

Nitushemererwa twahwera abandi kwega ebirikukwata ahari Yehova (Reeba akacweka 12, 13)

NITUBAASA KUSHOBOORORA TUTA OBUREMEEZI OBURI OMU NSI?

14. Ahabw’enki abantu nibakunda ekiteekateeko ekirikugira ngu nibabaasa kushoboorora oburemeezi bwabo?

14 “Abantu nibabaasa kushoboorora oburemeezi bwabo.” Abantu baingi nibakunda ekiteekateeko eki. Ahabw’enki? Ku ogire ngu eki kihikire, tukaabaire tutarikwetenga obuhabuzi bwa Ruhanga, kandi turikukora buri kimwe eki turikwenda. Noobaasa kuba orahuriireho abantu barikugira ngu entaro, endwara, n’obworo biriyo nibituuba. Okucondooza kumwe nikugira kuti: “Enshonga emwe ahabw’enki embeera z’abantu nizeeyongyera kuba nungi, n’ahabw’okugira ngu bacwiremu kuhindura ensi omwanya murungi.” Aga n’amazima? Mbwenu shi hati abantu batungire oburyo bw’okushoboorora oburemeezi oburi omu nsi? Ka tureebe amazima.

15. Ahabw’enki turikubaasa kugira ngu ensi erimu oburemeezi bw’amaani?

15 Mbwenu shi abantu babaasize kushoboorora oburemeezi bw’entaro? Omu Rutaro rw’Ensi Yoona I n’orwa II, abantu abarikurenga obukaikuru 60 bakafa. Omu mwaka 2015 gwonka, abantu obukaikuru 12 n’emitwaro 40 bakagyemeserezibwa kutsigaho amaka gaabo ahabw’entaro nari okuhiiganisibwa. Eki kikareetera omuhendo gw’abantu abaataatanire kuhika abantu obukaikuru 65. Kandi shi okuhenda ebiragiro? Omu myanya emwe, ebikorwa ebimwe ebirikuhenda ebiragiro bibaasize kutuuba. Kwonka ebimwe, nk’okwiba kurabira aha mikura ya Intaneeti, obushaarizi omu maka, obuzahambuki, n’obushomankuzi, nibyeyongyera. Kandi shi ebikwatiraine n’endwara? N’amazima abantu batungire emibazi erikutamba endwara ezimwe. Kwonka omu 2013, okucondooza kukooreka ngu buri mwaka abantu obukaikuru mwenda abari ahansi y’emyaka 60 nibafa ahabw’endwara z’emitima, okusharara, ekookoro, endwara eziine akakwate n’okwitsya, na shukaari. Kandi shi obworo? Banka y’Ensi Yoona ekagira ngu abantu baingi abari omu bworo oburengyesereize, omuri Africa honka bakeeyongyera kuruga aha bukaikuru 280 omuri 1990 kuhika aha bukaikuru 330 omu 2012.

16. (a) Ahabw’enki Obukama bwa Ruhanga bwonka nibwo burikubaasa kwihaho oburemeezi omu nsi? (b) Ni bintu ki ebyagambirwe Isaaya n’omuhandiiki wa Zaaburi ebiraakorwe Obukama bwa Ruhanga?

16 Amazima aga tigarikututangaaza. Obunaku obu, eby’entaasya n’eby’obutegyeki nibitegyekwa abantu abarikweyendeza. Abantu tibarikubaasa kumaraho entaro, okuhenda ebiragiro, endwara, n’obworo. Obukama bwa Ruhanga bwonka nibwo burikubaasa kukora ekyo. Teekateeka aha ki Yehova araakorere abantu. Obukama bwe nibwija kwihaho byona ebirikureeta entaro, nk’okweyendeza, okurya enguzi, omuntu okukunda eihanga rye ekirenga, ediini z’ebishuba, na Sitaane. (Zaaburi 46:8, 9) Obukama bwa Ruhanga nibwija kwihaho okuhenda ebiragiro. Nangwa n’obunaku obu, kurabira omu Bukama bwa Ruhanga abantu nibeega oku baine kukundana n’okwesigana. Tihariho gavumenti endiijo erikubaasa kukora eki. (Isaaya 11:9) Juba, Yehova naija kumaraho endwara kandi areetere abantu boona kugira amagara agahikiriire. (Isaaya 35:5, 6) Naija kumaraho obworo kandi abaasise abantu boona kugira okushemererwa n’omukago murungi nawe. Eki n’eky’omuhendo okukira okugira sente.​—Zaaburi 72:12, 13.

‘MANYA OKU OSHEMEREIRE KUGARUKAMU’

17. Noobaasa kwangira ota emiteekateekyere y’ensi?

17 N’ahabw’ekyo waahurira ekiteekateeko ekirikuhakanisa ebi orikwikiriza, yega eki Baibuli erikugamba aha nshonga egyo. Kigaaniireho n’ow’eishe-emwe okuzire omu by’omwoyo. Teekateeka ahabw’enki abantu nibakunda ekiteekateeko ekyo, ahabw’enki kigwire, n’oku orikubaasa kukyetantara. Nitubaasa kwerinda emiteekateekyere y’ensi turikukora eki Paulo yaagambire obu yaagira ati: “Ab’aheeru mubagyendemu n’obwengye . . . mubone kumanya oku mushemereire kugarukamu omuntu weena.”​—Abakolosai 4:5, 6.

^ kacw. 9 Omu nvunuura za Baibuli ezimwe harimu Yohaana 7:53–8:11 kwonka omu kubanza emishororongo egi ekaba etari mu Baibuli. Abamwe abarikushoma emishororongo egi baine emiteekateekyere egwire ngu omuntu otaine kibi niwe ashemereire kucwera mugyenzi we orubanja rw’obushambani. Kwonka Ruhanga akaha Abaisraeli ekiragiro eki: “Omushaija ku arishangwa naashambana na muka omushaija, bombi baryaitwa.”​—Eky’Ebiragiro 22:22.