Na o be o Tseba?

Ke ka baka la’ng Jesu a ile a bitša Jehofa ka gore “Aba, Tate” ge a be a rapela?

Lentšu la Searama ʼab baʼʹ le ka bolela gore “Tate.” Mafelong a mararo moo lentšu le le tšwelelago gona ka Mangwalong, ke karolo ya thapelo gomme le dirišwa le lebišitšwe go Tatago rena wa magodimong, Jehofa. Lentšu le le na le kgopolo efe?

The International Standard Bible Encyclopedia e re: “Polelong e tlwaelegilego ya mehleng ya Jesu, lentšu ʼabbāʼ le be le dirišwa kudu go bontšha tswalano ya kgaufsi le tlhompho yeo bana ba nago le yona bakeng sa bo-tatago bona.” E be e le tsela e kgomago maikwelo ya go bolela le tate ka go lebanya gomme e be e le le lengwe la mantšu a mathomo ao ngwana a ithutago ona. Jesu o dirišitše lentšu le ge a be a rapela Tatagwe go tšwa pelong. Diiri tše sego kae feela pele ga lehu la gagwe, Jesu o ile a bitša Jehofa ka mantšu a rego, “Aba, Tate” ge a be a rapela kua serapeng sa Getsemane.—Mareka 14:36.

Saeklopedia yeo e tsopotšwego ka mo godimo e tšwela pele ka gore: “Go bitša Modimo ka gore ʼAbbāʼ go be go sa tlwaelega kudu dipukung tša Sejuda tša mehleng ya mmušo wa Bagerika le Baroma, ka ntle le pelaelo e le ka gobane go bitša Modimo ka tsela ye e tlwaelegilego go be go tla bonala e le go se bontšhe tlhompho.” Lega go le bjalo, “ge Jesu a be a diriša lentšu le thapelong, o be a tiišetša ka tsela e itšego boipolelo bja gagwe bja gore O be a e-na le tswalano ya kgaufsi le Modimo.” Mafelo a mangwe a mabedi ao lentšu “Aba” le tšwelelago go ona ka Mangwalong—bobedi mangwalong a moapostola Paulo—a bontšha gore Bakriste ba lekgolong la pele la nywaga le bona ba be ba le diriša dithapelong tša bona.—Baroma 8:15; Bagalata 4:6.

Ke ka baka la’ng karolo e nngwe ya Beibele e ngwadilwe ka Segerika?

Moapostola Paulo o boletše gore, “dipolelo tše kgethwa tša Modimo” di be di gafetšwe Bajuda. (Baroma 3:1, 2) Ka baka leo, karolo e kgolo ya mathomo ya Beibele e be e ngwadilwe ka Seheberu, e lego le leleme la Bajuda. Lega go le bjalo, Mangwalo a Bakriste a ile a ngwalwa ka Segerika. * Ka baka la’ng?

Lekgolong la bone la nywaga B.C.E., mašole ao a bego a hlankela ka tlase ga Alexander yo Mogolo a be a bolela mebolelo e fapa-fapanego ya Segerika sa mehleng yeo, yeo e bego e le tseleng ya go hlakana bakeng sa go hlama Sekoine, goba Segerika seo se tlwaelegilego. Diphenyo tša Alexander di ile tša kgatha tema go direng gore Sekoine se feleletše e le leleme la ditšhaba-tšhaba la mehleng yeo. Nakong ya diphenyo tšeo, Bajuda ba be ba phatlaletše le dinaga. Ba bantši ba be ba sa ka ba boela Palestina go tšwa bothopša bja bona bja Babilona, bjoo bo ilego bja fela nywaga-kgolo pele ga moo. Ka baka la seo, Bajuda ba bantši ba ile ba feleletša ba se sa bolela Seheberu se se sekilego gomme ba bolela Segerika. (Ditiro 6:1) Bakeng sa go ba hola, go ile gwa tšweletšwa phetolelo ya Mangwalo a Seheberu ya Septuagint, ya Sekoine goba Segerika se se tlwaelegilego.

Dictionnaire de la Bible e bontšha gore ga go na leleme le lengwe leo le “humilego, leo le feto-fetogago le leo le ipiletšago go batho ba ditšhaba-tšhaba go swana le Segerika.” Ka baka la tlotlontšu ya lona e nabilego le yeo e lebanyago, popopolelo ya lona e kwagalago le madiri ao a hlalosago dilo tše di tseneletšego ka tsela e swanetšego, e be e le “leleme leo le dirišwago bakeng sa dipoledišano, le bakeng sa go phatlalatša tsebišo—ka kgonthe le ke leleme leo le swanetšego Bakriste.” Na ga se mo go kwagalago gore melaetša ya Bakriste e ile ya ngwalwa ka Segerika?

[Mongwalo wa tlase]

[Seswantšho go letlakala 13]

Seripa sa sa sengwalwa sa Septuagint ya Segerika

[Mothopo]

Courtesy of Israel Antiquities Authority