Kamoo Bahlaselwa ba Thomago go Tlaišwa ka Gona

Monika o be a sa tšwa go fetša sekolo ge a be a thoma go tlwaeletšwa mošomo wa go ba mongwaledi wa tša molao. Monika o be a fagahletše go fetša sekolong gomme a tsene mošomong.

Horst e be e le ngaka gomme a le nywageng ya gagwe ya magareng ya bo-30. O be a e-na le mosadi le bana gomme go be go bonagala eka o tla hwetša botumo le mogolo o phagamego.

Monika le Horst ka bobedi e bile bahlaselwa ba tlaišo.

BOEMO bja Monika le bja Horst bo re ruta thuto e bohlokwa ya gore: Ga go bonolo go tseba e sa le pele gore ke mang yoo e tla bago mohlaselwa mošomong. Ka kgonthe, go na le kgonagalo ya gore motho le ge e le ofe mošomong le ge e ka ba ofe e be mohlaselwa wa go tlaišwa. Ka gona, o ka itšhireletša bjang? Tsela e nngwe ke go ithuta kamoo o ka phegelelago khutšo ka gona mošomong gaešita le ge o šoma le batho ba dihlogo tše thata.

 Go Šomišana Gabotse le Bašomi-gotee

Go batho ba bantši, mošomo o nyaka go šomišana gabotse le sehlopha sa bašomi-gotee le wena gomme o thuše sehlopha seo go šoma ka thelelo e le sehlopha. Ge e ba bašomi-gotee ba phedišana gabotse, mošomo o dirwa gabotse. Ge e ba ba sa dire bjalo, mošomo ga o dirwe gabotse gomme go ba kotsing ya go ka tlaišwa go a gola.

Ke eng seo se ka šitišanago le tšhomišano e botse ya sehlopha sa bašomi-gotee? Taba e nngwe e ka ba gore nako le nako go dula go e-ba le bašomi ba bafsa. Maemong a bjalo, go ba thata go dira bogwera. Go oketša moo, bašomi-gotee ba bafsa ga se ba tlwaelana le tsela yeo go šongwago ka yona, e lego seo se fokodišago mošomo wa bohle. Ge e ba mošomo e e-ba o montši, go ba le kgonagalo ya gore sehlopha sa bašomi se dule se le ka tlase ga kgatelelo e sa felego.

Go feta moo, ge e ba sehlopha se se na dipakane tše di bonagalago, maikwelo a botee a tla fokola. Ka mohlala, se se ka direga ge molaodi yo a sa ikholofelego a fetša nako e ntši a šireletša boemo bja gagwe go e na le gore a laole mošomo. A ka ba a leka go lohlanya bašomi-gotee e le gore e dule e le molaodi. Go senya ditaba le go feta, thulaganyo ya kamoo sehlopha se swanetšego go šoma ka gona e ka no se hlaloswe gabotse mo e lego gore bašomi ba bangwe ga ba kwešiše gore mošomo wa bona o thoma kae e bile o felela kae. Ka mohlala, go ka tsoga dikgohlano ge bašomi ba babedi ka bobedi ba nagana gore go saena lenaneo-theko ke boikarabelo bja bona.

Maemong a bjalo go ba thata go boledišana gomme go kgopišana ga go rarollwe. Lehufa le senya moya wa mošomo, gomme bašomi-gotee ba a phadišana e le gore ba kgahliše molaodi. Go se kwešišane mo go sa rego selo go tšewa e le thogako e kgolo. Mafelelong, mathata a manyenyane a fetoga ngalaba ya taba. Maemo a thea motheo bakeng sa tlaišo.

Go Dira Motho Mohlaselwa

Ge nako e dutše e tšwela pele, mošomi o tee a ka kgethollwa e le mohlaselwa. Ke motho wa mohuta mang yo go ka diregago gore a swarwe ka tsela yeo? Mohlomongwe motho yo a bonagalago e le yo a fapanego. Ka mohlala, e ka ba monna yo a šomago tikologong e tletšego basadi goba mosadi yo a šomago tikologong e tletšego banna. Motho yo a ikholofelago a ka no tšewa e le yo bogale, mola motho wa dihlong a ka tšewa e le moradia. Yo e ka bago mohlaselwa e ka ba gape motho yo a fapanego ka ge e le yo mogolo goba yo monyenyane go bona bohle goba gaešita le yo a swanelegago gakaone bakeng sa mošomo.

Makasine wa Jeremane wa tša maphelo wo o bitšwago mta (Medical-Technical Assistant) o bega gore go sa šetšwe gore mohlaselwa e ka ba mang, bašomi-gotee “ba ba bodila gotee le go mmolediša gampe motho yo ba mo dirilego mohlaselwa wa bona gomme ka go dira bjalo ba ikwa ba imologile dikgateletšegong tša bona ka noši.” Maiteko a mohlaselwa a go leka go lokiša boemo a atlega ganyenyane feela gomme a ka ba a mpefatša dilo le go feta. Ka ge a tlaišwa leboelela le ka tsela e rulagantšwego, mohlaselwa o thoma go ikwa e le molahlwa. Ge boemo bo le bjalo, go ka direga gore mohlaselwa yo a tlaišwago a se kgone go lebeletšana le boemo bjo a le tee.

Ke therešo gore bothata bja gore mošomi a ka tlaišwa mošomong bo be bo dutše bo le gona. Eupša ba bantši ba ka gopola nakong ya ge go be go bonagala go e-na le moya wa go thušana gare ga bašomi-gotee. E be e le ka sewelo o ka hwetšago motho a thikilwe ka go tlaišwa. Eupša ge nywaga e dutše e e-ya, go bile le seo ngaka e nngwe e se hlalositšego e le “go hwelela ka kakaretšo ga moya o tlwaelegilego wa botee le go hwelela mo go atilego ga go se be le dihlong.” Batho bjale ga ba sa na dihlong tša go lwa phatlalatša mošomong.

Ka gona, ke tshwanelo ge bohle bao ba šomago ba tshwenyegile ka dikarabo tša dipotšišo tše: Na tlaišo e ka thibelwa? Khutšo e ka phegelelwa bjang mošomong?

[Seswantšho go letlakala 6]

Morero wa go tlaiša ke go dira gore bao ba tlaišwago e be balahlwa