Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA DIKUMI

Malu atu banjelu bimpe ne babi batuenzela

Malu atu banjelu bimpe ne babi batuenzela
  • Banjelu batu bambuluisha bantu anyi?

  • Mmalu kayi atu nyuma mibi yenzela bantu?

  • Tudi mua kutshina nyuma mibi anyi?

1. Bua tshinyi mbimpe kumanya malu a banjelu?

KUMANYANGANA ne muntu kutu kulomba kumanya amue malu adi atangila dîku diende anyi diabu. Bia muomumue, kumanya Yehowa Nzambi kudi kumvuija kumanya kabidi dîku diende didi dienza ne banjelu. Bible utu ubikila banjelu ne: ‘bana ba Nzambi.’ (Yobo 38:7) Nunku, mmuaba kayi udibu nawu mu malu adi Nzambi mulongolole? Ntshinyi tshitubu benze mu malu a kale a bantu? Banjelu badiku mua kukuenzela bualu anyi? Mmushindu kayi udibu mua kukuenzelabu?

2. Banjelu batu bafumine penyi? Batu bungi kayi?

2 Bible utu wakula misangu ya bungi bua banjelu. Tukonkononayi imue mvese bua kubamanya bimpe. Banjelu batu bafumine kuepi? Kolosai 1:16 udi wamba ne: ‘Bualu bua munda mua Yezu Kristo muakafukibua bintu bionso bia mu diulu ne bia pa buloba.’ Nunku, Yehowa Nzambi uvua mufuke banjelu bonso ne diambuluisha dia Muanende muanabute. Mu diulu mutu banjelu banga? Bible udi uleja ne: Nzambi wakafuka banjelu miliyo binunu ne binunu, ne buonso buabu badi ne bukole bua bungi.​—Musambu 103:20. *

3. Yobo 38:4-7 udi utuambila tshinyi bua banjelu?

3 Bible udi utuambila ne: pakafukabu buloba, ‘bana balume bonso ba Nzambi bakela mbila bua disanka diabu.’ (Yobo 38:4-7) Nunku, banjelu bavuaku kale menemene kumpala kua kufukabu bantu ne buloba. Mvese eu udi uleja kabidi ne: banjelu badi mua kumvua bimpe anyi bibi, bualu udi wamba ne: ‘Bakela mbila bua disanka diabu.’ Udi wamba kabidi ne: ‘bana ba Nzambi bonso’ bakasanka pamue. Tshikondo atshi, banjelu bonso bavua mu dîku divua dikuatshila Yehowa Nzambi mudimu mu buobumue.

BANJELU BATU BATUKUATSHISHA NE BATULAMA

4. Mmunyi mudi Bible uleja ne: banjelu ba lulamatu batu batabalela malu a bantu?

4 Katshia anu banjelu ba lulamatu bamona muvua Nzambi ufuka bantu ba kumpala, batu batabalela dîku dia bantu ne mudi malu adi Nzambi mulongolole enda akumbana. (Nsumuinu 8:30, 31; 1 Petelo 1:11, 12) Kadi, pavua matuku enda apita, banjelu bakamona ne: bantu ba bungi bavua babenga kuenzela Mufuki wabu wa dinanga mudimu. Bualu ebu buvua ne bua kuikala bubabungamije bikole. Kadi padi muntu umue upingana kudi Yehowa, ‘disanka didi ku mêsu kua banjelu.’ (Luka 15:10) Bu mudi banjelu batabalela bikole disanka dia bantu badi benzela Nzambi mudimu, kabiena bitukemesha bua mutu Yehowa ubatuma bua kukolesha ne kulama basadidi bende ba lulamatu to. (Ebelu 1:7, 14) Tuanjayi kumona bimue bilejilu.

‘Nzambi wanyi wakutuma muanjelu wende, wakusuika mbanga ya ntambue.’​—Danyele 6:22

5. Mbilejilu kayi bidi mu Bible bidi bileja mushindu uvua banjelu bambuluishe bantu?

5 Banjelu babidi bakambuluisha Lota ne bana bende bua kupanduka ku kabutu ka musoko wa Sodoma ne wa Amola. (Genese 19:15, 16) Bidimu bia bungi panyima, bakela muprofete Danyele mu buina bua ntambue, kadi ntambue kayakamuenza tshintu to. Wakamba ne: ‘Nzambi wanyi wakutuma muanjelu wende, wakusuika mbanga ya ntambue.’ (Danyele 6:22) Mu bidimu lukama bia kumpala, muanjelu mukuabu wakapatula mupostolo Petelo mu buloko. (Bienzedi 12:6-11) Banga banjelu pabu bakambuluisha Yezu ku ntuadijilu kua mudimu wende wa pa buloba. (Mâko 1:13) Mêba makese kumpala kua lufu lua Yezu, muanjelu kampanda wakamumuenekela ne ‘wakamukolesha.’ (Luka 22:43) Dikuatshisha dia banjelu edi diakakolesha Yezu bikole.

6. (a) Mmunyi mudi banjelu balama basadidi ba Nzambi lelu? (b) Netuandamune nkonko kayi?

6 Lelu’eu, banjelu kabatu kabidi bamuenekela basadidi ba Nzambi pa buloba to. Nansha mudi bantu kabayi babamona, banjelu ba Nzambi batu anu balama basadidi bende, nangananga ku tshintu tshionso tshidi mua kubenzela bibi mu nyuma. Bible udi wamba ne: ‘Muanjelu wa Yehowa udi wasa tshitudilu tshiende tshinyunguluke badi bamutshina, udi ubasungila.’ (Musambu 34:7) Bua tshinyi mvese eu udi utukolesha ku muoyo? Bualu kudi banjelu babi badi bajinga kutuenzela bibi! Mbanganyi abu? Mbafumine penyi? Mbasue kutuenzela bibi mushindu kayi? Bua kuandamuna nkonko eyi, tuanji kumonayi bualu kampanda buakenzeka ku ntuadijilu kua malu a bantu.

BANJELU BABI MBALUISHI BETU

7. Mmu mushindu kayi muvua Satana mufike ku dipambuisha bantu?

7 Anu mutuvua balonge mu Nshapita 3, muanjelu umue wakajinga kukokesha bakuabu, ke kutombokelaye Nzambi. Bakalua kumubikila ne: Satana Diabolo. (Buakabuluibua 12:9) Munkatshi mua bidimu bitue ku 1600 panyima pa yeye mumane kudinga Eva, Satana wakafika ku dipambuisha bantu bapite bungi, pa kumusha anu bena lulamatu bakese bu mudi Abele, Henoka ne Noa.​—Ebelu 11:4, 5, 7.

8. (a) Banjelu bakuabu bakalua bademon mushindu kayi? (b) Bua kupanduka ku Mvula wa Kabutu, bademon bakenza tshinyi?

8 Mu matuku a Noa, banjelu bakuabu bakatombokela Yehowa. Bakashiya miaba yabu mu diulu, kuluabu pa buloba ne kuvuala mibidi ya bantu. Bua tshinyi? Tudi tubala mu Genese 6:2 ne: “Bana ba [Nzambi] kumonabo ne: bana ba bakaji ba bantu bavua bimpe batambe, kuangatabo bonso bavua babalengelela bu bakaji babo.” (MMM) Kadi Yehowa Nzambi kakalekela bua bienzedi bia banjelu abu ne dinyanguka dia bantu bitungunuke to. Wakalokesha mvula wa kabutu pa buloba bujima bua kushipa bantu babi bonso ne kulama anu basadidi bende ba lulamatu. (Genese 7:17, 23) Kadi banjelu babi abu (anyi bademon) bakalekela mibidi yabu ya bantu, kuvualabu ya mu nyuma bua kupingana mu diulu. Bakalonda Diabolo, ke kuluaye ‘mukalenge wa bademon.’​—Matayo 9:34.

9. (a) Ntshinyi tshiakafikila bademon pakapinganabu mu diulu? (b) Netukonkonone tshinyi pa bidi bitangila bademon?

9 Pakapingana banjelu batomboke aba mu diulu, Nzambi kakabakidila kabidi mu dîku diende to, anu bu muvuaye muenze bua mfumuabu Satana. (2 Petelo 2:4) Nansha mudibu kabayi mua kuangata kabidi mibidi ya bantu lelu, batshidi anu benzela bantu bibi. Bushuwa, Satana udi ‘udinga ba pa buloba buonso’ ne diambuluisha dia bademon bende aba. (Buakabuluibua 12:9; 1 Yone 5:19) Mushindu kayi? Bademon batu bapambuisha bantu mu mishindu kabukabu. (2 Kolinto 2:11) Tukonkononayi imue ya ku mishindu eyi.

MUTU BADEMON BAPAMBUISHA BANTU

10. Malu a mîdima ntshinyi?

10 Bademon batu bapambuisha bantu ne malu a mîdima. Malu a mîdima adi atuangaja muntu ne bademon buludiludi anyi ku butuangaji bua muena manga. Bible udi ukandika malu a mîdima ne udi utukandika bua kubuelakana ne tshintu tshionso tshidi mu diumvuangana nawu. (Galatia 5:19-21) Bademon batu benza mudimu ne malu aa anu bu mutu mulobi wenza mudimu ne tshilobeshi. Mulobi utu wenza mudimu ne bilobeshi bishilashilangane bua kukuata mishipa ya mishindu yonso. Bia muomumue, nyuma mibi itu yenza mudimu ne mishindu mishilashilangane ya malu a mîdima bua kukuata bantu ba mishindu yonso.

11. Dibuka ntshinyi? Bua tshinyi tudi ne bua kudibenga?

11 Tshimue tshia ku bilobeshi bitu bademon benza nabi mudimu ndibuka. Kadi dibuka ntshinyi? Ndikeba kumanya malu atshilualua anyi adi kaayi mamanyike. Tangila imue mishindu ya dibuka: ditangila bimanyinu mu mitoto ne ngondo, dimona malu mu lumuenu, dibala mishonyi ya mu tshianza ne dikeba bimanyinu kampanda mu bilota. Nansha mutu bantu ba bungi bela meji ne: kubuka ki nkubi, Bible yeye udi uleja ne: bena mbuku batu benza mudimu ne nyuma mibi. Tshilejilu, Bienzedi 16:16-18 udi wakula bua ‘nyuma mubi uvua ubukisha’ nsongakaji kampanda. Kadi nsongakaji eu wakapanga mua kuambila bantu malu pakipatabu demon uvuaye nende.

Bademon batu ne mishindu ya bungi idibu badinga bantu

12. Bua tshinyi mbibi bua kukeba kuyukila ne bafue?

12 Mushindu mukuabu utu bademon badinga bantu nkubasaka bua kukonka bafue malu anyi kubela nsanzu. Bantu badi bafuishe batu misangu ya bungi bitaba malu a dishima pa bidi bitangila bafue. Muena lubuku udi mua kuamba amue malu a dikema anyi kuakula ne dîyi difuane dia muntu udi mufue. Ke bualu kayi bantu ba bungi batu bitaba ne: bafue badi ne muoyo, ne bamba kabidi ne: kuyukila nabu kudi mua kusamba badi ne muoyo. Kadi “disamba” dionso dia nunku ndia dishima ne didi ne njiwu. Bua tshinyi? Bualu bademon badi mua kuidikija dîyi dia muntu udi mufue ne kumanyishabu muena lubuku malu a muntu eu. (1 Samuele 28:3-19) Kabidi anu mutuvua balonge mu Nshapita 6, bafue kabatu ne muoyo to. (Musambu 115:17) Nunku “mutendeledi wa bakishi” anyi muntu udi uyukila ne bafue batu bamudinga kudi banjelu babi ne utu wenza malu adi abengangana ne disua dia Nzambi. (Dutelonome 18:10, 11; Yeshaya 8:19) Nunku, ikala mudimuke ne epuka tshilobeshi tshitu bademon benza natshi mudimu etshi.

13. Ntshinyi tshidi bantu bavua batshina bademon kumpala bafike ku dienza?

13 Nyuma mibi kayitu anu idinga bantu to, kadi itu kabidi ibatshingisha. Lelu’eu, Satana ne bademon bende mbamanye ne: nkubashadile anu matuku makese bua kubasuikabu, ke bualu kayi badi ne tshikisu tshikole. (Buakabuluibua 12:12, 17) Nansha nanku, bantu ba bungi bavua batshina nyuma mibi eyi kumpala kabatshiena bayitshina kabidi to. Mbafike ku diumusha buôwa buabu munyi? Ntshinyi tshidi muntu mua kuenza bikalaye ukavua mumane kuela dikasa mu malu a mîdima?

MUSHINDU WA KUKANDAMENA NYUMA MIBI

14. Anu bu bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala ba mu Efeso, mmunyi mutudi mua kukosa malanda ne nyuma mibi?

14 Bible udi utuambila tshitudi mua kuenza bua kukandamena nyuma mibi ne kukosa nayi malanda. Tuangate tshilejilu tshia bena Kristo ba mu bidimu lukama bia kumpala ba mu tshimenga tshia Efeso. Bamue ba kudibu bavua mu malu a mîdima kumpala kua kuluabu bena Kristo. Ntshinyi tshiakenzabu pakangatabu dipangadika dia kulekela malu aa? Bible udi wamba ne: ‘Bena majimbu bavule ba kudibu bakatuala mikanda yabu, kuyosha kumpala kua bantu bonso.’ (Bienzedi 19:19, MMM) Nunku, bantu bonso badi basue kukandamena nyuma mibi lelu badi ne bua kulonda tshilejilu tshia bena Kristo bapiabapia abu bakosha mikanda yabu ya majimbu. Bantu badi basue kutendelela Yehowa badi ne bua kuimansha anyi kuosha bintu bionso bidi biumvuangana ne malu a mîdima nansha biobi bibasankisha, bu mudi: mikanda, bibejibeji, filme, bimfuanyi, bande ya misambu ne bijimba anyi bintu bikuabu bitubu bavuala bua kudilama.​—1 Kolinto 10:21.

15. Tudi ne bua kuenza tshinyi bua kukandamena nyuma mibi?

15 Panyima pa bena Efeso bamane kuosha mikanda yabu ya majimbu, mupostolo Paulo wakabafundila ne: ‘Diluangana dietu dia bibula ndia kufuilangana ne nyuma mibi.’ (Efeso 6:12) Bademon kabavua bapuekeshe maboko to. Bavua bakeba anu bua kubela tshibula. Nunku, ntshinyi tshikuabu tshivua bena Kristo abu ne bua kuenza? Paulo wakamba ne: ‘Pa mutu pa bintu bionso, nuambule ngabu wa ditabuja, unudi mua kuepela [anyi kujima] nende miketa yonso ya Satana idi ne kapia kasuikaku.’ (Efeso 6:16) Padi ngabu wetu wa ditabuja mukole, netumanye mua kukandamena nyuma mibi bimpe.​—Matayo 17:20.

16. Mmunyi mutudi mua kukolesha ditabuja dietu?

16 Kadi mmunyi mutudi mua kukolesha ditabuja dietu? Mpatudi tulonga Bible. Tshilejilu, bua tshimanu kuikalatshi tshikole, bidi bikengela nshidamenu watshi ikale mukole. Bia muomumue, bua ditabuja dietu kuikaladi dikole, nshindamenu wadi anyi dimanya dijalame dia Dîyi dia Nzambi didi ne bua kuikala dikole. Tuetu tubala ne tulonga Bible dituku dionso, ditabuja dietu nedikole. Anu bu tshimanu tshikole, ditabuja dishindame neditukube ku malu a bademon.​—1 Yone 5:5.

17. Ntshinyi tshitudi ne bua kuenza bua kukandamena nyuma mibi?

17 Mmalu kayi makuabu avua bena Kristo ba mu Efeso ne bua kuenza? Bavua dijinga ne tshintu tshikuabu bua kudikuba bualu bavua mu tshimenga tshivua tshiuule tente ne malu a bademon. Ke bualu kayi Paulo wakabambila ne: “Nutendelele Nzambi misangu yonso ne kulomba kuonso ne disengelela dionso mu nyuma.” (Efeso 6:18) Bu mutudi petu basombe muaba udi muule ne malu a bademon, kusambila Yehowa ne muoyo mujima bua atulame nekutuambuluishe bua kukandamena nyuma mibi. Kadi, tudi ne bua kutela dîna dia Yehowa mu masambila etu. (Nsumuinu 18:10) Nunku, tudi ne bua kutungunuka ne kusambila Nzambi bua ‘atusungile kudi muena bubi’ Satana Diabolo. (Matayo 6:13, MMV) Yehowa neandamune masambila menza ne muoyo umue a nunku.​—Musambu 145:19.

18, 19. (a) Bua tshinyi tudi ne bua kuikala bashindike ne: netushimune mvita yetu ne bademon? (b) Nshapita udi ulonda neandamune lukonko kayi?

18 Nyuma mibi idi ne tshikisu, kadi tuetu tukandamena Diabolo ne tusemena kudi Nzambi patudi tuenza disua Diende, katuena mua kuyitshina to. (Yakobo 4:7, 8) Bukole bua nyuma mibi budi ne mikalu. Tshilejilu, bakayinyoka mu matuku a Noa ne nebayilumbuluishe bua musangu wa ndekelu mu matuku atshilualua. (Yuda 6) Vuluka kabidi ne: banjelu ba Yehowa badi batulama. (2 Bakelenge 6:15-17) Banjelu aba mbasue kutumona tukandamena nyuma mibi. Tudi mua kuamba ne: banjelu bimpe badi batusankidila. Nunku, tushalayi anu balamate Yehowa ne dîku diende dienza ne banjelu ba lulamatu. Tuepukayi kabidi malu onso a mîdima ne tuikalayi tulonda mibelu ya Bible. (1 Petelo 5:6, 7; 2 Petelo 2:9) Eu ke mushindu utudi mua kutshimuna mvita itudi tuluangana ne nyuma mibi.

19 Kadi bua tshinyi Nzambi mmulekele bademon ne malu mabi atatshisha bantu nunku? Nshapita udi ulonda neandamune lukonko elu.

^ tshik. 2 Buakabuluibua 5:11 udi wamba bua banjelu bimpe ne: badi ‘mbombo ne mbombo, binunu ne binunu.’ (MMM) Nunku Bible udi uleja ne: bavua bafuke banjelu miliyo binunu ne binunu.