Ndoe mu Myaka Kanunu—ne Kwenda Kumeso!
Ndoe mu Myaka Kanunu—ne Kwenda Kumeso!
“Leza ēkale wa byonso ne umbyonsololo.”—1 KOD. 15:28.
LE UKOKEJA KUSHINTULULA?
Le kufikidila kwa bino bisonekwa kukekala na buluji’ka kodi?
1. Le i madyese’ka asangaja atengele “kibumbo kikatampe”?
LELO ubwanya kufwatakanya bintu byonso bilumbuluke bikalonga umbikalo mukomokomo wa mulopwe moloke kadi wa lusa ku babikalwa bandi mu myaka kanunu? “Kibumbo kikatampe” kekibadika—kikapanda ku “malwa makatakata,” mene akafudija lonso ino ngikadilo imbi ya bintu, kitengele binkumenkume bya kutendelwa.—Kus. 7:9, 14.
2. Le i bintu’ka byātene bantu mu bula bwa myaka 6000 ke mipite?
2 Mu bula bwa myaka 6000 ya mānga ya muntu, kwiludika kwiludikile bantu abo bene i kuletele muzo wa muntu masusu mavule. Bible wānene tamba kala amba: “Kudi kitatyi kya kulela muntu pa muntu mukwabo ne kwisanshija ponka.” (Mus 8:9) Le i bika byotumona dyalelo? Kutalula’mo bidi divita ne butomboki, kudi myanda mivule ileta musala pamo bwa bulanda, misongo, konakanya pano panshi, kushinta kwa bitatyi ne bikwabokwabo. Bambikavu badyumwine amba shi ketushintyilepo ngikadila yetu mibi ya bukile bukya, bipa bikalupuka’ko i musala.
3. Le Umbikalo wa Myaka Kanunu ukalonga bika?
3 Munshi mwa Yesu Kidishitu Mulopwe Meshiasa ne bakubikala nandi 144000, Bulopwe bwa Leza bukatabula bityebitye matabula a kulongolola bibi byonso bilongelwe bantu ne kīkalo kyabo, ke umbuo wa Ntanda kadi. Umbikalo wa Myaka Kanunu ukafikidija mulao ukunka mutyima wa Yehova Leza wa amba: “Talapo bidi, byo mpanga madiulu mapya ne ntanda mipya, kabidi bintu bya kala kebikavulukwapo, nansha kwikalapo ku-mutyima kwine mpika.” (Is. 65:17) Ino, i binkumenkume’ka bya kutendelwa kebyamwekele bitutengele? Na bukwashi bwa Kinenwa kya Leza kya bupolofeto, tutalei bidi ntompejo ya bintu bya kutendelwa “byampikwa kumweka.”—2 Kod. 4:18.
‘BAKOBAKA MOBO NE KUDIMA MADIMI A MAÑANZA’
4. Lelo bavule badi mu mobo a muswelo’ka dyalelo?
4 Le i ani kakasakepo kwikala na yandi njibo, kifuko kyakekala’mo aye ne kyandi kisaka mu ndoe ne mutyima-ntenke? Inoko mu ntanda ya dyalelo i bikomo kusokola njibo milumbuluke. Bantu betyinyanga mu bibundi muyudile bantu. Bavule bashikatanga mu bitanda kadi mu bifuko bya busala ne mu mobo masalakane. Kwikala na njibo yabo i kilotwa kobadi.
5, 6. (a) Le kisonekwa kya Isaya 65:21 ne kya Mika 4:4 kikafikidila namani? (b) I muswelo’ka otukatambula ano madyese?
5 Mu umbikalo wa Bulopwe, mwikadi yense ukekala na yandi njibo, mwanda kyālailwe kupityila kudi Isaya amba: “Bakōbaka mobo ne kwikala monka; kadi bakadima madimi a mañanza ne kudya bipa byayo.” (Is. 65:21) Inoko, kwikala na njibo ke kyepelopo kimo kyonka kete. Ne kadi bidi, bamo dyalelo bashikete mu abo mobo, makatampe nansha matyetye. Inoko badi nyeke na moyo amba mobo abo abwanya kujimina mwanda wa bufudile nansha mwanda wa bangivi—nansha bantu babi—bakebatwelela kwibeba. Bine, bino bintu byonso kebikekalapo mu buludiki bwa Bulopwe! Mupolofeto Mika wāsonekele amba: “Bakashikata, ense munshi mwa muñanza wandi, ense munshi mwa muñanza wandi, kadi ne ense munshi mwa mukuyu wandi, ense munshi mwa mukuyu wandi; nansha umo ukebalengejapo moyo.” —Mika 4:4.
6 Na kino kyepelo kya kutendelwa mu ñeni, le i bika byotufwaninwe kulonga? Na bubine, batwe bonso twabilanga kwikala na mobo mayampe. Nansha nankyo, pa kyaba kya kulonga bukomo bwa kufikidija kino kilotwa kya kwikala na njibo dyalelo—padi na kwitumpa ne mu mapu mavule mwanda wa kwikala nayo —mwene i kyendele’mo tute mutyima mu mulao wa Yehova? Vuluka byobya byānene Yesu pa mwanda wandi amba: “Bamizeu badi ne mikembo, ne byoni bya mūlu bidi ne pakulāla, ino Mwanā muntu aye kadi ne pakusamina mutwe.” (Luka 9:58) Yesu wādi na bwino ne bukomo bwa kubaka nansha kupota njibo milumbuluke keibwanyapo kwikala na muntu nansha umo. Le mwanda waka kalongelepo namino? Na bubine, Yesu wādi usaka kwepuka kintu kyo-kyonso kya kumulabika ne kya kumuminina kyādi kya kumulengeja akomenwe kutūla Bulopwe pa kifuko kibajinji. Le twabulwa’po kulonda kimfwa kyandi ne kulama diso ditūkanye—kuleka kukimbakimba bintu bya ku ngitu ne kuzumbijazumbija mutyima?—Mat. 6:33, 34.
“MPUMPI NE KANA-KAMUKŌKO BAKADYA PAMO”
7. Lelo Yehova wāletele dibajinji musoñanya’ka utala pa mwādi mwa kwikadila bantu na banyema?
7 Yehova pa kupwa kupanga bintu byonso, wāpangile bantu, mwingilo mukatampe wa mu mingilo yandi ya pano panshi. Yehova wāsapwidile Sendwe wandi Mukata, wandi Mwana umbedi mpango yandi mipotoloke amba: “Leka bidi tulonge muntu mu bu-kyelekejo kyetu, mwendele kīfwa kyetu; ino abikale bulopwe bwa pa mwita wa kalunga-kamema, ne bwa pa byoni bya mūlu, ne bwa pa banyema banja bene, ne bwa bintu byonso bilandala, byakulandala panopantanda.” (Ngal. 1:26) Nanshi, ba Adama ne Eva, ne bantu bonso bādi ba kwikala’ko mwenda mafuku, bāsoñanibwe kubikadila banyema.
8. Le i ngikadilo’ka idi na banyema ivudile kumweka dyalelo?
8 Lelo bantu babwanya bine kubikadila banyema ne kwikala nabo mu ndoe? Bantu bavule basenswe banyema bobamunine, kimfwa bambwa ne bapushi. Ino le tunena bika pa banyema ba ntanda? Lapolo imo inena amba: “Befundi ba sianse bapityijanga kitatyi na banyema ba ntanda ne kwifunda mobekadile bamwene amba banyema bonso bamusha badi na malango.” Na bubine, tumonanga banyema bakwatwa moyo nansha kukalabala kitatyi kyobebazakaja, ino le babwanya kulombola mutyima wa lusa? Lapolo ibweja’ko amba: “Banyema bamusha balombolanga ngikadilo yabo mikatampe kitatyi kyobalelele twana—ko kunena amba bukomo bukatampe bobadi nabo bwa kwivwana lusa.”
9. Le i kushinta’ka kotubwanya kutengela pa mwanda utala banyema?
9 Nanshi ketufwaninwepo kutulumuka kitatyi kyotutanga mu Bible amba kukekala ndoe pa bukata bwa banyema ne bantu. (Tanga Isaya 11:6-9; 65:25.) Mwanda waka? Vuluka’mba kitatyi kyātambile Noa ne kisaka kyandi mu safini pa kupwa kwa Dilobe, Yehova wēbasapwidile amba: “Banyema bonso, ne byoni bya mūlu bakemutyina moyo, ne luzakalo lukebakwata; ne byonsololo bilandala bya ntanda ne ntanda, ne mwita wa kalunga-kamema.” Uno moyo o wādi ukinga banyema. (Ngal. 9:2, 3) Le Yehova abulwe’po kukatalula uno moyo ne luzakalo mwanda wa musoñanya wandi mubajinji ukafikidile? (Hos. 2:18) Bine kino i kitatyi kya nsangaji kitengele boba bonso bakapanda ne kwikala pano pa ntanda!
“UKAPAMPULA IMPOLO YONSO”
10. Mwanda waka bantu badilanga?
10 Kitatyi kyāmwene Solomone “masusu alongibwa munshi mwa dyuba,” wādidile amba: “Talapo bidi, mipolo ya badi namino’ba basusulwa, kadi kebadipo ne nsenga.” (Mus. 4:1) Bino bintu bikidi’nka namino ne dyalelo, kadi byendanga bilundila’ko. Le i ani motudi kasumije impolo pangala pa mwanda kampanda? Eyo, kyaba kimo ibwanya kwikala impolo ya nsangaji. Ino divule dine, impolo ilombolanga bukatampe bwa bulanda budi ku mutyima.
11. Lelo i nsekununi’ka ya mu Bible yakutenga mpata ku mutyima?
11 Vuluka myanda mivule itenga mutyima ne malango yotutanga mu Bible. Kitatyi kyāfwile Sala na myaka 127, “Abalahama waiya kutulula muyoa ne kumudila Sala.” (Ngal. 23:1, 2) Kitatyi kyāshadikile Naomi bako bandi babidi bana-bakaji babishala, “nabo batulula mawi abo ke badila,” kupwa kadi “batulula mawi abo ne kudila monka.” (Luta 1:9, 14) Kitatyi kyādi kikonda Mulopwe Hezekia na misongo ya lufu, wālombele Leza kupwa “kadila byamwiko’tu,” bine byātengele Yehova ku mutyima. (2 Bal. 20:1-5) Kadi le i ani kateñwangapo na nsekununi ya mutumibwa Petelo wātunine Yesu? Pa kwivwana nzolo udila, Petelo “walupukila panja ka dididila.”—Mat. 26:75.
12. Le buludiki bwa Bulopwe bukaletela bantu busengi bwa binebine namani?
12 Pa mwanda wa binkumenkume bileta musala—bikatampe ne bityetye—bituponena, muzo wa muntu usakilwa busengi ne bunyongolodi. Bino byo bikalongela Umbikalo wa Myaka Kanunu babikalwa bao: “Leza ukapampula impolo yonso mu meso abo; ne lufu nalo kelukēkalakopo dikwabo kadi, mhm, nansha kuyoyokota miyoa, nansha kudila kwine, nansha misongo mīne mpika.” (Kus. 21:4) Bine i kisangaja’po kashā pa kuyuka amba kuyoyokota miyoa, kudila, ne misongo kebikekala’kopo dikwabo, Leza imulaye’nka ne kutalula’ko walwana mukatampe wa bantu—ke lufu kadi. Lelo bino bikafikidila namani?
“BONSO BADI MU BIBUNDU . . . BAKATAMBAMO”
13. Lelo lufu i lutādile bantu namani tamba Adama ujilula?
13 Tamba’tu Adama ujilula, lufu i lubikale bulopwe pa muzo wa muntu. I walwana kashindwe, mfulo ya bantu ba bubi mikomo kwepuka, nsulo ya bulanda ne njia keineneka. (Loma 5:12, 14) Bine, mwanda wa “moyo wa lufu,” bantu midiyo ne midiyo i “bamunibwe . . . myaka yonso ya būmi bwabo.”—Bah. 2:15.
14. Lelo i bipa’ka bikalupuka’ko kitatyi kikavutakanibwa lufu?
14 Bible unena amba “wanshikani wafulako kukavutakanibwa i lufu.” (1 Kod. 15:26) Kudi bibumbo bibidi bikamwena mu kuno kuvutakanibwa. “Kibumbo kikatampe” kidi’ko dyalelo, kikekala na būmi bwampikwa mfulo mu ntanda impya ilailwe. Midiyo ne midiyo ya bantu bafwile nabo, bakasangulwa. Lelo ubwanya kufwatakanya kuloelelwa ne nsangaji ikekala nayo boba badi mu kibumbo kikatampe pobakatundaila bakasangulwa? Kubandaula na katentekeji nsekununi imoimo idi mu Bible itala lusangukilo, kwitupanga ntompejo ya mukekadila lusangukilo.—Tanga Mako 5:38-42; Luka 7:11-17.
15. Le ukalonga namani kitatyi kyokamona baswe bobe bajokela ku būmi?
15 Langulukila bidi pa binenwa bya amba “nabo badi ke batendela pakatampe pene’tu” ne bya amba “badi batumbika Leza.” Shi wādi’ko mu kine kitatyi’kya, padi nobe wadi wakulonga namino. Na bubine, kumona baswe betu bafwile bajokela ku būmi kupityila ku lusangukilo, kuketuletela nsangaji ne kuloelelwa kwa binebine. Yesu wānene amba: “Mwaka wiyako’wa bonso badi mu bibundu bakēvwana diwi dyandi. Ne kutamba bakatambemo.” (Yoa. 5:28, 29) Batwe bonso ketwamwene kashā bino bintu bilongeka; na bubine kino kikekala kintu kimo kikatampe kya mu bintu “byampikwa kumweka.”
LEZA UKEKALA “WA BYONSO NE UMBYONSOLOLO”
16. (a) Mwanda waka tufwaninwe kwisambila na buzanzamuke pa madyese keamwekele? (b) Lelo Polo wānene bika pa kukankamika Bene Kidishitu ba mu Kodinda?
16 Bine, bintu bya kutendelwa bya mu mafuku a kumeso bitengele boba balamine kikōkeji kudi Yehova mu bino bitatyi bibi! Nansha madyese makatampe byokeamwekele, kwialama mu ñeni kuketukwasha tute mutyima ku bintu bya mvubu mpata ne kunyema kulubijibwa na bintu bya lupito bikokañana bya ino ntanda. (Luka 21:34; 1 Tem. 6:17-19) Twisambilei na buzanzamuke pa lukulupilo ne madyese etu a kutendelwa mu kifundwa ne butōtyi bwa kisaka, kitatyi kyotwisamba na banabetu betabije, na bifundwa bya Bible ne na bantu basangela musapu. Kino kiketukwasha twibilame mu ñeni ne mu mutyima wetu. Mutumibwa Polo wālongele kino pa kukankamika banababo Bene Kidishitu. Webakweshe balangulukile pa bintu bikalongeka ku mfulo kwa Umbikalo wa Myaka Kanunu wa Kidishitu. Tompa kulangulukila pa nshintulwilo minemine ya binenwa bya Polo bidi mu 1 Kodinda 15:24, 25, 28.—Tanga.
17, 18. (a) Le ku ngalwilo kwa mānga ya muzo wa muntu, Yehova wādi “wa byonso ne umbyonsololo” muswelo’ka? (b) Le i bika bikalonga Yesu pa kwaluja bumo ne ndoe?
17 I kutupu bushintuludi buyampe bwa mukekadila mfulo ya myaka kanunu butabukile binenwa bya amba Leza ukekala “wa byonso ne umbyonsololo.” Le bino binenenwa bishintulula bika? Tujokelei bidi mu Edena kitatyi kyādi kibadilwa ba Adama ne Eva, bantu babwaninine mu kisaka kya Yehova kya ntanda yonso kya ndoe ne bumo. Yehova, Mubikadi wa diulu ne ntanda, wādi uludika aye mwine bipangwa byandi byonso, bamwikeulu ne bantu. Bādi babwanya kwisamba nandi, kumutōta, ne kweselwa nandi. Wādi “wa byonso ne umbyonsololo.”
18 Kino kipwano kya ndoe kyāketekele kitatyi kyātonwenwe bantu na Satana batombokele bubikadi bwa Yehova. Inoko tamba 1914, Bulopwe bwa Kimeshiasa bwātabwile bityebitye matabula a kwaluja bumo ne ndoe. (Ef. 1:9, 10) Mu Umbikalo wa Myaka Kanunu, bintu bya kutendelwa “byampikwa kumweka” dyalelo, bikamweka. Penepa “mfulo” ikafika, ko kunena’mba mfulo ya Umbikalo wa Myaka Kanunu wa Kidishitu. Le i bika bikalongeka mu kine kitatyi’kya? Nansha Yesu byaāpelwe “lupusa lonsololo . . . lwa mūlu ne panopantanda,” inoko kadipo na lwiso. Kadipo na mutyima wa kusompola kifuko kidi’po Yehova. Na kwityepeja ukafikija “bulopwe kudi Leza, ke Shandi kadi.” Ukengidija kyepelo ne lupusa lwandi lwa pa bula mwanda wa “ntumbo ya Leza.”—Mat. 28:18; Fid. 2:9-11.
19, 20. (a) Le babikalwa bonso ba Bulopwe bakalombola namani amba betabije bubikadi bwa Yehova? (b) Le i madyese’ka makatampe etutengele kumeso?
19 Mu kine kitatyi’kya, babikalwa ba Bulopwe ba pano pa ntanda bakajokejibwa ku bubwaninine. Bakalonda kimfwa kya Yesu ne kwitabija na kwityepeja ne na mutyima tō bubikadi bwa Yehova. Shi bakalombole amba betabije’bo, bakekala na mukenga wa kupita pa ditompo dya mfulo. (Kus. 20:7-10) Kupwa, bantomboki bonso—bantu ne bamwikeulu—bakafundulwa’ko lonso. Bine, kino kikekala kitatyi kya tusepo ne nsangaji’po kashā! Kisaka kyonso kya mūlu ne kya pano panshi kikatumbija Yehova na nsangaji, mwine ukekala “wa byonso ne umbyonsololo.”—Tanga Mitōto 99:1-3.
20 Lelo bintu bya kutendelwa bya Bulopwe bidi kumeso bibulwe’po kukutonona ute mutyima ne kwikankila’ko kulonga kiswa-mutyima kya Leza? Le ubulwe’po kwepuka kongolwa na nkulupilo ya bubela ne bintu bibeleñenya ntanda ya Satana? Le ukaningija kusumininwa kosumininwe kukwatakanya bubikadi bwa Yehova? Leka bilongwa byobe bilombole amba udi na mutyima wa kulonga namino nyeke ne nyeke. Shi ulonge namino ukamona dyese dya kwikala na ndoe ne ntundubuko mu bula bwa myaka kanunu—ne kwenda kumeso!
[Bipangujo bya Kifundwa]
[Bifwatulo pa paje 16]
Ku mfulo kwa mwingilo wandi wa bu Mulopwe, Yesu ukajokeja na kwityepeja Bulopwe kudi Shandi
