Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Yehoba Utangijila Bantu Banji mu Jishinda Jaya ku Bumi

Yehoba Utangijila Bantu Banji mu Jishinda Jaya ku Bumi

“Jino jo jishinda, jo mwafwainwa kuyamo.”ISAYA 30:21.

NYIMBO: 65, 48

1, 2. (a) Ñanyi lujimuno lwapulusha bantu bavula? (Monai kipikichala kitanshi.) (b) Ñanyi lutangijilo luji na bantu ba Lesa lwakonsha kupulusha myeo yabo?

“IMANAI, TALATALAI, TELEKAI.” Bino byambo byo byajinga pa bipachi bikatampe byo babikile pasambakena mikwakwa ya myotoka ne ngyangyi mu North America kukila pa myaka 100 yapitapo. Mambo ka? Pa kuba’mba myotoka babulenga kwiipaka ku shitima inge ubena kukilañanya mukwakwa. Kuta muchima ku luno lujimuno kwalengela bantu bavula kubula kutaanwa mu mapuso ne kwela myeo yabo.

2 Yehoba wauba kintu kyanema kyakila lujimuno lwa pa bipachi. Utangijila bantu banji pa kuba’mba bakekale na bumi bwa myaka ne myaka ne kubula kutaanwa mu makatazho. Yehoba uji nobe kafunga wa butemwe utangijila ne kujimunako mikooko yanji pa kuba’mba ibulenga kupita mu mashinda atama.—Tangai Isaya 30:20, 21.

YEHOBA UTANGIJILA BANTU BANJI KIMYE KYONSE

3. Ñanyi kintu kyalengejile’mba bantu bonse bataanwe mu jishinda jaya ku lufu?

3 Kufumatu pa kulengwa kwa bantu, Yehoba upa bantu mikambizho nangwa lutangijilo. Kya kumwenako, mu bujimi bwa Edena, Yehoba wapele bantu mikambizho yaumvwanyika ya kwibatangijila ku bumi bwa myaka ne myaka ne kwikala ba lusekelo. (Ntendekelo 2:15-17) Bino Adama ne Evwa bakaine lutangijilo lwibapele Shabo wa butemwe. Evwa waumvwijile byambo byamwekele nobe bibena kufuma ku muloolo, kabiji Adama naye waumvwijile mukazhanji. Ki ka kyafuminemo? Bonse babiji batendekele kuyanda kabiji bafwile kwa kubula luketekelo lwa bumi kulutwe. Kabiji na mambo a kubula lukookelo, balengejile bantu bonse kutendeka kwenda mu jishinda jitwala ku lufu.

4. (a) Mambo ka Yehoba o anungijilepo mikambizho panyuma ya Muyulo? (b) Kabiji mikambizho yanungilweko imweshapo ka pe Lesa?

4 Lesa wapele Nowa mikambizho yapulwishe bantu. Panyuma ya Muyulo, Yehoba wakambizhe bantu kubula kuja nangwa kutoma mashi. Mambo ka? Yehoba waswishishe bantu kutendeka kuja nyama. Na mambo a kino, bakebewenga kwibapa mikambizho ipya, ya kuba’mba: “Nyama uji na bumi ko kuba’mba mashi, kechi mwafwainwa kumuja ne.” (Ntendekelo 9:1-4) Uno mukambizho witukwasha kuyuka Lesa byo amona bumi, mambo ye mwinabo. Ye Mulenga kabiji ye witupa bumi, onkao mambo uji na luusa lwa kulenga mizhilo pa bumi. Kya kumwenako, wakambizhe’mba muntu kechi wafwainwa kwipaya muntu mukwabo ne. Lesa umona bumi ne mashi amba byazhila, kabiji ukakambula bonse babula kwibinemeka.—Ntendekelo 9:5, 6.

5. Ñanyi bintu byo tusakwisambapo, kabiji mambo ka?

5 Ne panyuma ya moba a kwa Nowa, Lesa watwajijile kutangijila bantu banji. Mu uno mutwe, tusakufunda pa bimye bimo byo ebatangijile. Kuba bino kusakwitutundaika kulondela lutangijilo lwa Yehoba kufikatu ne byo tukatwela mu ntanda ipya.

KISAKA KIPYA NE MIZHILO IPYA

6. Mambo ka o kyanemejile bantu ba Lesa kukookela mizhilo yo ebapele kupichila mwi Mosesa, kabiji bena Isalela bafwainwe kuba byepi?

6 Mu moba a kwa Mosesa, Yehoba wapele bantu banji mikambizho yaumvwanyika yaambilenga pa byubilo byabo ne mpopwelo. Mambo ka? Mambo bintu byaalukile jibiji. Bena Isalela baikele mu buzha mu Ijipita pa myaka kukila 200, mo baikalanga na bantu bapopwelanga bafu, bankishi ne kuba bintu byavula byabulanga kunemeka Lesa. Kimye bantu ba Lesa kyo bafumine mu Ijipita, bakebewenga mikambizho ipya. Baikele kisaka kyalondelangatu Mizhilo ya Yehoba. Mabuku amo amba’mba kyambo kya Kihebelu kya “mizhilo” kipasha na kyambo kikwabo kilumbulula “kutangijila, ne kufunjisha.” Mizhilo yazhikijilanga bena Isalela kubula kuba bulalelale ne kubula kwimvwanga mu bupopweshi bwa bubela bwa bisaka bibazhokolokele. Kimye bena Isalela kyo bakookelanga Lesa, wibapeshanga. Kabiji kimye kyo babulanga kumukookela, bamonanga bya malwa.—Tangai Mpitulukilo ya mu Mizhilo 28:1, 2, 15.

7. (a) Lumbululai ene mambo Yehoba o apelejile bantu banji mizhilo. (b) Mizhilo yajinga byepi ntangi wa bena Isalela?

7 Kuji ne kintu kikwabo kyalengejile kwibapa mizhilo ipya. Mizhilo yakwashishe bena Isalela kwinengezha ku kintu kyanema kyafikizhe kyaswa muchima wa Yehoba, ko kuba’mba kwiya kwa Mesiasa, aye Yesu Kilishitu. Mizhilo yavululangamo bena Isalela amba bajinga bambulwa kulumbuluka. Ibakwashishe kuyuka’mba bakebewenga bukuzhi, ko kuba’mba kitapisho kyalumbuluka kya kufumyapo bundengamambo bwabo bonse. (Ngalatiya 3:19; Bahebelu 10:1-10) Kunungapo, Mizhilo yazhikijile ndonda ya kisemi kya kwa Mesiasa, kabiji yakwashishe bena Isalela kumuyuka kimye kyo aishile. Kine, Mizhilo yajinga nobe “ntangi” wa kwibatangijila pa kakimye kacheche kufika kimye kyaishile Kilishitu.—Ngalatiya 3:23, 24.

8. Mambo ka o twafwainwa kutangijilwa na mafunde paimena Mizhilo ya Mosesa?

8 Byo tuji bena Kilishitu, ne atweba twakonsha kumwenamo mu mikambizho iji mu Mizhilo yapaine Yehoba. Mu ñanyi jishinda? Twakonsha kwimana ne kutalatala mafunde paimena yoyo Mizhilo. Nangwa kya kuba kechi tulondela ino mizhilo ne, bino yakonsha kwitutangijila mu bintu byavula byo tuba pa juba pa juba mu bwikalo bwetu ne pa kupopwela Yehoba. Yehoba wamwene kuba’mba ino mizhilo yanembwa mu Baibolo pa kuba’mba tufunjilengako, kutangijilwa na mafunde ajimo, ne kusanta na mambo a kuba’mba Yesu witufunjishe kulondela mafunde mambo anema kukila Mizhilo. Telekai ku byaambile Yesu amba: “Anweba mwaumvwine byo baambile kala amba: ‘Kechi wafwainwa kuba bukende ne.’ Bino amiwa nemwambila namba, yense utajisha mwanamukazhi kya kuba watendeka kumukumbwa, wauba nanji kala bukende monka mu muchima wanji.” Onkao mambo, twafwainwa kuchinuzhuka kuba bukende ne kukana milanguluko ya bulalelale ne bisaka muchima.—Mateo 5:27, 28.

9. Ñanyi bintu byaalukile byalengejile’mba Lesa apane mikambizho ipya?

9 Yesu byo aikele Mesiasa, Yehoba wapaine mikambizho ipya ne kusolola bishinka bikwabo pa kyaswa muchima wanji. Mambo ka o aubijile bino? Mambo mu mwaka wa 33, Yehoba wakaine kisaka kya bena Isalela ne kusala kipwilo kya bena Kilishitu amba bo bantu banji. Pa kikye kimye, bintu byaalukile jikwabo ku bantu ba Lesa.

MIZHILO YA KUTANGIJILA BENA ISALELA BA KU MUPASHI

10. Mambo ka kipwilo kya bena Kilishitu o bekipelejile mizhilo ipya, kabiji ino mizhilo yapusene byepi na yo bapele bena Isalela?

10 Yehoba wapele bena Isalela Mizhilo ya Mosesa pa kwibafunjisha bya kwikala ne bya kumupopwela. Kufuma mu myaka kitota kitanshi, bantu ba Lesa kechi bafuminengatu mu kisaka kimo ne, bino bafuminenga mu bisaka byavula ne nkomeno yapusana pusana kabiji batendekele kutelwa’mba bena Isalela ba ku mupashi. Balengele kipwilo kya bena Kilishitu kabiji bajinga mu lulayañano lupya. Yehoba wibapele mikambizho ipya nangwa kwibanungilapo mikambizho ya kwibabuula mwakwikela ne bya kumupopwela. Kine, “Lesa kechi uji na misalululo ne, bino mu bisaka byonse muntu umwakamwa ne kuba byaoloka ye witabilwa kwi aye.” (Byubilo 10:34, 35) Balondejilenga “muzhilo wa Kilishitu” waimenejile pa mafunde anembelwe mu michima yabo kechi pa jibwe ne. Uno muzhilo ye utangijila bena Kilishitu kabiji bamwenamo konse ko bekala.—Ngalatiya 6:2.

11. Mu ñanyi mbaji ibiji ya bwikalo bwa bwina Kilishitu mo twafwainwa kulondela “muzhilo wa Kilishitu”?

11 Bena Isalela ba ku mupashi bamwenejilemo mu lutangijilo lwa Yehoba kupichila mwi Yesu. Yesu saka akyangye kulayañana nabo lulayañano lupya, wibapele mikambizho ibiji yanema. Umo waambilenga pa mwingilo wa kusapwila. Mukwabo waambilenga pa byubilo byafwainwa kwikala na bena Kilishitu ne byo bafwainwa kumonanga bakwabo. Ino mikambizho yapainwe ku bena Kilishitu bonse, onkao mambo ne atweba bonse lelo jino twafwainwa kwiilondela, nangwa tuji na luketekelo lwa kuya mwiulu nangwa lwa kwikala pano pa ntanda.

12. Mwingilo wa kusapwila waendelenga byepi?

12 Mu kimye kya kala, bantu ba mu bisaka bikwabo bayanga ku Isalela na kupopwela Yehoba. (1 Bamfumu 8:41-43) Pano bino, Yesu wapaine mukambizho uji mu Mateo 28:19, 20. (Tangai.) Yesu waambijile baana banji ba bwanga amba “yainga” ku bantu bonse. Pa Pentekosita wa mu mwaka wa 33, Yehoba wamwesheshe amba ukeba’mba mambo awama beasapwile ntanda yonse. Pa joja juba, bantu nobe 120 ba mu kipwilo kya katataka batambwijile mupashi wazhila kabiji batendekele kwamba milaka yapusana pusana ku Bayudea ne ku boba baalukile ke Bayudea. (Byubilo 2:4-11) Kufuma popo, batendekele ne kusapwila ku bena Samaliya. Kabiji byo kyafikile mu mwaka wa 36, batendekele kusapwila ku bantu bavula kuvwangakotu ne Bangetila babujile kuya ku mukanda. Kino kyalumbulula’mba bena Kilishitu bafwainwe kusapwila ku bantu bonse mwaya ntanda.

13, 14. (a) Ñanyi bintu byavwangwa mu “mukambizho mupya” wa kwa Yesu? (b) Tufunjilako ka ku byaubile Yesu?

13 Kabiji Yesu wapaine “mukambizho mupya” waambilenga pa byo twafwainwa kumona balongo ne banyenga. (Tangai Yoano 13:34, 35.) Kechi twafwainwa kupelelatu pa kumwesha amba twibatemwa ne, bino twafwainwa ne kwipana kwibafwila. Mu Mizhilo ya Mosesa kino kishinka kechi kyajingamo ne.—Mateo 22:39; 1 Yoano 3:16.

14 Yesu ye wa kumwenako wawama wamwesheshe butemwe bwa uno mutundu. Watemenwe baana banji ba bwanga kya kuba wipaine ne kwibafwila. Kabiji ukeba baana banji ba bwanga bonse kuba byonka byo aubile. Onkao mambo, twafwainwa kwipana kuchinchika makatazho, nangwatu kwipana kufwila balongo betu ne banyenga.—1 Tesalonika 2:8.

MIKAMBIZHO YA KULONDELA LUNO NE KULUTWE

15, 16. Bintu byaaluka byepi kwi atweba lelo jino, kabiji Lesa witutangijila byepi ano moba?

15 Yesu watongola “kalume wa kishinka kabiji wa maana” wa kupa baana baji ba bwanga ‘kajo ka ku mupashi pa kimye kyafwainwa.’ (Mateo 24:45-47) Mu kano kajo mwavwangwa ne mikambizho yanema Lesa yo apa bantu inge bintu byaaluka. Bintu byaaluka byepi ano moba?

16 Tubena kwikala mu “moba a kupelako,” kabiji katatakatu tukatalañane na malwa akatampe akyangye kumwekapo kala. (2 Timoti 3:1; Mako 13:19) Satana ne bandemona banji bebataya pano pa ntanda kufuma mwiulu, kabiji babena kulengela bantu bavula kuyanda. (Lumwekesho 12:9, 12) Kunungapo, tubena kukookela mukambizho wa kwa Yesu wa kusapwila ku bantu bavula mwaya ntanda kabiji tubena kusapwila mu milaka yavula kukila byo kyajinga kala.

17, 18. Mikambizho yo babena kwitupa lelo, twafwainwa kwiimonanga byepi?

17 Jibumba ja Lesa jitupa bingijisho byavula bya kwitukwasha mu mwingilo wa kusapwila. Nanchi mwibingijisha nyi? Pa kupwila, tutambwila mikambizho ya kwitukwasha kuyuka bya kwibingijisha bulongo. Nanchi mumona ino mikambizho amba yafuma kwi Lesa nyi?

18 Pa kuba’mba Lesa etupeshe, twafwainwa kutesha muchima ku mikambizho yonse itupa Lesa kupichila mu kipwilo kya bwina Kilishitu. Inge ketukookele luno, kiketupelela kulondela mikambizho mu kimye kya “malwa akatampe,” po bakonauna ntanda yatama ya kwa Satana. (Mateo 24:21) Panyuma ya bino, tukakebewanga mikambizho ipya ya kwitukwasha kwikala na bumi mu ntanda ipya ya bololoke mukabula Satana.

Mu ntanda ipya, tukatambwila mivungilo mukekala mizhilo ipya iketukwasha kuyuka bya kwikala mu Paladisa (Monai mafuka 19, 20)

19, 20. Ñanyi mivungilo yo bakavungulula, kabiji ñanyi bintu bikafumamo?

19 Mu moba a kwa Mosesa, kisaka kya bena Isalela kyakebewenga mikambizho ipya, onkao mambo Lesa wibapele Mizhilo. Mu kuya kwa moba, kipwilo kya bena Kilishitu kyalondejilenga “muzhilo wa Kilishitu.” Baibolo witubuula’mba ne mu ntanda ipya tukatambwila mivungilo mukekala mizhilo ipya. (Tangai Lumwekesho 20:12.) Kyamweka ino mivungilo ikalumbululanga mizhilo ikakeba Yehoba amba bantu bakalondelenga pa kyokya kimye. Kupichila mu kufunda ino mizhilo, bantu bonse, kumvwangakotu ne boba bakasangulwa, bakayuka bikeba Lesa kwi abo. Ino mivungilo ikebakwasha kufunda byavula pa bilanguluka Yehoba. Kabiji tukayuka bulongo Baibolo, onkao mambo mu Paladisa tuketemwa atwe bene na bene ne kwibanemeka. (Isaya 26:9) Tukafunda bintu byavula ne kufunjishako bakwetu kimye kikalamanga Mfumu, aye Yesu Kilishitu.

20 Inge tukalondelenga mikambizho ‘ikanembwa mu mivungilo’ ne kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba mu kimye kya lweseko lukapelako, aye ukanemba kikupu mazhina etu mu “muvungilo wa bumi.” Kabiji tukatambwila bumi bwa myaka ne myaka. Onkao mambo, twafwainwa KWIMANA ne kutanga byamba Baibolo, KUTALATALA kumona byo byakonsha kwitukwasha, ne KUTELEKA kupichila mu kulondela lutangijilo lwa Lesa lonka luno. Inge ketube bino bintu, tukakonsha kupuluka malwa akatampe ne kwiyowa kufunda pe Lesa wetu wa maana kabiji wa butemwe aye Yehoba, myaka ne myaka.—Musapwishi 3:11; Loma 11:33.