តើយ៉ូសេហ្វឺសពិតជាបានសរសេរវគ្គនោះឬទេ?
តើយ៉ូសេហ្វឺសពិតជាបានសរសេរវគ្គនោះឬទេ?
ក្នុងក្បាលទី២០នៃសៀវភៅប្រវត្ដិសាស្ត្របុរាណរបស់ជនជាតិយូដា (Jewish Antiquities) សរសេរដោយ ប្រវត្ដិវិទូម្នាក់នៅសតវត្សរ៍ទី១ឈ្មោះផ្លាវៀស យ៉ូសេហ្វឺស បានរៀបរាប់អំពីការស្លាប់របស់«យ៉ាកុប ប្អូនរបស់យេស៊ូដែលហៅថាគ្រិស្ត»។ បណ្ឌិតជាច្រើននាក់ចាត់ទុកថាយ៉ូសេហ្វឺសបានសរសេរសេចក្ដីបញ្ជាក់នេះ។ ប៉ុន្តែ មានសេចក្ដីបញ្ជាក់មួយទៀតស្តីអំពីលោកយេស៊ូក្នុងសៀវភៅនោះ ដែលបណ្ឌិតខ្លះសង្ស័យថា យ៉ូសេហ្វឺសមិនបានសរសេរទេ។ សេចក្ដីបញ្ជាក់នេះដែលគេហៅថាជា ថេស្ធីម៉ូនីយ៉ូម ផ្លាវីយ៉ានូម (Testimonium Flavianum) ចែងថា៖
«នៅពេលនោះមានបុរសម្នាក់ឈ្មោះយេស៊ូ ដែលជាបុរសដ៏ឈ្លាសវៃ។ ខ្ញុំមិនដឹងថាការហៅលោកថាជាបុរសគឺសមឬមិនសមទេ ដោយសារលោកបានធ្វើការអស្ចារ្យ។ លោកជាអ្នកបង្រៀនដែលមនុស្សជាច្រើនចូលចិត្តស្ដាប់។ លោកបានទាក់ទាញមនុស្សជាច្រើន ទាំងជនជាតិយូដា ទាំងជនជាតិដទៃឲ្យមកឯលោក។ លោកជាគ្រិស្ត ហើយពីឡាតបានកាត់ទោសលោកឲ្យត្រូវគេព្យួរលើឈើឆ្កាង តាមសំណូមពររបស់បុរសដែលមានមុខមាត់ក្នុងចំណោមយើង។ ពួកអ្នកដែលបានស្រឡាញ់លោកតាំងពីដើមដំបូង មិនបានបោះបង់ចោលលោកឡើយ ពីព្រោះលោកបានលេចមកជួបពួកគេទាំងមានជីវិតម្ដងទៀតនៅថ្ងៃទី៣ បន្ទាប់ពីលោកស្លាប់ ដូចអ្នកប្រកាសទំនាយរបស់ព្រះបានទាយអំពីអ្វីៗទាំងនេះ និងអ្វីៗដ៏អស្ចារ្យរាប់ពាន់ទៀតអំពីលោកនិងក្រុមគ្រិស្តសាសនិក ដែលមានឈ្មោះដូច្នេះតាមឈ្មោះរបស់លោក ហើយពួកគេមិនបានរលាយសាបសូន្យរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ» (Josephus—Jewish Antiquities, XVIII, 3, 3)។
តាំងពីចុងសតវត្សរ៍ទី១៦មក ពួកអ្នកដែលជឿថាយ៉ូសេហ្វឺសជាអ្នកសរសេរវគ្គនេះ និងពួកអ្នកដែលមិនជឿថាយ៉ូសេហ្វឺសបានសរសេរវគ្គនេះបានជជែកប្រកែកគ្នាយ៉ាងខ្លាំង។ លោកសឺច បាដេដែលជាប្រវត្ដិវិទូជនជាតិបារាំង និងជាអ្នកជំនាញផ្នែកសៀវភៅបុរាណបានព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាដ៏ស្មុគស្មាញនៃការជជែកប្រកែកគ្នានេះ ដែលបានក្លាយទៅជាបញ្ហាដែលពិបាកដោះស្រាយអស់រយៈពេលជាង៤សតវត្សរ៍។ គាត់បានបោះពុម្ពផ្សាយការស្រាវជ្រាវរបស់គាត់ក្នុងសៀវភៅមួយ (Le Testimonium Flavianum—Examen historique considérations historiographiques)។
យ៉ូសេហ្វឺសមិនមែនជាគ្រិស្តសាសនិកទេ។ គាត់កាន់សាសនាយូដា ហើយបានសរសេរអំពីប្រវត្ដិសាស្ត្រនៃជនជាតិយូដា។ ហេតុនេះ ការខ្វែងគំនិតគ្នាច្រើនតែទាក់ទងនឹងពាក្យដែលថាលោកយេស៊ូគឺ«ជាគ្រិស្ត»។ ប៉ុន្តែក្រោយធ្វើការវិភាគ បាដេបានពន្យល់ថា «នេះគឺស្របតាមក្បួននៃភាសាក្រិចស្តីអំពីរបៀបប្រាប់ឈ្មោះមនុស្ស»។ បាដេបានបន្ថែមថា ដោយសារសាសនាយូដានិងគ្រិស្តសាសនាមានជំនឿខ្លះដូចគ្នា នោះ«យ៉ូសេហ្វឺសពិតជាអាចប្រើពាក្យគ្រិស្តុសបាន» ហើយថាដោយសារយ៉ូសេហ្វឺសបានប្រើពាក្យគ្រិស្ត នោះ«ជាតម្រុយមួយដែលអ្នករិះគន់គួរតែកត់សម្គាល់»។
តើមនុស្សម្នាក់បានលួចបន្ថែមវគ្គនោះក្រោយមក ដោយធ្វើតាមរបៀបសរសេររបស់យ៉ូសេហ្វឺសឬទេ? ដោយផ្អែកទៅលើភ័ស្តុតាងខាងប្រវត្ដិសាស្ត្រ និងដោយបានពិនិត្យមើលសៀវភៅផ្ទាល់ បាដេបានសន្និដ្ឋានថា បើវគ្គនោះជាការក្លែងបន្លំមែន ទាល់តែអ្នកក្លែងបន្លំនោះចេះធ្វើអព្ភូតហេតុ។ នេះតម្រូវឲ្យមាន«អ្នកក្លែងបន្លំដែលមានការប៉ិនប្រសប់លើសមនុស្សទាំងអស់ក្នុងពិភពលោកនៅសម័យបុរាណនោះ» ឬបើនិយាយម្យ៉ាងវិញទៀត បុគ្គលដែលក្លែងបន្លំនោះ«ត្រូវដូចយ៉ូសេហ្វឺសទាំងស្រុង»។
បើដូច្នេះ ហេតុអ្វីពួកបណ្ឌិតមិនជឿថា យ៉ូសេហ្វឺសបានសរសេរវគ្គនោះ? បាដេពន្យល់ដើមហេតុនៃបញ្ហានេះថា៖ «មានការសង្ស័យទៅលើសេចក្ដីបញ្ជាក់ថេស្ធីម៉ូនីយ៉ូម គ្រាន់តែដោយសារមានគេសួរអំពីសេចក្ដីបញ្ជាក់នោះ។ ចំពោះឯកសារបុរាណភាគច្រើនគ្មានបញ្ហាបែបនេះទេ»។ គាត់បាននិយាយតទៅទៀតថា ក្នុងអំឡុងរាប់សតវត្សរ៍កន្លងទៅហើយនេះ ប្រវត្ដិវិទូបានសង្ស័យទៅលើសេចក្ដីបញ្ជាក់ថេស្ធីម៉ូនីយ៉ូមដោយសារមាន«បំណងមិនត្រឹមត្រូវ» មិនមែនដោយសារបានវិភាគមើលឯកសារនោះ រួចធ្វើការសន្និដ្ឋានទេ។
តើការវែកញែករបស់បាដេនឹងធ្វើឲ្យពួកបណ្ឌិតផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈអំពីថេស្ធីម៉ូនីយ៉ូម ផ្លាវីយ៉ានូមឬទេ? ពេលវេលានឹងបញ្ជាក់អំពីរឿងនេះ។ ប៉ុន្តែការវែកញែកនេះបាននាំឲ្យបណ្ឌិតដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់ជឿជាក់ គឺបណ្ឌិតពីយែរ ហ្សរត្រេន ដែលស្រាវជ្រាវខាងសាសនាយូដាក្រោមឥទ្ធិពលក្រិចនិងខាងសាសនាគ្រិស្តពីបុរាណ។ គាត់ធ្លាប់ចាត់ទុកថាថេស្ធីម៉ូនីយ៉ូមជាវគ្គដែលបុគ្គលផ្សេងបានសរសេរបន្ថែមក្រោយមក ក៏ធ្លាប់បង្អាប់មើលងាយអ្នកដែលជឿថាវគ្គនោះបានត្រូវសរសេរដោយយ៉ូសេហ្វឺស។ ប៉ុន្តែក្រោយមកគាត់បានផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈ។ គាត់សន្និដ្ឋានថា ការស្រាវជ្រាវរបស់បាដេគឺជាមូលហេតុដែលនាំឲ្យមានការកែប្រែនោះ។ ឥឡូវនេះហ្សរត្រេនបានប្រកាសថា៖ «ចាប់ពីឥឡូវនេះទៅ គ្មាននរណាម្នាក់គួរសង្ស័យថាយ៉ូសេហ្វឺសជាអ្នកសរសេរវគ្គនេះឡើយ»។
តែសាក្សីព្រះយេហូវ៉ាមានមូលហេតុច្រើនជាងក្នុងការទទួលស្គាល់លោកយេស៊ូជាគ្រិស្ត ពោលគឺ ទីសម្អាងក្នុងគម្ពីរ។—២ធី. ៣:១៦
