مازمۇنعا ٶتۋ

قانداي ٴ‌دىندى ۇ‌ستانساڭىز دا ٴ‌بارىبىر مە؟‏ دىندە‌ردىڭ بارلىعى قۇ‌دايعا اپارا ما؟‏

قانداي ٴ‌دىندى ۇ‌ستانساڭىز دا ٴ‌بارىبىر مە؟‏ دىندە‌ردىڭ بارلىعى قۇ‌دايعا اپارا ما؟‏

كيە‌لى كىتاپتىڭ جاۋابى

 جوق،‏ بارلىق دىندە‌ر قۇ‌دايعا اپارمايدى.‏ كيە‌لى كىتاپتا قۇ‌دايعا ۇ‌نامسىز دىندە‌ر جايلى ايتىلعان.‏ ولاردى ە‌كى توپقا بولۋگە بولادى.‏

1-‏توپ:‏ جالعان قۇ‌دايلارعا تابىنۋ

 كيە‌لى كىتاپتا جالعان قۇ‌دايلارعا تابىنۋ «بوس نارسە»،‏ «بوس اۋرە‌شىلىك» پە‌ن «تۇ‌ككە تۇ‌رعىسىز نارسە» دە‌گە‌ن سوزدە‌رمە‌ن سيپاتتالعان (‏ە‌رە‌ميا 10:‏3—‏5؛‏ 16:‏19،‏ 20‏)‏.‏ ە‌جە‌لدە ە‌حوبا a قۇ‌داي ٶزىنىڭ حالقى بولعان يسرايلگە:‏ «مە‌نە‌ن باسقا قۇ‌دايلارىڭ بولماسىن»،‏—‏ دە‌پ بۇ‌يىرعان (‏مۇ‌سانىڭ 2-‏جازباسى 20:‏3،‏ 23؛‏ 23:‏24‏)‏.‏ الايدا ولار وزگە قۇ‌دايلارعا باس ۇ‌رىپ كە‌تكە‌ندە،‏ «ە‌حوبانىڭ يسرايلگە قاھارى لاۋلادى» (‏مۇ‌سانىڭ 4-‏جازباسى 25:‏3؛‏ مۇ‌سانىڭ 3-‏جازباسى 20:‏2؛‏ بيلە‌ر 2:‏13،‏ 14‏)‏.‏

 قۇ‌دايدىڭ جالعان تاڭىرلە‌رگە عيبادات ە‌تۋگە قاتىستى كوزقاراسى ٵلى دە وزگە‌رگە‌ن جوق (‏قورىنتتىقتارعا 1-‏حات 8:‏5،‏ 6؛‏ عالاتتىقتارعا 4:‏8‏)‏.‏ وزىنە قۇ‌لشىلىق ە‌تكىسى كە‌لە‌تىندە‌رگە ول:‏ «ولاردىڭ اراسىنان شىعىپ،‏ بولە‌ك تۇ‌رىڭدار»،‏—‏ دە‌پ،‏ جالعان ٴ‌دىندى ۇ‌ستاناتىندارمە‌ن بۇ‌دان بىلاي ارالاسپاۋدى بۇ‌يىرادى (‏قورىنتتىقتارعا 2-‏حات 6:‏14—‏17‏)‏.‏ ە‌گە‌ر كە‌ز كە‌لگە‌ن ٴ‌دىن ادامداردى قۇ‌دايعا جە‌تە‌لە‌يتىن بولسا،‏ قۇ‌داي مۇ‌نداي بۇ‌يرىق بە‌رە‌ر مە ە‌دى؟‏

2-‏توپ:‏ شىنايى قۇ‌دايعا وعان ۇ‌نامسىز جولمە‌ن عيبادات ە‌تۋ

 كە‌ي كە‌زدە‌رى يسرايلدىكتە‌ر قۇ‌دايعا قۇ‌لشىلىق ە‌تكە‌ندە پۇ‌تقا تابىنۋشىلاردىڭ نانىمدارى مە‌ن راسىمدە‌رىن قولدانعان.‏ الايدا ولاردىڭ شىنايى عيباداتتى جالعان عيباداتپە‌ن ارالاستىرعانى ە‌حوبا قۇ‌دايعا جە‌ككورىنىشتى بولعان (‏مۇ‌سانىڭ 2-‏جازباسى 32:‏8؛‏ مۇ‌سانىڭ 5-‏جازباسى 12:‏2—‏4‏)‏.‏ يسا پايعامبار ٶز زامانىنداعى ٴ‌دىني جە‌تە‌كشىلە‌ردى ايىپتاعان،‏ ويتكە‌نى ولار قۇ‌دايعا دۇ‌رىس جولمە‌ن عيبادات ە‌تپە‌گە‌ن.‏ ولار سىرت كوزگە ٴ‌دىنشىل بولىپ كورىنگە‌نمە‌ن،‏ ە‌كىجۇ‌زدىلىك تانىتىپ،‏ «مۇ‌سا زاڭىنداعى ادىلدىك،‏ مە‌يىرىمدىلىك جانە ادالدىق سياقتى اناعۇ‌رلىم ماڭىزدى نارسە‌لە‌ردى ە‌لە‌مە‌گە‌ن» (‏ماتاي 23:‏23‏)‏.‏

 قازىرگى تاڭعا كە‌لسە‌ك،‏ قۇ‌دايعا اپاراتىن جالعىز ٴ‌دىن،‏ ول —‏ شىندىققا ۇ‌يرە‌تە‌تىن ٴ‌دىن.‏ شىندىق بولسا كيە‌لى كىتاپتا جازىلعان (‏جوحان 4:‏24؛‏ 17:‏17؛‏ تىموتە‌گە 2-‏حات 3:‏16،‏ 17‏)‏.‏ ال كيە‌لى كىتاپقا قايشى نارسە‌لە‌رگە ۇ‌يرە‌تە‌تىن دىندە‌ر ادامداردى،‏ كە‌رىسىنشە،‏ قۇ‌دايدان الىستاتادى.‏ كوبىسىنىڭ ويىنشا،‏ ۇ‌شتىك‏،‏ جاننىڭ ولمە‌ستىگى‏،‏ توزاقتا ماڭگىلىك بويى قينالۋ دە‌گە‌ن سياقتى ىلىمدە‌ر كيە‌لى كىتاپتان الىنعان.‏ الايدا شىندىعىندا بۇ‌ل ىلىمدە‌ر جالعان قۇ‌دايلارعا تابىناتىنداردىڭ جورالارىنان شىققان.‏ وسىنداي ىلىمدە‌رگە نە‌گىزدە‌لگە‌ن عيباداتتىڭ ە‌ش پايداسى جوق نە‌مە‌سە «بوس» عيبادات دە‌ۋگە بولادى،‏ ويتكە‌نى وندا قۇ‌دايدىڭ تالاپتارى ە‌مە‌س،‏ ٴ‌دىني جورالار ناسيحاتتالادى (‏مارقا 7:‏7،‏ 8‏)‏.‏

 قۇ‌داي دىندە‌گى ە‌كىجۇ‌زدىلىككە توزبە‌يدى (‏تيتكە 1:‏16‏)‏.‏ قۇ‌دايعا جاقىن بولۋعا كومە‌كتە‌سە‌تىن ٴ‌دىن قانداي دا ٴ‌بىر ٴ‌راسىم نە جورالاردان عانا تۇ‌رمايدى.‏ ول ادامنىڭ ٶمىر سالتىنا دا ىقپال ە‌تۋى ٴ‌تيىس.‏ مىسالى،‏ كيە‌لى كىتاپتا مىناداي سوزدە‌ر بار:‏ «كىم ٶزىن قۇ‌دايعا دۇ‌رىس عيبادات ە‌تىپ ٴ‌جۇ‌رمىن دە‌پ ساناپ،‏ ٴ‌بىراق ٴ‌تىلىن جۇ‌گە‌ندە‌مە‌سە،‏ ٶز-‏ٶزىن الداپ ٴ‌جۇ‌ر.‏ ونىڭ عيباداتى ە‌ش پايداسىز.‏ قۇ‌دايىمىز ٵرى اكە‌مىزدىڭ كوز الدىنداعى تازا دا ارامدالماعان عيبادات —‏ جاپا شە‌ككە‌ن جە‌تىم-‏جە‌سىرلە‌رگە قامقورلىق جاساۋ جانە ٶزىمىزدى وسى دۇ‌نيە‌دە‌گى ارامدىقتاردان كىرشىكسىز تازا ۇ‌ستاۋ» (‏جاقىپ 1:‏26،‏ 27‏)‏.‏ وسىنداي تازا،‏ ە‌كىجۇ‌زدىلىكتە‌ن ادا عيباداتتى سيپاتتاۋ ٷشىن «جاڭا ٶمىر» باسپاسىنىڭ كيە‌لى كىتاپ اۋدارماسىندا ‏«ٴ‌مىنسىز دىنشىلدىك»‏ دە‌گە‌ن تىركە‌س قولدانىلعان.‏