OWHE awe jẹnukọnna nujijọ ehe, yẹn po mẹdehlan hatọ ṣie Evelyn Trabert po mọ gbedewema yí to klasi ẹnẹtọ Wehọmẹ Biblu Pinplọn Watchtower Giliadi tọn, ehe nọ yin bibasi to whenẹnu to fie ma dẹn do Ithaca, to New York. Mí yin azọ́ndena nado yì sẹ̀n to Santa Ana. Ṣigba jẹnukọn whẹ́, mí gbọ ma dọ nuhewutu n’de nado wazọ́n enẹ, whẹpo do dọ nuhe jọ to nudi owhe 29 he n’yizan to sinsẹ̀nzọn mẹdehlan tọn mẹ lẹ.

N’yin jiji to 1923 to whenue mẹjitọ ṣie lẹ, John po Eva Olson po, nọ nọ̀ Spokane, Washington, to États-Unis. Ṣọṣi Luther tọn wẹ yé nọ yì, ṣigba yé ma kẹalọyi nuplọnmẹ olọnzomẹ tọn, na yé mọdọ nuplọnmẹ lọ sọta nuyise yetọn dọ Jiwheyẹwhe yin omẹ owanyinọ de. (1 Joh. 4:8) Otọ́ ṣie nọ wazọ́n to blẹdi-datẹn de, podọ to zánmẹ gbèdopo, azọ́nwatọgbẹ́ etọn dopo hẹn ẹn kudeji dọ Biblu ma plọnmẹ dọ olọnzomẹ yin nọtẹn yasanamẹ tọn. To ojlẹ vude godo, mẹjitọ ṣie lẹ jẹ nuplọn hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ji, podọ yé plọn nuhe Biblu plọn mí taun gando nuhe nọ jọ to okú godo go.

Owhe ṣinẹnẹ poun wẹ n’tindo to whenẹnu, ṣigba n’flindọ n’nọ dotoai eyin mẹjitọ ṣie lẹ to hodọ po zohunhun po gando nugbo Biblu tọn yọyọ he yé to pinplọn lẹ go. Zohunhun yetọn jideji taun to whenue yé  plọn yinkọ Jiwheyẹwhe nugbo lọ tọn, he nọ yin Jehovah bosọ yin tuntundote sọn nuplọnmẹ dablu Atọ̀n-to-Dopomẹ tọn si. N’jẹ nugbo Biblu tọn dagbedagbe enẹlẹ plọn ji, yèdọ ‘nugbo lọ he nọ hẹnmẹ jẹ mẹdekannu.’ (Joh. 8:32) Sọn whenẹnu gbọ́n, Biblu pinplọn ma nọ ṣì mi, ṣigba dogbapọnna Ohó Jiwheyẹwhe tọn n’nọ hẹn awuvivi na mí to whepoponu. Mahopọnna dọ n’nọ kuwinyan, n’nọ hodo mẹjitọ ṣie lẹ yí kunnudegbe. Yé yí baptẹm to 1934. To whenue n’tindo owhe 16 to 1939, yẹnlọsu yí baptẹm bo lẹzun dopo to devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ mẹ.

To juillet 1940, mẹjitọ ṣie lẹ sà owhé yetọn bọ mí omẹ atọ̀n lẹ bẹ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn jẹeji taidi gbehosọnalitọ lẹ to Coeur d’Alene, Idaho. Mí nọ họ̀haya mẹ to petlezìn de ji he tin to aga mọto-jladotẹn de tọn. Opli nọ yin bibasi to owhé mítọn gbè ga. To ojlẹ enẹ mẹ, agun vude wẹ tindo Plitẹnhọ Ahọluduta tọn, enẹwutu opli nọ yin bibasi to owhé mẹmẹsunnu lẹ tọn gbè kavi họ̀haya lẹ mẹ.

To 1941 yẹn po mẹjitọ ṣie lẹ po yì plidopọ to Saint Louis, Missouri. Sẹgbe wẹ yin “Azán Ovi lẹ Tọn,” podọ to gbenẹgbe, e yin bibiọ to mẹhe tindo owhe 5 jẹ 18 lẹpo si nado sinai sẹpọ oplò lọ. To whenue hodidọ Mẹmẹsunnu Joseph F. Rutherford tọn jei vivọnu, e dọna mí jọja lẹ dọmọ: “Mì . . . ovi . . . he ko magbe nado setonuna Jiwheyẹwhe po Ahọlu etọn po lẹpo emi, mì jaale bo fọnṣite!” Mímẹpo sọ fọnṣite. Enẹgodo, mẹmẹsunnu Rutherford dọmọ: “Mì pọ́n, kunnudetọ yọyọ Ahọluduta lọ tọn lẹ he hugan gbẹtọ 15000!” Ojlẹ enẹ gọalọna mi nado hẹn gbemima ṣie lodo dogọ nado yí azọ́n gbehosọnalitọ tọn do basi agbasazọ́n ṣie.

Osun kleun de to plidopọ Saint Louis tọn godo, whẹndo mítọn sẹtẹn yì hùwaji Californie tọn. To finẹ, azọ́ndenamẹ mítọn wẹ nado do agun ai to tòdaho Oxnard tọn mẹ. Agbànbẹhun pẹvi de mẹ wẹ mí nọ nọ̀ po akanma dopo gee po. To zánmẹ lẹpo, n’nọ tẹ onú do tafo he ji mí nọ dùnú te ji bo nọ yí i do basi “akanma” ṣie—enẹ gbọnvo taun na akanma he ji n’nọ mlọn to whenue n’tindo adọtẹn ṣie titi!

Ojlẹ vude whẹpo mí do wá Californie, Japon de bọmbu do Pearl Harbor to Hawaii, to 7 décembre 1941. To azán he bọdego gbè, États-Unis kọnawudopọ to Wẹkẹ-Whàn II mẹ. To ojlẹ enẹ mẹ, aṣẹpatọ lẹ biọ to mẹlẹpo si nado nọ ṣí miyọ́n to zánmẹ, na awhànhún tọ̀glọ tọn Japon tọn lẹ tin to ohù mẹ sẹpọ huto Californie tọn wutu. Podọ zinvlu gọ́ngọ́n lọ nọ glọnalina yé ma nado de bọmbu hlan aigba-klo ji.

Osun delẹ godo to septembre 1942, mí yì Plidopọ Yẹwhehọluduta Tọn Aihọn Yọyọ lọ Tọn to Cleveland, Ohio. Finẹ wẹ mí dotoaina Mẹmẹsunnu Nathan H. Knorr te dile e na hodidọ lọ “Jijọho—Be E Sọgan Dẹn-to-Aimẹ Ya?” E dọhodo Osọhia weta 17 ji, he basi zẹẹmẹ “gbekanlin” de tọn he “ko tin, ṣigba masọ tin ba, ṣogan e na tọ́njẹgbonu sọn odò mapote lọ mẹ to madẹnmẹ.” (Osọ. 17:8, 11) Mẹmẹsunnu Knorr basi zẹẹmẹ dọ “gbekanlin lọ” nọtena Alẹnu Akọta lẹ tọn he doalọtena nuwiwa etọn to 1939. Biblu dọ dọdai dọ Alẹnu devo na jẹ otẹn etọn mẹ, ehe na zọ́n bọ ojlẹ jijọho tọn de na wá aimẹ. Ehe jọ nugbo to 1945, to whenue Wẹkẹ-Whàn II wá vivọnu. Enẹgodo “gbekanlin” lọ lẹkọwa taidi Plidopọ Akọta lẹ tọn. To ojlẹ enẹ mẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ hẹn lizọnyizọn yetọn gblodeji lẹdo aihọn pé, podọ sọn whenẹnu azọ́n yetọn fọ́n bo to jideji susu tindo!

Dọdai ehe gọalọna mi nado mọ nuhe ja to nukọn lẹ hlan. To whenue e yin lilá dọ Wehọmẹ Giliadi tọn na bẹjẹeji to owhe he bọdego mẹ, n’tindo ojlo nado lẹzun mẹdehlan. To 1943, n’yin azọ́ndena nado basi  gbehosọnalitọ to Portland he yin tòdaho Oregon tọn. To ojlẹ enẹ mẹ, glamafonu wẹ mí nọ yizan nado hò hoyidokanji lẹ na kọmẹnu mítọn lẹ to họntonu yetọn na yé nido sè owẹ̀n lọ, podọ enẹgodo mí nọ yí owe sinai do Biblu ji he dọhodo Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ji na yé. To owhe enẹ lẹpo mẹ, n’nọ to nulẹnpọn do sinsẹ̀nzọn mẹdehlan tọn ji.

To 1944, homẹ ṣie hùn taun dọ n’yin oylọ-basina nado yì Wehọmẹ Giliadi tọn po họntọn ṣie vivẹ́ Evelyn Trabert po. Na osun atọ́n, nuplọnmẹtọ mítọn lẹ dohia mí lehe mí sọgan nọ mọ ayajẹ sọn Biblu pinplọn mítọn mẹ do. Whiwhẹ yetọn yinuwado mí ji taun. To whedelẹnu eyin mí to núdù, mẹmẹsunnu enẹlẹ wẹ nọ wazọ́n taidi lizọnyitọ lẹ. Mí mọ gbedewema mítọn yí to 22 janvier 1945.

To juin 1946, yẹn po Evelyn po, gọna Leo po Esther Mahan po, yì Salvador, fie mí yin azọ́ndena nado sẹ̀n te. Mí mọdọ ogle enẹ “ko bia na gbingbẹ̀n.” (Joh. 4:35) Nujijọ he yin nùdego to bẹjẹeji otàn ehe tọn do lehe sinsẹ̀ngán lẹ diọnukunsọ mí do hia. Osẹ dopo jẹnukọnna nujijọ lọ, mí basi plidopọ lẹdo tọn tintan to Santa Ana. Mí basi oylọna gbẹtọ lẹ nado wá dotoaina hodidọ na mẹlẹpo lọ, podọ homẹ mítọn hùn taun nado mọdọ gbẹtọ 500 wẹ wá. Kakati nado joawuna obu bo tọ́n sọn tòpẹvi lọ mẹ, mí magbe hugan gbede pọ́n nado nọ finẹ bo gọalọna ahunjijlọnọ lẹ. Mahopọnna dọ sinsẹ̀ngán lẹ ko na avase gbẹtọ lẹ ma nado nọ hia Biblu bọ omẹ vude poun to yé mẹ wẹ sọgan họ̀ Biblu, mẹsusu wẹ huvẹ nugbo lọ tọn to hùhù. Yé yọ́n pinpẹn vivẹnu he do mí te tọn nado plọn Espagne-gbè bo penugo nado plọnnu yé gando Jiwheyẹwhe nugbo lọ, Jehovah go, podọ gando opagbe họakuẹ etọn nado hẹn Paladisi gọwá aigba ji go.

Dopo to nuplọntọ tintan ṣie lẹ mẹ wẹ yọnnu de he nọ yin Rosa Ascencio. To whenue e jẹ Biblu plọn ji, e klan sọn sunnu he po e po nọ nọpọ́ go. Enẹgodo, sunnu lọ jẹ Biblu plọn ji. Yé wlealọ, bo yí baptẹm, bosọ lẹzun Kunnudetọ zohunhunnọ Jehovah tọn. Rosa wẹ yin tòvi tintan he yin gbehosọnalitọ to Santa Ana. *

Rosa tindo nusatẹn pẹvi de. Eyin e jlo na yì kunnudegbe, e nọ sú ohọ̀n etọn bo nọ deji dọ Jehovah na penukundo nuhudo emitọn lẹ go. Eyin e hùn ohọ̀n lọ to gànhiho vude godo, mẹsusu wẹ nọ wá nusatẹn lọ nado họ̀nú. E mọdọ nuhe Matiu 6:33 dọ yin nugbo podọ e yin nugbonọ kakajẹ okú.

To gbèdopo, yẹwhenọ de yì mọ dawe he haya ohọ̀ na mẹdehlan ṣidopo to mí mẹ bo na ẹn avase dọ eyin e zindonukọn nado haya ohọ̀ lọ na mí, ewọ po asi etọn po na yin didesẹ sọn ṣọṣi mẹ. Homẹ dawe ajọwatọ nukundeji ehe tọn ma nọ hùn do nuyiwa sinsẹ̀ngán lọ lẹ tọn go dai, enẹwutu e ma joawuna kọgbidinamẹ yetọn. E tlẹ dọna sinsẹ̀ngán lọ dọ emi ma gbẹ́ nuhe na jọ. E sọ hẹn mí deji dọ mí sọgan nọ̀ finẹ kakajẹ whenue mí jlo.

To San Salvador he yin tatọ́-tònọ lọ, mẹdehlan devo to Biblu plọn hẹ asi họ̀gbátọ daho de tọn, mẹhe  nọ yin Baltasa Perla. Dawe ahun dagbenọ ehe ko hẹn yise bu to Jiwheyẹwhe mẹ to whenue e doayi yẹnuwiwa sinsẹ̀ngán lẹ tọn go. To whenue yè jlo na gbá wekantẹn alahọ tọn, Baltasar ze ede jo nado basi yẹdide alahọ lọ tọn podọ nado wazọ́n hẹ mẹhe na gbá ẹ lẹ vọnu, dile etlẹ yindọ e ma ko yin Kunnudetọ.

To azọ́n họ̀gbigbá tọn lọ whenu, Baltasar dogbẹ́ hẹ omẹ Jehovah tọn lẹ, bo wá tadona lọ kọ̀n dọ emi ko mọ sinsẹ̀n nugbo lọ. E yí baptẹm to 22 juillet 1955, podọ asi etọn Paulina lọsu, wàmọ to ojlẹ vude godo. Ovi yetọn awe lẹ to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po. Visunnu etọn, Baltasar junior, ko sẹ̀n to Bẹtẹli Brooklyn tọn na owhe 49, fihe e nọgodona azọ́n yẹwhehodidọ lẹdo aihọn pé tọn he fọ́n bo to jijideji lọ te, podọ todin e yin dopo to Wedegbẹ́ Alahọ États-Unis tọn mẹ. *

To whenue mí jẹ plidopọ daho basi ji to San Salvador, Mẹmẹsunnu Perla gọalọna mí nado whe nọtẹn aihundida lanmẹyiya tọn daho de. To tintan whenu, mí ma nọ sù sọmọ to ohọ̀ lọ mẹ; ṣigba po dona Jehovah tọn po, sọha mítọn fọ́n bo to agayi sọn owhe de mẹ jẹ devo mẹ kakajẹ whenue mí nọ gọ́ nọtẹn ehe bọ e ma tlẹ nọ pé mí ba! To nujijọ ayajẹ tọn ehelẹ whenu, n’nọ mọ mẹhe n’plọn Biblu hẹ lẹ. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n ayajẹ he n’nọ tindo to whenue mẹhe n’plọn Biblu hẹ lẹ do “ovivi” ṣie lẹ mí hia—enẹ wẹ mẹhe yelọsu ko plọn Biblu hẹ bọ yé ṣẹṣẹ yí baptẹm!

To plidopọ de ji, mẹmẹsunnu de wá dee bo dọ dọ emi jlo na yigbe ylando emitọn tọn. N’ma yọ́n mẹlọ podọ n’ma yọ́n nuhe na dọna mi e te. E dọmọ: “N’yin dopo to jọja sunnu he dlan zannu do mì to Santa Ana lẹ mẹ.” Ewọ to Jehovah sẹ̀n hẹ mi todin! Ahun ṣie gọ́ na ayajẹ. Hodọdopọ enẹ hẹn mi kudeji dọ sinsẹ̀nzọn whenu-gigọ́ tọn wẹ yin azọ́n he nọ hẹn ale wá hugan ehe mẹdepope sọgan wà.

N’zindonukọn to sinsẹ̀nzọn mẹdehlan tọn mẹ to Salvador na nudi owhe 29, bo bẹjẹeji to tòdaho Santa Ana tọn mẹ, enẹgodo to Sonsonate, Santa Tecla, podọ to godo mẹ to San Salvador. To 1975, to odẹ̀ susu hihò po nulinlẹnpọn po godo, n’basi dide nado  jo azọ́ndenamẹ mẹdehlan tọn do bo lẹkọyi Spokane. Mẹjitọ ṣie lẹ yin nugbonọ kakajẹ yọnhowhe mẹ bo tindo nuhudo alọgọ ṣie tọn.

To okú otọ́ ṣie tọn godo to 1979, n’penukundo onọ̀ ṣie go, mẹhe lẹzun madogánnọ vudevude bo wá vọgán pete. E nọgbẹ̀ dogọ na owhe ṣinatọ̀n, bo kú to owhe 94 mẹho-yinyin mẹ. To ojlẹ awusinyẹn tọn enẹlẹ mẹ, onú ṣikọna mi to agbasa-liho podọ to numọtolanmẹ-liho. Apọṣimẹ lọ zọ́n bọ núsinsẹ́n he nọ fiẹ taun de sẹ́n gbọn agbasa na mi. Ṣigba, n’mọdọ Jehovah sè odẹ̀ ṣie bo yí awà owanyinọ etọn lẹ do gọalọna mi, bọ n’penugo nado doakọnna whlepọn enẹ. E taidi nuhe Jehovah dọ dọmọ, “kakajẹ owhà mẹ . . ., yẹn na sinyẹnlin, nugbo, yẹn na ze, bo nasọ whlẹngán.”—Isa. 46:4.

To 1990, n’sẹtẹn yì Omak, to Washington. To finẹ, n’mọdọ n’yọ́n-na-yizan to lẹdo Espagne-gbè tọn mẹ, podọ susu to mẹhe n’plọnnu hẹ lẹ mẹ yí baptẹm. To novembre 2007, n’bẹ agbàn jẹ ohọ̀ pẹvi de mẹ to tòpẹvi Chelan tọn he ma dẹn do finẹ mẹ, to Washington, na n’ma sọgan wà azọ́n susu nado hẹn owhé daho he n’tindo to Omak do wiweji ba. Agun Espagne-gbè tọn he tin to finẹ wẹ to nukunpedo go e sọn whenẹnu gbọ́n, podọ n’yọ́n pinpẹn etọn taun. Na yẹn kẹdẹ wẹ yin Kunnudetọ mẹhomẹ he to finẹ wutu, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po gbọn homẹdagbe dali kẹalọyi mi taidi onọ̀-daho yetọn.

Dile etlẹ yindọ n’basi dide ma nado wlealọ bo do whẹndo ai nado sọgan tindo mahẹ gigọ́ to lizọnyizọn lọ mẹ “matin ayihafẹsẹnamẹ,” n’tindo ovi gbigbọmẹ tọn susu lẹ. (1 Kọl. 7:34, 35) N’wá tadona lọ kọ̀n dọ to aihọn ehe mẹ, n’ma sọgan tindo nulẹpo. Enẹwutu, n’ze onú tintan lẹ do otẹn tintan mẹ—enẹ wẹ gbemima ṣie nado sẹ̀n Jehovah po ahun lẹpo po. To aihọn yọyọ lọ mẹ, whenu susu na tin nado duvivi nuwiwa dagbe wunmẹ lẹpo tọn. Wefọ he n’yiwanna hugan wẹ Psalm 145:16, he hẹn mí kudeji dọ Jehovah na “[hẹn pekọ wá na] ojlo nutogbẹ̀ lẹpo tọn.”

N’tindo owhe 91 todin, podọ n’gbẹsọ tindo agbasalilo jẹ obá de mẹ, enẹwutu n’zindonukọn to sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn mẹ. Sinsẹ̀nzọn gbehosọnalitọ tọn zọ́n bọ n’hẹn zohunhun ṣie go bo tindo lẹndai to gbẹ̀mẹ. To whenue n’yì Salvador to tintan whenu, azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ ṣẹṣẹ bẹjẹeji wẹ. Ṣigba, mahopọnna homẹkẹn madoalọte Satani tọn, wẹnlatọ he hugan 39 000 wẹ tin to otò enẹ mẹ todin. Na nugbo tọn, ehe hẹn yise ṣie lodo. Matin ayihaawe, gbigbọ wiwe Jehovah tọn to alọgọna omẹ etọn lẹ to vivẹnudido yetọn mẹ!