Be Kassholms be nga ke a sikôlô Galaad mbu 1979. Ya aval mimbu mi va ke mia lôt, be « nga béñ » bo, bé lôm bo naa be ke sèñ Iran, a Mauricio, a Myanmar, a Tanzania, Uganda, ya a Zaire. A Galaad, éñe be nga wokh ane n’yeghle Jack Redford, a ve melepgha me nga vole bo nté be « nga béñ » bo, « be nga téñ » bo, ya naa, be « nga bera ba béñ » abuiñ biyong. Lighane naa be kane mina de.

Mats éngôngoo, ôsusua, kare bia aval ô nga yem bebela.

Mats : Bi mbe bi too a Polonia éyong é môra alumane bèè é nga boban. Ésaa wom a nga yen minaa be mbe bé bo a nda-nzame Católica. Ya dzam té, abuiñ biyong, a nga dzô naa : « Bebela a yiène bo vôm ézing nseng ôkô ! » Ya tam, maa me nga ban fe naa, éñe dzam té é mbe naa. Me nga kus abuiñ mebakh, éma a ke kuane naa be tareyang belane mo. Évoo ye été é mbe nsin azul nge ki bleu é bele nlô-adzô naa, La verdad que lleva a vida eterna nge ki, La vérité qui conduit à la vie éternelle. Nlô-adzô té ô nga bira ma name. Éde, é môs ôbién me nga kus abakh té, me nga mane da lang alu té. Kikiri, me nga yem naa me yen-hang bebela !

Atéé ye é Ngoan nii ye mbu 1972, me nga lang abuiñ mebakh Bengaa Jehôva, ya naa me nga bele biyalan ébe minsili mi ya Biblia me mbe me bele. Me nga wôran ane n’kuane biôm Yésu a nga tu nlang wèñ, éñi a nga yen é dzôm é mbe é bele abuiñ éban, éde a nga mane kuan é dzôm ésese a mbe a bele naa, nge a ne da kus. Me « nga kuane » ntaane mam me mbe me bele naa ma kômô ke yeghe sikôlô a universidad nge ki université naa me bo dokira. Asese té, me nga mane ñe kuane nfa ye naa me kus « bebela », éñi me nga yen (Mat 13:45, 46). Me nga duban é môs 10 ye Ngoan awôm-é-bèè mbu 1972.

Niène ngura mbu ô nga lôt, bebyèñ bam ya é moadzang a mbe ma ô mvus, baa be nga yebe fe bebela ye duban. É Ngoan zangbwa ye mbu 1973, me nga sum naa ma sèñ ane ngura aval mpwaghe-mefan. Ézizang bepwaghe-mefan be mbe mbéhan ékôan dèè, mbemba kal dzèè ézing, éñi a mbe a bele ôsimane ya nsisim a too éyôla naa Ann-Catrin ñe a mbe fe vaa. Bi nga dzinghan, ya naa bi nga lughan mbu 1975. Mimbu  minii mi nga zu ôsu vaa, bi nga lôr mio é kisôan Strömsund mbemba abeng si a Suecia, édi bôr be nga bira yebe bebela.

Ann-Catrin : Ésaa wom a nga yem bebela éyong a mbe naa a nga zu-hang man besikôlô bèñ a Universidad a Stockholm. Me mbe me bele fave mengoan melal tam té, vedaa a nga sum naa a ke ma bisulan, ya minkanghle. É ñia wom éé mbe ki é dzing dzam té. Éde a nga dzeng naa a lere naa Bengaa be mbe évus été. Ve, aa dzi da wun. Ya tam, ñe a nga dubane fe. Éyong me mbe me bele mimbu 13, éde me nga duban. Éyong me mbe me bele mimbu 16, éde me nga sum ésèñ mpwaghe-mefan. Niène me nga sèñ ôyôm tam a Umeå, é vôm be nga yi avole bekare fuèñ be ye Édjiè, éde me nga sum sèñ ane mpwaghe-mefan ngura aval.

Éyong té éde bia Mats bi nga lughan. Bi nga bele mevakh naa bia vole abuiñ bôr naa be yeghe Biblia. Été, étong ngoan ézing é too éyôla naa Maivor, éñi a nga likh deporte nge ki sports naa a zu sèñ ane mpwaghe-mefan fufulu ya é moadzang a mbe ma ô mvus. Bebèñ beté be nga ke a Galaad mbu 1984. Éndagha, ba sèñ fe ane minlômane Ecuador.

Ébe abuiñ mevôm be va lôm mina, aval avé mi va tsini naa mia bèè melepgha ma : « A sam é vôm be va bèñ wa » ?

Mats : Abuiñ biyong, be nga dzaa bia naa bi kôrô é vôm bi be, naa bi ke minféféñ mevôm ane minlôman. É dzôm é nga vole bia naa bi vebane minféféñ mevôm, é mbe naa, bi nga ve mengu’u naa bi vu Yésu, a dang-dang ésili ñuu dèñ (Becol 2:6, 7). Éfônan, ndaane naa bia bi yane naa Bengaa be mbe é vôm be nga lôm bia ébe be vebane bia, bi nga dzeng naa bia bi fas, amu dzé be mbe bé bo mam ngura aval. Bi nga kômô wokh aval ba tem, ya metum meba. Nté sese bi nga vu Yésu, bi nga tugha yem wôrane naa, « bi mbe mbèhan é vôm mendzim ma lôt ». Ya dzam té, éde bi nga sam é vôm ôsese be nga lôm bia (Bya 1: 2, 3).

Ann-Catrin : Naa élé be ndaghe bera béñ é vem, da yiène wôran éyèè ya ayông nlô-dzôp wa ve. Jehôva a nga lere éyong ésese naa a ne « Nlô-dzôp » akal dèè (Bya 84:11). A nga ve bia, bobeñang ya bendôm bèè be ya nsisim, éba be nga ve bia ayông, bé lere fe bia édzing. Éfônan, é moan ékôan bi mbe a Tehran, Iran, bi nga yen añep bôr be ye metam be nga tsili Biblia baa fe be mbe be bele. Bi mbe dzing bia bera lighi Iran, ve é Ngoan zangbwa ye mbu 1980, be nga kîlî ésèñ Bengaa Jehôva si té. Ane be nga ve bia mewala 48 naa bi kôrô wéñ. Be nga bera bia lôm a Zaire (éñi ba yem éndagha ane Congo), Africa.

Éyong ôsua me nga wokh naa ba lôm bia Africa, me nga yi. É dzam é nga dang likh naa me ko wong, a mbe amu me nga wokh naa, beñô be ne wéñ, ya akoan. Ve, memvuiñ maa mebèñ éba be nga sèñ wéñ abuiñ tam, be nga dzô bia naa : « Miaa be ki tare kuiñ ô wéñ ! Vahane éyong, mi yen ane Africa a vem mina n’nem été. » Éñe é nga bobane naa té ! Bobedzang ya bendôm baa be ne édzing be nga ve fe bia ayông. Éde, niène bi nga sèñ wéñ mimbu misaman, bi nga kôrô Zaire amu be nga kîlî ésèñ daa. Me nga wuèñ n’nem été amu me nga ñu tang naa, éndagha, me nga yaghlane Jehôva mé dzô ñe naa : « Éngôngoo, lighe naa bi tsini Africa ».

 Za mevakh mi va bele mimbu mi va ke mia lôt ?

Mats : Ma yiène tu é mbemba mengom bi beleyang ya minlôman me ya abuiñ mesi, ya abuiñ metum. Mevôm mézing be lôm-yang bia, bi beleyang fe mevakh naa bia ve abuiñ meyeghle me ya Biblia. Biyong bizing, ñil môr ye ébe bia a mbe a bele meyeghle 20 ! Édzing ya añep bobedzang ya bekal baa be ye Africa a ne fe é dzam me bele ôsiman. Éyong bi nga ke bia fep bikôan bi ya Tanzania, abuiñ memvuiñ maa, me nga lere bia añep « a lôr abim be mbe be bele ». Bi nga bo bi tele metua waa Volkswagen Kombi, éñi a mbe « édzina » daa, bébéñ é vôm menda meba me mbe (2 Becor 8:3). É dzam ma dang siman, a ne é dzôm bi nga bo bi luè naa awala nlang. A mbe éyong môs wa man, bia Ann-Catrin bi nga bo bi tobe naa bia kobe ébe é mam me va lôr bia ô môs, ya ve Jehôva akiba amu naa a va tobe ya bia.

Ann-Catrin: Ébe ma, é nga bira ma ve mevakh a ning ézizang bobedzang ébe mevôm ya mevôm. Bi va yeghe minféféñ minkobo ane Farsi, Francés, Luganda, ya Swahili. Ya tam, bi nga yem abuiñ metum me mbe mbeng. Bi nga bo minféféñ betong, bi nga bele fe memvuiñ me ne bebela, ya sèhane Jehôva « étuu ya étuu » ya be (Soph. 3:9).

Bi nga yen fe é mbemba avele Jehôva abuiñ meval. Éyong bi nga yebe naa be lôm bia nféféñ vôm naa bia ke sèhane Jehôva, bi nga wôran ane bia ke ékena, édi Jehôva éñe a lere bia zen. A nga lere bia é mam biaa mbe ki yeghe ya bia bebién.

Za mindzukh mi va tubane mio, za aval ki mi va wun mio ?

Mats : Bi va bili abuiñ akoan ébe mimbu, été malaria. Ann-Catrin ñe a ve bele fe abuiñ minsalban. Bi nga yep fe akal bebyèñ baa a kuè be ntoo beñabôrô. Ya dzam té, bi nga bira ve bobedzang akiba éba be nga baghle bo, be nga dzale ésèñ té ya sôsôe, ya édzip, ya mevakh, ya fe édzing (1 Tim. 5:4). Ve, amben édo, biyong bizing bi nga lumane mbimbia mesiman, amu bi nga kômô bera bo abuiñ, nfa ye naa bi sukh bebyèñ baa, be mbe bia ôyap.

Ann-Catrin : Mbu 1983, éyong bi nga sèñ a Zaire, me nga bira koan Colera. Dokira a nga dzô Mats naa : « dzigha ñe vaa é si ñi ému ». É môs ô mbe ôsu vaa, bi nga ke ônoan bikèñ, éwi étam ô mbe môs té, naa bia ke a Suecia.

Mats : Bi nga tem naa ésèñ dèè ane minlôman éñe da man vôm té. Ya dzam té, éde bi nga bira yi ya tobe éwiñ. Vedaa, mam maa dzi ki kuiñ aval  dokira a nga dzô, Ann-Catrin a nga dzigha mane ñong ñuu. Mbu mboo ôsu vèè, bi nga bera bulan a Zaire. Éyong té éde be nga lôm bia moan ékôan Swahili a Lubumbashi.

Ann-Catrin : É tam bi mbe a Lubumbashi, abum é nga kuiñ ma atan. Amben déé mbe ki bia ôsimane naa bi bele moan, a dzimle ômumoan waa é mbe ndzukh a zômô akal dam. Vedaa, tam éwiñ té, bi nga wôrane naa Jehôva a ve bia é das bii nga yane ki. Bi nga sum naa bia bele abuiñ boan meyeghle, abim biaa be ki tare bele. Ébe mbu mboo, bekare fuèñ be nga vem a sum ye 35 ya ke kuiñ 70. É bôr be nga so bisulan be mbe 40, ve be nga vem ya ke kuiñ 220. Bi mbe bi bele abuiñ ésèñ minkanghle. Biborane Jehôva bi nga fôlô ma. Amben édo, abuiñ biyong, bi nga simane ya kobe nfa ndzidzing moan waa. Bia bira kômô yen aval ane Jehôva a ye bia mane sèñ min’nem a paraíso.

Mats : Éyong ézing, Ann-Catrin a nga bira wôran atekh ya n’voaran. Mamién, be nga bing ma cancer ya Colon é ngap nii, éde be nga yiane me sa. Ve ému, me ne mvoa, Ann-Catrin ñe a ve fe mengu’u naa a bo abim ésese a ne bo.

Bi ñu-hang tang naa se ki bia étam bia yiène zômô mindzukh. Niène é genocidio nge ki génocide a nga boban a Rwanda mbu 1994 a nga man, bi nga ke fep memvuiñ maa, éma me mbe é vôm bôr ba ke sobe. A bo be ngañiè, ébe mebun meba, édzip deba, ya añep deba, é nga lere me naa Jehôva a bele ngu’u ye a sukh ayong dèñ ébe ndzukh ôsese ô ne tubane wô (Bya 55:22).

Ann-Catrin : Ndzukh ôfe bi nga tubane wô, ô mbe éyong bi nga ke é tam be nga kuu é Sucursal Uganda mbu 2007. Niène ésulan é nga man, bi nga bo ékena nsama, édi é mbe é bele minlômane, ya Bebetelitas be ya Nairobi, ya Kenya 25. Kaa naa bi kuiñ nfa si Kenya, moan metua ézing a nga so bébéñ ébe bia, a vu zen, ye vane so nfa waa. Ane a nga yimi bia. É môr a nga duru metua ya memvuiñ maa betan, be nga wu étéñ té ébién. Moadzang waa ézing ñe nga bera fe wu ôyôm tam ôsu vèè a nda-biang. Bi bele nkômane ye a bera yen mindzidzing memvuiñ maa ! (Job 14:13-15).

Asughlan, meveng bi mbe bi bele ô ñuu me nga let. Ve, bia Mats bi mbe ézizang é bôr be nga bo ékena be nga dzukh ôsiman, bi mbe fe bi bira yep a n’nem. Nfa wom, me nga bira yep éyong alu é mbe dé kuiñ, me nga bo mé vee, mé wôrane naa n’nem wa bo ma mintéñ. Dzam té é nga likh naa me bira ko wong. Ve, a yaghlane Jehôva, ya afôlô da so ébe bifus bi ya Biblia bia bira dzing, bi nga vole bia naa bi zômô étéñ té. Bi nga dzeng fe avole ébe bedokira, édi é nga vole bia. Éndagha, é mam bia wôrane biyong  bizing bi nga yem-hang aval bi ne tobo a mo. Bia dzaa Jehôva naa a vole bia a fong é bôr befe ba lumane ya aval ndzukh té.

Éyong mi va kane aval mi ve wun bitéñ bi mba ayèñ, mi va dzô naa Jehôva a nga bele mina a ne « meki mekup me ne ñumi », za dzam mi va kômô dzô ?

Mats : Éfiè té da so nkana Swahili wa dzô naa : « Tumebebwa kama mayai mabichi », nge ki « be nga baghe bia a ne meki mekup me ne ñumi ». Aval ane môr a baghe meki mekup me ne ñumi ya nkee, é yekh naa me za buélé, Jehôva ñe a nga sukh fe bia ya édzing ébe mevôm mesese be nga lôm bia. Éyong ésese, bi va bele abim ésese bi va yi, ya ke kuiñ a lôr abim bi va yi. Ngura aval bia wôran édzing Jehôva ya nsughane wèñ, a ne ya añep bobedzang be ya Tsîn Ékôan be va lere bia.

Ann-Catrin : Me ne dzing ma kane éfônan ézing da tugha lere aval Jehôva a nga sukh bia ya édzing. Môs ézing, be nga luè ma nkoo-bisuakh naa ba kare me naa, ésaa wom a nga yi naa be tobe ñe a yôp a Suecia. Mats a kuè a ndagha mane koan malaria. Ya dzam té, bii mbe ki bi bele é mono bi mbe kus a ñe bebilletes de avión naa bi bulan a nda. Bi nga ñong nkighane naa bia ye kuane metua waa. Ve, éyong té bi nga bera ñong miluène mibèñ mife. Ôvoo ô mbe wé so ébe minlughane mizing, éba be nga wokh étéñ bi mbe bi tele, ya naa, be nga kômô bia kus bebilletes. Nluèn ôvoo ô nga so ébe é moadzang waa a kuè é ntoo ñamôrô, éñi a nga ñiè mono a bank, é dzô naa miang meté me mbe « akal é môr a yi avole ». Ébe ayôm bibukh, Jehôva a nga zu bia kôre (Behéb. 13:6).

Éyong mia daghe ô mvus mimbu 50 mi lôrang ésèñ minkanghle ngura aval, za dzam mi va yeghe ?

Ann-Catrin : Me va bira dzing naa é ngu’u dzaa é ne naa « bi tobo mvoa, ye lere mebun ». Éyong bi bele mebun ébe Jehôva, a likh naa alumane daa é bo alumane dèñ (Esaïe 30:15 ; 2 Mila. 20:15, 17). Éyong bi va sèhane Jehôva ya mengu’u mesese maa é vôm be va lôm bia, bi va ñong édedaa abuiñ biboran, ébi bii mbe ki bele aval éfe.

Mats : Ayeghle da dang mbeng me va yeghe, é ne a bele mebun ébe Jehôva, ébe étéñ ésese bi ne tubane do, ye a yen aval Jehôva a ye yalane (Bya 37:5). Tam ézing, aa be ki bo ka dzale é ngiagh dzèñ naa a ye de bo. A ke kuiñ éndagha, bi ngen bia yen naa dzam té é ne bebela ébe ésèñ bia bo a Betel a Myanmar.

Bia yane naa abuiñ bitong, éba ba kômô koghle ésèñ minkanghle deba baa, ba ye fe wôrane é sôsôe édzing Jehôva a ve lere bia. Bi bele ndzi-n’nem naa, baa ba ye fe sam é vôm ba ye tobo mbéhan.