Item “Ntaifiọk” Isinyeneke Ufọn Ibịghi

MFỊN, mme owo emi ẹkemede ndida kọmputa nnam n̄kpọ ẹkeme ndidụn̄ọde se ẹkotde Intanet nyom item oro ẹnọde mme ete ye eka, ẹnyụn̄ ẹsọsọp ẹkụt se ibede n̄wed miliọn 26 ẹban̄ade emi. Edieke afo akpadade minit kiet kpọt okot n̄wed emi kiet, etikot kpukpru mmọ ima eyen fo okpokpon ama ọkpọn̄ ufọk.

Mme ete ye eka ẹkesida m̀mọ̀n̄ item mbemiso mbiausọbọ nditọwọn̄, mme ekpep n̄kpọ mban̄a ekikere nditọwọn̄, ye Intanet ẹkewọrọde ẹdi? Ke ofụri ofụri, mmọ ẹkesika ẹbịne mme ete ete ye eka eka. Ete, eka, nditọeka ete ye nditọeka eka ẹma ẹsinyịme ẹnyụn̄ ẹkeme ndinọ ndausụn̄ ye okụk, ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ nte edepeyen. Edi ke ediwak idụt, mme owo ndiwọrọ ọkwọkudịm n̄ka ikpọ obio iyakke mme ubon ẹdiana aba ntre. Ata ediwak ini mfịn, mme ete ye eka ẹsise ẹban̄a nditọ mmọ ikpọn̄.

Nte eyịghe mîdụhe, emi edi kiet ke otu ntak emi itie ubọk nseknditọ ẹkọride ntre usọp usọp mfịn. Ntak en̄wen edi emi mme owo ẹkọn̄de mbuọtidem mmọ ke ifiọk ntaifiọk. Ke utịt utịt ọyọhọ isua ikie 18, mbon America ẹma ẹdinịm ke ifiọk ntaifiọk ekeme ndifori ofụri ikpehe uwem owo. Ke edide ntre, ntak enye mîkpoforike usụn̄ ubọk nditọ? Ntre, ke ini N̄ka Mme Eka ke America ẹkesemede an̄wan̄wa ke 1899 ẹban̄a “unana ukeme mme ete ye eka ndibọk nditọ,” ediwak mbon oro ẹdide “ntaifiọk” ke edibọk nditọ ẹma ẹsọsọp ẹdọhọ ke mmimọ iyan̄wam. Mmọ ẹma ẹdọhọ ke mmimọ iyan̄wam mme ete ye eka oro mîfiọkke se ẹkpenamde man ẹbọk nditọ mmọ.

Ndida N̄wed Mbọk Nditọ

Edi nso ke ntaifiọk emi ẹnam? Ndi mme ete ye eka mfịn ikopke editịmede esịt, ndi mmọ ẹnyụn̄ ẹnyene se ẹdade ẹbọk nditọ edifọn edifọn ẹkan mme ete ye eka ke eset? Ndụn̄ọde oro ẹkenamde ndondo emi ke Britain owụt ke mmọ inyeneke. Ndụn̄ọde oro ama owụt ke n̄kpọ nte mme ete ye eka 35 ke otu ikie ke ẹsụk ẹyoyom item emi mmọ ẹkemede ndiberi idem. Mbon en̄wen ẹkere ke n̄kukụre se inyenede ndinam edi se esịt asiande mmimọ.

Ann Hulbert ama ewet ke n̄wed esie oro Raising America: Experts, Parents, and a Century of Advice About Children, aban̄a nte mme n̄wed ntaifiọk ẹban̄ade edibọk nditọ ẹketọn̄ọde. Hulbert emi ke idem esiemmọ edide eka nditọ iba ọkọdọhọ ke ibat ibat ke otu ofụri item ntaifiọk emi ẹkenen̄ede ẹkọn̄ọ ke ata ifiọk ntaifiọk. Ke nditịm ntịn̄, etie nte mmọ ẹkeda ọkpọkpọ ifiọk uwem mmọ ẹnọ item utu ke ata ata ndụn̄ọde oro mmọ ẹkenamde. Ke ifiakde ise idahaemi, etie nte ediwak ke se mmọ ẹkewetde ikenen̄ekede inyene ufọn ibịghi, ẹketie ntuaha ntuaha, ẹnyụn̄ ẹtie ata esen esen ndusụk ini.

Ntre nso ke oro anam ọnọ mme ete ye eka mfịn? Ke nditịm ntịn̄, etetịmede ediwak mmọ, sia ẹnọde mmọ ediwak item, nsio nsio ekikere, ye nsio nsio usụn̄ unam n̄kpọ. Nte ededi, idịghe kpukpru mme ete ye eka ẹkere ke mmimọ inyeneke ndausụn̄. Mme ete ye eka ke ofụri ererimbot ke ẹbọ ufọn ẹto n̄wed eset emi esinọde ọniọn̄, emi ẹsụk ẹkemede ndiberi edem ke item esie, nte ibuotikọ oro etienede ediwụtde.