Ndikpep Usọ Ediwụt Mbufiọk

PEGGY ama okụt nte akpan esie etịn̄de ikọ uyat uyat ye udọeka esie. Enye ama obụp ete: “Nte afo ekere ke oro edi eti usụn̄ nditịn̄ ikọ ye eyeneka fo? Se nte enye ofụhọde!” Ntak emi eka esie eketịn̄de ntem-e? Enye okodomo ndikpep akpan esie usọ ediwụt mbufiọk ye edikere mban̄a nte etiede mbon en̄wen ke idem.

Apostle Paul ama esịn udọn̄ ọnọ ekpri nsan̄a esie Timothy “ndinyene sụn̄-sụn̄ ido [m̀mê, “mbufiọk”] ye kpukpru owo.” Ke ndinam ntre, Timothy idiyatke mbon en̄wen esịt. (2 Timothy 2:24) Nso idi mbufiọk? Didie ke afo ekeme ndinam n̄kọri ke afan̄ ami? Ndien didie ke afo ekeme ndin̄wam mbon en̄wen ẹfori usọ emi?

Nso Idi mbufiọk?

N̄wed ukabadeikọ kiet ọdọhọ ke mbufiọk edi “ukeme ndifiọk idaha oro ekemede ndinam owo ayat esịt nnyụn̄ nnam n̄kpọ m̀mê ntịn̄ ikọ oro enen̄erede odot ke utọ idaha oro.” Owo mbufiọk ekeme ndifiọk nte etiede mbon en̄wen ke idem onyụn̄ ekeme ndifiọk nte mme ikọ m̀mê edinam esie ẹtụkde mmọ. Edi emi akan sụk edinyene usọ; enye abuana edinyene ata udọn̄ editre ndiyat mbon en̄wen esịt.

Ke mbụk Bible aban̄ade asan̄autom Elisha oro Gehazi, nnyịn imokụt uwụtn̄kpọ owo emi mînyeneke mbufiọk. N̄wan Shunem kiet emi eyen esie akakpade kpa ke ndondo oro ama edi ebịne Elisha, man edibọ ndọn̄esịt. Ke ini ẹkebụpde enye m̀mê n̄kpọ ọfọn ye enye, enye ama ọbọrọ ete: “Ọfọn.” Edi ke ini enye akasan̄ade ekpere prọfet oro, “Gehazi [ama] asan̄a ekpere, ete inụk enye ifep.” Edi, Elisha ama ọdọhọ ete: “Kpọn̄ enye: koro esịt ayatde enye.”—2 Ndidem 4:17-20, 25-27.

Ntak emi Gehazi akanamde n̄kpọ ibụmede ibụmede ntre ye unana mbufiọk? Edi akpanikọ nte ke n̄wan oro iketịn̄ke mfịna esie ke ini ẹkebụpde enye. Nte ededi, ata ediwak owo isimaha nditịn̄ mfịna mmọ nnọ owo ekededi. Kpa ye oro, ekeme ndidi nte enye akanamde n̄kpọ ama owụt ke ndusụk udomo nte ke enye enyene mfịna. Nte an̄wan̄ade, Elisha ama ọfiọk ke enye enyene mfịna edi Gehazi ikọfiọkke, mîdịghe ikoyomke ndifiọk. Emi enen̄ede owụt nte mme owo ẹsinamde n̄kpọ ye unana mbufiọk. Ke ini owo adade utom esie ke akpan n̄kpọ akaha, ekeme ndidi mmemmem n̄kpọ enye nditre ndifiọk m̀mê ndise mban̄a se mbon oro ẹnamde utom ye enye ẹyomde. Owo emi etie nte awat-bọs oro oyomde ndikesịm itiembehe bọs ke eti ini tutu enye ituakke ida imen mme akaisan̄.

Man ifep ndinana mbufiọk nte Gehazi, nnyịn ikpenyene ndidomo ndifọn ido ye mme owo, sia nnyịn mîfiọkke nte enen̄erede etie mmọ ke idem. Nnyịn ikpenyene ndidu ke edidemede kpukpru ini mban̄a mme n̄kpọ oro ẹwụtde nte ke owo enyene mfịna inyụn̄ inam n̄kpọ m̀mê itịn̄ ikọ ke mfọnido. Didie ke afo ekeme ndifori usọ fo ke afan̄ emi?

Ndifiọk nte Etiede Mbon En̄wen ke Idem

Jesus ekedi n̄wọrọnda ke ndifiọk nte etiede mme owo ke idem ndinyụn̄ ndiọn̄ọ mfọnn̄kan usụn̄ ndinam n̄kpọ ye mmọ ke mfọnido. Ini kiet, enye akadia n̄kpọ ke ufọk Simon, owo Pharisee, ke ini n̄wan kiet “emi edide anam-idiọk-n̄kpọ” ekedide ebịne enye. Ukem nte n̄wan Shunem oro, n̄wan emi, iketịn̄ke se mfịna esie edide, edi nte enye akanamde n̄kpọ ama etịn̄ ekese aban̄a enye. “[Enye] ada ufuọn̄n̄kpọ ke otu alabaster edi, onyụn̄ ada [Jesus] ke edem-edem  ke ukot, atua eyet, ndien mmọn̄-eyet esie ebịt Jesus ukot; enye onyụn̄ ada idet ibuot esie ọkwọhọde Enye ukot, etịm ukot Esie inua, onyụn̄ ada ufuọn̄n̄kpọ eyet Enye ke ukot.” Jesus ama ọfiọk se kpukpru emi ọkọwọrọde. Ndien idem okposụkedi Simon mîketịn̄ke n̄kpọ ndomokiet, Jesus ama ekeme ndifiọk ke enye ọkọdọhọ ke esịt esie ete: “Edieke owo emi ekpedide prophet, Enye ọkpọdiọn̄ọ n̄wan emi otụkde Enye, okponyụn̄ ọfiọk orụk n̄wan eke enye edide, ete enye edi anam-idiọk-n̄kpọ.”—Luke 7:37-39.

Nte afo emekeme ndikere afanikọn̄ oro emi akpakadade edi edieke Jesus okpokonụkde n̄wan oro efep, m̀mê ọkpọkọdọhọde Simon ete: “Afo ndisịme emi! Nte ukemeke ndikụt ke enye akabade esịt?” Utu ke oro, Jesus ama ada mbufiọk ọnọ Simon uwụtn̄kpọ aban̄ade eren kiet oro ekefende ọnọ owo oro akakamade enye akamba isọn ye enye oro akakamade enye ekpri isọn. Jesus ama obụp ete: “Ke otu mmọ mbiba anie edima enye ikan?” Ntem, utu ke ndinam etie nte ke enye oyom ndibiom Simon ikpe, Jesus ama otoro Simon ke nnennen ibọrọ oro enye ọkọnọde. Ekem enye ke mfọnido ama an̄wam Simon ndikụt ekese idiọn̄ọ oro ẹkewụtde nte enen̄erede etie n̄wan emi ke idem ye mme edinam oro ẹwụtde ke enye akabade esịt. Jesus ama ọwọn̄ọde ese n̄wan oro onyụn̄ anam enye ọfiọk ke imọ ima idiọn̄ọ nte etiede enye ke idem. Enye ama asian n̄wan oro ete ke ẹfen mme idiọkn̄kpọ esie ndien ke oro ebede ọdọhọde ete: “Mbuọtidem fo ama anyan̄a fi; nyọn̄, kodụk ke emem.” Anaedi ikọ mbufiọk oro ẹkesọn̄ọ ubiere n̄wan emi didie ntem ndinam se inende! (Luke 7:40-50) Jesus ama okụt unen ke ndiwụt mbufiọk koro enye ama etịm ọfiọk nte etiede mme owo ke idem onyụn̄ anam n̄kpọ ye mmọ ke mbọm.

Kpa nte Jesus akan̄wamde Simon, nnyịn n̄ko imekeme ndikpep nnyụn̄ n̄n̄wam mbon en̄wen ẹkeme ndifiọk nte etiede ekemmọ owo ke idem. Mme asan̄autom emi ẹnyenede mbufiọk ẹkeme ke ndusụk ini ndida usọ emi n̄kpep mbufa owo ke utom ukwọrọikọ Christian. Ke ẹma ẹkebuana eti mbụk ye mme owo, mmọ ẹkeme ndidụn̄ọde mme n̄kpọ oro mmọ ẹkekụtde ndiwụt nte eketiede mme owo oro mmọ ẹkesobode ke idem. Nte owo oro eketie bụt bụt, enyene eyịghe, etie iyatesịt iyatesịt, m̀mê ọkọyọhọ ye utom? Nso ididi mfọnn̄kan usụn̄ ndin̄wam enye? Mbiowo ẹkeme n̄ko ndin̄wam nditọete oro ẹkeyatde kiet eken esịt ke ntak unana ediwụt mbufiọk. Ẹn̄wam owo kiet kiet ndifiọk nte etiede owo enye eken ke idem. Ndi etie owo ke idem nte ke ẹsọn̄ọ imọ enyịn, ẹfụmi imọ, mîdịghe ẹda imọ ke usụn̄ en̄wen? Didie ke ẹkeme ndinam n̄kpọ ye owo emi ke mfọnido man enye okop inem?

Mme ete ye eka ẹyenam ọfọn ndin̄wam nditọ mmọ ẹkpep ndiwụt mbọm, sia emi edinụkde mmọ ndida mbufiọk nnam n̄kpọ. Akpan Peggy oro ikasiakde ke ntọn̄ọ, ama okụt nte udọeka esie etiede mfụhọ mfụhọ, n̄kpọkinua esie enyekde, mmọn̄eyet onyụn̄ ọyọhọde enye ke enyịn, ndien enye ama edifiọk nte edinam esie akabiakde udọeka esie. Kpa nte eka esie okodoride enyịn, enye ama atua n̄kpọfiọk onyụn̄ ebiere ndikpụhọde. Nditọiren Peggy mbiba ẹma ẹda usọ oro mmọ ẹkekpepde toto ke uyen ẹnam n̄kpọ nte ọfọnde, ndien ediwak isua ke ukperedem mmọ ẹma ẹkabade ẹdi mme anam-mbet ye mme ekpemerọn̄ oro ẹnyenede uforo ke esop Christian.

Wụt ke Se Ẹtịn̄de An̄wan̄a Fi

Mbufiọk enen̄ede edi akpan n̄kpọ ke ini afo enyenede ikọ ye owo. Afo emekeme ndisọsọp mbiat uku owo oro. Odot kpukpru ini ndibem iso ntoro owo emi ke se enye anamde ọfọn. Utu ke ndikụt ndudue nnọ enye, wụk ntịn̄enyịn ke ndikọk mfịna oro. Nam an̄wan̄a nte edinam esie otụkde fi ye ukpụhọde oro afo edinen̄erede ama ndikụt ẹnamde. Ekem ben̄e idem ndikpan̄ utọn̄. Ekeme ndidi se owo emi eketịn̄de ikan̄wan̄ake fi.

Esinem mme owo ke idem ke ini mmọ ẹfiọkde  ẹte ke se mmimọ itịn̄de an̄wan̄a fi idem ọkpọkọm afo unyịmeke ye ekikere mmọ. Jesus ama ada mbufiọk etịn̄ ikọ, owụtde nte ke imọ ima ifiọk mfịna Martha. Enye ọkọdọhọ ete: “Martha, Martha, afo ayak ediwak n̄kpọ ẹtịmede fi ekikere, ẹnyụn̄ ẹnọ fi afanikọn̄.” (Luke 10:41) Ukem ntre, ke ini owo etịn̄de ndusụk mfịna esie ọnọ fi, utu ke ndinọ ibọrọ ke ini mûkopke kan̄a mfịna oro uma, usụn̄ kiet oro afo ekemede ndida mbufiọk n̄wụt nte ke se enye etịn̄de an̄wan̄a fi edi ndifiak ntịn̄ mfịna oro ke ikọ idem fo. Emi edi usụn̄ mfọnido ndiwụt ke se ẹtịn̄de an̄wan̄a fi.

Fiọk Se Mûkpetịn̄ke

Ke ini Esther ọbọn̄ an̄wan okoyomde ndiben̄e ebe esie okpụhọde ediomi oro Haman akanamde man ẹsobo mme Jew, enye ama ada mbufiọk odiomi ini oro editịmde ifọn ebe esie ke idem ndinọ enye n̄kpan̄utọn̄. Adan̄aoro kpọt ke enye ọkọtọn̄ọ nditịn̄ ikọ oro ekekemede ndidemede iyatesịt mi. Edi nnyịn imekeme n̄ko ndikpep n̄kpọ nto se enye mîketịn̄ke. Enye ama ada mbufiọk efep nditịn̄ n̄kpọ mban̄a udeme oro ebe esie ekenyenede ke idiọk ediomi oro.—Esther 5:1-8; 7:1, 2; 8:5.

Kpasụk ntre, ke ini akade ebịne ebe oro mînịmke ke akpanikọ, emi n̄wan esie edide eyenete Christian, utu ke ndisọsọp n̄kot Bible nnọ enye, ntak mûtọn̄ọke nneme ke ndida mbufiọk mbụp mban̄a nte n̄kpọ etiede ye enye? Ke ini esenowo esịnede ọfọn̄ oro etiede nsuahade nsuahade edi Ufọkmbono Obio Ubọn̄ m̀mê owo oro ọkọkpọn̄de esop ke ata anyan ini afiakde edi, nen̄ede kọm enye utu ke nditịn̄ mban̄a ọfọn̄ esie m̀mê ntak emi enye ọkọkpọn̄de esop ke ata anyan ini ntre. N̄ko ke ini afo ọfiọkde ete ke obufa owo oro enyenede udọn̄ enyene ukwan̄ ekikere ke n̄kpọ, ọkpọfọn ndifep ndinen̄ede enye iwiwa. (John 16:12) Mbufiọk abuana ediwụt mfọnido ebe ke ndifiọk se mûkpetịn̄ke.

Ikọ Oro Ọkọkde Unan

Ndikpep usọ ediwụt mbufiọk ayan̄wam fi ndinyene inem inem itie ebuana ye mbon en̄wen, idem ke ini owo adade mme edinam fo ke usụn̄ en̄wen onyụn̄ ayatde esịt idiọk idiọk. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini nditọ Ephraim ‘ẹketọhọde eti-eti’ ye Gideon, enye ama ada mbufiọk anam an̄wan̄a se ikenen̄erede itịbe onyụn̄ etịn̄ ke ofụri esịt akpanikọ aban̄a unen oro nditọ Ephraim ẹkekụtde. Enye akada mbufiọk anam emi koro enye ama ọfiọk ntak emi mmọ ẹkeyatde esịt, ndien nsụkidem esie ama osụhọde mmọ esịt.—Judges 8:1-3; Mme N̄ke 16:24.

Domo kpukpru ini ndikere nte mme ikọ fo ẹditụkde mbon en̄wen. Ndisịn ukeme ndinyene mbufiọk ayan̄wam fi ndinyene idatesịt oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Mme N̄ke 15:23: “Owo enyene inemesịt ke ibọrọ inua esie: ndien ikọ ke ekem ini nsifọn ntem?”

[Ndise ke page 31]

Mme ete ye eka ẹkeme ndikpep nditọ mmọ ndiwụt mbon en̄wen edikere mban̄a

[Ndise ke page 31]

Mme asan̄autom Christian emi ẹnyenede mbufiọk ẹkeme ndikpep mbufa owo ndinyene mbufiọk