RÉVEILLEZ-VOUS ! No 2 2018 | Gundo 12 minnu bɛ hɛrɛ lase denbaya ma
Gundo 12 minnu bɛ hɛrɛ lase denbaya ma
Hɛrɛ tɛ denbaya minnu kɔnɔ, kuma bɛ kɛ tuma caman olu ka gɛlɛyaw kan. Nka hɛrɛ bɛ denbaya minnu kɔnɔ, olu ka gundo ye mun ye?
San 1990 ni san 2015 ni ɲɔgɔn cɛ, furusa barika bonyana kosɛbɛ États-Unis, mɔgɔw ni ɲɔgɔn cɛ minnu si bɛ san 50 la, wa minnu si bɛ san 65 la olu ka furusa de cayara kosɛbɛ.
Bangebaaw t’a dɔn bilen u ka kan ka min kɛ: A ko dɔnbaa ŋana dɔw b’a fɔ ko bangebaaw ka kan ka denmisɛnninw tanu tuma bɛɛ, nka dɔ wɛrɛw fana b’a fɔ ko hali ni kanuya ka kan ka jira denmisɛnninw la, bangebaaw ka kan ka u kolo ka ɲɛ fana.
Funankɛninw bɛ balikuya k’a sɔrɔ u ma jogow sɔrɔ fɔlɔ u mago bɛ minnu na walasa ka kɛ mɔgɔ ɲɛnamaw ye.
Nka furuɲɔgɔnma dɔw ka furu b’a jira ko . . .
Hɛrɛ bɛ se ka kɛ furu kɔnɔ ani ka kɛ fɛn ye min bɛ se ka mɛn kosɛbɛ.
Bangebaaw bɛ se ka u dege u denw kololi la ni kanuya ye.
Funankɛninw bɛ se ka jogow sɔrɔ u mago bɛ kɛ minnu na ni u kɛra balikuw ye.
Cogo di? Nin A’ ye kunun! gafenin bɛna baro kɛ gundo 12 kan minnu bɛ se ka hɛrɛ lase denbaya ma.
1: Ka furu layidu bato
Laadilikan saba bɛ se ka furuɲɔgɔnmaw dɛmɛ ka to ɲɔgɔn fɛ.
2: A’ ye kow bɛɛ kɛ ɲɔgɔn fɛ
Yala i furuɲɔgɔn bɛ i ɲɛkɔrɔ iko mɔgɔ dɔ i ni min sigilen bɛ ɲɔgɔn kan ten so kelen kɔnɔ wa?
3: A’ ye ɲɔgɔn bonya
Kuma ni wale minnu nafa ka bon walasa i furuɲɔgɔn k’a ye ko i bɛ a bonya tiɲɛ yɛrɛ la, o dɔn.
4: A’ ye yafa ɲɔgɔn ma
Mun de bɛ se k’i dɛmɛ walasa i kana i furuɲɔgɔn ka dafabaliyaw jate?
5: Kumaɲɔgɔnya
Cogoya kɛrɛnkɛrɛnnen saba bɛ se k’i dɛmɛ ka gɛrɛ i denw na.
6: Kololi
Den bɛ min miiri a yɛrɛ ko la, yala kololi bɛ nɔ bila o la wa?
7: Jogo ɲumanw
I ka kan ka i den dege mun de la jogoɲumanya ta fan fɛ?
8: Misali
Ni i b’a fɛ i den ka i ka kumaw lamɛn, i ka fɔtaw ni i ka ko kɛtaw man kan ka fɔ ɲɔgɔn kɔ.
9: I ye mɔgɔ sugu min ye
Funankɛninw dalen bɛ fɛn minnu na, u bɛ se ka olu lafasa cogo di?
10: Kɛ dannamɔgɔ ye
Ka i bangebaaw ka dannaya sɔrɔ, o ye ko nafamanba ye walasa ka kɛ baliku ye.
11: Kɛ mɔgɔ ye baara ka di min ye
Ka kɛ mɔgɔ ye baara kɛli ka di min ye, o bɛ se ka i dɛmɛ ka i ka kokɛtaw bɛɛ ɲɛ i ka ɲɛnamaya kɔnɔ.
12: Kuntilennaw
Ka kuntilennaw dafa, o b’a to i bɛ da i yɛrɛ la, ka i ka teriyaw sinsin ani ka dɔ fara i ka nisɔndiya kan.
Laadilikan wɛrɛw ka ɲɛsin denbaya ma
Bibulu laadilikanw bɛ se ka i dɛmɛ ka hɛrɛ sɔrɔ i ka furu kɔnɔ ani i ka danbaya kɔnɔ.
