Wan ducu watamo pi anyim. Watamo i kom kit ma kwowa kacel ki pa jowa me amara bibedo kwede. Wapenye ki lapeny macalo magi: ‘Tika Lutinona gibikwo i lobo maber kato eni? Tika peko ma poto atura aye bityeko lobo-ni? Tika tye alokaloka mo ma atwero timone kombeddi-ni wek anyimma obed maber?’ Kinywalowa ki miti me ngeyo lagam pi lapeny magi; wamito cuko cwiny, kuc ki dong kwo maber. Ka onongo ingeyo maber gin ma bitimme i anyim, man bimiyo iyubbe pire wek imedde ki bedo ki yomcwiny.

Pi meno, anyimmi bibedo nining? Tika tye ngat mo ma ngeyo? Ludiro ma gitemo byeko gin ma bitimme anyim i kine mukene lokgi cobbe kakare ento pol kare poto nono. Ento, bene ki wacci Lubanga twero tito gin ma tye anyim. Lokke waco ni: “Cakke con i acakki piny, anyuto kit ma gin man bitimme kwede woko ki kit ma bigik kwede bene.” (Icaya 46:10) Lokke obedo ka cobbe nining?

Pingo omyero ibed ki miti me ngeyo kit ma lok ma Lubanga otito wacon ocobbe kwede? Ka inongo ngat mo ma obedo ka byeko cwer pa kot pi kare malac dok lokke obedo ka cobbe kakare nino ducu, man bimiyo ibedo ki ur. Ka pe gin mo, ibiwinyo byek ma mege ma lubbe ki nino mukene. I yo acel-lu bene, ka iniang ni Lubanga otito jami mapol ma ocobbe kakare, ci ibibedo ki miti madit me ngeyo gin ma en otito ma lubbe ki anyimmi.

KIJWERO BOMA MADIT WOKO:

Me lapore, twero bedo me ur adada me tito ni kibituro boma madit ma obedo oteka pi mwaki miya mapol, ci bene ocobbe kakare. I yo acel-li, Jehovah otiyo ki lanebine  me tito ni kibijwero Nineve woko. (Jepania 2:13-15) Gin ango ma jo ma gikwano lok me tekwaro gunongo ni otimme? I cencwari me abiro, K.M.P., i nge mwaki ma romo 15 nicakke ma Lubanga otito kwede gin ma bitimme, Lubabilon ki jo Media guoto lweny ci gugamo Nineve woko. Medo i kom meno, Lubanga otito wacon ni Nineve bidoko ‘wi obur calo tim aroo.’ Lok man tika ocobbe? Eyo. Kadi bed ni Nineve kacel ki taun mogo ma gurumo ka ngete onongo gitye i kabedo madit-te romo mairo 200, jo ma guturo boma meno pe gubedo iye, kit ma ngat moni romo tamone kwede. Ma ka meno, gin gujwero woko. Tika ladiro mo ma byeko lok me wibye romo tito lok man ci cobbe kakare?

COGO PA DANO BIWANG:

Anga ma twero tito ki tekcwiny mwaki 300 i anyim nying dano mo kacel ki doggola ma bia ki iye ki kit ma en biwango kwede cogo pa dano i wi keno tyer ki bene nying taun ka ma keno tyer meno bibedo iye? Ka lok ma kit man ocobbe, ci twero kelo yweka madit bot ngat ma obyeko-ni. Lanebi pa Lubanga otito ni “gibinywalo latin laco i ot pa Daudi ma nyinge Yocia” ki dok ni en ‘biwango cogo pa dano’ i wi keno tyer i gang me Betel. (1 Luker 13:1, 2) I nge mwaki ma romo miya adek, kabaka ma nyinge Yocia, nying ma onongo pe kimaro tic kwede tutwal i kare me Baibul, kinywalo i doggola pa Daudi. Kit ma kitito kwede con, Yocia “okwanyo lwak cogo ma giyiko i lyel kunnu, ocako wangogi i wi keno tyer” ma onongo tye i Betel. (2 Luker 23:14-16) Pe twere pi ngat mo me byeko jami i yo matut kit man ci bene cobbe kakare nikwanyo ka Lubanga aye otitte.

JWERO BABILON:

Twero bedo me ur mada ka ngat mo otito nying laco ma peya kinywalo, ma bitelo wi lwakke ka jwero oteka me lobo, kun bene tito yo ma en bitic kwede, ci lokke cobbe kakare. Lubanga otito ni laco mo ma nyinge Ciro bioto lweny i kom Babilon ci bijwerone woko. Ciro onongo bene bigonyo Lujudaya ki i opii dok biteno kor tic me roco ot pa Lubanga. Medo i kom meno, Lubanga otito con ni Ciro biweko kulu dwon woko  ki bene ni doggola me Babilon bibedo twolo, ma miyo gamone bedo yot adada. (Icaya 44:27–45:2) Tika lok ducu ma Lubanga otito-ni ocobbe kakare? Jo ma gukwano lok me tekwaro giye ni Ciro oturo Babilon. Dul mony pa Ciro gutiyo ki diro me wiro wi pii me kulu mo acel me Babilon, mumiyo kulune odwon woko. Medo i kom meno, dul mony gudonyo i boma man mulemme pien doggola onongo kiweko twolo. I ngeye, Ciro ogonyo Lujudaya ci owaccigi ni dong gudok cen wek guroc ot pa Lubanga ma i Jerucalem. Man obedo me ur pien Ciro onongo pe woro Lubanga pa Lujudaya. (Ejira 1:1-3) Pe tye ngat mo mapat ki Lubanga ma romo tito jami i yo matut kuman ci bene cobbe kakare.

Dong watyeko nyamo labol adek ma nyuto kit ma lok ma Lubanga otito wacon ocobbe kwede. Tye jami mapol ma Lubanga otito pigi ci bene gucobbe. Yocwa, ma otelo wi Lujudaya-ni, otito bot jo ma onongo gitye ka winyo lokke gin ma gingeyo maber adada ni: ‘Wun bene wungeyo ki i cwinywu wa ki kwowu ducu ni, gin mabeco ducu ma yam Jehovah Lubangawu ociko piwu gin ducu gucobbe kakare, pe tye acel mo ma pe otimme.’ (Yocwa 23:1, 2, 14) Lujudaya onongo gipe ki akalakala ni lok pa Lubanga ducu cobbe kakare. Ento Lubanga timo man nining? Kit ma Lubanga timo kwede ki jamine pat adada ki pa dano. Pire tek ni inge lok man, pien Lubanga otito pi jami mogo ma bitimme i anyim ma gudo in bene.

Dano gibyeko gin ma bitimme anyim ma lubbe ki kwed me cayan ma kitimo, kit ma jami tye ka wot kwede i kareni, nyo tam pa lutyet. I nge byeko gin ma bitimme, dano pol kare gibedo ka kuro gin ma bitimme.​—Carolok 27:1.

Lubanga pat ki dano pien en ngeyo jami ducu. En ngeyo kit pa dano kacel ki miti ma tye i cwinygi ki pete tere ducu; pi meno, Lubanga romo yero me ngeyo gin ma ngat moni nyo rok moni bitimone i anyim. Ento, Lubanga twero timo gin makato meno. En romo doro kit ma jami tye ka wot kwede nyo timo alokaloka mo keken wek mitine ocobbe. En owaco ni: “Lok ma a ki i doga . . . pe bidwogo bota nono ma nongo pe otiyo gin mo, . . . dok bicobo gin ma acwale pire.” (Icaya 55:11) Pi meno, gin ma Lubanga otito ni bitimme i anyim tye calo lok angeya. En neno ni lokke ducu ocobbe kit ma etito kwede kikome.

Tika tye yo mo ma genne me ngeyo anyimmi ki anyim pa joni me amara? Ka ce kititti con ni kot obicwer matek adada ki yamo magwar, ibiyubbe pire wek pe ito woko. Meno bene gin ma itwero timone ka odok i lok pa lunebi me Baibul. Lubanga otito ni alokaloka madit cokcok-ki bitimme i wi lobo lung. (Nen bok ma wiye tye ni: “ Gin ma Lubanga Otito ni Obitimme i Anyim.”) Gin ma Lubanga otito ni bitimme i anyim pat adada ki gin ma ludiro gubyeko.

Iromo nenone i yo ma kit man: Gin ma tye ka timme i loboni bedo calo iwacci tuko goga ma dong kityeko coyone woko, dok itwero niang kit ma bigik kwede. Lubanga owaco ni: “Cakke con i acakki piny, anyuto kit ma gin man bitimme kwede . . . Awaco ni gin ducu ma ayubo bicobbe, dok abitimo gin mo keken ma ayubbe me tiyone.” (Icaya 46:10) In kacel ki lupacowu wutwero bedo ki anyim ma mwonya atika. Peny Lucaden pa Jehovah wek gutitti gin ma Baibul waco ni bitimme anyim. Lucaden pa Jehovah pe gityeto tyet; pe giwacci cwiny mo loko kwedgi; dok gipe ki kero mo me tito gin ma bitimme i anyim. Gin gubedo lutino kwan me Baibul ma gitwero nyutti jami mabeco ma Lubanga tye ka yubone pi anyimmi.