Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

TIʼ U YÁAX TÁAN JUʼUNIL | TÁAN U YÁALKAB U TSÍIMINILOʼOB APOCALIPSIS

¿Máaxoʼob natʼmil le kantúul tsíiminoʼoboʼ?

¿Máaxoʼob natʼmil le kantúul tsíiminoʼoboʼ?

Le kantúul máakoʼob u natʼmaj u tsiiminoʼoboʼ jeʼel u jaʼasikoʼob u yóol máakeʼ tumen jelaʼan u yilaʼaloʼob. Baʼaleʼ le Biblia yéetel le baʼaxoʼob táan u yúuchul way yóokʼol kaabeʼ jeʼel u yáantkoʼon k-naʼat baʼax u kʼáat u yaʼal cada juntúuleʼ. Kex tsʼoʼok u taaskoʼob muʼyajil way Luʼumeʼ, ku chíikbeskoʼob xan le utsiloʼob jeʼel a kʼamik yéetel a láakʼtsiloʼoboʼ. ¿Baʼaxten? Yáaxeʼ koʼox ilik máaxoʼobiʼ.

MÁAX NATʼMIL LE SAK TSÍIMINOʼ

Bey u káajal le náayaʼ: «¡Ileʼex!, juntúul sak tsíimin; le máax natʼmiloʼ u machmaj junpʼéel arco; ka tsʼaʼab junpʼéel corona tiʼ, yéetel jóokʼ táan u tsʼáanchaʼatik u enemigoʼob, jóokʼ utiaʼal u tsʼáanchaʼatikoʼob tu chúukaʼanil» (Apocalipsis 6:2).

¿Máax natʼmil le sak tsíiminoʼ? Maas táanil tiʼ u xookil Apocalipsiseʼ ku yaʼalikeʼ «U Tʼaan Dios» (Apocalipsis 19:11-13). ¿Máax leloʼ? Jesucristo. Bey u yaʼalaʼaltiʼoʼ tumen u j-bisaj tʼaan Dios (Juan 1:1, 14). Uláakʼ bix kʼaj óolaʼanileʼ «U Rey reyoʼob yéetel u Yuumtsil yuumtsiloʼob» bey xan «Chúukaʼan óolal yéetel Jaaj» (Apocalipsis 19:11, 16). Jeʼex k-ilkoʼ tsʼaʼan páajtalil tiʼ utiaʼal u baʼateʼel bey xan utiaʼal u gobernar, baʼaleʼ maʼatech u kʼastal u modos mix tech u píitmáan tiʼ u páajtalil. Kex beyoʼ yaan uláakʼ kʼáatchiʼob.

¿Máax tsʼáa páajtalil tiʼ Jesús utiaʼal u tsʼáanchaʼatik u enemigoʼob? (Apocalipsis 6:2.) Profeta Danieleʼ tsʼaʼab u yil junpʼéel náay tuʼux chíikpaj le Mesías bey juntúul «u paal xiib[eʼ]» yéetel «tsʼaʼab u páajtalil, u nojbeʼenil yéetel u [reino]» tumen Jéeoba Dios, * «le Nuxiboʼ» (Daniel 7:13, 14). Bey túunoʼ Jéeoba Dios, u Yuumil tuláakal páajtalil, tsʼáa utiaʼal u gobernar yéetel u xuʼulsik u enemigoʼob. Le sak tsíiminoʼ maʼalob u chíikbesik le baʼateʼel ken u beet u Paal Dios utiaʼal u beetik justiciaoʼ, tumen teʼ Bibliaoʼ le color sakoʼ ku meyaj utiaʼal u yúuchul tʼaan tiʼ baʼax toj (Apocalipsis 3:4; 7:9, 13, 14).

¿Baʼax kʼiin ka joʼopʼ u yáalkab le kantúul tsíiminoʼoboʼ? Le yáax juntúuloʼ káaj u yáalkab ka tsʼaʼab u corona Jesús (Apocalipsis 6:2). ¿Baʼax kʼiin ka tsʼaʼab u corona? Maʼ letiʼe ka suunaj teʼ kaʼan le maʼ úuch kíimkoʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ anchaj u páaʼtik u kʼuchul u kʼiinil (Hebreoʼob 10:12, 13). Baʼaleʼ Jesuseʼ tu tsolaj tiʼ le máaxoʼob tsaypachtikoʼ yaan baʼaxoʼob kun eʼesik tsʼoʼok u káajal u gobernar teʼ kaʼanoʼ. Tu yaʼaleʼ yaan u sen kʼastal tuláakal baʼal way Luʼumeʼ. Yaan u sen antal baʼateltáambal, wiʼijil yéetel kʼojaʼanil (Mateo 24:3, 7; Lucas 21:10, 11). Ka káaj le Primera Guerra Mundial tu añoil 1914, béeychaj u yilaʼal tsʼoʼok u tsʼaʼabal u corona Jesús yéetel tsʼoʼok u káajal «u tsʼook kʼiinoʼob» ku yaʼalik le Bibliaoʼ (2 Timoteo 3:1-5).

Wa Jesús káaj u gobernar 1914, ¿baʼaxten túun kʼaschaj yóokʼol kaab tu lugar u maas maʼalobtal? Tumen Jesuseʼ káaj u gobernar teʼ kaʼanoʼ, maʼ way Luʼumeʼ. Miguel, wa Jesús le reyoʼ, baʼatelnaj tu contra Satanás yéetel u demonioʼob, ka tu puloʼob way Luʼumeʼ (Apocalipsis 12:7-9, 12). Satanaseʼ jach pʼuʼuj úuchik u puʼulul wayeʼ, tumen u yojel chéen junpʼíit kʼiin pʼaataltiʼ. Taʼaytak xan u kʼuchul u kʼiinil u luʼsaʼal utiaʼal u béeychajal baʼax u kʼáat Dios way Luʼumeʼ (Mateo 6:10). Le uláakʼ óoxtúul máakoʼob u natʼmaj u tsiiminoʼoboʼ jeʼel u yáantkoʼon k-il jach tu jaajil kuxaʼanoʼon tu «tsʼook kʼiinoʼobeʼ» tumen jelaʼanoʼob tiʼ le yáax juntúuloʼ. Leloʼobaʼ ku chíikbeskoʼob le yaayaj baʼaloʼob tsʼoʼok u káajal u yúuchul teʼ yóokʼol kaabaʼ.

MÁAX NATʼMIL LE CHAK TSÍIMINOʼ

«Ka túun jóokʼ uláakʼ tsíimin, [...] chak bey kʼáakʼeʼ; le máax natʼmiloʼ tsʼaʼab u páajtalil u luʼsik u jeetsʼelil yóokʼol kaab, utiaʼal ka u paklan kíimsuba le máakoʼoboʼ; ka tsʼaʼab junpʼéel nuxiʼ espada tiʼ.» (Apocalipsis 6:4.)

Le máax natʼmil le tsíiminaʼ ku chíikbesik baʼateltáambal. Jeʼex k-ilkoʼ ku luʼsik le jeetsʼelil yaan tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Tu añoil 1914, káaj junpʼéel nojoch baʼateʼel tuʼux táakpaj jejeláas kaajoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaab. Ka tsʼoʼokeʼ káaj le Segunda Guerra Mundial, tuʼux kíim maas yaʼab máakoʼoboʼ. Ku tuklaʼaleʼ tiʼ tuláakal le jejeláas baʼateloʼob anchajaʼan desde 1914, tsʼoʼok u kíimil maas tiʼ cien millones máakoʼobiʼ. Yaʼab uláakʼoʼobeʼ úuch loob tiʼob yéetel tiʼ tuláakal u kʼiinil u kuxtaloʼob muʼyajnajoʼob.

¿Jach wa tsʼoʼok u sen yaʼabtal le baʼateltáambaloʼob teʼ kʼiinoʼobaʼ? Desde tu káajbal yóokʼol kaabeʼ yáax u yilaʼal bey yaan u páajtalil tiʼ wíinik u xuʼulsik tuláakal máakeʼ. Mix le organizacionoʼob ku yaʼalikoʼob u kaxtikoʼob jeetsʼelil, jeʼex le Naciones Unidas, páajchajak u jeʼelsik le máax natʼmil le chak tsíiminoʼ.

MÁAX NATʼMIL LE BOX TSÍIMINOʼ

«¡Ileʼex!, juntúul box tsíimin. Le máax natʼmiloʼ u chʼúuymaj junpʼéel balanza. Chúumuk xan tiʼ le querubinoʼoboʼ yaan baʼax tin wuʼuyaj u juum, bey junpʼéel tʼaan táan u yaʼalik: ‹U tojol junwuutsʼ trigoeʼ junpʼéel denario, u tojol óoxwuutsʼ cebadaeʼ junpʼéel denario xan; tsʼoʼoleʼ kanáant u aceiteil oliva bey xan le vinooʼ›.» (Apocalipsis 6:5, 6.)

Le máax natʼmil le tsíiminaʼ u kʼáat u yaʼal wiʼijil. Tumen yaan u pʼáatal minaʼan baʼal jaantbileʼ junwuutsʼ trigoeʼ (700 gramos) yaan u tojoltik junpʼéel denario, le bukaʼaj ku náajaltaʼal ichil junpʼéel kʼiin teʼ yáax siglooʼ (Mateo 20:2). Láayliʼ le ken u tojolt xan óoxwuutsʼ cebadaeʼ (2.1 kilos), tsʼoʼoleʼ le cebadaoʼ maʼ jach maʼalob jeʼex le trigooʼ. Wa yaʼab u paalal máakeʼ, ¿jeʼel wa u láaj tséentik chéen yéetel le bukaʼajoʼ? Ichil le náayoʼ uʼuyaʼab xan u yaʼalaʼal ka u kanáant máak u aceiteil oliva bey xan le vinooʼ, baʼaloʼob táakaʼan ichil u janal máak úuchjeakil.

¿Yaan wa baʼax eʼesik táan u yáalkab le box tsíimin desde 1914? Yaan. Teʼ siglo 20, kex setenta millones máakoʼob kíimoʼob yéetel wiʼijil. Tsʼoʼok u yilaʼaleʼ «tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ kex ochocientos cinco millones máakoʼob, juntúul tiʼ cada nueve máakoʼobeʼ, tu muʼyajtoʼob wiʼijil» desde 2012 tak 2014. Maʼ sen úucheʼ le Naciones Unidasoʼ tu yaʼalaj xan: «Tuláakal le bukaʼaj máakoʼob ku kíimloʼob yoʼolal SIDA, malaria yéetel tuberculosisoʼ maʼ tu chukik le bukaʼaj ku kíimloʼob yoʼolal wiʼijiloʼ». Kex yaʼab baʼax ku beetik wíinik utiaʼal maʼ u yantal wiʼijileʼ láayliʼ táan u yáalkab le box tsíiminoʼ.

MÁAX NATʼMIL LE SAKPILEʼEN TSÍIMINOʼ

«¡Ileʼex!, juntúul sakpileʼen tsíimin; le máax natʼmiloʼ u kʼaabaʼeʼ Kíimil. Paachil tiʼ letiʼeʼ, naatsʼ u taal le Muknaloʼ. Ka túun tsʼaʼabtiʼob páajtalil yóokʼol junpʼéel u kanbúujil le luʼumoʼ, utiaʼal ka kíimsajnakoʼob yéetel junpʼéel chowak espada, yéetel wiʼijil, yéetel kʼaakʼas kʼojaʼaniloʼob bey xan yéetel tsʼíitsʼik baʼalcheʼob.» (Apocalipsis 6:8.)

Le kantúul máax u natʼmaj u tsiiminoʼ ku chíikbesik kíimil yoʼolal pakʼbeʼen kʼojaʼaniloʼob wa uláakʼ baʼaloʼob. Le ka tsʼoʼok u jaʼabil 1914, le gripe españolaoʼ tu kíimsaj yaʼab máakoʼob. Ku tuklaʼaleʼ le kʼojaʼanilaʼ páakʼ tiʼ quinientos millones máakoʼob, u kʼáat u yaʼaleʼ teʼ kʼiinoʼoboʼ tiʼ cada óoxtúul máakeʼ juntúul páakʼ le kʼojaʼanil tiʼoʼ.

Chéen baʼaleʼ le gripe españolaoʼ chéen u káajbal le kʼojaʼaniloʼob ku kíimskoʼob maakoʼ. Jujuntúul investigadoroʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ teʼ siglo 20, u millonesil máakoʼob kíimoʼob úuchik u tsaʼayal tiʼob kʼáakʼ (viruela). Bejlaʼa xaneʼ kex yaʼab tsʼaakoʼob tsʼoʼok u jóoʼsaʼaleʼ u millonesil máakoʼob ku kíimloʼob yoʼolal SIDA, tuberculosis yéetel malaria.

Jeʼex k-ilkoʼ kex wa yoʼolal baʼateltáambaloʼob, wiʼijil wa kʼojaʼaniloʼobeʼ yaʼab máakoʼob ku kíimloʼob. Le Muknaloʼ maʼ tu xuʼulul u muchʼik yaʼab máakoʼob yéetel mix junpʼéel esperanza ku tsʼáaiktiʼob.

KʼIINOʼOB MAAS MAʼALOBTAK

Maʼ tun xáantal ken xuʼuluk le baʼaxoʼob beetik k-muʼyajoʼ. Maʼ u tuʼubultoʼoneʼ Jesuseʼ «jóokʼ utiaʼal u tsʼáanchaʼatik» u enemigoʼob tu añoil 1914 ka tu jóoʼsaj Satanás teʼ kaʼanoʼ. Chéen baʼaleʼ maʼ u tsʼáanchaʼat tu chúukaʼanil u enemigoiʼ (Apocalipsis 6:2; 12:9, 12). Maʼ tun xáantaleʼ tu baʼatelil Armagedoneʼ Jesuseʼ yaan u yilik maʼ u seguer u tuʼusul máak tumen Satanás yéetel yaan u xuʼulsik le máaxoʼob yanoʼob tu tséeloʼ (Apocalipsis 20:1-3). Jesuseʼ maʼ chéen yaan u xuʼulsik u yáalkab le óoxtúul tsíiminoʼoboʼ, baʼaxeʼ yaan u luʼsik le muʼyajil tsʼoʼok u taaskoʼoboʼ. ¿Bix ken u beetil? Koʼox ilik baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ.

Tu lugar u yantal baʼateleʼ yaan u yantal jeetsʼelil. Jéeobaeʼ «tsʼoʼok u tsʼáaik xuul tiʼ le baʼateloʼob tuláakal tuʼux yóokʼol kaab; tsʼoʼok u kachik le juluboʼoboʼ, tsʼoʼok u xeʼexeʼetʼik le lóomteʼoboʼ» (Salmo 46:9). Le utsul máakoʼoboʼ «bíin kuxlakoʼob ichil nojoch jeetsʼel óolal» (Salmo 37:11).

Tu lugar wiʼijileʼ yaan u yantal yaʼab baʼal jaantbil. «¡Ka yanak yaʼabkach baʼal jaantbil teʼ kaajoʼoboʼ; ka yaʼabak xan tu kaʼanlil le puʼukoʼoboʼ!» (Salmo 72:16.)

Jesuseʼ yaan u luʼsik le muʼyajil tsʼoʼok u taasik le óoxtúul tsíiminoʼoboʼ

Tu lugar kʼojaʼaniloʼob yéetel kíimileʼ tiʼ tuláakal máak kun antal toj óolal yéetel kuxtal minaʼan u xuul. Dioseʼ «yaan xan u choʼik tuláakal u jaʼil u yichoʼob, maʼ tun yantal kíimil, mix okʼol, mix yaj óolal, mix kʼiʼinamil. Le baʼaxoʼob yanoʼob kaʼachoʼ tsʼoʼok u máanoʼob» (Apocalipsis 21:4).

Ka taal Jesús way Luʼumeʼ tu yeʼesaj bix le kuxtal kun antal ken reinarnakoʼ. Tu yilaj u yantal jeetsʼelil tiʼ u maasil, tu tséentaj u milesil máakoʼob, tu tsʼakaj kʼojaʼaniloʼob yéetel tu kuxkíintaj kimenoʼob (Mateo 12:15; 14:19-21; 26:52; Juan 11:43, 44).

U j-jaajkunajoʼob Jéeobaeʼ yéetel kiʼimak óolal jeʼel u yáantkechoʼob a naʼat yéetel le Biblia bix jeʼel a wilik u kʼiinil u xuʼulul u yáalkab u tsíiminiloʼob Apocalipsisoʼ. ¿A kʼáat wa a kan u maasil?

^ xóot’ol 7 Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ u kʼaabaʼ Dioseʼ Jéeoba.