1, 2. (a) Mang fan ni gad ba gonop ni faan gad ra par ko ba’ rok Jehovah? (b) Mang e gad ra weliy ko re article ney?

 GAD ba gonop ni ngad pared ni gad ba chugur ngak Jehovah. Dariy be’ nib gel gelngin, ara ba gonop, ara ba gel e t’ufeg rok nge migid e Got rodad! Ere ba mudugil ni gad gubin ma gad baadag ni ngad pared u ba’ rok Jehovah. (Ps. 96:4-6) Yugu aram rogon, ma bay boch e tapigpig rok Jehovah nde yag ni ngar pared nib mudugil u nap’an ni ke t’uf ni ngar dugliyed ni ngar pared u ba’ rok.

² Re article ney e gad ra weliy riy murung’agen boch e girdi’ ni u rogned ni yad ba muun ko ba’ rok Jehovah, machane bin riyul’ riy e ka yad be rin’ boch e ngongol nib fanenikan. Bay boch ban’en nib ga’ fan ni gad ra fil ko pi n’ey nrayog ni nge ayuwegdad ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak Jehovah.

3. Mang fan ni guy Jehovah rogon ni nge ayuweg Kain, ma mang e yog ngak?

³ Am lemnag e n’en ni buch rok Kain. Da i pigpig nga yugu reb e got, ya kemus ni yigoo Jehovah. Machane, de m’agan’ Got ko liyor ni i tay Kain ngak. I guy Jehovah ni ke tabab ni nge ilal e kireb u fithik’ i laniyan’. (1 John 3:12) Ere guy rogon ni nge ayuweg ni aram e  gaar ngak: “Faan mang e mu ngongliy e tin nib fel’, ma be m’ug u owchem ni gab felfelan’; machane bochan e kam ngongliy e tin nib kireb, ma aram e be sonnigem e denen u langan e mab rom ni nge og ngom. Baadag ni nge gagiyegnigem, machane thingar mu gel ngak.” (Gen. 4:6, 7, BT) Ere bin riyul’ riy e, be gaar Jehovah ngak Kain, “Faan ga ra kalngan’um ko kireb rom, mag par u ba’ rog ni gab mudugil, ma aram e gu ra par u ba’ rom.”

4. Nap’an ni mab e kanawo’ ngak Kain ni nge mang ko ba’ rok Jehovah, ma mang e rin’?

⁴ Ere faan gomanga yal’uweg Kain rogon e lem rok, ma aram e rayog ni ngki fel’ u wan’ Jehovah bayay. Machane, de fol Kain ko fonow nni pi’ ngak. Lem nge ar’ar ni kireb ni immoy rok e aram e n’en ni waliy i yan ko ngongol nib kireb. (Jas. 1:14, 15) Nap’an ni kab fel’ yangaren Kain, ma sana rayog nde lemnag nra togopuluw ngak Jehovah. Machane, faani munmun ma aram me rin’ ban’en nda i lemnag nra rin’, ni aram e chel nge togopuluw ngak Got me li’ walagen nge yim’!

5. Ba miti mang lem e rayog ni nge kirebnagdad u wan’ Jehovah?

⁵ Rayog ni nge tabab reb e Kristiano e ngiyal’ ney ni nga i rin’ boch e ngongol ni ma fanenikan Jehovah, ma ka be yog ni be pigpig ngak Jehovah ni bod Kain. (Jude 11) Bod nrayog ni nga i par be’ ma be lemnag murung’agen e ngongol ndarngal, ara i chogownag boch ban’en, ara i par ni be fanenikan reb e Kristiano. (1 John 2:15-17; 3:15) Lem ni aray rogon e rayog ni k’aring be’ ni nge denen. Rayog ni nga i par be’ ni be lemnag boch ban’en ni aray rogon, machane ka be par nib pasig ko machib nge muulung. Sana der nang e girdi’ e pi n’en ni gad be lemnag ara gad be rin’, machane Jehovah e ma guy urngin ban’en, ma manang ko gad bay u ba’ rok ni gad be pigpig ngak u polo’ i gum’ircha’dad fa danga’.​—Mu beeg e Jeremiah 17:9, 10.

6. Faan gad ra par u ba’ rok Jehovah ni gad ba mudugil, ma aram e uw rogon nra ayuwegdad ni ngad ‘gelgad’ ko pi ar’ar nib kireb ni bay rodad?

⁶ Yugu aram rogon, ma gathi ba papey ni ma mulan’ Jehovah u puluwdad. Faanra tabab be’ ni nge palog rok Jehovah, ma baaray e n’en ni ma yog ngak: ‘Mu sul ngog, mu gu sul ngom.’ (Mal. 3:7) Ba ga’ ni faanra be mo’maw’ ngodad ni ngad gelgad nga boch ban’en ni gad ba meewar riy, ma aram e baadag Jehovah ni ngad togopuluwgad ko kireb. (Isa. 55:7) Faan gad ra rin’ ni aray rogon, ma be micheg ni ku ra par u ba’ rodad ni aram e nge pi’ gelngidad ya nge yag nda ‘gelgad’ ko pi ar’ar nib kireb ni bay rodad.​—Gen. 4:7.

7. Uw rogon ni kireb e tha’ u thilin Solomon nge Jehovah?

⁷ Boor ban’en nrayog ni ngad filed ko n’en ni buch rok Solomon ni Pilung. Nap’an ni kab bitir, ma i sap ngak Jehovah ni nge pow’iy. Ere gagiyegnag Got ni ngari ga’ e gonop rok ma aram me pi’ fare maruwel ngak ni aram e nge toy fare tempel u Jerusalem nrib fel’ yaan. Machane munmun me kireb e tha’ u thilrow Jehovah. (1 Ki. 3:12; 11:1, 2) Ba tamilang ni be yog e Motochiyel rok Got nreb e pilung nib Hebrew e “dabi yoor leengin, ya ireray e n’en nra k’aring nge pi keru’ ngak Somol.” (Deut. 17:17, BT) Machane de fol Solomon ko re motochiyel ney, me munmun ma aram me leay 700 e ppin, miki fek nga tafen yugu boch e ppin ni yad 300 u gubin. (1 Ki. 11:3) Boor e pi ppin nem ni leengin ni gathi yad e girdi’ nu Israel, ma yad ma liyor nga boch e got ni googsur. Ere ku de fol Solomon ko fare motochiyel rok Got ni be yog ndabi leay piyu Israel e ppin u yugu boch e nam.​—Deut. 7:3, 4.

8. Uw feni gel e kireb ko n’en ni rin’ Solomon nib togopuluw ngak Jehovah?

⁸ Munmun ma aram e daki t’uf e pi motochiyel rok Jehovah rok Solomon, ma aram me rin’ boch e denen nrib ubchiya’. I ngongliy ba altar  ni fan ko fare got nib pin ni ka nog Ashtoreth ngak, miki ngongliy reb ni fan ko fare got ni googsur ni ka nog Kemosh ngak. Ma aram mi i un ko fapi ppin ni leengin ngaur liyorgad ko gal got ney. Maku reb e, yugu de yan i ngongliy e gal altar nem nga yugu bang, ya ri yan i ngongliy nga daken bburey ni bay u mit yu Jerusalem, ni aram e gin ni ngongliy fare tempel rok Jehovah riy! (1 Ki. 11:5-8; 2 Ki. 23:13) Sana rayog ni ke bannag Solomon ir ke lemnag ni faanra ulul i pi’ e maligach u tempel ma aram e ra fek Jehovah owchen u gubin e kireb ni ke rin’.

9. Mang wenegan ni yib ngak Solomon ni bochan e de fol ko ginang ni pi’ Got ngak?

⁹ Machane, Jehovah e der ma fek owchen ko kireb ni yima rin’. Be gaar e Bible: “Yugu aram rogon ni ke yib Somol ni Got rok yu Israel i m’ug ngak Solomon ni l’agruw yay ke yog ngak ndab ki tayfan yugu boch e got. Me Solomon e de fol rok Somol me chel rok nga orel. Ma aram me damumuw Somol ngak.” Wenegan ni yib riy e aram e daki fel’ u wan’ Got maku daki ayuweg. Mus ngak e piin ni owchen ni mul u pa’rad mat’awrad ni ngar gagiyegnaged fare nam nu Israel ni ga’ngin, ma boor e magawon nib ga’ nra mada’naged u lan bokum miriay e duw.​—1 Ki. 11:9-13, BT.

10. Mang e rayog ni nge kirebnag e tha’ u thildad Jehovah?

¹⁰ Reb e ban’en nrib mom nrayog ni nge kirebnag e tha’ u thildad Jehovah e aram e faan gad ra m’ag fager ngak e piin ndar nanged fan ara darur ted fan e pi motochiyel rok Jehovah, ni bod rogon e n’en ni buch rok Solomon. Sana bay boch e pi girdi’ ney ni yad bang ko ulung machane yad ba meewar ko tirok Got ban’en. Ma boch i yad e sana girdi’ rodad, ara buguli yoror rodad, ara piin ni gad nga maruwel, ara skul ndarur pigpiggad ngak Jehovah. Demtrug rogon,  ma faanra piin ni yug gad ma chag ngorad e darur ted fan e pi motochiyel rok Jehovah, ma aram e rayog ni ngar k’aringed gadad ni ngad rin’ed ban’en nra kirebnag e tha’ u thildad Got.

11. Mang e ra ayuwegdad ni ngad nanged ko ngad talgad ndab kud chaggad ngak be’ fa danga’?

¹¹ Mu beeg e 1 Korinth 15:33. Yooren e girdi’ e bay fel’ngirad nib fel’, maku boor e girdi’ u wuru’ e ulung ndarur rin’ed boch e ngongol nrib gel e kireb riy. Faanra bay boch e girdi’ ni ga manang ni aram rogorad, ma gur, ga be lemnag nib fel’ ni ngaum chag ngorad, fa? Mu fithem ko mang wenegan nrayog ni nge yib ko tha’ u thilmew Jehovah ni faanra um chag ko girdi’ ni aram rogon. Gur, ra gelnag e chugur ko tha’ u thilmew? Mang e n’en th’abi ga’ fan u wan’rad? Gur, yigoo mad, nge rogon yaay, nge salpiy, nge boch ban’en ni bod e cellphone, nge tablet, nge computer, nge pi n’en ni yima chuweg e chalban ngay, nge ku boch ban’en ni aray rogon e ir e yugu yad ma weliy murung’agen, fa? Yugu yad ma gathibthibnag e girdi’, ara yugu yad ma yog boch e thin ni puwlag ni ngan minmin ngay, fa? I ginangey Jesus ni gaar: “L’uguney e ma weliy e n’en ni ke sugnag lanin’uy.” (Matt. 12:34) Faanra kam guy ni piin ni ga ma chag ngorad e yad be magawonnag e tha’ u thilmew Got, ma aram e ngam buchuuwnag e tayim ni ga ma chag ngorad, ma faanra ba t’uf, mag tal ndab kum chag ngorad.​—Prov. 13:20.

12. (a) De n’uw nap’an nga tomuren ni chuw piyu Israel u Egypt, ma mang e tamilangnag Jehovah ngorad? (b) Mang e yog piyu Israel u tomuren ni yog Got ngorad ni kemus ni yigoo ir e ngar pared ni yad ba yul’yul’ ngak?

¹² De n’uw nap’an nga tomuren ni chuw piyu Israel ko sib u Egypt, me buch ban’en rorad nrayog ni ngkud filed boch ban’en riy. Ra muulunggad nga mit fare Burey nu Sinai, me n’igin Jehovah ni ngar nanged ni bay rorad u reb e kanawo’ ni yira ngat ngay. Ra guyed bangi manileng ni ke sum nib dub’ag. Ma aram me n’igin Jehovah ni nge chub e dirra’, ma be mat e uluch, ma be yib e ath, ma be yan laman ba yabul ni gagey ko saf ni yibe thoy nib ga’ laman. (Ex. 19:16-19) Ma aram mar rung’aged laman Jehovah ni ke yog ni ir ‘ba Got ni dabun yugu reb e kan ni nge tagenging ngak.’ I micheg ngorad nra yul’yul’ ngak e piin nib t’uf rorad ma yad be fol ko pi motochiyel rok. (Mu beeg e Exodus 20:1-6.) Ere n’en ni be yog Jehovah ko girdi’ rok e be gaar, “Faan gimed ra par ko ba’ rog, ma gu ra par ko ba’ romed.” Faan gomanga um moy u rom, ma mang e ga ra lemnag u nap’an ni ga ra rung’ag e pi thin ney ni ke yog Jehovah? Dabisiy ni ga ra yog e n’en ni yog piyu Israel. I “fulweg urngin e girdi’ ntaab yay ni lungurad, ‘Bay gu rin’ed gubin e tin ni ke yog Somol ni nggu rin’ed.’” (Ex. 24:3) Machane, de n’uw nap’an nga tomuren ma aram me buch ban’en ndan lemnag ni skengnag rogon e yul’yul’ rok piyu Israel.

13. Mang e buch ni skengnag rogon e yul’yul’ rok piyu Israel?

¹³ I rus piyu Israel ko fagi manileng nrib dub’ag, nge uluch ni be mat, nge yugu boch ban’en ni rin’ Got ni yira ngat ngay. Ra weniggad ngak Moses ni nge mang ir e non ngak Jehovah u daken fare Burey nu Sinai ni owcherad, ma aram me m’agan’ Moses ngay. (Ex. 20:18-21) I par Moses u daken e burey nib n’uw nap’an. Ere gur, nge par piyu Israel u rom u daken e ted ndariy be’ ni nge pow’iyrad nrayog ni nge pagan’rad ngak? Rayog nsana yigi pag rogon ni i taga’ piyu Israel ngak Moses ni be pow’iyrad ni be’ nib girdi’. I magafan’rad nib pag rogon, ma aram me lungurad ngak Aron: “Mu ngongliy reb e got ngomad nge mang ir e fekdad i yan, ya da gu nanged e n’en ni ke buch rok Moses, ni ir e fekdad nga wuru’ yu Egypt.”​—Ex. 32:1, 2.

14. Mang e bannag piyu Israel yad riy? Mang e rin’ Jehovah ni bochan e n’en ni kar rin’ed?

¹⁴ Manang piyu Israel ni meybil ko liyos e aram  reb e denen nib togopuluw ngak Jehovah. (Ex. 20:3-5) Machane de n’uw nap’an nga tomuren, ma aram mar tababgad ni ngar liyorgad ko fare liyos nib gol ni yaan ba pi fak e garbaw! Yugu aram rogon ndar folgad ko motochiyel rok Jehovah, machane mar bannaged yad ngar lemnaged ni ka yad ba muun ko ba’ rok Jehovah. Mus ngak Aron miki yog nre pi fak e garbaw nem ni yad be liyor ngay e fan nga ‘ba madnom ni ngan liyor riy ngak Somol.’ Ere mang e rin’ Jehovah? Ri kireban’ ko n’en nrin’ed. I yog ngak Moses ni piyu Israel e ‘kar denengad kar pied keru’rad ngak’ ma ‘kar paged e n’en ni ke yog ni ngar folgad riy.’ Rib gel e ‘damumuw’ ni tay Jehovah ngorad, ma aram me lemnag ni nge thang owcherad ni yad gubin.​—Ex. 32:5-10.

15, 16. Uw rogon ni dag Moses nge Aron ni kar parew ni yow ba mudugil ko ba’ rok Jehovah? (Mu guy e sasing ni bay u tabolngin e re article ney.)

¹⁵ Machane bochan ni Jehovah e ir reb e Got ni ma runguyey, ma aram me dugliy ndabi thang owchen e re nam nem, ya n’en ni rin’ e aram e pagrad ni ngar daged ko yad baadag ni ngar manged ko ba’ rok fa danga’. (Ex. 32:14) Nap’an ni guy Moses rogon e n’en ni be rin’ e girdi’ ni yad be tolul, ma yad be tang, ma yad be churu’ u mit fare liyos ni kar ngongliyed, ma aram me fek fare liyos ni yaan ba pi fak e garbaw me pirdiiy nge par ni ke bangbang. Ma aram me gaar: “Mini’ e bay u ba’ rok Somol? En ni bay u ba’ rok e nge yib ngog!” Ma aram e “urngin e girdi’ ko ganong rok Levi ni mukun nga tooben” Moses.​—Ex. 32:17-20, 26.

¹⁶ Yugu aram rogon ni Aron e ir e ngongliy fare liyos, machane me kalngan’ me un ngak e girdi’ ko ganong rok Levi ni kar manged ko ba’ rok Jehovah. Pi girdi’ ney nra pared ni yad ba yul’yul’ e gathi kemus ni kar manged ko ba’ rok Jehovah, ya kur palognaged yad ko piin ni yad be rin’ e kireb. Ri yad ba gonop ko n’en nrin’ed, ya rofen nem e bokum biyu’ e girdi’ nni li’rad ngar m’ad ni bochan e kar uned ko meybil ko re liyos nem. Machane, piin ni yad bay ko ba’ rok Jehovah e micheg nra tow’athnagrad.​—Ex. 32:27-29.

17. Mang e gad be fil ko fapi thin ni yog Paul u murung’agen fare liyos nib gol ni yaan ba pi fak e garbaw?

¹⁷ I weliy apostal Paul murung’agen e n’en ni buch u nap’an nni ngongliy fare liyos nib gol ni yaan ba pi fak e garbaw, ma aram me ginangey ni gaar: “Urngin e pi n’ey ni be fil ngodad, ma be ning chilen ngodad ndab ud . . . ted fan ma gadad be meybil ko liyos ni ma meybil boch e girdi’ ngay ni bod e n’en ni i rin’ boch i yad. [Pi n’ey e] kan yoloy nga babyor ni nge mang ba ning chilen ngodad. Ya gadad be par u ba ngiyal’ ni ke chugur ni nge taw ko tungun. En nra finey ni ke par ni ke mudugil e nge ayuw ya ri mul.” (1 Kor. 10:6, 7, 11, 12) Rogon ni yog Paul e mus ngak e tin riyul’ e tapigpig rok Got nrayog ni ngar uned nga boch e ngongol nib kireb. Piin ni yad ma pagrad nga boch e lumel ni ma yib ngorad e sana yad be lemnag ni ka yad be par ni yad ba fel’ u wan’ Jehovah. Machane faanra kemus ni baadag be’ ni nge mang fager rok Jehovah ara be yog ni ir be’ nib yul’yul’ ngak, ma aram e gathi be yip’ fan nib fel’ facha’ u wan’ Jehovah.​—1 Kor. 10:1-5.

18. Mang e rayog ni nge k’aringdad ni ngad paloggad rok Jehovah, ma mang wenegan nra yib ngodad?

¹⁸ Piin Kristiano e ngiyal’ ney e rayog ni nge magafan’rad ni bochan e dawori yib fare rran ko pufthin rok Jehovah nge bin nib beech e fayleng, ni bod rogon ni magafan’ piyu Israel ni bochan e ke n’uw nap’an ni kar songad ma dawori  yib Moses u daken fare burey nu Sinai nga but’. Sana rayog ni ngad lemnaged ni kab n’uw nap’an mfini lebug e gali n’ey ni kan micheg fa reb e gad be lemnag ndabi riyul’. Ere faanra dab da kol ayuwgad ko mit ney e lem, ma aram e rayog ni nge k’aringdad ni ngad nameged e pi n’en ni gad baadag me tomur e tin nib m’agan’ Jehovah ngay. Ra munmun ma aram e gad ra palog rok Jehovah mu kud uned nga boch e ngongol nda ud lemnaged ni gad ra un ngay ko ngiyal’ ni baaram ni ka gad ba gel ko tirok Got ban’en.

19. Mang e ba riyul’ mab ga’ fan nsusun e dab da paged talin, ma mang fan?

¹⁹ Susun e dariy ba ngiyal’ ni ngad paged talin ni baadag Jehovah ni ngad pared ni gad ba yul’yul’ ngak u polo’ i gum’ircha’dad, maku reb e kemus ni yigoo ir e ngad liyorgad ngak. (Ex. 20:5) Faan gad ra rin’ ban’en ni yugu ba thil ma dab kud liyorgad ngak Jehovah ma aram e be yip’ fan ni gad be rin’ e tin nib m’agan’ Satan ngay, ma rayog ni nge yib wenegan nib kireb ngodad. Aram fan ni puguran Paul ngodad ni gaar: “Dabiyog ni ngam unumed ban’en ko kap rok Somol mi ki gimed unum ban’en ko kap rok e pi moonyan’; dabiyog ni ngam abichgad u tebel rok Somol mi ki gimed abich u tebel rok e pi moonyan’.”​—1 Kor. 10:21.

20. Uw rogon nrayog ni nge ayuwegdad Jehovah ni yugu aram rogon ni kad olobochgad?

²⁰ Fapi thin nu Bible ni be weliy murung’agen Kain, nge Solomon, nge piyu Israel u nap’an ni ur moyed ko Burey nu Sinai e bay ban’en riy nib taareb ma kub ga’ fan. Pi girdi’ ney e yad gubin ni mab e kanawo’ ngorad ni ngar ‘kolgad ngan’rad mi yad pi’ keru’rad ko denen’ rorad. (Acts 3:19) Ere ba tamilang ni Jehovah e gathi ba papey ni ma mulan’ u puluwon e piin ni kar olobochgad. Bin riyul’ riy e n’ag Jehovah fan e kireb rok Aron. Ngiyal’ ney e ma ginangdad Jehovah u daken boch e chep ni bay u lan e Bible, ara pi babyor rodad ni kan ngongliy nib puluw e thin riy ko Bible, ara u daken e fonow ni ke pi’ reb e Kristiano ngodad u fithik’ e sumunguy. Nap’an ni gad ra fol ko pi ginang ney, ma aram e rayog ni nge pagan’dad ngay nra runguydad Jehovah.

21. Mang e susun ni ngad dugliyed u wan’dad ni ngad rin’ed u nap’an ni kan skengnag rogon e yul’yul’ rodad ngak Jehovah?

²¹ Bay fan ni ke dag Jehovah e runguy ngodad. Re n’ey e ra bing e kanawo’ ngodad ni “ngad paged pangidad nge ngongol rodad nde m’agan’ Got ngay nge chogowen urngin ban’en u fayleng nde mat’aw u owchen Got.” (Mu beeg e Titus 2:11-14.) N’umngin nap’an ni ka gad be par u lan e re m’ag ney, ma ra ud mada’naged boch ban’en nra skengnag rogon e yul’yul’ rodad ngak Jehovah. Ere mu dugliy u wan’um ni ngam par u ba’ rok Jehovah ni gab mudugil, ma dab mu pagtalin ni kemus ni yigoo Jehovah ni Got rom e ‘nguum tay fan ma ga be meybil ngak,’ ma ir e nguum ‘par ni gab chugur ngak’!​—Deut. 10:20.