JW.ORG
Avahi (opens new window)
Kumi ʼi Te JW.ORG
ʼULUAKI PASINA
AKONAKI FAKATOHI-TAPU
Te ʼu Tali Ki Te ’u Fehu’i Fakatohi-Tapu
Ako Tohi-Tapu
Te ʼu Meʼa Gaue Ki Te Ako
Kau Tupulaga
TOHI
Te Tohi-Tapu
Nusipepa
Tohi Mo Kaupepa
Alatike Hokohoko
Kaupepa Ako
Guidelines
Te Minisitelio ʼo Te Puleʼaga
Televisio JW
ʼAta Viteo
Musika
Te ʼu Gaoʼi Fakatohi-tapu
Te ʼu Fakamatala ʼi Te Tohi-Tapu Neʼe Lau
Tanaki’aga Tohi ’i Te Neti (opens new window)
IA MATOU
Fehuʼi ʼe Fai Tuʼumaʼu
Fakaʼui Hau ʼAʼahi
Faitohi Mai
Mamata ’Amatou Pilo
ʼAmatou Fono
Fakamanatu
ʼAmatou Fakatahi Lalahi
Gaue
Te ʼu Faifakamatala
ʼI Te Malamanei Katoa
Meʼa ʼOfa (opens new window)
AVAHI (opens new window)
JW.ORG

Kau Fakamo’oni ’a Sehova

Filifili he lea Faka'uvea Avahi (opens new window)
  • ʼULUAKI PASINA
  • AKONAKI FAKATOHI-TAPU
    • Akonaki Fakatohi-Tapu
      • Te ʼu Tali Ki Te ’u Fehu’i Fakatohi-Tapu
      • Ako Tohi-Tapu
      • Te ʼu Meʼa Gaue Ki Te Ako
      • Kau Tupulaga
  • TOHI
    • Te ʼu Tohi Neʼe Filifili
      • Te Tohi-Tapu
      • Nusipepa
      • Tohi Mo Kaupepa
      • Alatike Hokohoko
      • Televisio JW
      • ʼAta Viteo
      • Musika
      • Te ʼu Gaoʼi Fakatohi-tapu
      • Te ʼu Fakamatala ʼi Te Tohi-Tapu Neʼe Lau
      • Kaupepa Ako
      • Guidelines
      • Te Minisitelio ʼo Te Puleʼaga
      • Tanaki’aga Tohi ’i Te Neti (opens new window)
  • IA MATOU
    • ʼO ʼUhiga Mo Te Kau Fakamoʼoni ʼa Sehova
      • Fehuʼi ʼe Fai Tuʼumaʼu
      • Fakaʼui Hau ʼAʼahi
      • Faitohi Mai
      • Mamata ’Amatou Pilo
      • ʼAmatou Fono
      • Fakamanatu
      • ʼAmatou Fakatahi Lalahi
      • Gaue
      • Te ʼu Faifakamatala
      • ʼI Te Malamanei Katoa
      • Meʼa ʼOfa (opens new window)
  1. Te ʼu Tohi Neʼe Filifili
  2. Nusipepa
  3. Te Tule Le’o  |  N° 4 2017

’E ke fia lau koa te alatike ’aeni ’i te %%?

Ko Elias Hutter Pea Mo ʼAna Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼAfeā

Ko Elias Hutter Pea Mo ʼAna Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼAfeā

ʼE KOTOU popoto koa ʼi te lau ʼo he Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼafeā? Kailoa ia. ʼE lagi heʼeki koutou sio ki he Tohi-Tapu feia. Kaʼe, ʼe feala ke kotou lotofakafetaʼi lahi ki takotou maʼu ia te Tohi-Tapu Les Saintes Écritures. Kotea tona tupuʼaga? He ʼe kotou mahino ai anai ki te ʼu faʼahi neʼe fai e Elias Hutter pea mo te ʼu Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼe lua ʼae neʼe ina fakaliliu.

Neʼe tupu ia Elias Hutter ʼi te taʼu 1553 ʼi Görlitz. ʼE ko he kiʼi kolo ʼe ovi ki Allemagne, mo Pologne pea mo République tchèque. Neʼe ako e Hutter te ʼu lea ʼo te potu Asia ʼi te Fale Ako lahi Luthérienne ʼi Iéna. ʼI tona taʼu 24, neʼe liliu ko he tagata faiako ʼi te lea Fakahepeleo ʼi Leipzig. Ki muli age, ʼi tona ʼuhiga tagata faiako Polotesita, neʼe ina fakatuʼu he fale ako ʼi Nuremberg. Pea neʼe feala ai ki te kau ako ke natou ako te lea Fakahepeleo, mo Fakakeleka, mo Fakalatina pea mo Fakasiamani ia taʼu ʼe fa. Neʼe mole feala ke fai te faʼahi ʼaia ʼi he tahi age ʼu fale ako.

“TE TAULEKALEKA ʼO TE TOHI ʼAIA”

Ko te kupu tafito ʼo te pasina ʼo te fakaliliu ʼa Hutter te Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼi te taʼu 1587

Ko te ʼuluaki pasina ʼo te Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼa Hutter ʼi te taʼu 1587

ʼI te taʼu 1587, neʼe fakaliliu e Hutter te Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼae ʼe toe fakahigoaʼi ko te Tauhi ʼAfeā. Neʼe higoa te tohi ʼaia ko te Derekh ha-Kodesh, neʼe toʼo mai ia Esaia 35:8 ko tona fakaʼuhiga “Te Ala Tapu.” Neʼe ha te matalelei ʼo tona faʼahiga tohi ʼi te ʼu palalau ʼaeni: “Ko meʼa fuli ʼe ha ai te taulekaleka ʼo te tohi.” Kaʼe, ʼaki te faʼahiga tohi ʼo te Tohi-Tapu ʼaia, neʼe feala ai ke fakaʼaogaʼi e te kau ako moʼo ako te lea Fakahepeleo.

Ke tou mahino pe koʼe neʼe ʼaoga te Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼafeā ʼa Hutter, tou vakaʼi te ʼu fihifihia ʼe lua neʼe tau mo ia ʼi tana faiga ʼae ke ina lau te Tohi-Tapu ʼi te lea Fakahepeleo. ʼUluaki, neʼe kehekehe te ʼu mataʼi tohi ʼo te alefapeti pea neʼe mole mahani mo te alefapeti ʼaia. Pea lua, ʼi te pipiki ʼo te ʼu préfixes mo te ʼu suffixes ki te kupu tafito neʼe faigataʼa ai te mahino. Ohage la, ko te kupu Fakahepeleo נפשׁ (neʼe fakaliliu ʼaki te kupu nèphèsh) ko tona fakaʼuhiga “maʼuli.” Ia Esekiele 18:​4, MN, ko te prefix ה (ha), ko tona fakaʼuhiga “te” ʼo fakatahiʼi mo te kupu הנפשׁ (hannèphèsh) ʼe fakaʼuhiga leva “te maʼuli.” Ko natou ʼae neʼe heʼeki mahani mo te faʼahiga faitohi ʼaia, neʼe feala ai ke natou manatu ko te ʼu kupu הנפשׁ (hannèphèsh) ʼe kehe ia mo te kupu נפשׁ (nèphèsh).

Neʼe fakaʼaogaʼi e Hutter ia te ʼu faʼahiga ta tohi moʼo tokoni ki ʼana kau ako. ʼE ko ʼihi faʼahiga mataʼi tohi neʼe fakailoga ʼuli matolu pea ko ʼihi neʼe mole matolu. Neʼe ina ta ʼuli matolu te ʼu kupu tafito takitahi. Kaʼe neʼe mole ina fakailoga ʼuli te ʼu préfixes mo  te ʼu suffixes. Ko te meʼa gaue ʼaia, neʼe faigafua ai ki te kau ako ke natou iloʼi ia te ʼu kupu tafito Fakahepeleo. Pea neʼe toe tokoni kia natou ke natou ako te lea. ʼE toe fakaʼaogaʼi te faʼahiga fai ʼaia ʼi te Tohi-Tapu Les Saintes Écritures. Traduction du monde nouveau​​— avec notes et références ʼi te ʼu nota ʼae ʼi te ʼu lalo pasina. * Ko te kupu tafito ʼe tohi matolu ʼuli pea ko te ʼu préfixes mo te ʼu suffixes ʼe tohi ohage pe ko te ʼu mataʼi tohi mahani. Ko te ʼu fakailoga ʼi te ʼu pāki, ʼe ha ai te ʼu faʼahiga mataʼi tohi ʼae neʼe fakaʼaogaʼi ʼi te Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼa Hutter ia Esekiele 18:​4, MN. Pea ʼe toe fakaʼaogaʼi ʼi te Tohi-Tapu Bible avec notes et références ʼi te ʼu nota ʼae ʼi te lalo pasina ʼi te vaega pe ʼaia.

Ko te vaega ʼo Esekiele 18:4 ʼi te fakaliliu ʼo te Tohi-Tapu ʼa Hutter Fakahepeleo pea mo te kiʼi nota ʼi te Tohi-Tapu Les Saintes Écritures Traduction du monde nouveau​—avec notes et références

TE FAKALILIU ʼO TE “TAUHI FOʼOU” ʼI TE FAKAHEPELEO

Neʼe toe fakaliliu e Hutter ia te Tauhi ʼAfeā ia lea ʼe 12. Ko te Tohi-Tapu ʼaia neʼe ta ʼi Nuremberg ʼi te taʼu 1599 pea neʼe tau fakahigoaʼi ko te Polyglotte de Nuremberg. Neʼe toe loto e Hutter ke ina fakaliliu Fakahepeleo te ʼu Koga Tohi-Tapu Fakakeleka Fakakilisitiano. Kaʼe, neʼe ina ui ka na pau la neʼe “tonu ke ina totogi ʼaki he falā ʼe lahi” ia te fakaliliu ʼo he Tohi-Tapu Fakahepeleo feia, pea neʼe ko he vaʼiganoa anai ʼana faiga. * Koia, neʼe ina fakatotonu ai ke ina fakaliliu te Tauhi Foʼou Fakakeleka ki te Fakahepeleo. Neʼe fakaʼosi e Hutter ia te gaue faifakaliliu ʼaia ʼi te taʼu pe ʼe tahi.

Neʼe kotea te ʼu fua lelei ʼo te fakaliliu ʼa Hutter te Koga Tohi-Tapu Fakakeleka ki te lea Fakahepeleo? Neʼe tohi fenei e Franz Delitzsch, ko he tagata ʼe poto ʼi te Fakahepeleo ʼi te 19 sekulo: “ ʼAki te fakaliliu Fakahepeleo ʼa Hutter neʼe feala ai ke mahino lelei te ʼu kupusiga palalau ʼae neʼe faigataʼa. Pea, ʼe kei fakaʼaogaʼi pe te Tohi-Tapu ʼaia he neʼe ina filifili lelei te ʼu kupuʼi palalau ʼae ʼe totonu.”

NEʼE ʼAOGA TANA GAUE

Neʼe mole koloaʼia ia Hutter ʼi tana gaue faifakaliliu. Kaʼe, neʼe ʼaoga pea mo maʼuhiga tana gaue. Ohage la, neʼe toe vakaʼi pea neʼe toe ta ia tana Tohi-Tapu Tauhi Foʼou Fakahepeleo ʼi te taʼu 1661 e William Rob­ertson. Pea ʼi te taʼu 1798 neʼe toe vakaʼi pea neʼe toe ta e Richard Caddick. ʼI tana fakaliliu mai te tohi Fakakeleka, neʼe ai e Hutter te ʼu higoa fakatuʼulaga ʼaeni Kurios (ʼAliki) pea mo Théos (ʼAtua) ko “Sehova” (יהוה, JHVH) ʼae neʼe toʼo mai ʼi te Koga Tohi-Tapu Fakahepeleo pea neʼe manatu ia ʼe fakaʼuhiga kia Sehova. ʼE ko he aluʼaga ʼe maʼuhiga koteʼuhi ʼe lahi te ʼu fakaliliu ʼo te Tauhi Foʼou neʼe mole fakaʼaogaʼi ai te huafa totonu ʼo te ʼAtua. Kaʼe ʼe ha ʼi te fakaliliu ʼa Hutter tana fakamaʼuhigaʼi te toe fakatuʼu ʼo te huafa ʼo te ʼAtua ʼi te Koga Tohi-Tapu Fakakeleka.

ʼEi, ka kotou sisio ki te huafa ʼo te ʼAtua, ko Sehova, ʼi te Koga Tohi-Tapu Fakakeleka Fakakilisitiano peʼe ʼi he nota ʼi te lalo pasina ʼo te Tohi-Tapu Bible avec notes et références, pea koutou manatuʼi te gaue ʼae neʼe fai e Elias Hutter pea mo ʼana Tohi-Tapu Fakahepeleo.

^ pal. 7 Vakaʼi te lua nota ʼae ʼi te lalo pasina ʼo Esekiele 18:​4, MN pea mo te Appen­dice 3B ʼo te Bible avec notes et références.

^ pal. 9 ʼI muʼa atu, neʼe fakaliliu e ʼihi kau popoto te Tauhi Foʼou ki te Fakahepeleo. Ohage la, ko Simon Atoumanos ʼi te taʼu 1360 neʼe ko te monike Byzantin. Ko te tahi neʼe ko Oswald Schreckenfuchs ʼi te taʼu 1565, ko he tagata faiako Siamani. Ko te ʼu Tohi-Tapu ʼaia neʼe natou fakaliliu kaʼe neʼe mole ta pea kua pulinoa la ia ʼaho nei.

 

ʼAe ʼi muʼa atu
ʼAe ʼe hoa mai

Te Tahi ʼu Manatu

AKONAKI TAFITO ʼO TE TOHI-TAPU

ʼE ʼi Ai Koa He Higoa ʼo Te ʼAtua?

ʼE lahi te ʼu higoa fakatuʼulaga ʼo te ʼAtua, ohage ko te Mafimafi, te Tupuʼaga pea mo te Aliki. Kae ko te huafa ʼo te ʼAtua ʼe tuʼu tuʼa 7 afe tupu ʼi te Tohi-Tapu.

TE TULE LE’O

Ko Elias Hutter Pea Mo ʼAna Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼAfeā

Faka'uvea
Ko Elias Hutter Pea Mo ʼAna Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼAfeā
https://cms-imgp.jw-cdn.org/img/p/2017128/univ/art/2017128_univ_sqr_xl.jpg
ʼAe ʼi muʼa atu
TE ʼU KUPU TAFITO
ʼAe ʼe hoa mai
  • MANATU TAFITO Ko He Fehuʼi ʼe Faigataʼa
  • MANATU TAFITO Kotea ʼAe ʼe Ui ʼi Te Tohi-Tapu ʼo ʼUhiga Mo Te Maʼuli Pea Mo Te Mate
  • Ko He Tahi ʼe Tou ʼOʼofa Ai ʼe Kua Vave Mate
  • Ko Elias Hutter Pea Mo ʼAna Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼAfeā
  • Ko He Ako Maʼuhiga ʼe Tou Maʼu Mai Te Kiʼi Mataʼi Tohi Fakahepeleo
  • Ko te Palatiso ʼi te Kele​​—ʼE Ko He Moemisi Koa Peʼe Ko He Moʼoni?
  • Kotea ʼae ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu?
N° 4 2017 | Kotea ʼAe ʼe Ui ʼi Te Tohi-Tapu ʼo ʼUhiga Mo Te Maʼuli Pea Mo Te Mate
N° 4 2017 | Kotea ʼAe ʼe Ui ʼi Te Tohi-Tapu ʼo ʼUhiga Mo Te Maʼuli Pea Mo Te Mate
FA’AHIGA TO’O MAI
Ko Elias Hutter Pea Mo ʼAna Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼAfeā
Text Publication download options TE TULE LE’O Kotea ʼAe ʼe Ui ʼi Te Tohi-Tapu ʼo ʼUhiga Mo Te Maʼuli Pea Mo Te Mate
  • PDF
  • EPUB
  • JWPUB
ʼAe ʼi muʼa atu
TE ʼU KUPU TAFITO
ʼAe ʼe hoa mai
  • MANATU TAFITO Ko He Fehuʼi ʼe Faigataʼa
  • MANATU TAFITO Kotea ʼAe ʼe Ui ʼi Te Tohi-Tapu ʼo ʼUhiga Mo Te Maʼuli Pea Mo Te Mate
  • Ko He Tahi ʼe Tou ʼOʼofa Ai ʼe Kua Vave Mate
  • Ko Elias Hutter Pea Mo ʼAna Tohi-Tapu Fakahepeleo ʼAfeā
  • Ko He Ako Maʼuhiga ʼe Tou Maʼu Mai Te Kiʼi Mataʼi Tohi Fakahepeleo
  • Ko te Palatiso ʼi te Kele​​—ʼE Ko He Moemisi Koa Peʼe Ko He Moʼoni?
  • Kotea ʼae ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu?
JW.ORG® / TU’ASILA ’A TE KAU FAKAMO’ONI ’A SEHOVA
Akonaki Fakatohi-Tapu
  • Te ʼu Tali Ki Te ’u Fehu’i Fakatohi-Tapu
  • Ako Tohi-Tapu
  • Te ʼu Meʼa Gaue Ki Te Ako
  • Kau Tupulaga
Te ʼu Tohi Neʼe Filifili
  • Te Tohi-Tapu
  • Nusipepa
  • Tohi Mo Kaupepa
  • Alatike Hokohoko
  • Kaupepa Ako
  • Guidelines
  • Televisio JW
  • ʼAta Viteo
  • Musika
  • Te ʼu Gaoʼi Fakatohi-tapu
  • Te ʼu Fakamatala ʼi Te Tohi-Tapu Neʼe Lau
Ia Matou
  • Fehuʼi ʼe Fai Tuʼumaʼu
  • Fakaʼui Hau ʼAʼahi
  • Faitohi Mai
  • Mamata ’Amatou Pilo
  • ʼAmatou Fono
  • Fakamanatu
  • ʼAmatou Fakatahi Lalahi
  • Gaue
  • Te ʼu Faifakamatala
  • ʼI Te Malamanei Katoa
Maʼu Fakavilivili
  • Fakaʼui Hau ʼAʼahi
  • Maʼu He Fono (opens new window)
  • Kumi He Fakatahi Fakafenua (opens new window)
  • Kotea Te ʼu Logo Foʼou
  • ʼAta Viteo
  • Kumi
  • Meʼa ʼOfa (opens new window)
  • Tanakiʼaga Tohi ʼi Te Neti (opens new window)
  • JW Hub® (opens new window)

Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. FAKAMA’UA KI TONA FAKA’AOGA’I  |  LEKULA ’O TE CONFIDENTIALITÉ  |  PRIVACY SETTINGS

Filifili Tau Lea

Lea

Website Available
Publication Download Only

Vaevae

Copied
VAHE ʼI TE NETI