1-2. (a) Kutererra ki Yesu okuyahaire abegeswa be? (b) Habwaki abegeswa be baamulekereho? (Rora n’ebisisani.)

 “OMUTIMA nugwo gurukugonza, baitu omubiri nugwo mugara.” a (Mat. 26:41b) Ebigambo ebi nibyoleka ngu Yesu akaba nakyetegereza ngu tuli bantu abatahikiriire, kandi nitwija kukoraga ensobi. Ekindi, ebigambo bye bikabamu okutererra okw’okwerinda kweyesiga ekihinguraine. Omu saaha nke Yesu atakagambire ebigambo binu, abegeswa be bakaba boolekere ngu bacweriiremu kimu kutamulekaho. (Mat. 26:35) Ebigendererwa byabo bikaba birungi. Baitu nabwo, bakalemwa kukyetegereza ngu omu nyikara ey’egumire bakaba nibasobora kuhwamu amaani ag’okukora ekihikire kandi bakakora ekitahikire. Egi niyo ensonga habwaki Yesu yabatereriire ati: “Murole, musabe, muleke okutaha omu kwohebwa.”—Mat. 26:41a.

² Eky’obusaasi, abegeswa bakalemwa kwikara bulindaara. Yesu obu yakwasirwe, bakaikara na uwe rundi bakagwa omu kyohyo eky’okwiruka? Habwokuba kikabagwaho batakyetekaniriize, bakakora ekintu kyonyini eki baali bagambiire Yesu ngu tibasobora kukora—bakamulekaho.—Mat. 26:56.

3. (a) Kusobora kwikara tuli besigwa hali Yahwe, habwaki tusemeriire kwetantara kweyesiga ekihinguraine? (b) Biki ebiturukwija kubazaaho omu kicweka kinu?

³ Titusemeriire kuteekereza ngu nitwija kwikara tugumire  obu nitukora ebihikire obwire bwona. Ky’amananu ngu tucweriiremu kimu kutakora ekintu kyona ekisobora kutwiha hali Yahwe. Baitu nabwo, tituhikiriire kandi nitusobora kwohebwa kukora ekitahikire. (Bar. 5:12; 7:​21-23) Kakuba tutegendereza nitusobora kwesanga omu nyikara ezisobora kutuleetera kukora ekitahikire. Kusobora kwikara tuli besigwa hali Yahwe n’Omwana we, tusemeriire kuhondera obuhabuzi bwa Yesu obw’okwikara nitwangirra ekyohyo eky’okukora ekibi. Ekicweka kinu nikiija kutwoleka nk’oku tusobora kukikora. Eky’okubanza, nitwija kurora ebintu rundi enyikara ezitusemeriire kukira muno kwerinda. Hanyuma, nitwija kubazaaho omulingo tusemeriire kwerinda kugwa omu kwohebwa. Ha kumalirra, nitwija kubazaaho omulingo tusobora kwikara tuli bulindaara.

WERINDE—KUKIRA MUNO OBUKIRUKUHIKA HA BUCEKE BWAWE

4-5. Habwaki tusemeriire kwerinda n’ebibi ebitaito?

⁴ N’ebibi ebizooka nk’ebitaito nibisobora kucekya enkoragana yaitu na Yahwe. Ekindi nibisobora kutuleetera kukora ebibi eby’amaani.

⁵ Itwena tuhikwaho ekyohyo eky’okukora ekibi. Baitu buli omu hali itwe aine obuceke obusobora kuba bw’okukora ekibi eky’amaani, kwejumbira omu ngeso ezitasemiire, rundi kutwalirizibwa entekereza ey’ensi. Ekyokurorraho, omuntu omu n’asobora kuba n’arwanisa ekyohyo eky’okusiihana. Ondi n’asobora kuba n’arwanisa ekyohyo eky’okwejumbira omu ngeso ezitasemiire nk’okuzaanisa ebicweka by’ensoni, rundi kurora ebisisani eby’orwanju. Kandi ondi n’asobora kuba n’arwanisa kutiina bantu, emyehembo, ekiniga ekya bwangu rundi ekintu ekindi. Nk’oku Yakobo yagambire, ‘omuntu wena ayohebwa obwacundwa okwegombakwe wenka nabihabihibwa.’—Yak. 1:14.

6. Nyikara ki nambere tutasemeriire kwebiihabiiha?

⁶ N’omanya ebintu ebikira kukuleetera kwohebwa? Kyakabi kwitira eriiso obuceke bwaitu, rundi kuteekereza ngu tuli b’amaani muno titusobora kukora ekibi. (1 Yoh 1:8) Ijuka ngu Paulo ayoleka ngu n’abo ‘abomwoyo’ nibasobora kwohebwa kakuba baterinda. (Bag. 6:1) Titusemeriire kwebiihabiiha, baitu twikirize obuceke bwaitu.—2 Kol. 13:5.

7. Bintu ki ebitusemeriire kukira muno kwerinda? Bazaaho ekyokurorraho.

⁷ Hanyuma y’okumanyirra ebintu ebikira kutuleetera kwohebwa, kiki ekitusemeriire kukora? Twekambe kurwanisa ebyohyo! Ekyokurorraho, omu busumi bwa Baibuli, ebiikaro  by’embuga ebyakirayoga kuba biceke niyo emiryango. Egi niyo ensonga habwaki emiryango niyo yakirayoga kulindwa. Omu mulingo nugwo gumu, tusemeriire kumanya kurungi obuceke bwaitu nukwo tusobole kwangirra ebyohyo.—1 Kol. 9:27.

OMULINGO TUSOBORA KWERINDA KUKORA EKIBI

8-9. Omusigazi ow’arukubazibwaho omu Enfumo esuura 7 yakwerinzire ata kutakora ekibi eky’amaani? (Enfumo 7:​8, 9, 13, 14, 21)

⁸ Nitusobora tuta kwerinda kukora ekibi? Wetegereze ekitusobora kwegera ha musigazi ow’arukubazibwaho omu Enfumo esuura 7. Akasiihana n’omukazi omusiihani. Orukarra 22 rutugambira ngu omukazi akagenda na uwe “ahonaho.” Baitu enkarra ez’enyumaho nizooleka ngu aine encwamu embi eziyakozere kinu kitakabaireho, ekyamurugiiremu kusiisa.

⁹ Bintu ki omusigazi onu ebi yakozere atakakozere ekibi eky’amaani? Eky’okubanza, omu kairirizi, ‘akaraba omumuhanda haihi nentangatangano ez’omukazi ogu omusiihani.’ Hanyuma, akarubata n’agenda ha nju ye. (Soma Enfumo 7:​8, 9.) Ekyahondiireho, obuyarozere omukazi, atamurugize. Oihireho, akaikiriza omukazi yamunywegera, kandi yahuliiriza obwakaba n’amugambira ha bihongwa eby’obusinge ebyakaba ahaireyo obundi n’ekigendererwa ekyokumuleetera kutekereza ngu omukazi akaba atali muntu mubi. (Soma Enfumo 7:​13, 14, 21.) Kakuba omusigazi onu atarakozere ebintu byona ebyamuletiire kusiisa, yakubaire ayerinzire hali ebyohyo na hali ekibi.

10. Kasumi kanu, omuntu n’asobora ata kukora ensobi nk’ey’omusigazi ow’arukubazibwaho omu Enfumo esuura 7?

¹⁰ Ebyahandiikirwe binu nibyoleka ekisobora kuhika ha muheereza wa Yahwe. Nasobora kukora ekibi eky’amaani kandi hanyuma nayehurra ngu buli kimu kibaireho “bwangubwangu.” Rundi n’asobora kugamba ngu, “mbaire ntarukukinihira.” Baitu kandi, kakuba ateekerezaaho ebintu byonyini ebibaireho, n’asobora kukizoora ngu haroho encwamu embi eziyakozere ezamurugiriiremu kusiisa. Encwamu ezi nizisobora kutwarramu abanywani ababi, eby’okwesemeza ebitasemiire, rundi kugenda omu biikaro ebitali birungi kakibe maiso ha maiso rundi ha mikura. Obundi n’asobora kuba akaba alekere kusaba, kusoma Baibuli, kugenda omu nsorrokano rundi kwejumbira omu buheereza. Kusisanaho n’omusigazi ow’arukubazibwaho omu Enfumo, ekibi ekiyakozere kiine kuba kitaramugwireho bugwaho.

11. Kiki ekitusemeriire kukora kurora ngu titwakora ekibi?

¹¹ Isomo ki eriturukwega? Titusemeriire kugarukira ha kwetantara ekibi kyonka, baitu n’ebintu ebisobora kutuleetera kukora ekibi. Kinu nikyo kyonyini Sulemani yabalizeeho hanyuma y’okubazaaho ebyahikire hali omusigazi n’omukazi omusiihani. Obu n’abazaaho omukazi agamba ati: ‘Oleke okuhaba nogenda omu mpendaze.’(Nfu. 7:25) Hanyuma, ayongera abazaaho omukazi ogu omubi ati: ‘Muihe hara omuhanda gwawe, oleke okuirra haihi omulyango gwenjuye.’ (Nfu. 5:​3, 8) Ego, twerinda kukora ekibi kuraba omu kwetantara enyikara ezisobora kutuleetera kukora ekibi. b Kinu nikitwarramu n’okwetantara ebintu ebitali bibi hali Abakristaayo, baitu ebisobora kutuleetera kwohebwa kandi tukamalirra tukozere ekibi.—Mat. 5:​29, 30.

12. Ncwamu ki Yobu ei yakozere, kandi ekamukonyera eta kwerinda kwohebwa? (Yobu 31:1)

¹² Kusobora kwetantara enyikara ezisobora kutuleetera kusiisa, tusemeriire kucweramu  kimu kwikara bulindaara. Eki nikyo Yobu yakozere. Yobu ‘akaragaana ekiragaano n’amaiso ge’ kutarora omukazi ow’atali we namwegomba kusiihana na uwe. (Soma Yobu 31:1.) Kukorra ha ncwamu egi kikamukonyera kwetantara kusiihana. Naitwe nitusobora kucweramu kimu kwetantara ekintu kyona ekisobora kutuleetera kwohebwa.

13. Habwaki tusemeriire kulinda ebitekerezo byaitu? (Rora n’ebisisani.)

¹³ Ekindi, tusemeriire kulinda ebitekerezo byaitu. (Kurug. 20:17) Abamu batekereza ngu tikiri kibi kuteekerezaaho ekintu ekibi, ekikuru kasita otakikora. Baitu entekereza nk’egi egwire. Omuntu owaikara n’atekerezaaho ekintu ekibi amalirra n’agonza kukora eky’arukutekerezaaho. Ekirukumanyisa aba ataireho ekyohyo uwe wenyini aki aine kurwanisa. Ky’amananu ngu, obwire obumu tutunga ebitekerezo ebibi. Ekikuru nukwo kubyangirra ahonaaho kandi omu kiikaro kyabyo tuteekemu ebirungi. Obu tukikora, tuba nitutangirayo ebitekerezo ebibi ebisobora kufooka okwegomba okw’amaani okusobora kutugumira kukurwanisa kandi kukatuleetera kukora ekibi eky’amaani.—Baf. 4:8; Bak. 3:2; Yak. 1:​13-15.

14. Kintu ki ekindi ekiratukonyera kwerinda kwohebwa?

¹⁴ Kintu ki ekindi eki tusemeriire kukora kwerinda okwohebwa? Tusemeriire kukigumiza kimu ngu nitwija kwikara nitugasirwa kakuba tworobera ebiragiro bya Yahwe. Obwire obumu nikisobora kutugumira kwehurra n’okutekereza omu mulingo Yahwe arukugonza tukole. Baitu obu turayekamba kukikora nitwija kutunga okusemererwa kwonyini.

15. Kukurakuraniza okwegomba okuhikire nikiija kutukonyera kita kwerinda kwohebwa?

¹⁵ Tusemeriire kukurakuraniza okwegomba okuhikire. Kakuba twega ‘kunoba ebibi kandi tukagonza ebirungi,’ nitwija kugumya encwamu yaitu ey’okukora ekihikire kandi twerinde enyikara ezisobora kutuleetera kukora ekibi. (Am. 5:15) Okwegomba okuhikire nikwija kutwekambisa kwikara tugumire kakuba twesanga omu nyikara ezisobora kutwohya ezitubaire tutarukunihira, rundi ezi twakwetantaire.

16. Ebintu eby’omwoyo nibisobora kutukonyera bita kwikara tuli bulindaara? (Rora n’ebisisani.)

 ¹⁶ Nitusobora tuta kukurakuraniza okwegomba okuhikire? Kinu nitusobora kukikora kakuba twikara twine bingi eby’okukora ebisobora kugumya okugonza kwaitu hali Yahwe. Obutuba tuli omu nsorrokano rundi omu buheereza, tikitwanguhira kwohebwa kukora ekibi. Oihireho, kigumya ekihika kyaitu eky’okusemeza Yahwe. (Mat. 28:​19, 20; Baheb. 10:​24, 25) Obutusoma Ekigambo kya Ruhanga, tukakyesomesa kandi tukakyecumiitirizaaho, tugumya encwamu yaitu ey’okugonza ebirungi n’okunoba ebibi. (Yos. 1:8; Zab. 1:​2, 3; 119:​97, 101) Ijuka ngu Yesu akagambira abegeswa be ati: “Musabe, muleke okutaha omu kwohebwa.” (Mat. 26:41) Obutumara obwire na Isiitwe ow’omu iguru kuraba omu kusaba, tumuha omugisa ogw’okutukonyera, kandi kigumya encwamu yaitu ey’okumusemeza.—Yak. 4:8.

IKARA OLI BULINDAARA

17. Buceke bwa mulingo ki obwatalibanizaaga Petero?

¹⁷ Obundi nitusobora kusingurra kimu obuceke bwaitu. Baitu nitusobora kusanga ngu twine kurwanisa obuceke obundi kumara akasumi kaingi. Tekerezaaho ekyahikire hali omukwenda Petero. Akooleka ngu n’atiina abantu obu yayehakaine Yesu emirundi esatu. (Mat. 26:​69-75) Petero akazooka nk’ow’akaba asingwire okutiina obuyatebiize hali Yesu n’obumanzi omu maiso g’orukurato. (Eng. 5:​27-29) Baitu, hanyuma y’emyaka kurabaho, akabanza yaleka kulya n’abamahanga habwokuba akaba “atinire abo abokusarwa.” (Bag. 2:​11, 12) Obuceke bwa Petero bukaba bugarukire. Obundi akaba atabusinguliire kimu.

18. Kiki ekisobora kubaho obukirukuhika ha buceke bwaitu obumu?

¹⁸ Nitusobora kwesanga omu nyikara niyo emu. Omu mulingo ki? Obuceke obuturukutekereza ngu tukaba tusingwire nibusobora kwongera bukagaruka. Ekyokurorraho, ow’oruganda omu nagamba ati: “Nkaba mazire emyaka ikumi ntakurora ebisisani by’orwanju kandi nakigumiza kimu ngu ekizibu eki nkaba nkisingwire. Baitu obuceke bwange bukaba nibusisana nk’ekisoro eky’akabi ekikaba kyeserekere, kirindiriire akaire akahikire ak’okuntahirra.” Ekirungi kiri ngu, atahwemu amaani. Akakyetegereza ngu akaba nayetaaga  kutamu amaani buli kiro kurwanisa engeso egi, obundi obwomeezi bwe bwona omu nsi enu embi. N’obukonyezi bwa mukazi we hamu n’abagurusi omu kitebe, akakora kyona ekirukusoboka kurwanisa kurora ebisisani eby’orwanju.

19. Nitusobora tuta kwangirra obuceke obwikara nibututalibaniza?

¹⁹ Nitusobora tuta kwerinda engeso rundi obuceke obwikara nibututalibaniza nukwo butatuletera kusiisa? Eki nitukikora kuraba omu kuhondera obuhabuzi bwa Yesu oburukukwata ha kwohebwa oburukugamba buti: “Murole.” N’omu busumi nambere orukwehurra ngu ogumire, gumizaamu n’oyerinda enyikara ezisobora kukuleetera kwohebwa. (1 Kol. 10:12) Ikara n’oteeka omu nkora ebintu ebyakukonyiire kusingura obuceke bwawe. Omu Enfumo 28:14 nihagamba: ‘Aine omugisa omuntu anyakwikara ali bulindaara obwire bwona.’—2 Pet. 3:14.

EBIRUNGI EBIRUGA OMU KWIKARA TULI BULINDAARA

20-21. (a) Birungi ki ebituratunga obuturaikara niturwanisa ekyohyo? (b) Kakuba tukora ekiturukusobora, Yahwe naija kutukorra ki? (2 Abakolinso 4:7)

²⁰ Nitusobora kukigumya ngu amaani tutekamu kwerinda ekyohyo tigafa busa. Obutusiisa, nitusobora kutunga ‘okwesemeza okurukuhwaho bwangu” baitu kakuba tutwaza obwomeezi bwaitu omu mulingo Yahwe arukugonza nitwija kutunga okusemererwa okwingi muno. (Baheb. 11:25; Zab. 19:8) Eki kiri kiti habwokuba tukahangwa kutwaza obwomeezi bwaitu omu mulingo ogurukusigikirra ha ndengo ze. (Kub. 1:27) Obuturakikora, nitwija kutunga omuntu ow’omunda omurungi, kandi akasumi nikaija kuhika tutunge n’omugisa ogw’okwomeera ebiro n’ebiro.—1 Tim. 6:12; 2 Tim. 1:3; Yud 20, 21.

²¹ Ky’amananu ngu, ‘omubiri muceke.’ Baitu kinu tikirukumanyisa ngu titwine bukonyezi. Yahwe aikara ayetekaniize kutuha amaani agaturukwetaaga. (Soma 2 Abakolinso 4:7.) Baitu ijuka ngu, amaani amaingi muno nugo Ruhanga atuha. Baitu tusemeriire kubanza kutamu amaani agaitu kurwanisa ekyohyo. Kakuba tukora ekiturukusobora, nitusobora kukigumya ngu Yahwe naija kugarukamu esaara zaitu ez’okutwongera amaani obuturukuba nitugetaaga. (1 Kol. 10:13) Ego, n’obukonyezi bwa Yahwe, nitusobora kwikara niturwanisa ekyohyo.