MUNAY hatun k’anchashaq ñawikunayoqmi, pelontaqmi sumaq llamp’ullaña, chakinkunataq ancha hatunllaña. Sayayninqa 12 centímetro hinan, 114 gramota hinallan llasanpas. ¿“Imataq chayri kanman” ninkipaschá? Chayqa tarsero animaliton. Wakinpaqqa ancha munaymi, wakinpaqmi ichaqa huk hina qhawarikun.

Astawan yachasun tarsero filipino animalitomanta. Chay animalchaqa huch’uylla cuerpon kasqanraykun qhawarikun ñawinpa, ninrinpa, makinpa, chakinpa, chupanpa atipasqan hina. Ichaqa ancha admirakunapaqmi chay animalitoqa.

NINRINKUNA: Papel hina liphla ninrinkunawanqa pisillata uyarikuq sonidokunatapas uyarinmi, uyarispaqa ninrintan kuyuchin q’enpin ima. Chhaynata uyarisqanwanmi reparan mikhuqnin animalkunata mikhunanpaq animalkunatapas. Tutapiqa ninrinpa uyarisqanwanmi reparan ch’illikuta, k’aspita mikhuq sisita, aka-tanqata, pichinkuta, hukkunatapas; uyarisqanman hinan ninrinta kuyuchin, chaymantataq umanta kuyuchin hatun ñawinkunawan rikuspa mikhunanta hap’inanpaq.

MAKINKUNA: Makinkunaqa ñañu k’aspikunamanta hap’ipakunanpaq hinan. Dedo puntankunaqa wachu-wachun, chaykunan yanapan mat’ita hap’ipakunanpaq. Ichaqa puñunanpaqpas necesitanmi hap’ipakuyta, chayraykun lazo chupanpas wachu-wachullataq, chaywanmi aswan mat’itaraq hap’ipakun.

 ÑAWINKUNA: Tarseroqa ñuñuq animaliton, ñawinkunaqa manan cuerponpaq hinachu, ñosqhonninmantapas aswan hatunraqmi, mana kuyurispataqmi titirayan. Chhaynaqa, ¿llapan cuerpontaraqchu muyuchinan maytapas qhawananpaq? Manan, aswanpas kunkanmi sapa ladoman wasankama muyun.

CHAKINKUNA: Chay hatun chakinkunawanmi 6 metrokama saltan, chayqa sayayninmantapas 40 kuti masraqmi. Mikhunanpaq animalkunata hap’inanpaqqa dedonkunatapas k’aspi-k’aspitaraq chutarispan saltaykun, chhaynapin mana pantaspa hap’in.

Chay animalitoqa mana llamiykunan, yarqachikushallanmi, mikhusqan huch’uy animalkunapas kawsashaqllan gustan, chayraykun maynillanpi kawsan runa hap’iqtinqa. Chay animalitomantaqa imaymanatan yachashallasunman, chaymi Filipinas nacionmanta runakunaqa admirasqa kanku.