1, 2. ¿Imatam wakin runakunaqa Diosmanta ninku?

ACHKA runakunam ninku, Diosqa runakunamanta mana imapas qukusqanta. 2013 watapim noviembre killapi Filipinas nacionpi achka llaqtakunaman llumpa-llumpay wayra-para chayaspan lliw wasikunata taqmaparurqa. Chay sasachakuy kasqan qipatam huk alcalde nirqa: “Diosqa huk ruwayninkuna kasqanraykupaschá manaqa yanapawarqanchikchu”, nispa.

² Wakin runakunam piensanku ima ruwasqankutapas Diosqa mana rikusqanta (Is. 26:10, 11; 3 Juan 11). Apostol Pablom willakurqa, chay tiempopi runakuna Diosta mana manchakuspa munasqankuman hina kawsakusqankumanta. Chay runakunaqa mana allin ruwaqkuna, llullakuna hinaspa kikillankupaq munaqkunam karqaku (Rom. 1:28, 29).

3. (1) ¿Imatam tapukunanchik? (2) ¿Ima ninmi bibliapiqa Diospa yanapawasqanchikmanta?

³ Jehova Diosqa tukuy ima ruwasqanchiktam qawamuchkan, chaytaqa allintamá yachanchik. Ichaqa tapukunanchikmi: ¿Iskayrayanichu Jehova Dios qawariwasqanmanta? ¿Musyakunichu  kawsakusqaypi imayna yanapawasqanta?, nispa. Bibliapim willawanchik yupaychaqninkunata Jehova Dios achka kutipi imayna yanapasqanmanta (leey Deuteronomio 26:8). Jesucristopas willakurqam wakin runakuna Jehova Dios yanapasqanta qawanankumanta utaq musyakunankumantaqa (Mat. 5:8). ¿Qampas musyakunkichu Jehova Dios imayna yanapasusqaykita? Bibliapiqa willawanchiktaqmi achka runakuna Diospa atiyninta qawasqankumanta chaynataq mana qaway munaqkunamantapas. Kay yachachikuypim rimasunchik chaykuna qawaq wakin runakunamanta. Qatiqnin yachachikuypiñataqmi rimasunchik Diospa yanapawasqanchikta musyanapaq allin iñiyniyuq kay imayna yanapawasqanchikmanta.

4. ¿Imanasqataq Israel castapa enemigonkunaqa mana riqsikurqakuchu Jehova Dios llaqtan yanapasqantaqa?

⁴ Ñawpaq tiempopim Jehova Diosqa Israel casta runakunata achka kutipi yanaparqa. Huk kutipim Egipto nacionpa makinmanta milagrokunata ruwaspanraq librarqa. Huk kutikunapiñataqmi prometesqan allpaman risqankupi achka guerrakunapi kaptinku yanaparqa (Jos. 9:3, 9, 10). Jehova Diospa chayna ruwasqantaqa achka nacionkunapi kamachiqkunapas yacharqakum. Ichaqa chayta yachachkaspankum huñunakururqakuraq Jehova Diospa llaqtanwan peleanankupaq (Jos. 9:1, 2). Jehova Diosqa llaqtanta yanapananpaqmi intita hinaspa killata takyachirqa enemigonkunata wañuchinankukama. Tukuy chaykunata qawachkaspankuqa sutillamá nacionkunapi kamachiqkunaqa musyanmanku karqa Jehova Diosqa llaqtan yanapasqanta (Jos. 10:13). Ichaqa mana uyarikuyta munaspankum Jehova Dios llaqtan yanapasqantaqa mana riqsikurqakuchu. Chaymi llapanku guerrapi wañururqaku (Jos. 11:20).

5. ¿Imatam kamachiq Acabqa mana riqsikuyta munarqachu?

⁵ Watakuna pasaytam, Israel nacionpi kamachiq Acab sutiyuq runa Diospa atiyninta qawarqa. Ichaqa mana allin sunquyuq runa kasqanraykum Jehova Dios llaqtanta yanapasqantaqa mana riqsikurqachu. Diosmanta willakuq Eliasmi chay kamachiqman nirqa: ‘Kay watakunapim para mana kanqachu [...] ñuqa ninaykama’, nispan (1 Rey. 17:1). Eliasqa Jehova Diospa atiyninwanmi rimariykuspallan parachimunan karqa. Acabmi ichaqa chayna kasqantaqa mana riqsikuyta munarqachu. Chaymantañataqmi Eliasqa Jehova Diosta nirqa ninata kachaykamunanpaq, Jehova Diosqa uyariykuspanmá chayta ruwarqa. Tiempo pasasqanman hinataqmi Eliasqa Acabta nirqa nisyullataña paramunanmanta, hinaptinmi rimasqanman hina pararurqa (1 Rey. 18:22-45). Acabqa manamá Jehova Dios chaykuna ruwasqantaqa riqsikuyta munarqachu. ¿Imatam kaykunaqa yachachiwanchik? Jehova Dios imayna yanapawasqanchikta musyanapaqqa qawan-qawanllam kananchik.

6, 7. ¿Imatam Gabaon nacionpi runakunawan Rahabqa riqsikurqaku?

⁶ Ñawpaq tiempopim Gabaon sutiyuq huk nacion karqa. Chaypi runakunaqa manam wakin nacionkuna hinachu karqaku. ¿Imanasqa? Paykunaqa Israel nacionta Jehova Dios tukuy imapi yanapasqanmantam uyarirqaku,  hinaspam chayna kasqanta riqsikurqa. Chaymi paykunaqa Israel runakunawan peleaq rinankumantaqa paykunawan hawka kawsakunankupaq rimaq rirqaku (Jos. 9:3, 9, 10). Allinninkupaqmá karqa Israel castata Jehova Dios yanapasqanta riqsikuyninkuqa.

⁷ Rahab sutiyuq warmipas Israel castamanta mana kachkaspanmi Jehova Dios llaqtanta imayna yanapasqantaqa riqsikurqa. Payqa uyarirqam Egipto nacionpa makinmanta Israel casta runakunata imayna librasqanmanta. Chaymi Israel castamanta iskay watiqaqkuna wasinman chayaruptinku mana iskayrayaspan nirqa: ‘Yachanim [Jehova] Dios kay allpa qusunaykichiktaqa’, nispa. Chayna nisqanrayku wañunan kaptinpas manam iskayrayarqachu Jehova Dios yanapananmantaqa (Jos. 2:9-13; 4:23, 24).

8. ¿Imatam wakin Israel casta runakunaqa riqsikurqaku?

⁸ Kaqmantayá Acab sutiyuq kamachiqmanta rimasun. Payqa altomanta nina wichiykamuqta qawaspanpas, manam riqsikuyta munarqachu Eliaspa mañakusqanta Dios uyarisqantaqa. Israel nacionpi wakin runakunam ichaqa tukuy chaykuna Diosmanta hamusqanta riqsikurqaku. Chaymi qaparispa nirqaku: ‘¡[Jehova] Diosmi chiqap Diosqa!’, nispa (1 Rey. 18:39).

9. ¿Imaynatam qawachwan Jehova Dios yanapawasqanchikta?

⁹ Rimamusqanchikman hinaqa wakin runakunam Jehova Dios llaqtan yanapasqantaqa riqsikurqaku, wakinkuñataqmi mana. Kunanpas Diosta yupaychaq achka runakunam chaytaqa musyanku. Ñuqanchikpas paykuna hina kaytam munanchik. ¿Imaynatam qawachwan  Jehova Dios yanapawasqanchiktaqa? Mañakusqanchikman hina yanapawasqanchikta sunqunchikpi musyakuspanchikmi. Chaypaqqa Jehova Diosmantawan imayna kayninkunamantam astawan allinta yachananchik. Ichaqa ¿Imanasqataq nichwan: “Jehova Diosqa paypa munasqanman hina kawsakuy munaqkunatam yanapan”, nispa?

10. ¿Imanasqam ninchik: “Jehova Diosqa hinallam paypa munasqanman hina kawsakuy munaqkunataqa yanapachkan”, nispa? (Qaway 3 kaq paginapi fotota).

¹⁰ Achka runakunatam Jehova Diosqa paypa munasqanman hina kawsakuyta munaptinkuqa yanapachkan. Achka kutipitaqmi uyarinchik runakunapa mañakusqankuta uyarispa imayna yanapasqanmanta (Sal. 53:2). Chaynam pasarqa Filipinas lawpi yachaq huk warmiwan. Allan sutiyuq iñiqmasinchikmi chay warmiman Diosmanta willachkarqa, hinaptinmi chay warmiqa waqayta qallaykurqa. ¿Imanasqa? Chay punchaw madrugawtas Diosta mañakusqa Jehova Diospa testigonkuna watukuq rinankupaq. Chay warmiqa sipasllaraq kaspanmi bibliata estudiarqa, ichaqa casarakuruspanmi huk law llaqtaman astakuruspan biblia estudiaytaqa saqirurqa. Chaymi waqarqa, mañakusqanta Jehova Dios chaylla uyarisqanmanta. Manapas watallapim payqa bautizakururqa.

11, 12. (1) ¿Imaynatam Jehova Diosqa kunan punchawkunapas yupaychaqninkunataqa yanapan? (2) Huk iñiqmasinchikta Jehova Dios imayna yanapasqanmanta willarimuy.

¹¹ Kunan punchawkunapipas Jehova Diosqa lliw yupaychaqninkunatam yanapachkan. Achkam manaraq bautizakuchkaspanku cigarrota pitaqku, tragota tomaqku hinaspa millakuypaq qalalla kaqkunata qawaqku. Paykunamanta wakiqninmi chay ruwaykunataqa kikillankumanta saqiyta munarqaku, ichaqa manam atirqakuchu. Chay ruwaykunata saqinankupaq Jehova Diosta mañakuptinkum, payqa ‘hatu-hatun atiyta’ quspan yanaparqa. Chaynapim tukuy mana allin ruwaykunata saqirurqaku (2 Cor. 4:7; Sal. 37:23, 24).

¹² Jehova Diosqa yanapantaqmi serviqninkunataqa sasachakuyninkunata atipanankupaq. Chaynam pasarqa Amy sutiyuq iñiqmasinchikwan. Paytam nirqaku Pacifico lawpi huk islachaman rinanpaq, chaypi huñunakuna wasita hinaspa misionerokunapaq wasita ruwaypi yanapakunanpaq. Chay lawpi kawsakuyqa sasam karqa. Wakinpiqa manam yakupas nitaq luzpas karqachu, callekunapipas yakullañam qucharayaq. Chaymantapas hotelpim uchuy cuartochapi yacharqa hinaspam ayllunkunamanta llumpayta llakikuq. Huk kutipim huñunakuna wasi ruway yanapakusqanpi huk iñiqmasinchikta qaqcharurqa. Chaymi cuartonman kutispan chay ruwasqanmanta hukmanyasqa tarikurqa. Manam chay horaqa achkipas karqachu, hinaspanmi Jehova Diosta mañakurqa hukmanyasqanmanta yanapaykunanpaq. Achki chayaramuptinmi cuartonpi tarirurqa Willakuq qillqata, chaypim misionerokunapaq yachachikuykuna kasqa. Chay qillqapim yachachirqa ayllunkumanta hinaspa llaqtankumanta karupi tarikuspa ama llumpayta llakikunankupaq ima ruwanankumanta. Chayta ñawincharuspanmi payqa nirqa: “Jehova Diospas rimapayawachkanman hinam tarikurqani”, nispa. Chaymi yanaparqa Jehova Diosta serviypi hinalla kallpanchakunanpaq (Sal. 44:25, 26; Is. 41:10, 13).

13. ¿Imaynatam Jehova Diosqa yupaychaqninkunata yanapan paymanta willakusqankuta harkakuptinkupas?

 ¹³ Jehova Diosqa yupaychaqninkunataqa yanaparqataqmi paymanta willakusqankuta runakuna harkakuptinkupas (Filip. 1:7). ¿Imaynata? Achka kutipim Diosmanta willakusqanchikta autoridadkuna michakuptinku juezkunapa qayllanman rirqanchik valechiwananchikpaq. Kunankamaqa enteron pachapim yaqa 268 masnin kutipiña hatun juezkuna valechiwarqanchik. Europa lawpi hatun cortepipas 2000 watamantapacham 24 kutikamaña juezkunaqa valechiwarqanchik. Kaykunam qawachin Jehova Dios llaqtan yanapanantaqa, mana imapas nitaq pipas harkay atisqanta (Is. 54:17; leey Isaias 59:1).

14. ¿Imakunapiwanmi qawanchik Jehova Dios yanapawasqanchikta?

¹⁴ Enteron pachapim Jehova Diosmanta willakuchkanchik, chayta ruwanapaqpas paymi yanapawachkanchik (Mat. 24:14; Hech. 1:8). Pay yupaychaqkunataqa yanapawanchiktaqmi maymantaña kaspapas huk sunqulla kawsakunanchikpaq. Jehova Diospa llaqtanpi kaqkunallam enteron pachapi kayna kawsakuytaqa atinchik. Jehova Diosta mana yupaychaq runakunapas chayta qawaspam ninku: ‘Chiqaptapunim Diosqa qamkunawan kasqa’, nispa (1 Cor. 14:25). Tukuy kaykunam qawachiwanchik Jehova Diosqa yanapawasqanchikta (leey Isaias 66:14). ¿Ima niwaqtaq qanmanta? ¿Musyakunkichu kawsakusqaykipi Jehova Dios imayna yanapasusqaykita?

15. ¿Imaynanpitaq Jehova Dios yanapawasqanchiktaqa mana musyakuchwanchu?

¹⁵ Wakinpiqa ichapas Jehova Dios yanapawasqanchikta mana musyanchikchu. ¿Imaynanpi? Ichapas ñawpaq tiempopi imayna yanapawasqanchiktaqa qunqaruchwan sasachakuyninchikkunawan llakipi  tarikusqanchikrayku. Chaynam Eliastapas pasarqa. Payqa mana manchakuq runam karqa. Ichaqa Jesabel sutiyuq mana allin warmi wañurachiyta munaptinmi Eliasqa qunqarurqa Jehova Dios ñawpa tiempopi imayna yanapasqanta. Chaymi llumpayta manchakuspan wañuruytapas munarqa (1 Rey. 19:1-4). Chayna tarikuspanpas Eliasqa Jehova Dios yanapaptinmi kaqmanta kallpanchasqa tarikurqa (1 Rey. 19:14-18).

16. Sasachakuypi tarikuptinchikqa, ¿imataq yanapawasun Jehova Dios yanapawasqanchikta musyakunapaq?

¹⁶ Jobpas Elias hinam llumpay sasachakuypi tarikuspan hukmanyarurqa (Job 42:3-6). Ñuqanchikpas wakinpiqa chayna sasachakuypi tarikuspanchikmi Jehova Dios yanapawasqanchiktaqa mana musyakuchwanchu. ¿Imataq yanapawasun Jehova Dios yanapawasqanchikta musyakunapaq? Bibliata ñawinchaspa tukuy ima nisqankunapi yuyaymanayninchikmi. Sasachakuyninchikkunata atipanapaq yanapawasqanchikta qawaspaqa, paypuni rimapayawachkanchikmanpas hinam tarikusun. Chaynapim Jehova Dios yanapawananchikmantaqa mana iskayrayasunchu, hinaspam Job hina nisun: “Kunanmi ichaqa ñawiywanpuni qawaykullayki qamtaqa”, nispa.

17, 18. (1) ¿Imakunapim Jehova Diosqa yanapawarqanchik? (2) ¿Imaynatam huk iñiqmasinchiktapas yanaparqa?

¹⁷ ¿Musyankichu kawsakusqaykipi Jehova Dios imayna yanapasusqaykita? Wakin iñiqmasinchikkunam ninku Jehova Diospa llaqtanta riqsinankupaq yanapasqanmanta. Wakinñataqmi ninku, huñunakuypi iñiqmasinchikkunapa yachachisqan allinta yanapasqanmanta. Ninkutaqmi, imam mañakusqankuman hina Jehova Dios yanapaykusqantapas. Hukkunañataqmi ninku, Dios serviyninpi imam haypay munasqankupi yanapasqanta. Ninkutaqmi, Diosmanta willakunanrayku hinaspa huñunakuyman rinanrayku llamkayninta saqiruptinpas Jehova Diosqa imapas necesitasqanpi yanapasqanta (Heb. 13:5). Imapipas Jehova Dios yanapawasqanchikta musyanapaqqa paypa allin amistadninmi kananchik.

¹⁸ Kenia nacionpi yachaq Sara sutiyuq iñiqmasinchikmi huk warmiman bibliamanta yachachirqa, chay warmim yachachisqantaqa mana chaninchaqchu. Chaymi iñiqmasinchikqa saqiruytaña munachkarqa hinaspam allinta tanteananpaq Jehova Diosta mañakurqa. Mañakuyta tukuruptillanmi chay warmiqa iñiqmasinchikta telefonontakama qayaykurqa huñunakuyman riy munasqanmanta willananpaq. ¡Maynatachá Saraqa kusikurqa! Ñuqanchikpas Jehova Dios imayna yanapawasqanchikta musyanapaqyá hinalla kallpanchakusun. Asia lawpi yachaq Rhonna sutiyuq iñiqmasinchikmi nin: “Sapa kutim kallpanchakunanchik Jehova Diospa yanapawasqanchikta musyakunapaq. Chayta ruwaspaqa kusikuywanmi qawasun Jehova Dios imayna kuyapayawasqanchiktaqa”, nispa.

19. ¿Imatawanmi ruwananchik Jehova Diospa yanapawasqanchikta musyakunapaq?

¹⁹ Jehova Dios yanapawananchikta munaspaqa ‘chuya sunqum’ kananchik (Mat. 5:8 CQ12). Huk rimaypiqa, mana allin piensaykunata hinaspa mana allin ruwaykunatam saqinanchik (leey 2 Corintios 4:2). Kay yachachikuypim rimamurqanchik, Jehova Dios yanapawasqanchikta musyanapaqqa paypa amistadnin kayninchik ancha allin kasqanmanta. Qatiqnin yachachikuypiñataqmi rimasun Jehova Diospa yanapawasqanchikta musyanapaq allin iñiyniyuq kayninchik ancha allin kasqanmanta.