¿IMATATAQ rurantsik imë hörana kanqanta musyëta munarninqa? Itsa makintsikchö këkaq relojnintsikta o perqachö këkaq relojta rikärintsik. Y imë höra kanqanta pipis tapuramashqaqa, ¿imanötaq willarishwan? Imë höra kanqantaqa tukïnöpam willarita puëdintsik.

Pullan junaqpita juk höra y 45 minütuna pasarishqa kanqanman pensarishun. Tsëtaqa juknöpapis nita puëdintsikmi, itsa la üna y 45 de la tardina o las dospaqqa 15 minütullana pishinqanta nishwan. Y markantsikchö 24 hörakunata utilizarqa, itsa 13 höras y 45 minütuna kanqanta nishwan.

Bibliata leyirninqa itsa imëllapis kënö tapukurquntsik: “¿Imanötaq tsë witsan nunakunaqa tiemputa rakiyaq?”. Noqantsiknöllam, pëkunapis tukïnöpa tiemputaqa rakiyaq. Hebreu Idiömachö Qellqayanqan Diospa Palabranchöqa, “qoyapaq”, “pullan junaqpaq”, “tardipaq” y “paqaspaqmi” parlan (Gen. 8:11; 19:27; 43:16; Juëc. 19:9). Peru höra höraqa, Bibliaqa tsë witsanchö tiemputa imanö rakiyanqanta mas clärum willakun.

Bibliata escribiyanqan witsanqa, paqaskunapa cuidayänampaqmi täpakoqkuna o guardiankuna kaq. Jesus yurinampaq atska pachak watakuna pishikaptinqa, israelïtakunaqa juk paqastam kimaman rakiyaq, tsëtam “paqaskuna” nishpa reqiyaq (Sal. 63:6). Juëces 7:19 textuchöqa, “ishkë kaq riyëlla këkäna” hörapaqmi parlan. Y kë Patsachö Jesus kawanqan witsanqa, Grecia y Röma nunakuna rurayanqanta qatirninmi, judïukunaqa chuskumanna paqasta rakir qallëkuyarqan.

Mateu, Marcus, Lücas y Juan librukunachömi, kë chuskuman rakishqa paqaspaqqa atska kuti parlan. Këllaman pensarishun, Jesus qocha janampa qateqninkuna kaqman ëwanqan höraqa, “chusku kaq riyëlla këkäna höra[m]” karqan (Mat. 14:25 nöta). Y juk kutichönam Jesusqa kënö nirqan: “Sitsun wayiyoq nuna musyanman karqan ampichö imë höra suwa shamunampaq kaqta, riyëkarllam këkanman karqan, y manam jaqinmantsu karqan wayinman yëkuyänanta” (Mat. 24:43).

Chuskuman rakishqa paqaspaq parlarmi, Jesusqa qateqninkunata kënö nirqan: “Mäkoq mäkoqlla këkäyë, porqui manam musyayankitsu imë junaq wayiyoq shamunampaq kaqta, sitsun inti jeqanan höra o pullan paqas, o gällu cantanan höra o asqu asqullaraq këkaptin” (Mar. 13:35). Paqasta rakiyanqan punta kaqtaqa, “inti jeqanan höra” nishpam reqiyaq. Tsëqa karqan Inti jeqanqampita hasta las nuëvi de la nöchiyaqnömi. Ishkë kaqtaqa “pullan paqas” nishpam reqiyaq, tsëqa karqan las nuëvi de la nöchipitanö hasta pullan paqasyaqmi. Kima kaqtaqa “gällu cantanan höra” nishpam reqiyaq, tsëqa karqan pullan paqaspita hasta las tres de la mañänayaqnömi. Itsa tsë hörachö juk gällu cantarqan, Jesusta wanutsiyänampaq tsariyanqan paqas (Mar. 14:72). Y chusku kaqtanam “asqu asqullaraq” nishpa reqiyaq, tsëqa karqan las trespitanö hasta Inti yarqamunqanyaqmi.

Rikärinqantsiknöpis, Bibliata escribiyanqan witsanqa manam noqantsikpanötsu nunakunapa relojninkuna kayäpurqan, peru tiemputaqa tukïnöpam rikëta puëdiyaq.