Llapan kanqanman ëwari

Qallananchö tïtulukunaman ëwë

CAPÍTULO 10

¿Imanötaq allita y mana allitapis ruramashwan espïritukuna?

¿Imanötaq allita y mana allitapis ruramashwan espïritukuna?
  • ¿Yanapayantsuraq nunakunata angelkuna?

  • ¿Imanötaq mana alli espïritukuna hipatsin nunakunata?

  • ¿Mantsashwantsuraq mana alli espïritukunata?

1. ¿Imanirtaq angelkunata más reqita munashwan?

PITAPIS alli reqinapaqqa familiantawanmi reqinantsik. Tsëmi Jehová Diosta alleq reqinapaqqa, yachakunantsik ciëlochö familiampitawan. Tsë familianqa angelkunam kayan, y pëkunatam Bibliaqa shutitsin “Diospa tsurinkuna”, nishpa (Job 38:7). Pero ¿imanötan yanapakuyan Jehová Diospa munënin cumplikänampaq? ¿Imakunatataq rurayashqa kë Patsachö nunakuna tärar qallayanqampita patsë? ¿Yanapamantsiktsuraq kawënintsikchö angelkuna? Tsënö kaptenqa, ¿imanö?

2. ¿Pitaq kamarqan angelkunata, y ëkaqtaq kayan?

2 Pachakllëpayanmi Bibliaqa angelkunapaq parlan. Tsëmi rikärishun wakinllatapis, pëkunata más alleq reqirinapaq. ¿Pitaq kamarqan angelkunata? Colosenses 1:16 nishqanmi contestamantsik: “Jesucristuwanmi Diosnintsic camarqan sielucho y patsacho llapan ricanqantsiccunata y mana ricanqantsiccunatapis” nishpa. Awmi Jehová Diosmi punta Tsurimpa yanapëninwan, hukllëllapayan llapan angelkunata kamarqan. ¿Ëkaqraq angelkuna kayan? Bibliaqa nimantsik, yupëtapis mana puëdenam kayan, y poderösom kayan nishpam (Salmo 103:20). *

3. ¿Imatataq Job 38:4-7 yachatsimantsik angelkunapita?

3 Diospa Palabran Bibliachömi willamantsik kë Patsata Jehová kamariptenqa, ‘Diospa llapan tsurinkunam sinchipa qaparir paqchillapa alabar qallëkuyarqan’ nishpa (Job 38:4-7). Awmi, manaraq Patsatapis ni nunatapis Diosnintsik kamaptin angelkuna këkäyanqantam kë texto biblicoqa rikätsimantsik. Hinamampis, ‘hukllëllanölla sinchipa kushikïta qapariyanqantam’ nimantsik, tsëqa rikätsimantsik angelkunapis sentimientoyoq kayanqantam. Këchö rikanqantsiknömi, ‘Diospa llapan tsurinkunaqa hukllëllanölla’ kushïkuyarqan, y këqa juntom llapan alabayarqan ninanmi. Tsë tiempochöqa, huk familianöllam llapan angelkuna Jehová Diosta serviyarqan.

ANGELKUNAPA YANAPAKÏNIN Y TÄPAKÏNIN

4. ¿Imanöraq angelkuna rikäyan nunakuna rurayanqanta?

4 Dios Yaya Patsachö punta teytantsikkunata kamanqampita patsëmi, angelkunaqa llapan mirashqa nunakunata y Diosnintsik munanqan cumplikänampaq yanapakïta munayashqa (Proverbios 8:30, 31; 1 Pedru 1:11, 12). Tsënö këkaptimpis, tiempo pasariptenqa casi llapan nunakunam kuyakoq Kamaqninkunapita witikurir mana serviyanqantam rikäyashqa. Tsëmi kë pasëkanqanqa fiel angelkunata llakinätsishqa. Pero huk nunallapis Jehová Diosman kutiriptenqa ‘allapam cushicuyan’ (Lucas 15:10). Rikanqantsiknömi, angelkunaqa Dios Yayapa sirveqninkuna alli kayänanta munayan. Tsëmi alleq musyantsik Jehová Diosqa kë Patsachö fiel sirveqninkunata yanapanampaq y cuidanampaqqa angelninkunata churashqanta (leyi Hebreus 1:7, 14). Tsënö kanqanta wakinllatapis rikärishun.

“Diosnïmi kachëkamushqa huk angelninta leonkunapa shiminta wichqarkunampaq.” (Daniel 6:22)

5. ¿Pikunata angelkuna yanapayanqantataq Bibliachö tarintsik?

5 Unë Sodoma y Gomorra markata Dios ushakäratsiptinmi, tsë alli nuna Lotwan tsurinkunaqa salvakuriyarqan ishkë angelkuna tsëpita horqayämunampaq ëwayashqa kayaptin (Génesis 19:15, 16). Atska wata pasariptinnam, profeta Daniel nishqan nunata leonkuna llawiränan uchkuman hitarkuyarqan, pero manam ni imapis pasarqantsu. Tsëmi kikin Daniel tsëta willamantsik: “Diosnïmi kachëkamushqa huk angelninta leonkunapa shiminta wichqarkunampaq”, nishpa (Daniel 6:22). Tsëpitanam, apostolkunapa tiemponchö, apóstol Pedruta huk ángel carcelpita horqarerqan (Hechos 12:6-11). Tsënöllam hina kë Patsachö Jesus, Yayanta servir qallëkuptimpis angelkuna yanapayarqan (Marcos 1:13). Y wanunampaq ichikllana pishikaptimpis, huk angelmi shamur “Jesusta baloratserqan” (Lucas 22:43). ¡Imanöraq Jesusqa kushïkorqan kënö yanapëta chaskirir!

6. a) ¿Imanötaq kanan tiempo angelkuna Dios Yayapa markanta cuidëkäyan? b) ¿Ima tapukïkunapa respuestankunatataq tarishun qateqnin pärrafokunachö?

6 Kë tiempochöqa manam angelkunata rikantsiknatsu, mananam kë Patsachöqa nunanö yuripukuyannatsu. Tsënö kaptimpis, kë kallpayoq angelkunaqa Dios Yayapa markan mana alli tiempokunata pasaptenqa cuidëkäyamunllam. Tsëmi Bibliaqa nimantsik: “Jehovapa angelnenqa llapan mantsakoqkunata hiruruparmi libran” nishpa (Salmo 34:7). ¿Imanirtaq tsëqa alläpa yanapamashwan? Tsëqa animamashwan mana alli espïritukuna ushakätsimënintsikta munayaptinmi. ¿Pikunataq kayan? ¿Mëpitataq yarqarayämushqa? ¿Imanötaq ushakätsimënintsikta munayan? Kë tapukïkunapa respuestankunata tarinapaqqa, punta nunakunapa tiemponchö pasanqanta rikärishun.

CHIKIMAQNINTSIK ESPÏRITUKUNA

7. ¿Ëkaq nunataraq Diospita Satanás rakikätsishqa?

7 Capítulo 3 nishqanchö yachakonqantsiknömi, huk ángel munakurkorqan nunakuna gobernëta, tsënöpanam Diospa contran tikrarerqan. Tsërëkurmi, Satanás y Diablu nishqan shutikunata chaskirerqan (Apocalipsis 12:9). Evata ulipärenqampita o llullapärenqampita patsë waranqa hoqta pachak watam, casi llapan nunakunatanö Dios Yayapita rakikäratserqan. Y ichikllam fiel nunakunaqa kayarqan: Abel, Enoc, Noe y hukkunapis (Hebreus 11:4, 5, 7).

8. a) ¿Imanötaq wakin angelkunaqa demonioman tikrariyarqan? b) ¿Imatataq rurayarqan demoniokunaqa Diluviopita salvakuyänampaq?

8 Noëpa tiemponchöqa más angelkunapis Jehová Diospita rebelakuyarqanmi. Ciëlochö Dios Yayapaq rurayanqantapis haqirirmi, Patsaman uräramur nunanö tulluyoq y ëtsayoq tikrariyarqan. ¿Imanir? Génesis 6:2 nishqanchömi nimantsik: “Nunakunapa tsurinkuna shumaqllan kayaptinmi Diospa tsurinkunaqa munapar qallëkuyarqan; y llapan akrayanqanmi warminkuna tikrariyarqan”, nishpa. Tsë angelkunaqa mana alli rurëmanmi nunakunata ishkikätsiyarqan, pero Jehová Diosqa manam alläpa unëtsu rikaränan karqan kë mana alli rurëkunata. Tsëmi kë mana allikuna ushakäriyänampaqqa huk diluviota apëkamorqan Patsaman; fiel sirveqninkunallam salvakuyarqan (Génesis 7:17, 23). Y kë mana alli angelkunaqa diluviopita salvakuyänampaqmi nunanö cuerponkunata haqirïkur espïritunö ciëlota kutikuyarqan. Pero llapan rurayanqanwanmi rikätsikuyarqan Diablupa lädonman churakäyanqanta, tsënöpanam Diabluqa “supaycunapa mandagnin” tikrarerqan (Mateo 9:34, Mushog Testamento Conchucos Quechua-Sur).

9. a) ¿Imaraq demoniokunata pasarqan ciëlota kutiriyaptin? b) Imatataq yachakushun demoniokunapita?

9 Kë mana alli angelkuna ciëlota kutiriyaptenqa manam Dios permiterqantsu alli angelninkunawan takukäyananta, Satanaswan ruranqannö (2 Pedru 2:4). Kanan tiempo, nunaman mana tikrëta puëderpis, mana allikunallatam nunakunataqa rurëkäyan. Y tsë demonionkunapa yanapëninwanmi Satanasqa ‘jinantin marcacho nunacunata engañaquican’ (Apocalipsis 12:9; 1 Juan 5:19). ¿Imanö? Demoniokunaqa tukïläya toqllakunatam churayan nunakunata mana alliman ishkitsiyänampaq (leyi 2 Corintios 2:11). Wakinllatapis yachakurishun.

IMANÖTAQ DEMONIOKUNAQA MANA ALLIMAN ISHKITSIKUYAN

10. ¿Imataq espiritismo?

10 Demoniokunaqa espiritismowanmi nunakunata mana alliman ishkitsiyan. Espiritismoqa demoniokuna imëka rurayanqantapis rurëmi y brüjokunaman o espïritukunawan trabajaq nunakunaman ëwëmi. Bibliaqa alleqmi willamantsik kë llapan brüjokunapa rurëninkunapitaqa witikurinantsikpaq (Gálatas 5:19-21). Pescadorkunaqa toqllankunaman ëtsatam churayan, tsë churayanqan ëtsanömi espiritismopis. Pescadorkunaqa tukïläya ëtsatam churayan tukïläya pescädokunata tsariyänampaq. Tsënöllam hina, mana alli espïritukunapis tukïläya espiritismowan tukïläya nunakunata ishkitsiyan.

11. ¿Ima rurëkunataq adivinación, y imanirtaq rurashwantsu?

11 Adivinacionwampis demoniokunaqa nunakunata engañayanmi. ¿Ima rurëkunataq adivinación? Llapan mana reqishqa o shamoq tiempokunachö pasanan musyë munëmi adivinacionqa. Horoscopopis, suerte qatitsikïpis, maki leitsikïpis, chaqchatsikïpis, curiösokunaman ëwëpis, suëñokunachö revelacionkuna ashipis adivinacionllam. Kë rurëkunaqa allim nishpa wakin niyaptimpis, adivinokunaqa mana alli espïritukunawan trabajayanqantam Bibliaqa nimantsik. Hechos 16:16-18 nishqanchömi willamantsik; “supëpa poderninwan” huk shipash suertita qatenqanta. Tsëmi tsë demoniota pëpita qarquriyaptin, mana yacharqannatsu suerte qatita.

Demoniokunaqa tukïläya toqllakunatam churayan nunakunata mana alliman ishkitsiyänampaq

12. ¿Imanirtaq wanushqakunawan parlëta munëqa pasëpa mana alli?

12 Hina demoniokunaqa nunakunata engañayan wanushqakunawan parlayänampaqmi. Wanupakushqakuna kastankunapaq waqayaptinmi, wanushqakunapita mana rasumpa kaqta creitsiyan. Itsapis wanushqa nunanö parlaramunman, o wanushqapita imanö kanqantapis willapärinman. Kë rurëkunam nunakunata creitsishqa, wanushqakuna kawëkäyanqanta, y pëkunawan parlarqa kushikïta tariyänanta. Pero manam rasumpatsu tsë kushikïqa, hinamampis tsëqa pasëpa mana allim. ¿Imanir? Demoniokunam yanapayan kë espïrituwan parlaq nunakunata imallatapis wanushqakunapita musyariyänampaq, hinamampis kë demoniokunaqa wanushqakunanö parlëta puëdeyanmi (1 Samuel 28:3-19). Y capítulo 6 nishqanchö yachakonqantsiknöpis wanurerqa ushakärintsikmi (Salmo 115:17). Tsëmi “wanushqakunata tapukoq” nunakunataqa, mana alli espïritukuna engañayashqa, y Dios Yaya chikenqantanam rurëkäyan (leyi Deuteronomio 18:10, 11; Isaías 8:19). Tsërëkurmi demoniokunapa toqllampitaqa witikurinëki.

13. Demoniokunata mantsaq nunakuna, ¿imatataq lograyashqa?

13 Kë mana alli espïritukunaqa manam nunakunata engañayanllatsu, hina mantsakätsiyanmi. Satanaswan demonionkunaqa “pocu tiempullana engañacur” kayänantam musyayan; tsëmi imëka mana allikunatapis kë tiempochö rurëkuyan (Apocalipsis 12:12, 17). Tsënö këkaptimpis waranqëpayanmi nunakuna librakuyashqa tsë mana alli espïritukunapita. ¿Imanötaq këtaqa lograyashqa? ¿Imanötaq demoniokunapita librakashwan, brüjokuna ruranqanta rurashqa karpis?

IMANÖTAQ MANA ALLI ESPÏRITUKUNAPA CONTRAN CHURAKASHWAN

14. ¿Imanötaq Éfeso cristianokuna rurayanqanta qatir, mana alli espïritukunapita librakashwan?

14 Bibliaqa yachatsimantsikmi imanö tsë mana alli espïritukunapita witikunapaq, y imanö pëkunapita librakänapaqpis. Rikärishun apostolkunapa tiemponchö Éfeso nishqan markachö täraq cristianokuna rurayanqanta. Manaraq cristiano tikrarnenqa wakinkunaqa brüjom kayarqan. Tsëpita librakäyänampaq, ¿imatataq rurayänan karqan? Bibliam willamantsik: “Brujeria ruraq brujucunapis majia libruncunata apecur, nunacunapa nopancho limpu cayecuyarqan”, nishpa (Hechos 19:19). Tsë nunakunaqa cristiano tikrarirmi llapan magia libronkunata ushakäratsiyarqan, y tsënömi huk alli ejemplo kayarqan kanan tiempo mana alli espïritukunapita witikï munaqkunapaq. Jehová Diosta llapan servi munaqkunaqa, llapan espiritismo cosaskunatam chipyëpa ushakätsiyänan. Librokunapis, revistakunapis, pelïculakunapis, brujerïapaq propagandakunapis, cuadrokunapis, espiritismota rurayänampaq yanapaq müsikakunapis, espiritismopita yarqamoq cosaskunallam kayan. Hina ushakätsiyänanmi suertepaq puritsiyanqan cosaskunatapis (1 Corintios 10:21).

15. ¿Imatataq ruranantsik mana alli espïritukunapita alleq tsarakunapaq?

15 Éfeso cristianokuna magia libronkunata ushakäratsiyanqampita ichik tiempollatanam, apóstol Pablu pëkunaman cartakorqan: “Pelyecantsic [...] mana ricanqantsic puedeq supëcunawanmi”, nishpa (Efesios 6:12). Demoniokunaqa, cristianokunata mana haqita munayanqantam willamantsik Pabluqa, imanöllapis cristianokunataqa dominëtash munayänaq. Tsëqa, ¿imatataq más rurayänan karqan? Pablum willaparqan: “Marcäquiniquicunana [fënikikunana] escudu cuenta quecatsun Diablupa flechan mana imanayäshunequipaq”, nishpa (Efesios 6:16). Fënintsik más hatun escudonö kaptenqa, mana allikunapita más alleqmi tsarakushun (Mateo 17:20).

16. ¿Imanötaq fënintsikta más miratsishwan?

16 Tsëpenqa, ¿imanötaq fënintsikta más fuerteyätsishun? Bibliata alleq estudiarmi. Huk perqa alli tsarakunampaqqa alli fuerte cimientotam wanan. Tsënöllam hina, alli fuerte fënintsik kanampaqqa, wanantsik Diospa palabrampita alleq yachakïta. Tsëmi cada hunaq Bibliantsikta leishqaqa fënintsik más miranqa. Y alli rurashqa perqanömi fënintsik yanapamäshun mana alli espïritukunapa makinman mana ishkinapaq (1 Juan 5:5).

17. ¿Imatataq rurashwan demoniokunapita librakänapaq?

17 ¿Imakunatataq más Éfeso cristianokuna rurayänan karqan? Tsë tärayänan markachö alläpa demoniokunaman creiyaptinmi más yanapëta wanayarqan. Tsëmi Pablu willaparqan: “Santu Espiritupa yanapeninwan mana qonqeta imepis Teyta Diosman mañacur rogacuyë”, nishpa (Efesios 6:18). Noqantsikpis, demoniokunaman creiyänan tiempokunachömi kawantsik, tsëmi mana alli espïritukunapita tsarakunapaqqa Jehová tsapëkamänantsikta wanantsik. Tsëmi mañakïnintsikkunachöqa Jehová Diospa shutin parlë alläpa alli (leyi Proverbios 18:10). Hinamampis, “diablu ishquitsiyämeta munaptin ama jaqiralläyämëtsu; antis yanapecalläyämë” nishpam mana utishpa mañakïkänantsik. (Mateo 6:13). Awmi kë llapan mañakïnintsiktaqa Diosnintsik contestamäshunmi (Salmo 145:19).

18, 19. a) ¿Imanirtaq mana alli espïritukunawan peleantsikta gananataqa seguro kashwan? b) ¿Ima tapukïtataq qateqnin capïtulochö contestamäshun?

18 Rasumpëpam mana alli espïritukunaqa peligroso kayan. Pero Dios Yayapa Voluntadninta rurar y Diablupita witikorqa manam ni imanir mantsanantsiktsu (leyi Santiagu 4:7, 8). Mana alli espïritukunapa podernenqa manam igualantsu Diosnintsikpawan. Noëpa tiemponchöpis castigädom kayarqan y shamoq tiempochönam chipyëpa ushakäyanqa (Judas 6). Hina yarpänëkim, Jehová Diospa kallpayoq angelninkuna cuidëkämanqantsiktapis (2 Reyes 6:15-17). Pëkunaqa mana alli espïritukunawan peleantsikchö yanapëkämantsikmi y gananantsiktam munayan. Yanapamänantsikpaq paqcheqnömi kayan. Tsëmi Jehová Dioswan y angelninkunawampis junto këkänantsik. Hinamampis, llapan espiritismo rurëkunapita witikur Dios Yaya Palabranchö willapämanqantsikta wiyakur rurashun (1 Pedru 5:6, 7; 2 Pedru 2:9). Tsëta rurarmi, tsë mana alli espïritukunawan peleantsikta ganashun.

19 Pero, ¿imanirtaq mana alli espïritukunapis, y mana alli rurëkunapis kananyaq hipatsikuyänanta Jehová Dios permitishqa? Qateqnin capïtulochömi këtaqa contestamäshun.

^ par. 2 Alli kaq angelkunapitam Apocalipsis 5:11QKW nimantsik: “kayarqan waranqeypa waranqeykuna”, nishpa. Tsëmi, Bibliachö nenqannö Dios Yayaqa, pachak waranqa kuti waranqëpayan angelkunata kamashqa.