Prizonnan den Crísis

Prizonnan den Crísis

Prizonnan den Crísis

“Traha mas prizon pa solucioná e problema di crímen ta manera traha mas santana pa solucioná e problema di un malesa fatal.”—ROBERT GANGI, EXPERTO DI REHABILITACION DI CRIMINAL.

DEN UN MUNDU caminda hende hopi bes no kier bisa ni haci nada pa ofendé minoria i asina ta tapa e banda desfaborabel di realidad, tin alternativanan agradabel pa e palabra deprimente “prizon.” Hende ta preferá di bisa “instituto penitenciario” of “coreccional,” caminda ta siña hende un fishi i ta percurá “servicionan social.” I vários idioma ta usa términonan mas agradabel pa remplasá e palabra “prezu.” Sin embargo, wak mas ayá di palabra bunita, i lo bo ripará cu prizonnan ta confrontando problemanan serio awe, manera por ehempel, aumento drástico di gastu pa mantené criminalnan tras di trali i e creciente diferencia entre e metanan di encarcelacion i e resultadonan real.

Tin hende ta cuestioná e eficacia di prizon. Nan ta nota cu aunke e cantidad mundial di prezu a aumentá te na mas cu ocho miyon, e porcentahe di crímen den hopi pais no a baha mashá. Ademas, miéntras cu un cantidad grandi di hende ta ser encarcelá pa crímennan relacioná cu droga, ainda e disponibilidad di droga riba caya ta un preocupacion serio.

No obstante, hopi hende ta considerá encarcelacion e mihó castigu. Nan ta sinti cu ora encarcelá un criminal, esei ta cumpli cu husticia. Un reportero a describí e celo pa pone criminal tras di trali como “keintura di cera-nan.”

Tin cuater motibu principal pakico ta pone kibradó di ley den prizon: (1) pa castigá criminal, (2) pa protehá sociedad, (3) pa prevení futuro crímennan i (4) pa rehabilitá criminal, siñando nan con pa bira productivo i cumplidó di ley despues cu nan sali liber. Laga nos wak si prizonnan ta logrando e obhetivonan aki.